استدلال این گروه (فقهای اهل سنت) این است که به دلیل آیه نساؤکم حرث لکم فأتوا حرثکم أنّی شئتم؛ «زنان شما کشت زار شمایند، پس هر گونه که خواهید به کشت‌زار خود درآیید» ^[۲۰۱].

مـی‌گویند تولیـد نسل باید از راه معـاشرت طبیعی زوجـین صورت گیرد، چون آیـه می‌گوید مکان کشت و تولید نسل شما باید زنانتان (رحم آن ها) باشد و به غیر تجاوز نکنید، ‌بنابرین‏، لقاح بین تخمک و اسپرم زوجین باید از راه جماع باشد، وگرنه مخالف نص آیه است. به اضافه آیات دیگری مثل «خلق من ماءِ دافق، یخرج من بین الصلب و الترائب» ^[۲۰۲].

دلالت دارد که تولید نسل از آب جهنده که به طور طبیعی از مکان‌های خاصی خارج می‌گردد، وارد قرار مکین یعنی رحم می‌گردد، در حالی که باروری‌های پزشکی این خصوصیت را ندارند. همچنین به آثار زیان بار آن، مثل هتک عِرض، آگاهی بیگانه بر عورت بدون وجود ضرورت و نیز وجود دلیل معتبر شرعی و قواعد «درء المفاسد مقدم علی جلب المصال»، «ما غلب ضرره فهو ضرر محض» و قاعده «سدالذرایع» استناد کرده، همه اقسام را حرام می‌دانند، اگرچه در ذات و اصل خود حرام نباشند. لکن به خاطر عوارض و آثار زیان بار حرام می‌گردند.

گفتار سوم : جواز مطلق و مشروط

نظریه جواز مطلق باروری‌های پزشکی بین زوجین و جواز مشروط بین بیگانگان

گروهی از فقها باروری پزشکی بین زوجین را ]خواه با تلقیح داخل رحمی (IuI) باشد یا لقاح آزمایشگاهی (IvF و…)[ از جهت جایز بودن فرق نمی‌گذارند. چنان که از اینان گروهی لقاح بین اسپرم و تخمک بیگانه را اگر به شیوه (IuI) باشد، حرام می‌دانند و در صورتی که به شیوه (IvF) از جهل صورت گیرد (یا به منظوری غیر از تولید مثل باشد، مثل شبیه سازی دست یا پا و…) مجاز می‌دانند، اما به جهت تولید نسل انسانی جایز نمی‌دانند. از این گروه هستند آیت الله محمد مؤمن قمی و آیت الله محسن حرم پناهی.

استدلال این گروه این است که تلقیح به شیوه(IuI) به خاطر روایت‌های خاص (قرار دادن نطفه بیگانه در رحم زن بیگانه) حرام است. اما نسبت به ترکیب اسپرم و تخمک دو بیگانه در خارج از رحم هیچ دلیلی برای منع یافت نمی‌گردد؛ پس جایز است.

گفتار چهارم : جواز مطلق و منع مطلق

نظریه جواز مطلق باروری‌های پزشکی بین زوجین و منع مطلق آن بین بیگانگان آنچه ملاک حرمت یا حلیت، یا جواز یا منع قرار می‌گیرد، ترکیب اسپرم و تخمک زوجین یا دخالت عامل بیگانه است و شیوه های به کارگیری، هیچ گونه تأثیری در جواز یا حرمت اصل، موضوع ندارد. دلایل ایشان، آیات، روایات، ادله عقلی و استحسانی، فلسفه تشریع نکاح. ملاک موجود در ممنوعیت زنا و تبنی و… می‌باشد.

از این گروه‌اند: امام خمینی (ره) آیت الله منتظری، آیت الله خویی و بسیاری از فقهای معاصر و از اهل سنت: شیخ مصطفی زرقاء، شیخ عبدالله بسام، شیخ عبدالسلام عبادی، شیخ عبدالحلیم، شیخ علی سالوس و… .

گفتار پنجم : حرمت مطلق

نظریه حرمت مطلق همه اقسام باروری‌های پزشکی جز بین زوجین و با وجود شرایطی این گروه، باروری ‌به این شیوه را تنها در صورتی که بین زوجین باشد و خود زوجین عملیات آن را تصدی نمایند، ضرورت و عسر و حرج شدید «ضرورت قصوی» محقق باشد و باروری به شیوه(IuI) صورت گیرد، جایز می‌دانند.دلیل این گروه همان دلایل گروه دوم است. با این تفاوت که می‌گویند به دلیل قواعد، محظورات به وسیله ضرورات مشروع می‌گردند، لذا به جواز باروری پزشکی بین زوجین معتقد شده‌اند. شیخ مصطفی زرقاء و دکتر محمد علی البار، تعدادی از علمای اهل سنت را بدون ذکر نام یادآور شده‌اند. چنان که مرکز فتوای مصری و اردنی نیز ‌به این نظریه اعتقاد پیدا کرده‌اند. از فقهای شیعه آیت الله بروجردی را شاید بتوان در این گروه طبقه‌بندی کرد. چون حتی تلقیح منی زوج به زوجه را محل تأمل و اشکال می‌دانند. بر این اساس، ترک احتیاط تنها در صورت ضرورت و حرج شدید بدون محذور خواهد بود.

گفتار ششم : نظریه توقف در مسأله

در کویت سازمان اسلامی علوم پزشکی ، در می ۱۹۸۲ میلادی ، به اتفاق آرای چنین اظهار نظر نمود : (تلقیح اسپرم غیر شوهر در رحم زن بیگانه ، چه شوهر داشته باشد و چه نداشته باشد ، شوهرش ‌به این امر راضی باشد یا نباشد ، مطلقا حرام است .)^[۲۰۳]

مبحث چهارم : نظرات متفاوت در انتقال جنین

گفتار اول : نظر موافقان اهدای جنین

آن ها که نظر موافق دارند، در انتقال جنین به رحم بیگانه چنین استدلال کرده‌اند که حفظ جنین چه در دستگاه مصنوعی و چه در رحم، ولو در رحم بیگانه واجب است؛ اگر وجوب آن احراز نشود، لااقل جواز آن احراز می‌گردد.

جنین را نباید از بین برد؛ ‌بنابرین‏ انتقال آن به رحم بیگانه منعی ندارد، زیرا دلیلی بر حرمت آن در شرع وجود ندارد و حتی بر زن زناکار حرام است که جنین به وجود آمده را سقط کند. با عدم دلیل بر حرمت انتقال جنین به رحم بیگانه، برابر اصل حلیت و اصل برائت حکم بر جواز آن می‌شود و حتی اگر نطفه مردی با نطفه حیوانی یا با ماده گیاه به جای تخمک زن ترکیب شود و عمل زیست شناسی و بیولوژیکی در این زمینه نیز توفیقی به دست آورد انتقال این گونه جنین به رحم بیگانه نیز ممنوعیت شرعی ندارد. زیرا این قسم نیز از شبهه‌های بدوی تحریمی است و ‌در مورد آن نیز برائت شرعی و عقلی جاری می‌شود. اگر چه رعایت احتیاط موجب حفظ و تحصیل واقع می‌شود بدون استناد آن به شارع در همه موارد نیکو است؛ اما در کتاب و سنت عموماتی است که برخی از آن ها به گونه‌ای بر حرمت این قسم دلالت دارد که شایسته بررسی است^[۲۰۴].

در این خصوص نیز آیات عظام نظرات و فتاوای خود را چنین ابراز فرموده‌اند.

از جمله آیت الله محمد تقی بهجت در پاسخ این سؤال که انتقال جنین یا نطفه به رحم اجنبیه چه حکمی‌ دارد؟ فرموده‌اند که مانعی ندارد اگر همراه با امر حرام شرعی نباشد^[۲۰۵].

آیت الله محمد یزدی می‌فرمایند: گرفتن اسپرم و اوول، ترکیب آن دو در خارج و کاشتن آن در رحم زن بیگانه اعم از اینکه شوهردار باشد یا نباشد، جایز است و عنوان حرام بر آن صدق نمی‌کند؛ زیرا جای دادن جنین در رحم زنی بیگانه نه مصداق زناست، نه مصداق ریختن نطفه در رحمی که بر مرد حلال نیست و نه مصداق جای دادن نطفه در چنین رحمی؛ زیرا روایات رسیده در این باب تنها به آمیزش نامشروع نظر دارند.

در هر یک از دو فرض یاد شده فرزند از آنِ مرد و زنی است که اسپرم و اوول از آن ها گرفته شده است، نه از آن زنی که جنین را در رحم او جای داده‌اند یا از آنِ شوهر آن زن (در این فرض که شوهردار بوده است).

دلیل این حکم نیز آن است که ملاک نسب، حتی ‌در مورد ولادت حرام، تنها جنینی است که از دو جزء متعلق به مرد و زن پدید آمده است. برای نمونه، فرزند زن و مرد زناکار در عرف، فرزند آن ها شمرده می‌شود و برخی از احکام شرعی همانند نطفه و حضانت نیز مشروط بر اینکه مرد معلوم و نسبت طبیعی فرزند به او نیز به طریقی همانند ارتباط نداشتن زن با غیر او محرز باشد، بر آن مترتب شده است^[۲۰۶].

گفتار دوم: نظر مخالفان اهدای جنین

آن ها که نظر مخالف دارند، یعنی آن ها که حکم به حرمت انتقال جنین بـه رحم بیگانـه می‌دهند، ‌به این آیات و روایات استناد می‌کنند:

اریکسون: بازی به عنوان درمان

اریکسون با تحقیقات متعددش درباره بازی کودکان( دختر و پسر)، ‌به این نتیجه رسید که پسران به ساخت­هایی علاقه­مندند که ایشان را فعال کنند. در حالی که دختران به مرتب کردن ساخت­های ایستا تمایل دارند.هرچند که این تعبیروتفسیر اریکسون مورد انتقاد قرار گرفته است،لکن هنوز هم جنبه درمانی بازی مورد توجه است. کودک ضمن بازی می ­تواند افکار و خواسته­هایش را منعکس و بیان کند و درمانگر می ­تواند با توجه به نوع و کیفیت بازی­های کودکان، مسایل او را دریابد و به کاهش تنش او کمک کند.(همان منبع)

پیاژه: بازی برای درون­سازی و تحکیم

در نظریه رشد و تکامل پیاژه، بازی از جمله اصول پایه برجسته نظریه او از مراحل رشد شناختی است.به نظر پیاژه انطباق از تاثیر متقابل( فعل و انفعال) درون­سازی و برون­سازی ناشی می­ شود.کودک در فرایند درون­سازی تجربه­ها را در طرحواره یا روان موجود ادغام و یکی می­ کند و روشی که برای این امر به کار می­برد به مرحله رشد شناختی وی بستگی دارد. مثلا کودکان در مرحله حرکتی،بازی­هایی را تمرین ‌می‌کنند که با فعالیت­های بدنی رضایت­بخش همراهند. در سطح پیش­عملیاتی به تدریج از بازی­های عملی به بازی­ های نمادی منتقل می­شوند.‌به این ترتیب کودک می ­تواند محیط طبیعی را به شکل نماد درآورد و سرانجام به بازی­های وانمودی برسد که به نظر بعضی از روانشناسان،این مرحله با زمان ورود به مدرسه هماهنگ است.(همان منبع)

انواع بازی کودکان:

بازی­های آموزشی:

هرگاه بازی برای کسب اطلاعات جدید یا یادگرفتن موضوعی انجام شود به آن ” بازی آموزشی” می­گوییم. به عبارتی در بازی­های آموزشی بازیکنان یا یادگیرندگان، فعالیت­های بازی را برای رسیدن به هدفی(یادگیری موضوع مورد نظر) انجام می­ دهند. ستره و قلمرو این نوع بازی­ها بسیار وسیع بوده و برای یادگیری در زمینه­ موضوعات مختلف می ­توانند به کار برده شوند.(نوروزی و دهقان زاده،۱۳۹۱)

بازی­های آموزشی، برای تقویت و رشد قوای حسی و ذهنی کودک ‌می‌باشد. آنچه در بازی­های آموزشی مورد نظراست، چگونگی استفاده از بازی در رشد قوای حسی حرکتی و به فعالیت واداشتن کودک از طریق تمرین با وسایل بازی است. از جمله بازی­های آموزشی ‌می‌توان از بازی­های دستی مثل پازل را نام برد. نظارت مربیان و والدین در بازی­های آموزشی بسیار با اهمیت و حساس است؛ اما میزان این نظارت باید تا حدی محدود باشد. با این­که هدف از انجام بازی­های آموزشی، بیشتر آموزش است تا بازی، اما جنبه بازی گونه بودن آن باید حفظ شود. باید سعی شود کنترل اصلی در اختیار کودک بوده و جهت و مسیر آن­را خود کودک تعیین کند، تنها هنر مربی یا والدین، هدایت جهت و مسیر بازی به صورت غیرمستقیم و غیر تحمیلی به سوی آموزش است.(خزاعی و خزاعی،۸۰،۱۳۹۲)

• • مزایای بازی­های آموزشی:

• • یادگیری مبتنی بر بازی، جذاب و تعاملی است و به شدت افراد را درگیر می­ کند و تغییرات نگرشی و رفتاری عمده­ای در یادگیرنده ایجاد می­ کند.

• • مثال­ها و سناریوهای عملی در یک محیط نمادین از دنیای واقعی ارائه می­ شود

• • به خوبی از مسیر یادگیری فرد یا گروه و پیشرفت آن پشتیبانی می­ نماید.

• • چالش­های متنوع و متفاوت، امکان تکامل و بهبود عملکرد افراد را فراهم ‌می‌آورد.

• • به دلیل طبیعت غیر خطی و انعطاف­پذیری ذاتی، یادگیری به یک فرایند تحت کنترل فرد در هر زمان و مکان تبدیل می­ شود.

• • بازی­های واقعی و شبیه­سازها، یادگیری را به فرایندی لذت­بخش و مفرح تبدیل ‌می‌کنند.

• بازی­ها، محیطی امن هستند که امکان خطا را برای فرد و گروه یادگیرنده فراهم می­سازند.( ولایتی و رمضانی، ۱۳۸۹)

بازی­های جسمی

بازی­های جسمی از قدیمی­ترین بازی­ها هستند. کودک برای خارج ساختن نیروی (انرژی) اضافی بدن خود و با رهایی از خمودگی و خستگی، اوقاتی را به بازی­های جسمی اختصاص می­دهد. از مشخصات این بازی، نیاز به محیط مخصوص بازی و توان جسمی کودک در اجرای بازی است. بازی­های جسمی می ­توانند هم به صورت گروهی و هم به صورت انفرادی و یا ترکیبی از هردوی آن­ها انجام گیرند.(خزاعی و خزاعی،۷۲،۱۳۹۲)

بازی­های تقلیدی:

غریزه تقلید یکی از غریزه­های نیرومند و ریشه­دار در انسان است. به برکت وجود همین غریزه است که کودک بسیاری از رسوم زندگی، آداب معاشرت،غذا خوردن،لباس پوشیدن،طرز سخن گفتن،ادای کلمات و جمله­ها را از پدر و مادر و دیگر معاشران فرامی­گیرد و به کارمی­بندد. انسان در سراسر عمر، کم و بیش، از دیگران تقلید می­ کند؛ اما در فاصله یک تا پنج سالگی از این قوه بهره بیشتری ‌می‌گیرد.

کودکان تقلید را ابتدا از پدر و مادر خود آغاز ‌می‌کنند؛ که به تقلید اکثر فعالیت­های پدر و مادر خود در خانه می­پردازند. و از ایفای نقش آن­ها، بزرگترین لذت و تجربه را به دست می ­آورند. پسران کارها و مشاغلی را تقلید ‌می‌کنند که بیشتر مربوط به مردان است و دختران علاقه­مندند که فعالیت­های مربوط به مادران را تکرار کنند. مثلا پسرها دوست دارند نقش بنا،‌دست‌فروش، مغازه­دار،راننده،پزشک،خلبان،پلیس و… را بازی کنند، در حالی که دخترها ذوق فراوان دارند که در نقش مادر و پرستار، کارهایی از قبیل تمییز کردن خانه، آشپزی، شستشو و اتو کردن لباس­ها و غیره را به صورت بازی انجام دهند. در دوران دبستان بیشتر تقش مربیان و معلمان را ایفا ‌می‌کنند و هنگامی که به سن نوجوانی نزدیک می­شوند، الگوی رفتاری آن­ها نیز تغییر می­یابد. از سنین کودک(نوجوان) به تقلید رفتار همسالان خود می ­پردازد. در واقع از این زمان به بعد تقلید نقش از طرف کودک، دیگر به عنوان بازی نیست، بلکه آغازی است برای چگونگی هم­خوانی با گروه ­های اجتماعی و ایفای نقش واقعی زندگی.(همان منبع)

این دسته از بازی­ها معمولا در دوران کودکی بیشتر رواج دارد. کودک وقتی به محیط پیرامون خود نگاه می­ کند، درمی­یابد که افراد موجود در محیط زندگی او، هریک به ایفای نقش خود مشغولند. کودک با این دریافت، کنجکاو می­ شود که نقش هریک از آن­ه ها را بررسی کرده و بازی کند. ‌به این طریق کودک خود را به جای افراد مختلف گذاشته و رفتارهای آن­ها را به نمایش می­ گذارد. برای مثال در دوران کودکی بسیار دیده می­ شود که یکی از بچه­ها نقش دکتر را بازی می­ کند و یک یا چند نفر دیگر نیز نقش مریض را ایفا ‌می‌کنند. هم­چنین وقتی کودکی نقش معلمی را بازی می­ کند و یکی از دوستان خود را به پای تخته فرا می­خواند و از او سوال می­پرسد نیز در این دسته از بازی­ها قرار ‌می‌گیرد.(نوروزی و دهقان زاده،۱۳۹۱)

۳-۳ تشریح روش کار

پس از اینکه در رابطه با بیان مسئله به وجود آمده توضیحاتی ارائه گردید و چرایی بررسی این مشکل در بخش اول این فصل به صورت خلاصه بیان شد قصد داریم توضیحات مفصل تری نسبت به فصل اول تحقیق درباره چگونگی انجام کار و تشریح آن بیان گردد.

در این مطالعه ما در سه مرحله تحقیق را انجام می‌دهیم:

1. 1. محاسبه مزیت نسبی صادراتی در طول سال‌های ۱۹۷۶-۲۰۰۹

1. 1. شناسایی عوامل مؤثر بر مزیت نسبی صادراتی

1. میزان تاثیر‌گذاری عوامل شناسایی شده به وسیله بررسی مدل

هر یک از مراحل ذکر شده در سه گام مورد بررسی قرار می‌گیرد که عبارتند از:

1. 1. جامعه آماری مورد بررسی

1. 1. روش جمع‌ آوری داده ها

1. تجزیه‌و تحلیل داده ها

۳-۳-۱ مرحله اول محاسبه مزیت نسبی صادراتی

گام اول جامعه آماری مورد بررسی

جامعه آماری به کل گروه افراد، وقایع، یا چیزهائی اشاره دارد که محقق می‌خواهد درباره آن ها به تحقیق بپردازد.[۲]

از آنجا که داده های مرحله اول بر اساس اطلاعات موجود صورت می‌پذیرد ‌بنابرین‏ جامعه آماری استفاده شده عبارت است از کلیه داده هایی که بین سال های ۱۹۷۶ تا ۲۰۰۹ مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

گام دوم روش جمع‌ آوری داده ها

در اینجا قصد نداریم به بررسی روش‌های جمع‌ آوری داده ها بپردازیم لیکن فقط به ذکر این موضوع بسنده می‌کنیم که در برخی تحقیقات اطلاعاتی که باید به عنوان داده مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرند از پیش آماده هستند. بدین صورت که محقق به دنبال اطلاعات جدید نیست بلکه می‌تواند نسبت به گردآوری اطلاعاتی که از قبل تهیه شده‌اند اقدام کند.[۳]

‌بنابرین‏ برای اینکه تشخیص دهیم این صنعت دارای چه وضعیتی از نظر مزیت نسبی در مقایسه با دیگر رقبای خود در جهان دارد، می‌بایست اطلاعات مربوط به ۱- میزان ارزش صادرات میگوی ایران در هر سال ۲- میزان ارزش کل صادرات ایران در هرسال ۳- میزان ارزش کل صادرات میگو در جهان در هر سال ۴- میزان کل صادرات جهان برای هر سال جمع‌ آوری گردد.

داده های مورد نیاز در گام اول از طریق منابع زیر جمع‌ آوری شده است.

منبع جمع‌ آوری

متغیر

پایگاه اطلاعاتی فائو/ سازمان شیلات ایران

میزان ارزش صادرات میگوی ایران

www.tradingeconomics.com

میزان ارزش کل صادرات ایران در هرسال

پایگاه اطلاعاتی فائو

میزان ارزش کل صادرات میگو در جهان در هر سال

www.tradingeconomics.com

میزان کل صادرات جهان برای هر سال

جدول ۳-۱ منابع جمع‌ آوری داده های متغیرهای شاخص بالاسا

هر‌یک از داده های بالا به طور مستقیم از منابع اطلاعاتی اشاره شده جمع‌ آوری خواهند شد اما به دلیل اینکه میزان ارزش صادراتی میگوی ایران در هر کیلوگرم که از تقسیم کل ارزش دلاری به میزان حجم ارسال شده به دست می‌آید، در برخی از سال‌ها اختلاف زیادی با میانگین قیمت جهانی دارد و این فاصله قیمتی به هیچ عنوان توجیه منطقی نداشته و به دلایلی به طور عمدی پایین گزارش شده است، به ناچار ارزش صادرات میگو از حاصل ضرب میانگین قیمت جهانی و میزان حجم صادر شده در هر سال به دست آمده تا بتواند نتایج مناسب‌تری در مدل حاصل گردد.

گام سوم تجزیه‌و تحلیل داده ها

همان‌ طور که در فصل اول اشاره شد ما قصد داریم در مرحله اول به بررسی مزیت نسبی میگوی ایران نسبت به دیگر تولید‌کنندگان و صادر کنندگان می‌پردازیم.

‌بنابرین ابتدا با بهره گرفتن از چهار متغیر ۱- میزان صادرات میگوی ایران در هر سال ۲ – میزان کل صادرات ایران در هرسال ۳- میزان کل صادرات میگو در جهان در هر سال ۴- میزان کل صادرات جهان مزیت نسبی آشکار بالاسا برای هر سال محاسبه می‌گردد تا مشخص شود مقدار آن در هر سال چه میزان بوده و نسبت به سال های قبل چه تغییری داشته است.

شاخص مزیت نسبی آشکار بالاسا^[۳۲] به صورت زیر تعریف می‌گردد:

RCA =

: ارزش صادرات کالای مورد نظر i از کشور j

: ارزش کل صادرات کشور مورد مطالعه

: ارزش صادرات کالای مورد نظر i در سطح جهانی

: ارزش کل صادرات جهانی

شاخص مزیت نسبی آشکار شده، مقادیری بین صفر و بی نهایت را می‌تواند اختیار کند. مقادیر بیشتر از یک بیانگر وجود مزیت نسبی است و تغییرات این شاخص طی زمان می‌تواند بیانگر تغییر جایگاه مزیت نسبی تلقی گردد.

۳-۳-۲ مرحله دوم شناسایی عوامل مؤثر بر مزیت نسبی صادراتی

گام اول جامعه آماری مورد بررسی

در مرحله دوم جهت شناسایی عوامل مؤثر بر مدل از دو الگو کمک گرفته شده است.۱- عواملی که در مقالات مورد مطالعه مورد بررسی قرار گرفته است. ۲- عواملی که از طریق مصاحبه با کارشناسان این صنعت تاثیرگذار گذار تشخیص داده شده‌اند.

‌بنابرین‏ جامعه آماری مورد بررسی در این مرحله مقالاتی است که در این تحقیقات مورد بررسی قرار گرفته است و جهت انجام مصاحبه نیز افرادی که در این صنعت فعالیت دارند و به حوزه صادرات میگو در بازارهای جهانی مشرف هستند در نظر گرفته می‌شوند.

گام دوم روش جمع‌ آوری داده ها

همان‌ طور که در گام اول به آن اشاره شد جمع‌ آوری داده های وابسته از طریق مقالات مشابه که عمدتاً مزیت نسبی کالای مورد مطالعه خود را با متغیرهای تولید و ارزش پولی وابسته می‌دانند مورد بررسی قرار گرفته است.

اما جهت بررسی دقیق تر این موضوع مصاحبه هایی با کارشناسانی که در این صنعت فعالیت می‌کنند و به حوزه صادرات میگو اشراف دارند با مضمون این پرسش که چه عواملی در مزیت صادراتی ایران و افزایش آن مؤثر است انجام شد که در مجموع نکات زیر جمع‌ آوری گردید:

1. 1. تقریبا تمامی کارشناسانی که با آن ها مصاحبه صورت پذیرفت افزایش امکانات، زیر ساخت‌ها، سرمایه‌گذاری، نقدینگی، بهداشت و استانداردهای جهانی را لازمه افزایش تولید دانستند که این عوامل علاوه بر افزایش تولید، باعث کاهش بهای تمام شده و در نتیجه افزایش صادرات میگو خواهد گشت.

1. 1. برخی از کارشناسان، افزایش تولید دیگر کشورها را باعث کاهش قیمت جهانی این محصول و در نتیجه تمایل خریداران به خرید میگو با قیمت پایین‌تر دانستند که به علت کاهش قیمت جذابیت‌های سرمایه گذاری و تولید بیشتر را تحت تاثیر شدید خود قرار داد .

1. 1. پس از این موارد عامل اصلی که به آن اشاره شده نقش تکنولوژی در فرآوری این کالا بسیار تاثیر گذار بوده که متاسفانه صنایع داخلی در بخش ارزش افزوده بر روی میگو چندان موفق عمل نکرده و حتی در بسته‌بندی آن هم دچار ضعف بسیاری هستیم.

1. نرخ ارز عامل دیگری بود که در صحبت‌های برخی از کارشناسان به چشم می‌خورد، آن ها این نکته را بیان می‌کردند که اگرچه افزایش نرخ دلار باعث کسب درآمد بیشتر در فروش خواهد شد اما به علت اینکه غذای میگو سهم زیادی از هزینه تولید این کالا را تشکیل داده و از منابع خارجی تامین می‌گردد باعث ناتوانی در خرید غذای میگو و در نتیجه کاهش تولید خواهد شد.

گام سوم تجزیه‌و تحلیل داده ها

با توجه به بررسی‌های انجام شده متغیرهای تاثیر گذاری که بیشترین نقش را در صادرات محصول خواهند داشت به دست آمد:

متغیر

متغیر

میزان تولید میگوی پرورشی در جهان

میزان صید میگوی دریایی در ایران

به عقیده آنان پیدایش مفهوم مالکیت ، مقارن باانقضای دوره تاریخی صید ‌و پیدایش دوره کشاورزی بوده است ، چراکه انسان درمرحله صیادی برای تأمین معاش ملزم نبود درجای ثابتی مستقرشود ، در حالی که ‌در دوره کشاورزی به حکم ضرورت ‌در دوره کشت ، مجبوربوده تامدتی درجای ثابتی توقف کندتابه کار وفعالیت بپردازدودرهمان نزدیکی برای مراقبت ‌از محصول سکنی گزیند وباکارکردن تدریجی درجای ثابت ، علقه بازمین پیداکرده وفکراختصاصی بودن زمین که معلول رابطه انسان بازمین می‌باشد نضج گرفته است.ازاختصاص ، استقرار، تقسیم زمین به نسبت قدرت کشت حاصل آمده است چراکه هرکس درقطعه زمینی که کارکرده ، آن رابرای خود محافظت ونگهداری نموده وهرچه بهره برداری ازآن بیشترتکرارشده ، سلطه اش برزمین بیشترشده است. بدین ترتیب گمان می رود که کارمنشأ تاریخی حقوق خصوصی درزمین بوده که به مرور زمان به صورت مالکیت ظاهرشده است.^[۳۲]

مالکیت وحقوق مترتب برآن ، از دیربازموردتوجه حکومتها وپادشاهان بوده است چنان که درمنشورکوروش آمده است : «من تاروزی که پادشاه هستم ، نخواهم گذاشت کسی مال غیرمنقول یامنقول دیگری رابه زوریابه طریق دیگربدون پرداخت بهای آن وجلب رضایت صاحب مال ، تصرف کند ومن تاروزی که زنده هستم نخواهم گذاشت که شخصی دیگری رابه بیگاری بگیردوبدون پرداخت مزد ، وی رابه کاروا دارد. من امروزاعلام می کنم که هرکسی آزاداست درهرنقطه که میل داردسکونت کند ، مشروط براینکه درآنجاحق کسی راغصب ننماید وهرشغلی راکه میل داردپیش بگیرد ومال خود رابه هرنحوکه مایل است به مصرف برساند ، به شرط اینکه به حقوق دیگران لطمه نزند…»^[۳۳]

‌در پنج قرن قبل ازمیلاد مسیح دریونان و روم ، مالکیت بامفهومی که امروزه درحقوق فرانسه مطرح می‌باشد مشابهت داشته است. درحقوق اروپا ، مالکیت به معنای حق بهره برداری ودراختیارداشتن مال به نحو «مطلق» است. کلمه «اطلاق» درحقوق اروپابسیار موردتأکید واقع شده ودرحقوق ایران نیزبعنوان یکی ‌از مشخصه های مالکیت مطرح شده است.

اگربه سیر تاریخی حق ملکیت دراروپای غربی اززمان روم باستان تاانقلاب فرانسه ‌نظر داشته باشیم وپس ازآن تاوضع قانون مدنی نگاه کنیم ، خواهیم ‌دید که چنین حقی همواره دریک هیئت خود را نشان نداده است بلکه تطورات بسیارمهمی رابه خودپذیرفته است.

درعهد روم باستان مالکیت به صورت جمعی (gens)وخانوادگی (familia) بوده وحتی دربرخی موارد استثنایی ملاحظه می شود که به صورت فردی نیزبوده است. امادرقرون وسطی این حق راآمیخته بامالکیت غیرفردی برای افرادشناختند ، چنان که درعرف آلمانها ‌در زمینه های منقولات ومسکن و… مالکیت فردی و در اراضی زراعی و… مالکیت جمعی کاملا امری شناخته شده بود.

پس ازانقلاب فرانسه کاملا هر گونه زمینه مالکیت جمعی وفئودالی واقطاعی ازبین رفت تا اینکه انجمن ملی در۴ آگوست سال ۱۷۸۹ میلادی وپس از ویرانی باستیل ، تقریبا درکمترازیک ماه قانونی رابه تصویب رساند که چنین نظامی راازبنیاد ملغی کرد وزمین ها کاملا دراختیارافراد قرارگرفت ‌و هر گونه قید وبند فئودالی ازآن برداشته شد. تنظیم قانون مدنی فرانسه ‌و اعلامیه جهانی حقوق بشر ‌بر اساس دیدگاه فرد گرایان بوده ، بدین ‌معنا که مالکیت رابه عنوان «حق شخصی» مطرح نموده اند ونه یک تکلیف اجتماعی.

حتی ماده ۱۷ اعلامیه حقوق بشر اعلام می‌دارد که : « مالکیت فردی حقی مقدس بوده که هیچگونه حرمت شکنی نسبت به آن روانیست ، مگربه موجب مصلحتی کاملا جمعی که قانون آن رامقررداشته باشد.»

ماده ۵۴۴ قانون مدنی فرانسه نیز چنین مقرر می‌دارد : « مالکیت، همان حق انتفاع ‌از چیزی وتصرف مطلق درآن با استوارترین شیوه ممکن است ، به شرطی که اموال راچنان به کارنگیرندکه قانون آن را نارواداشته باشد…»^[۳۴]درزمان تنظیم قانون مدنی فرانسه این قانون به شدت تحت تأثیرحقوق کشاورزی بود واصطلاحات وعبارات به کاررفته در این قانون این امررانشان می‌دهد به ‌عنوان مثال درماده ۵۲۴ این قانون حیوانات ووسایل کشاورزی تحت عنوان اموال غیرمنقول تبعی قرارگرفته وبه زمین مرتبط شده اند.

ازنظر «جان لاک» فیلسوف غربی ، بنیادبزرگ بشردروجودبشراست که خداوندخودش ، مالک شخصی خویش وافعال وکارخویش است.^[۳۵]

اما درباره «مالکیت دراسلام» بایدگفت که دراسلام مالکیت ‌بر اساس جهان بینی ایمان به مبدأ ومعاد سرچشمه می‌گیرد وبرهمین اساس ازدیدگاه اسلام ، کلیه موجودات جهان «مملوک خداوند» هستند واموالی نیزکه دردست انسان‌ها باشرایط خاصی قرارمی گیرد به طور ذاتی ازآن خداوند است ‌و به‌صورت عاریه ای به انسان‌ها عطا شده است ‌و متقابلا وظایفی برای آن مقررشده است.

خداوند درقرآن می فرماید : «زمین رادراختیارانسانهاگذاردو درآن میوه ‌و درختان خرمای خوشه دارقرارداد.»^[۳۶]

اسباب ایجادمالکیت برای انسان و روش های مشروع درکسب اموال را درحقوق اسلام «خداوند» تعیین کرده وبه حکومت اسلامی ، حق وضع آنهارا می‌دهد.ازدیدگاه مبانی اقتصادی اسلام ، برداشتن هرگامی درراه تقویت اقتصاد ‌و هر گونه حرکت وفعالیتی درتحکیم بنیه اقتصادی جامعه اسلامی یک نوع عبادت وایجاد ارتباط مثبت باخالق جهان است.

امیرمومنان امام علی(علیه السلام) در این زمینه می فرمایند : «… کسی که خداوندبه اومال عطافرموده ، لازم است به وسیله مال پیوند خویشاوندی خودرابرقرارومهمانان خودراپذیرایی کندواسیران وگرفتاران رارهایی بخشد وبه فقراومقروضان کمک نمایدودرسایه آن مال درراه ادای حقوق اجتماعی به منظورتحصیل ثواب خداوندگام بردارد ودست یافتن ‌به این خصلت ها ، باعث شرافت وعظمت درزندگی دنیا ‌و رسیدن به درجات عالیه آخرت است.»^[۳۷]

ازنظراسلام تحصیل مال بایدباروشهای مشروع وحلال وپرهیزازمکاسب محرمه ‌و ممنوع باشد ، همچنین داشتن مال باید بااحساس وظایفی ازقبیل انفاق درراه خدا وتوجه به مستمندان ومستضعفان باشدودرمصرف آن هم بایدازاسراف وتبذیر وتجمل گرایی دوری کرد.

×

آمادگی زیر بنایی مخابرات
×

آمادگی سرعت و کیفیت شبکه×

قابلیت دسترسی به اینترنت
×

محتویات مرتبط محلی
×

قابلیت دسترسی به سخت افزار و نرم افزار

×
آمادگی خدمات و پشتیبانی
×

قابلیت دسترسی به خدمات الکترونیکی

×
استاندارد های فناوری

۲-۱۲ ) قابلیت دسترسی به فناوری های اطلاعات و ارتباطی

یکی دیگر از ابعاد آمادگی الکترونیکی وجود زیر ساخت های مناسب جهت رهبری، سیاست گذاری، مدیریت و برنامه ریزی در زمینه توسعه و به کارگیری فاوا می‌باشد. این زیر ساخت که از آن به عنوان زیر ساخت های سیاسی – مدیریتی نام برده شده بیانگر لزوم درک اهمیت مدیران عالی از تعیین خط مشی کلی، هدف گذاری و برنامه ریزی جامع جهت یکسان سازی و حدف بخشی کلیه فعالیت ها می‌باشد، زیرا بدون رهبری قوی سیاسی و برنامه ریزی جامع مدیریتی توسعه متوازن و هدفدار در قالب همکاری بخش‌های مختلف جامعه میسر نخواهد بود.­(لوکس ، ظفر حیدری، ۱۳۸۳)

لازمه اجرای تجارت الکترونیک، ایجاد زمینه و محیط مناسب با این شیوه از تجارت است از جمله این موارد که باید مهیا شود: امنیت مبادله در محیط مجازی، شیوه های جابه جایی امن پول در محیط مجازی، ارائه کارت‌های اعتباری و … است. ( کیخاو همکاران، ۱۳۸۸)

۲-۱۲-۱ ) آمادگی مدیریتی : شامل موارد میزان حمایت، تأکید و اولویت فاوا توسط مدیران – مدیریت تغییر و به روز بودن مدیریت جهت بهبود وضعیت فاوا در سازمان – مدیریت پروژه در حوزه های مختلف سازمان- مدیریت منابع سازمانی در حوزه های مختلف – به کارگیری مدیریت ارتباط با مشتری، می‌باشد ( باقری دهنوی و همکاران، ۱۳۹۱)

۲-۱۲-۲) آمادگی حقوقی- قانونی : حرکت به سمت اقتصاد دیجیتالی بدون داشتن محیطی امن و قانونی برای بهره گیری از فرصت های دیجیتالی و پیاده سازی کاربردهای فاوا مانند تجارت الکترونیک، کسب و کار الکترونیک ، دولت الکترونیک و … امکان ناپذیر است و بدون وجود بستر قانونی – حقوقی مناسب برای توسعه ملی فاوا، بروز هرج و مرج الکترونیکی دور از انتظار نخواهد بود. (لوکس ، ظفر حیدری، ۱۳۸۳)

شامل: موارد قوانین حمایتی در جهت گسترش فاوا در سازمان – قوانینی جهت برونسپاری خدمات غیر ضروری – قوانین مربوط به امنیت اطلاعات و خدماتIT – آیین نامه ها و بخش نامه های تشویقی فرهنگ سازی در حوزه های مختلف سازمان، می‌باشد . ( باقری دهنوی و همکاران، ۱۳۹۱) جدول ۷ به وضعیت زیرساخت های حقوقی برای به کارگیری تجارت الکترونیکی در ایران اشاره می‌کند.

جدول (۲-۶) وضعیت زیرساخت های حقوقی برای به کارگیری تجارت الکترونیکی در ایران
(پاریاب، معمارنژاد، ۱۳۹۰)

رتبه ۴

مرحله تکامل تجارت الکترونیکی

رتیه ۳

مرحله رشد تجارت الکترونیکی

رتبه ۲

مرحله آغازین تجارت الکترونیکی

رتبه ۱

تجارت الکترونیکی امکان پذیر نیست

عامل توانمند ساز

حقوقی- مدنی

×

ادله الکترونیکی

×

تعارض قوانین

×

مراجع گواهی الکترونیکی

×

حق مؤلف

×

حمایت از داده/حریم

خصوصی

×

حمایت از مصرف کننده

×

قوانین پرداخت

×

قوانین مالیاتی

×

قوانین مخابراتی

×

مسئولیت مدنی

×

حقوق رقابتها

×

بدنه اصلی

۲-۱۳ ) سواد اطلاعاتی و مهارت منابع انسانی

شاه کلید قفل تجارت الکترونیک، فرهنگ سازی در این خصوص است . اهمیت این مسئله تطبیق ابزارها و روش های تجارت الکترونیک با فرهنگ و روحیه و دانش مردم است. برای اینکه مردم که سالهاست با روش های سنتی خو گرفته اند و شاید به راحتی حاضر به کنار گذاشتن آن ها نباشند. آن ها هنوز خرید مستقیم، تماشای محصول درون ویترین مغازه و یا از فاصله نزدیک و حتّی لمس کردن محصول را می پسندند، به کارت‌های هوشمند اعتماد ندارند و وب سایت را ابزاری تجملی و غیر ضروری می دانند و به آن ها بی اعتمادند و خدمات این سامانه ها را غیر کاربردی و سطحی می دانند. ( کیخاو همکاران، ۱۳۸۸)

سیاست و راهبردهای مناسب به تنهایی قادر نخواهند بود که پذیرش تجارت الکترونیکی را در سطح کشور نهادینه کنند. استفاده گسترده از تجارت الکترونیکی تنها زمانی میسّر است که مردم و سازمان‌ها به سطح مطلوبی از آگاهی و اعتماد برسند تا بتوانند از منافع آن بهره مند شوند. هدف از بحث )ساختار فرهنگ) ، ارزیابی فرهنگ حاکم بر جامعه، بررسی وضعیت حاضر و شناخت دل نگرانیهای افراد و سازمان ها در رابطه با به کارگیری تجارت الکترونیکی و ارائه پیشنهادها و سیاست‌های مناسب برای ارتقاء آگاهی تجارت الکترونیکی و استفاده از آن در سراسر کشور است.

سرمایه انسانی مورد نیاز و ایجاد محیط مناسب برای تحقیق و توسعه ^[۳۹] شامل نیروی کار متخصص و تحصیل کرده دانشگاهی و نیروی کار آموزش دیده در مراکز فنی و ‌حرف‌هایی و توسعه و گسترش مؤسسات پژوهشی در این زمینه می‌باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که یکی از ابزارهای توسعه و اشاعه تجارت الکترونیک سرمایه گذاری برای نیروی انسانی و افزایش مخارج مربوط به تحقیق و توسعه می‌باشد. (لوکس ، ظفر حیدری، ۱۳۸۳)

۲-۱۳-۱ )آمادگی استراتژی و اهداف فناوری اطلاعات : شامل : چشم انداز سازمان برای توسعه فاوا – سیاست ها ، راهبردها و اهداف فاوا در سازمان – سرمایه گذاری، بودجه بندی و تخصیص منابع – برنامه ریزی عملیاتی و تعیین مسئولیت‌ها – میزان سازگاری و همراستایی سیاست ها و برنامه های فناوری اطلاعات و ارتباطات سازمان، می‌باشد . ( باقری دهنوی و همکاران، ۱۳۹۱)