فرضیههای تحقیق 5
تعاریف نظری متغیرها 5
تعاریف عملیاتی متغیرها 6
فصل دوم: پیشینهی پژوهش 7
موضعگیری نظری درخصوص رضایتمندی زناشویی 7
تاریخچه رضایتمندی زناشویی 7
تعاریف رضایتمندی زناشویی 8
اجزای تشکیل دهنده رضایتمندی زناشویی 10
عوامل مؤثر بر رضایتمندی زناشویی 15
ناسازگاری زناشویی 20
دیدگاههای مختلف درباره رضایتمندی زناشویی 21
تعریف زوج متعارض 25
موضوعهای تعارض در زوج متعارض 26
موضع گیریهای نظری در خصوص دلبستگی 29
تاریخچه دلبستگی 29
مفهوم دلبستگی 32
شکلگیری دلبستگی 33
دیدگاههای مختلف پیرامون دلبستگی 34
ثبات الگوهای دلبستگی در طول زندگی 38
سبکهای دلبستگی 40
موضع گیریهای نظری در خصوص زوجدرمانی یکپارچه نگر. 43
مفهوم زوج درمانی 43
دیدگاههای بنیادی زوج درمانی 43
شکلگیری زوج درمانی یکپارچه نگر. 47
تعریف زوج درمانی یکپارچه نگر. 48
یکپارچه کردن مفاهیم و اصول الگوهای مختلف زوجدرمانی 49
رویکردهای یکپارچهنگر در زوجدرمانی 50
یافتههای پژوهشی داخلی در قلمرو موضوع مورد بررسی 55
یافتههای پژوهشی خارجی در قلمرو موضوع مورد بررسی 56
فصل سوم: روش پژوهش 57
طرح پژوهش 57
جامعه. 57
حجم نمونه. 57
روش نمونهگیری 58
ابزار تحقیق 58
روش اجرای تحقیق 59
روش تجزیه و تحلیل دادهها 59
ملاحظات اخلاقی 59
فصل چهارم: یافتههای پژوهش 60
بررسی جمعیت شناختی 60
بررسی توصیفی اطلاعات 62
تجزیه و تحلیل استنباطی دادهها 63
فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری 67
بحث و نتیجهگیری 67
نتیجهگیری نهایی 69
محدودیتهای تحقیق 72
پیشنهادها 73
منـابع 74
منابع. 74
منابع لاتین 77
ضمائم
فهرست جداول
جدول 4-1: توزیع آزمودنیها در دو گروه 60
جدول 4-2: توزیع سطح تحصیلات اعضای گروه آزمایش 60
جدول 4-3: توزیع سطح تحصیلات اعضای گروه کنترل 61
جدول 4-4: وضعیت سنی آزمودنیهای گروه آزمایش 61
جدول 4-5: وضعیت سنی آزمودنیهای گروه کنترل 61
جدول 4-6: مدت زمان ازدواج آزمودنیهای گروه آزمایش (سال) 62
جدول 4-7: مدت زمان ازدواج آزمودنیهای گروه کنترل (سال) 62
جدول 4-8: شاخصهای توصیفی مربوط به دادههای حاصل از اجرای پیشآزمون و پسآزمون رضایت زناشویی 62
جدول 4-9: شاخصهای توصیفی مربوط به دادههای حاصل از اجرای پیش آزمون و پسآزمون سبک دلبستگی 63
جدول 4-10: مقایسه پس آزمون رضایت زناشویی در دو گروه با کنترل اثر پیشآزمون 64
جدول 4-11: نتایج کلی تحلیل کوواریانس 65
جدول 4-12: مقایسه پس آزمون سبکهای دلبستگی در دو گروه با کنترل اثر پیشآزمون 65
چکیده
هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی اثربخشی زوجدرمانی گروهی یکپارچهنگر بر بهبود رضایت زناشویی و سبک دلبستگی زوجین متعارض انجام شد. روش: طرح پژوهش حاضر شبهآزمایشی از نوع پیشآزمون- پسآزمون با گروه کنترل بود. نمونه شامل 24 نفر از زوجین متعارض مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر مشهد بود که 12 نفر در گروه آزمایش و 12 نفر در گروه گواه گمارش شدند. اعضای گروه آزمایش تعداد 12 جلسه مداخله زوجدرمانی گروهی با رویکرد یکپارچهنگر را دریافت کردند، اما برای اعضای گروه گواه مداخله خاصی ارائه نشد. قبل و بعد از اجرای مداخله، پرسشنامههای رضایت زناشویی انریچ و دلبستگی کولینز و رید (1990) توسط گروه نمونه تکمیل شدند. نتایج: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که در پس آزمون، رضایتمندی زناشویی آزمودنیهای گروه آزمایش نسبت به آزمودنیهای گروه گواه، افزایش معناداری داشته است. همچنین نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیره نشان داد که در پسآزمون، سبک دلبستگی ایمن آزمودنیهای گروه آزمایش نسبت به آزمودنیهای گروه گواه، افزایش و سبکهای دلبستگی نا ایمن آزمودنیهای گروه آزمایش نسبت به آزمودنیهای گروه گواه، کاهش معناداری داشته است. نتیجهگیری: یافتههای پژوهش مؤید این مهم است که زوجدرمانی گروهی یکپارچهنگر باعث بهبود رضایت زناشویی و سبک دلبستگی زوجین متعارض میشود.
کلید واژهها: زوجدرمانی گروهی یکپارچهنگر، رضایت زناشویی، سبک دلبستگی.
فصل اول: مقدمه
ازدواج، به عنوان مهمترین و اساسیترین رابطه بشری توصیف شده است، زیرا ساختاری اولیه برای بنا نهادن رابطه خانوادگی و تربیت کردن نسل آینده فراهم میسازد. در ایران مطابق با آخرین آمار سازمان ثبت احوال، نسبت ازدواج به طلاق از سال 1383 تا 1391، با 7/1 درصد رشد از 8/9 به 5/5 رسیده است، که گویای افزایش مشکلات زناشویی و میزان طلاق است؛ به طوری که نرخ طلاق در سال 1390 دو برابر نرخ آن در سال 1375 شده است (سازمان ثبت احوال کشور، 1392).
رضایتمندی زناشویی یکی از شاخصهای مهم رضایت فرد از زندگی است. تحقیقات نشان میدهد که متغیرهای متعدد از جمله ویژگیهای شخصیت، اعتماد متقابل، احترام، حمایت، درک متقابل، صمیمت، کیفیت رابطه جنسی، تبادل و بیان احساسات، افکار و عواطف و وضعیت اقتصادی با رضایتمندی زناشویی رابطه دارند. هرگونه تعارض، ناسازگاری و نارضایتی در متغیرهای مرتبط با رابطه زناشویی، می تواند به آشفتگی و مشکلات زناشویی منتهی گردد و اگر مورد توجه قرار نگیرد به ازدواجهای ناموفق، طلاق و پیامدهای ویرانگر در بهداشت روانی زن، شوهر، فرزندان و جامعه بیانجامد. بنابراین بررسی عوامل و مداخلاتی که بر رضایت زناشویی افراد تأثیر میگذارد، از اهمیت بسزایی برخوردار است. از میان این عوامل در تحقیقات مختلف، تاکیدهای زیادی بر سبکهای دلبستگی شده است.
بیان مسأله
عمده آزمایههای سنجش رضایت پس از ازدواج در سراسر دنیا نشان میدهند پس از عبور زندگی مشترک از مرز هیجانات اولیه و ورود به عرصه متلاطم زندگی روزمره، نوعی افت رضایتمندی از کیفیت عاطفی، اجتماعی یا جسمانی زناشویی مشاهده میشود (بولینگ و هیل[1]، 2005). چنین افتی بخصوص با حضور فرزندان و مشکلاتشان و افزایش تعهدات و چالشهای زندگی جدیتر نیز میگردد (استتس[2]، 2004؛ به نقل از غلامعلیان و احمدی، 1387). از سوی دیگر، بهداشت روانی نسلهای جامعه در گرو تامین بهداشت روانی خانواده به عنوان یک کانون مملو از محبت و آرامش برای تحول در رشد استعدادهاست که هرگونه آسیبی به آن، نسل آینده را از آثار سوء خود مصون نخواهد گذاشت و سازمانهای اجتماعی زیادی را درگیر خود خواهد ساخت. خانواده یک نظام اجتماعی زیربنایی است که نابسامانی سازمان یا گسیختگی آن را میتوان بهعنوان شکستن واحد خانوادگی یا گسیختگی خانواده و متعاقباً پایههای زندگی اجتماعی مطرح کرد و بنابراین بررسی عوامل تاثیرگذار بر آن از اهمیت بسزایی برخوردار است (آخرتی، 1386).
رضایت زناشوئی یکی از عوامل موثر در ثبات و پایائی خانوادهها و در عین حال بهداشت روانی همسران و فرزندان است. میزان رضایت از رابطه زناشویی موضوعی محوری و کلیدیست که هر زوج پس از سالهای تثبیت ازدواج ناگزیر با آن مواجهه میشوند (سامانی، 1386). رضایت از زندگی زناشویی به احساس عینی از خشنودی، رضایت و لذت تجربه شده توسط زن و یا مرد است وقتی که همه جنبههای مشترک زندگیشان را در نظر بگیرند (الیس،2004). همچنین شواهد فراوانی گویای آن است که زوجها در جامعه امروزی برای برقراری حفظ و ارتباط صمیمی و درک احساسات از جانب همسرانشان با مشکلات فراوانی درگیرند. در حقیقت این معضل سبب پریشانی در روابط زناشویی شده است (یوسفی و سهرابی،1390). یک تحول مهم در این جهت، این است که تا قبل از دهه هفتم قرن بیستم، تحقیقات انجام شده در خصوص خانواده، به طور عمده حول محور طلاق و اثرات روانی اجتماعی آن بر اعضای خانواده متمرکز بود، ولی از این دهه به بعد، توجه محققین به مسئله نارضایتی از زندگی زناشویی و راههای افزایش احساس رضایت و شادکامی از زندگی مشترک معطوف شد (سلیمانیان، 1387).
رضایت یک فرد از زندگی زناشوئی به منزله رضایت وی از خانواده محسوب میشود و رضایت از خانواده به مفهوم رضایت از زندگی بوده و در نتیجه تسهیل در امر رشد و تعالی و پیشرفت مادی و معنوی جامعه خواهد شد (غلامعلیان و احمدی، 1387). بنابراین با توجه به اهمیتی که روانشناسان، جامعهشناسان و حتی همه مذاهب به خانواده و ارتباط زناشویی موثر میدهند و اینکه
[شنبه 1398-12-03] [ 05:33:00 ب.ظ ]
|