۱-۶ محدوده و هدف پایان نامه
در این پایان نامه، برای اولین بار، مدلسازی بارهای شبکه در مساله جایابی و تعیین ظرفیت بهینهی خازن مورد مطالعه قرار خواهد گرفت. در این تحقیق، سه فرضیهی اصلی مبنای مطالعه است:

حضور بانک خازنی منجر به کاهش تلفات توان و به دنبال آن بهبود پروفیل ولتاژ میگردد.
لحاظ کردن مدلهای مختلف روی محل و ظرفیت بانک خازنی موثر خواهد بود.
شبکه های مورد بررسی دارای بار ثابت و متعادلاند.
همچنین مطالعه پیشرو اساسا از سه فرضیه تسهیلی رایج استفاده کرده است:
بانکهای خازنی از نوع ثابتاند.
میزان انحراف ولتاژ، معیار بررسی نحوه بهبود پروفیل ولتاژ است.
شبکه نمونه، شبکه توزیع شعاعی است.
با توجه به فرضیه های فوق، اهداف تحقیق را میتوان به صورت زیر خلاصهسازی کرد:
کاهش تلفات توان اکتیو و بهبود پروفیل ولتاژ شینههای شبکه با حضور بانکهای خازنی،
بررسی تاثیرگذاری بارهای تجاری، خانگی، کشاورزی، عمومی و صنعتی روی محل/ظرفیت خازن نصب شده،
کمینهسازی تلفات توان و بهبود پروفیل ولتاژ در حضور بانکهای خازنی با مدلسازی بارهای شبکه به صورت امپدانس ثابت، جریان ثابت و توان ثابت،
بررسی توانائی الگوریتم PSO در حصول جوابهای بهینه برای جایابی خازن.
همچنین نتایج مورد انتظار تحقیق عبارتند از:
محاسبه دقیق تلفات اهمی شبکه با اعمال دو سطح مدلسازی پیشنهادی
تعیین محل/ظرفیت بهینه خازن بر اساس تلفات شبکه
بررسی میزان تاثیر مدل سازی بار در تلفات توان و پروفیل ولتاژ
۱-۷ بیان مسأله اساسی تحقیق
نیاز به تامین توان راکتیو بدلیل رشد چشمگیر مصرف انرژی الکتریکی بویژه در مقیاس صنعتی، یکی از دغدغه های اصلی بهرهبرداران از شبکه قدرت است. منابع اصلی توان راکتیو در شبکه عبارتند از: ژنراتورهای سنکرون، موتورهای سنکرون، تولیدات پراکنده^[۶] (DG)، جبرانکنندههای سنکرون استاتیک^[۷] (STATCOM)، جبرانکننده وار استاتیک^[۸] (SVC) و خازن شنت. خازن شنت با وجود مشخصه های نه چندان مطلوب فنی (بویژه سرعت پاسخ) بدلیل هزینه نصب و نگهداری بسیار کمتر از سایر منابع، گزینهی بهتری برای تامین توان راکتیو در شبکه است. منافع اقتصادی حاصل از نصب خازن به صورت خلاصه عبارتند از: آزادسازی ظرفیت تولید، آزادسازی ظرفیت انتقال، آزادسازی ظرفیت پست توزیع، کاهش تلفات انرژی، کاهش افت ولتاژ (بهبود تنظیم ولتاژ)، افزایش کیفیت توان و بهبود پارامترهای قابلیت اطمینان.
با توجه به تاثیر زیاد مصرف توان راکتیو در شبکه و اثرات نامطلوب آن، کاهش مصرف توان راکتیو در سیستم قدرت اجتنابناپذیر است. نصب خازن بایستی با در نظر گرفتن ملاحظات فنی و اقتصادی باشد. حضور خازن از نظر فنی، موجب افزایش ضریب توان میشود، اما این افزایش نباید آنقدر زیاد باشد که موجب پیشفاز شدن شبکه شود. همچنین نصب خازن بایستی توجیه اقتصادی داشته باشد، یعنی نصب آن از لحاظ اقتصادی چنان به صرفه باشد که برای مصرفکننده جذابیت لازم را داشته باشد. برای ارضاء این دو، بایستی خازن در بهترین نقطه ممکن و با مناسبترین ظرفیت نصب شود. چه آنکه عدم نصب آن در محل مناسب با ظرفیت مناسب نه توجیه اقتصادی دارد و نه توجیه فنی. اینجاست که بهینه بودن جایابی و تعیین ظرفیت خازن نمایان میشود. مهمترین دغدغه در نصب خازن شنت، تعیین مکان و ظرفیت بهینه خازن در شبکه است. مساله جایابی خازن در سادهترین صورت تابعی از صرفهجوئی اقتصادی ناشی از کاهش میزان تلفات توان و هزینه نصب و بهرهبرداری بانک خازنی در شبکه است.
یکی از پارامترهای بسیار موثر در تعیین ظرفیت و اندازه خازن نصب شده در شبکه قدرت، نوع بار شبکه است که در بسیاری از مطالعات از آن بدلیل پیچیدگی زیاد چشمپوشی میشود. اساسا شبکه قدرت متشکل از بارهای متنوعی است که الگوی مصرف، میزان مصرف و کیفیت مورد نیاز توان آنها کاملا متفاوت است. در این پایان نامه، یک روش بدیع جهت مدلسازی بارهای مختلف شبکه به منظور بهبود پروفیل ولتاژ و کاهش تلفات توان در حضور خازن شنت انجام میگیرد که در طی آن دو مدل ارائه میشود: الف) تجاری- خانگی-کشاورزی- عمومی- صنعتی و ب) امپدانس ثابت- جریان ثابت- توان ثابت. در واقع برتری اصلی این پایان نامه نزدیک کردن مطالعه به دنیای واقعیست، چرا که تقریبا تمامی مطالعات انجام شده در زمینه جایابی بهینه خازن اساسا از تاثیر نوع بار بر محل و ظرفیت بهینه خازن نصب شده اغماض میکنند، حال آنکه این پایان نامه اثبات خواهد کرد که در نظرگیری مدل بار متفاوت روی محل/ظرفیت خازن تاثیرگذار خواهد بود. از شاخص انحراف ولتاژ بعنوان معیار نحوه بهبود پروفیل ولتاژ استفاده خواهد شد. مساله فوق با بهره گرفتن از الگوریتم بهینه سازی اجتماع ذرات^[۹] (PSO) حل خواهد شد. جهت اثبات این اثرگذاری شبیهسازیها روی شبکه واقعی، که این تنوع بار در آن لحاظ شده، انجام گرفته و سناریویهای زیر بر روی آن اعمال میگردد: مدلسازی بار و بدون آن با حضور خازن و بدون حضور آن.
۱-۸ طرح کلی پایان نامه
متن پایان نامه در شش فصل تدوین و گردآوری شده است. بعد از مرور مفاهیم پایهای و کلی حفاظت، ریکلوزر و منابع DG در فصل اول، در فصل دوم ابتدا تاریخچهای از بهینه سازی، تکنیک حل مساله و کارهای انجام شده در زمینه جایابی خازن دستهبندی میشود. فصل سوم به فرمولبندی تابع هدف و مدلسازی بار متمرکز شده است. معرفی الگوریتم و نحوه حل مساله جایابی بهینه خازن در فصل چهارم ارائه خواهد شد. شبیهسازی روی شبکه های نمونه در بخش پنجم انجام میگیرد. از تحقیق پیشرو در بخش ششم نتیجهگیری شده و برای کارهای آینده پیشنهادهایی ارائه خواهد شد. اطلاعات مربوط به شبکه های نمونه در پیوست الف فهرست خواهد شد.
فصل دوم:
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
۲-۱ دیباچه
ادبیات منتشره فراوانی در مورد الگوریتمهای جایابی خازنی وجود دارد. تکنیکهای حل برای مسالهی جایابی خازن را میتوان در چهار دسته تقسیمبندی کرد: تحلیلی، برنامه ریزی ریاضی، ابتکاری و مبتنی بر هوش مصنوعی.
۲-۲ روش های تحلیلی
تمامی کارهای اولیهی منتشر شده در مورد جایابی خازن، مبتنی بر روش های تحلیلی بودهاند. این الگوریتمها، زمانیکه منابع محاسبهی قدرتمندی در دسترس نبودند، بکار گرفته میشد. روش های ابتکاری، با بهره گرفتن از حساب دیفرانسیل و انتگرال، بیشترین مقدار صرفهجوئی را در حضور خازن تعیین میکنند. این توابع صرفهجوئی اغلب به صورت زیر بدست میآید:
(۲-۱)
که در آن،
K_E، هزینه انرژی بر حسب $/kWh
ΔE، کاهش تلفات انرژی بر حسب kWh
K_p، توان پیک بر حسب $/kW
ΔP، کاهش تلفات توان پیک بر حسب kW
K_c، هزینه خازنها بر حسب $/KVAr
C، مقدار جبرانسازی بر حسب kVAr
پیشروان جایابی بهینهی خازن، نیگل و سامسون^[۱۰] [۸]، کوک^[۱۱] [۹-۱۰]، اسکمیل^[۱۲] [۱۱]، چنگ^[۱۳] [۱۲-۱۳] و بای^[۱۴] [۱۴] همگی روش های تحلیلی را برای بیشینهسازی تابع هدف مطروحه در رابطه (۲-۱) بکار گرفتهاند. هر چند پاسخهای ساده بدست آوردند، اما این تکنیکها مبتنی بر فرضیه های غیرواقعی از یک فیدر با اندازهی هادی ثابت و بارگذاری یکنواخت بودند که حاصل از تحقیق اولیهای بود که به «قانون دوسوم» مشهور^[۱۵] بود. قانون دوسوم مبتنی بر حصول بیشترین کاهش تلفات ارائه شده بود که طی آن یک خازن در دوسوم بار راکتیو پیک در موقعیتهای دوسوم از منبع در طول فیدر بایستی نصب شود.
روش های تحلیلی اولیه به راحتی قابل فهم و اجرا میشد. علارغم فرضیه های غیرواقعی که بر اساس قانون دوسوم ایجاد میشد، امروزه برخی از شرکتها هنوز جایابی خازن را بر این اساس اجرا کرده [۱۴] و برخی از سازندگان خازن، این قانون را در دفترچه راهنمای خود گنجاندهاند [۱۵].
۲-۳ روش های برنامه ریزی ریاضی
روش های محاسباتی زمانی رایج شدند که حافظههای کامپیوتری ارزان و در دسترس قرار گرفت. روش های برنامه ریزی ریاضی، تکنیکهای تکراری برای بیشینهسازی (کمینهسازی) تابع هدف یا متغیرهای تصمیم بکار میروند. مقادیر متغیرهای تصمیم بایستی یک سری از قیود را نیز ارضاء کنند. برای جایابی بهینهی خازن، تابع هدف و مکانها، ظرفیتها، تعداد خازنها، ولتاژ شینه و جریان متغیرهای تصمیمیاند که باید همگی به عنوان قیود مساله ارضاء شوند. روش های برنامه ریزی ریاضی، امکان استفاده از توابع هزینه برای مساله جایابی بهینهی خازن را به صورت استادانهای فراهم میآورد. توابع هدف، تمامی قیود ولتاژ و بارگذاری، اندازه های مجزای خازن و مکانهای فیزیکی گرهها را میتواند در بر بگیرد. با بهره گرفتن از روش های برنامه ریزی ریاضی، مسالهی جایابی بهینهی خازن را میتوان به صورت زیر فرمولبندی کرد:
(۲-۲)
که در آن،
K_LΔL، صرفهجوئی هزینهای که میتواند شامل کاهشهای تلفات توان پیک و انرژی و ظرفیت آزاد شده باشد
K_cC، هزینه های نصب خازنها
ΔV، تغییر ولتاژ ناشی از نصب خازنی که بایستی از ماکزیمم مقدار آن (ΔV_MAX) تجاوز نکند.
در [۱۶]، روش جدیدی برای تعیین تعداد، محل و اندازهی خازن شنت در فیدر توزیع شعاعی با بارهای مجزا به منظور بیشینهسازی صرفهجوئی پیشنهاد شده است. تکنیکهای برنامه ریزی دینامیکی بکار گرفته شده و چندین الگوریتم برای حصول پاسخ بهینه با در نظرگیری فرایند بهینه سازی به صورت یک پروسهی تصمیمگیری چند مرحلهای بسط یافتهاند. موارد خاص مطالعه شده و پاسخهای حاصل در چندین سناریو مورد بررسی قرار گرفته است: بدون هزینه خازن، هزینه متناسب با خازن نصب شده، و هزینه متناسب با خازن نصب شده به اضافهی هزینه ثابت برحسب بانک خازنی. در [۱۷]، دو تکنیک بهینه سازی مجزا برای انتخاب اندازه و محل خازن وابسته به محل بارهای اضافی پیشنهاد شده است. تابع هدف شامل سود ناشی از کاهش تلفات انرژی در فیدر و KVA در پست است. کمینهسازی با در نظر گرفتن قیود افت ولتاژ انجام میشود. این تکنیکها به بخشی از شبکهی توزیع مضر اعمال شده است.
باران و وو^[۱۶] در [۱۸]، روشی برای تجزیهی مسالهی جایابی بهینهی خازن در یک مسالهی کلی و فرعی اجرا کردهاند. مسالهی کلی برای تعیین مکان خازنها و مساله فرعی برای تعیین اندازه و ظرفیت خازنهای نصب شده در شبکه استفاده میشود. نویسندگان مرجع قبلی در [۱۹]، جایابی بهینهی خازن را با هدف کمینهسازی تلفات توان در یک پروفیل بار معین با درنظر گرفتن هزینه خازنها انجام دادهاند. فرمولبندی مساله، با ادغام مدل پخش توان AC برای سیستم و قیود ولتاژ انجام شده است. الگوریتم حل روش پیشنهادی به صورت محاسباتی، مناسب و از نظر عددی قویست، مخصوصا برای سیستمهای توزیع با نرخ مقاومت به راکتانس بالا. تکنیک پخش بار پیشنهادی، به صورت یک برنامهی فرعی در الگوریتم بهینه سازی برای تعیین ظرفیت خازن بکار رفته است.
در [۲۰]، هماهنگی بهینهی خازن و تپچنجر ترانسفورماتور در شبکهی توزیع شعاعی انجام شده است. مساله با ادغام قیود ولتاژ فرمولبندی شده است. مسالهی بهینه سازی توسط یک بهینه سازی درجه دوم مجزای مقید با بهره گرفتن از نتایج مسالهی پیوستهی بدون قید متناظر تقریب زده شده است. دو الگوریتم، برای جستجوی پاسخها برای تقریب مسالهی بهینه سازی پیشنهاد میشود. اولی، یک الگوریتم تصادفیست که سریع اجرا میشود اما حصول پاسخ بهینه را تضمین نمیکند. دومین الگوریتم، الگوریتم درجهی دوم است. شبکهای با ۷۰ نقطهی بار به عنوان شبکهی نمونه مورد استفاده قرار گرفته است.
۲-۴ روش های ابتکاری
ابتکارها قوانینیاند که از طریق درک مستقیم، تجربه و داوری توسعه یافتهاند. قوانین ابتکاری، استراتژیهای سریع و عملیاند که فضای جستجو را کاهش داده و قادر به ارائه پاسخی نزدیک به نقطهی بهینه هستند. در [۲۱]، یک تکنیک ابتکاری با بهره گرفتن از مدل ریاضی متغیرهای مجزا به عنوان استراتژی شناسائی شینههای کاندید برای افزودن خازن، پیشنهاد شده است. مدل ریاضی پیشنهادی، یک مسالهی برنامه ریزی غیرخطیست و با بهره گرفتن از یک روش نقطهای داخلی تخصصی حل میشود. روش حل پیشنهادی روی سیستمهای استاندارد اجرا و نتایج حاصل از آن با روش های فرا ابتکاری مقایسه شده است. داسیلوا^[۱۷] و همکارانش در [۲۲]، یک تابع سیگموئید^[۱۸] به منظور تقریب زدن ماهیت مجزای مساله جایابی خازن را بکار گرفته و سپس مساله را با بهره گرفتن از روش نقطهای داخلی اولیهی دوگانه آن فرمولبندی کردهاند. دو روش برای تعیین حساسیت مورد استفاده قرار گرفته است: ۱) کاهش تعداد شینههای کاندید براساس یک شاخص حساسیت که در واقع یک تابع چندمتغیره افزایندهی لاگرانژ توان راکتیو و سطح ولتاژ است، ۲) یک تکنیک ابتکاری جدید مبتنی بر تابع سیگموئید مبتنی بر تکنیک ابتکاری سازنده^[۱۹] . تکنیک پیشنهادی به دو شبکهی توزیع مشهور اعمال شده و نتایج آن با الگوریتم ژنتیک مورد مقایسه قرار گرفته است.

AR_i,t بازده غیر عادی سهم i در دوره t است، که بر اساس الگوی بازار برابر است با تفاضل بازده واقعی سهم i با بازده مورد انتظار بر اساس الگوی بازار و به صورت زیر محاسبه می شود:
در معادله فوق R_i,t بازده واقعی سهم i در دوره t است که بر اساس تغییر در قیمت سهام پس از تعدیل از بابت تقسیم سود و تجزیه و حق تقدم خرید سهام به صورت سالانه و بر اساس میانگین ۱۲ دوره ماهانه طبق رابطه زیر محاسبه می شود. (ایزدی نیا و کربلایی کریم ۲۵:۱۳۹۱)
E(R_i,t) بازده مورد انتظار بر اساس الگوی بازار است. a و B پارامترهای برآوردی برای الگوی بازار و R_I بازده صنعت در دوره t است. پارامترهای مذکور بر مبنای روش حداقل مربعات خطا (OLS) طبق رگرسیون زیر و بر مبنای داده های تاریخی برآورد می شود:

در معادله فوق بازده غیر عادی در هر دوره زمانی از طریق e_i ( خطای تصادفی) نشان داده می شود. (کرمی و تاجیک، ۳۴۵:۱۳۸۷)
۱-۸-۳- متغیرهای کنترلی:

1. 1. اندازه:

اندازه صنعت از طریق لگاریتم ارزش بازار صنعت محاسبه می شود. ارزش بازار صنعت حاصل جمع ارزش بازار شرکت های موجود در هرصنعت است و ارزش بازار شرکت از حاصل ضرب قیمت پایان دوره سهام در تعداد سهام عادی در پایان سال به دست می آید.

1. 1. ریسک:

معیار ریسک بازار ضریب بتا است. بتا شدت تغییرات بازدهی سهم مورد نظر نسبت به بازده بازار یا شاخص شامل آن سهم است.

1. 1. نسبت Q توبین (Q_T)

در این پژوهش از نسبت Q توبین ساده استفاده می شود. این نسبت بسیار مشابه نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری هر سهم است و از طریق رابطه زیر محاسبه می شود.:

1. 1. نسبت قیمت به سود(P/E):

برابر است با حاصل تقسیم قیمت بازار سهام بر سود. این نسبت برای صنعت از طریق میانگین نسبت P/E شرکت های موجود در هر صنعت به دست می آید.

1. 1. نرخ بهره:

نرخ بهره مناسب ترین متغیر کلان اقتصادی جهت بررسی اثر نسبت اهرمی بر بازده سهام است. با اعمال متغیر نرخ بهره، اثر موقعیت بازار بر ساختار سرمایه مد نظر قرار خواهد گرفت. در پژوهش حاضر از نرخ بهره اعلام شده توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران برای تسهیلات یک ساله استفاده می شود.
۱-۹- ابزار گردآوری داده ها:
در پژوهش حاضر کلیه داده های مورد نیاز از طریق مراجعه به صورت های مالی، یادداشت های توضیحی و با بهره گرفتن از نرم افزارهای تدبیرپرداز، رهاورد و نشریات و سایت های مربوط به بازار بورس اوراق بهادار تهران و همچنین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران گردآوری شده است. همچنین جهت غنای مبانی نظری پژوهش، از کتب و مجلات تخصصی استفاده شده است..
۱-۱۰- استفاده کنندگان از نتایج پژوهش:
این پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی است که می تواند مورد استفاده طیف های مختلفی از استفاده کنندگان قرار گیرد. سهامداران و مدیران اجرایی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار، سرمایه گذاران اعم از اشخاص حقیقی و شرکت های سرمایه گذاری می توانند جهت تصمیم گیری در راستای حداکثر سازی ثروت از نتایج این پژوهش بهره مند می شوند. تحلیل گران مالی جهت تعیین روش های مناسب تامین مالی در راستای کاهش ریسک و افزایش بازده شرکت ها ، مجامع دانشگاهی، دانشجویان رشته های مالی و علاقه مندان بحث های حسابداری و مالی نیز از دیگر استفاده کنندگان نتایج این پژوهش هستند.
۱-۱۱- تعریف واژه های کلیدی :
ساختار سرمایه: شامل حقوق صاحبان سهام و بدهی است. در پژوهش حاضر از نسبت های بدهی جهت معرفی ساختار سرمایه استفاده می شود.
بازده غیر عادی: عبارتست از تفاوت بازده واقعی و بازده مورد انتظار.
۱-۱۲- ساختار پژوهش:
به منظور انعکاس چارچوب این پژوهش در این بخش، مختصری از مطالب عنوان شده در هر یک از فصل‌های آینده در زیر بیان می‌شود:
این فصل به بیان کلیات پژوهش اختصاص داشت. بدین صورت که پس از بیان مقدمه، مسأله پژوهش، اهمیت و ضرورت پژوهش، هدف پژوهش، سؤال‌های پژوهش، فرضیه‌های پژوهش، روش پژوهش و گردآوری داده‌ها، جامعه و نمونه آماری، متغیرهای پژوهش، استفاده‌ کنندگان از نتایج پژوهش تشریح شد.
در فصل دوم، مبانی نظری این پژوهش از جمله نظریه های موجود پیرامون ساختار سرمایه و بازده غیر عادی بیان می شود. سپس پیشینه پژوهش های صورت گرفته در رابطه با موضوع پژوهش بیان می شود.
در فصل سوم، روش پژوهش و آزمون فرضیه‌ها عنوان خواهد شد. به گونه‌ای که در ابتدا فرضیه‌ها تشریح شده و سپس متغیرهای پژوهش تعریف می‌شوند در نهایت، روش‌های آماری مورد استفاده در پژوهش مورد بحث قرار خواهد گرفت.
در فصل چهارم، تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه های پژوهش به همراه نتایج آن بیان شده است. با توجه به خروجی‌های به دست آمده از نرم‌افزار Eviews نسخه ۶ و همچنین معناداری ضرایب و مقایسه آن‌ها با یکدیگر اقدام به تأیید یا رد فرضیه‌های پژوهش می شود.
در فصل پنجم، با مرور کلی از نتایج به دست آمده، به تبیین روابط بین متغیرها پرداخته شده و در ادامه، نتایج حاصل از هر فرضیه، پیشنهادهای پژوهش و همچنین محدودیت پژوهش ارائه خواهد شد.
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه پژوهش
۲-۱- مقدمه
هدف شرکت های سهامی و مدیران آن ها حداکثر کردن ارزش حقوق صاحبان سهام و به عبارت دیگر حداکثر نمودن ارزش شرکت و سهام آن است. این حداکثر سازی مستلزم به کارگیری بهینه منابع مالی و کسب بازده و ریسک متناسب است. موضوع ساختار سرمایه و ترکیب بهینه آن و به عبارت دیگر تامین مالی شرکت از منابع مختلف، مبحثی است که نخستین بار توسط مودیلیانی و میلر در سال ۱۹۵۸ مطرح شده و از آن زمان تاکنون مبنای بسیاری از تحقیقات مالی قرار گرفته است و بعضا تحقیقات مذکور منتج به ارائه تئوری های جدید نیز شده است. با وجود اینکه تحقیقات زیادی در مورد ساختار سرمایه صورت گرفته است، اما هنوز موضوع ساختار سرمایه از جمله مباحث مدیریت مالی است که تاکنون هیچ راه حل قطعی و روشنی برای آن ارائه نشده است.
در این فصل مبانی نظری و پیشینه پژوهش تشریح می شود. در بخش مبانی نظری، به تشریح نظریه های موجود پیرامون ساختار سرمایه، بازده سرمایه گذاری و عوامل موثر بر آن و بازده غیر عادی پرداخته می شود. در ادامه خلاصه ای از پژوهش های داخلی و خارجی پیشین مرتبط با موضوع پژوهش و در پایان خلاصه ای از فصل بیان می شود.
۲-۲- مبانی نظری
۲-۲-۱- ساختار سرمایه
نظریه پردازان مالی تعاریف مختلفی از ساختار سرمایه ارائه کرده اند که هر یک از این تعاریف جنبه ای از روش های تامین مالی را به عنوان ساختار سرمایه بیان می کند.
کوپر^[۵] (۱۹۸۳) ساختار سرمایه را به عنوان نسبت اوراق بهادار قدیمی تر (دارای رتبه بیشتر) به جمع سرمایه گذاری ها تعریف می کند. هازی^[۶] (۱۹۹۹) اعتقاد دارد که ساختار سرمایه تعادل بین بدهی ها و دارایی ها، ماهیت دارایی ها و ترکیب استقراض شرکت ها بوده و ترکیبی از سهام عادی، سهام ممتاز و زیر مجموعه های مرتبط با آن، سود انباشته و بدهی های بلند مدتی است که واحد تجاری برای تامین مالی دارایی های خود از آن ها استفاده می کند.
بلکویی^[۷] (۱۹۹۹) ساختار سرمایه را ادعای کلی بر دارایی های شرکت معرفی می کند. وی ساختار سرمایه را شامل اوراق بهادار منتشر شده عمومی، سرمایه گذاری خصوصی، بدهی بانکی، بدهی تجاری، قراردادهای اجاره و… می داند که معمولاً از طریق نسبت هایی مانند نسبت بدهی به مجموع دارایی ها، نسبت حقوق صاحبان سهام به مجموع دارایی ها و نسبت بدهی ها به حقوق صاحبان سهام اندازه گیری می شود.
مودیلیانی و میلر^[۸]که از این پس آن ها را به صورت (MM) نشان می دهیم، در سال ۱۹۵۸، شالوده نظریه ای را با تدوین الزامات تعادل بازار برای خط مشی بدهی بهینه، پی ریزی کردند. آن ها نشان دادند که اگر خط مشی سرمایه گذاری های شرکت را ثابت فرض کنیم، با صرف نظر کردن از مالیات ها و هزینه های قرارداد، خط مشی تامین مالی شرکت بر ارزش جاری بازار آن بی تاثیر است . فرضیه عدم ارتباط ساختار سرمایه آن ها نشان می دهد که انتخاب خط مشی تامین مالی شرکت نمی تواند ارزش شرکت را تغییر دهد، مگر آنکه بر توزیع احتمال کل جریان های نقدی شرکت اثر بگذارد. با وجودی که (MM) برای همیشه نقش تحلیل اقتصادی رادر بحث ساختار سرمایه تغییر دادند، اما مطالعات آن ها، با خط مشی تامین مالی مورد عمل درشرکت در تعارض است.

«دروزی ها» نیز به تناسخ و تقمّص اعتقاد دارند. «نمیریه» به تبع نمیری به تناسخ اعتقاد داشته، معتقدند: خداوند در نمیری حلول کرده است. (برنجکار، ۱۳۷۸، ص۱۱۱)
«قادیانیه» را نیز پیروان تناسخ دانسته اند؛ زیرا میرزا غلام احمد قادیانی، رئیس این فرقه، معتقد بود: روح حضرت عیسی علیه السلام پس از مرگ، سه بار در دنیا ظاهر خواهد شد:
یک بار در بدن پیامبر اکرم صل الله علیه و آله و یک بار در بدن میرزا و بار دیگر، در آخر الزمان ظاهر می شود.
(قادیانی، ۱۸۹۳، ص۳۴۶-۳۴۱)
برخی از نویسندگان هندی دانشمندان اسلامی را نیز متأثر از اصل تناسخ هندوان می دانند.
“تاراچند” می نویسد: « شیخ شهاب الدین سهروردی معتقد بود: روح افرادی همواره در حال تکامل است و بدون توقف در تلاش است که به کمال اشراق و جذبه نایل آید. حتی مرگ هم آن را از تلاش باز نمی دارد. آن زمان که جسم خاکی نابود می گردد، در جسم دیگری حلول می کند.» (تاراچند، ۱۳۷۴، ص۱۱۲)

۲-۱-تقسیم تناسخیان به لحاظ نوع تناسخ :

محققان در تقسیم بندی تناسخیان، متفاوت سخن گفته اند که در اینجا، تنها به تقسیم فخر رازی اشاره می نماییم که با کلام شیخ اشراق ارتباط دارد:
۱٫گروهی از تناسخیان انتقال نفس را تنها به بدن انسانی جایز می شمردند.
۲٫گروهی دیگر تعلق به بدن حیوانی را جایز شمرده اند. گروه دوم نیز دو دسته اند:
۱-۲٫ برخی این سیر را برای همه انسان ها دایمی می دانند.

۲-۲٫ برخی بین سعادتمندان و دیگران فرق گذارده، برآنند که نفس پس از اینکه در بدن پست ترین حیوان قرار گرفت، سیر انتقالش را در ابدان حیوانات ادامه می دهد تا به بدن انسانی وارد شود. حال اگر اهل سعادت باشد با مرگ از سیر انتقال به ابدان رها می‌شود؛ ولی اگر اهل شقاوت باشد و به بالاترین درجه شقاوت برسد با سیر قهقرایی دوباره به ابدان حیوانی انتقال می یابند و همیشه این روند صعودی و قهقرایی برای اهل شقاوت وجود دارد تا به نهایت کمال خویش نایل شوند.

۲-۲-اقسام تناسخ

دراینجا اقسام تناسخ را بیان می‌کنیم تااز این طریق گستره استعمالات این واژه بیشتر آشکار گردد:
(رازی، ۱۴۰۷، ص۳۹۰)
۱٫تناسخ مُلکی
از ” تناسخ مُلکی"، که به آن تناسخ “منفصل"،"انفصالی"، “ظاهری” و ” انتقالی” گویند، در زبان انگلیسی، با واژه های «transmigration»، «Reincarnation»و «metempsychosis »اشاره می شود.
از این نوع تناسخ، تعریف های متفاوتی شده که جامع همه آنها به اجمال، این است که:
روح پس از جدا شدن از بدنی به بدن دیگر بر می گردد. از این رو، می توان تعریف ذیل را با کمی مسامحه، قدر جامع تعریف های متفاوت دانست: « انتقال النفس من بدن الی بدن آخر.» (دائره المعارف، ج۶، ص۲۲۴)
۲٫تناسخ ملکوتی
در تعریف «تناسخ ملکوتی» که به آن تناسخ “متصل” ،"اتصالی"، “باطنی” و “کونی” هم گویند.
(صدرالدین شیرازی، ۱۳۶۰، ص۶۹۹)
آورده اند: « ظهور ملکات النفس علی مثلها و صورها المناسبه لها لدی النفس و فی صقعها و حاق ذاتها»
(حسن زاده آملی، ۱۳۷۹، ص۸۱۱)
تناسخ ملکوتی آن است که ملکات نفس به صورت های مثالی مناسب با آن ملکات در نزد نفس و بلکه در ذات نفس ظهور یابند.
آنچه در دیدگاه شیخ اشراق مورد نظر است، همین تناسخ ملکی است،
تناسخ ملکی در یک تقسیم بر سه نوع است:
۱٫تناسخ نزولی: انتقال روح از بدن اشرف به بدنی أخس؛ مثلاً، روحی که در بدن انسان بوده است، وارد بدن حیوان، نبات و یا جماد شود.
۲٫تناسخ صعودی: انتقال روح از بدنی اخس به بدنی اشرف؛ مانند اینکه روح حیوانی وارد بدن انسان شود.
۳٫تناسخ متشابه: انتقال روح از بدنی به بدن هم عرض دیگر؛ مثلاً، از بدن انسانی به بدن انسان دیگری وارد شود و یا از بدن حیوانی به بدن حیوان دیگر انتقال یابد.
مقسم تقسیم مزبور روحی است که به بدن دیگر منتقل می شود، خواه روح حیوان باشد یا انسان، در حالی که گاهی در تناسخ، تنها به روح انسان توجه دارند. از این رو، تقسیم دیگری شکل می گیرد که در ذیل عنوان پسین، به آن اشاره می کنیم. (صدرالدین شیرازی، ۱۳۷۹، ج۹، ص ۴و۸)
تناسخ
تفاسخ
تماسخ
نزولی
تراسخ
مُلکی
صعودی
تناسخ
محض
ملکوتی
ملکی
تناسخ ملکی یا مادی آن است که نفس پس از این که در اثر مرگ از بدن عنصری منقطع گردید، به کالبد دیگری انتقال یابد. حال اگر کالبد دیگر، کالبد انسانی باشد به آن “تناسخ” گویند (که این تناسخ بالمعنی الاخص است) و اگر کالبد دوم، کالبد حیوان باشد به آن “تماسخ” گفته می‌شود و اگر جسم نباتی و درخت باشد به آن “تفاسخ” گویند و بالاخره اگر از جمادات باشد آن را “تراسخ” نامند. (صدرالدین شیرازی،۱۳۷۹، ج۹، ص۴)
ملاصدرا تمام این اقسام را زیر مجموعه تناسخ ملکی نزولی آورده است. در تناسخ نزولی که قول عمده منسوب به تناسخیان است، انتقال نفس سیر نزولی دارد و نفس از بدن موجود اشرف به کالبد موجود پست منتقل می‌شود تا بواسطه معذب بودن موجبات کمال او فراهم آید.
در ارتباط با تناسخ صعودی ذکر این نکته لازم است که آنچه قائلین به تناسخ نسبت داده شده است صرفاً تناسخ نزولی می‌باشد و بنابر آنچه در “حکمه الاشراق” از تناسخیون نقل شده است انسان را “باب الابواب” می‌دانند.
کلام شیخ اشراق چنین است:
“قال بوذاسف و من قبله من المشرقین أن باب الابواب لحیاه جمیع الصیاصی العنصریه، الصیصیه الانسانیه“.
(شیخ اشراق، ۱۳۷۳، ج۲، ص۲۲۹-۲۱۷)
قطب الدین شیرازی در شرح این فقره از کلام شیخ اشراق می‌گوید:
بوذاسف که از حکیمان تناسخی هند است و نیز حکیمان قبل از او در بابل و فارس و هند و چین معتقدند که جسم و انسان، باب الابواب تمامی ابدان عنصری دیگر موجودات است زیرا باب الابواب دری است که قبل از همه ابواب از آن باید عبور کرد و جسم انسان اولین منزلگاهی است که نور اسفهبدی (نفس ناطقه) به آن افاضه می‌شود و از این پایگاه است که به دیگر ابدان حیوانی مناسب، منتقل می‌گردد.
به دیگر سخن از این منظر، حیات کل ابدان حیوانات از ناحیه حیات بدن انسانی و از طریق انتقال نفوس انسانی به آنها تأمین می‌شود. از این رو از دیدگاه آنان حیوانی غیر از انسانهای نسخ شده وجود ندارد و مدبر ابدان همه حیوانات، نفوس ناطقه نسخ شده انسانهاست. (صدرالدین شیرازی،۱۳۷۹، ج۹، ص۴)

در مدل ساموئلسون، با در نظر گرفتن شرایط کافی مساله (که از رابطه (۴-۵) حاصل می‌شود)، می‌توان به خوش‌اقبالی بودن پس‌انداز بخش خصوصی در هر نرخ بهینه‌ای از جمعیت پی برد. برای اثبات این امر این طور در نظر گرفته می‌شود که شرایط مودیگلیانی-دیاموند برای پس‌انداز خصوصی در حالت تعادل، پایدار است. آن‌چه کارگران به عنوان پس‌انداز انتخاب می‌کنند را فقط باید مطابق با آن‌چه سیستم برای رشد گسترده نیاز دارد برقرار سازد. در نتیجه سرمایه لازم به وسیله شرط پس‌انداز و سرمایه‌گذاری در مدل سیکل زندگی تعیین می‌گردد، البته باید توجه داشت که در این مدل تغییرات تکنولوژی در نظر گرفته نشده است.

آرتور و مک نیکل (۱۹۷۷) تصویر واقعی‌تری از این مدل ارائه کردند. آن‌ها اثرات افزایش نرخ رشد جمعیت را با اضافه کردن فروضی از قبیل گسترش مصرف و تولید در یک مدل چرخه زندگی پیوسته، مطلوبیت انتظاری دوران زندگی به عنوان معیار رفاه در نظر گرفتند. به منظور بررسی تغییرات نرخ رشد جمعیت و اثرات آن‌ها زمان پیوسته در نظر گرفته می‌شود و نیز وابستگی سن را مشابه مدل نئوکلاسیکی که آرتور و مک نیکل در سال ۱۹۷۷ به کار برده‌اند، استفاده می‌شود. توزیع سنی جمعیت در این‌جا پیوسته در نظر گرفته شده است، اقتصاد هیچ کالای مصرفی را ذخیره نمی‌کند، نیروی کار و سرمایه به عنوان ورودی درنظر گرفته شده‌اند و نیز تابع تولید دارای بازده‌ای ثابت به مقیاس است. تولید مصرف و یا سرمایه‌گذاری می‌شود و هم‌چنین فرض می‌شود که جمعیت پایدار است و با یک نرخ نمایی رشد می‌کند.
در این مدل، تعداد افرادی که متولد می‌شوند  ، تعداد نیروی کار  و تعداد کل افراد با  مشخص می‌شوند. یعنی:
(۴-۶)
(۴-۷)
(۴-۸)
که در اینجا  بیان‌گر سن افراد، پارامتر  احتمال زنده ماندن افراد پس از تولدشان را نشان می‌دهد و نیز پارامتر  مقدار مشارکت در نیروی کار را نمایش می‌دهد.  ، نیز بیان‌گر کران بالا در طول زندگی افراد است.
مصرف سرانه در طول چرخه زندگی تغییر می‌کند، به طوری که مصرف کل برابر است با:
(۴-۹)
در ادامه با فرض این که جامعه به حالت پایدار سولو رسیده است-یعنی حالتی که نرخ رشد جمعیت برابر با نرخ رشد اقتصادی است و متغیرهای سرانه در طول زمان ثابت هستند- و در نظر گرفتن محدودیت بودجه جامعه (رابطه ۳-۱۸)، معادله‌ای به دست می‌آید که شرط حداکثر شدن مصرف سرانه است:
(۴-۱۰)
بعد فرض می‌شود افراد طوری مصرف سرانه را حداکثر می‌کنند که رفاه انتظاری طول دوره زندگی‌شان حداکثر شود:
(۴-۱۱)
در کل، آن‌ها باید محدودیت بودجه جامعه و نیز قاعده پس‌انداز را برای جامعه فراهم کنند. در سطح خرد، یک نرخ بهره بازاری، به عنوان یک قید عمل می‌کند به طوری که مصرف را از تولیدکنندگان به وابسته‌ها (کودکان وپیرها) انتقال می‌دهد. به این معنی که وام با بهره در مراحل بعدی زندگی به عنوان تولید جدید بازپرداخت می‌شود و سیستم مالیات دولت به عنوان قاعده پس‌انداز عمل می‌کند. آن‌چه مهم است این است که جامعه طوری عمل کند که رفاه فردی با توجه به محدودیت‌های جامعه و نیز قاعده پس‌انداز حداکثر شود. طبق این توضیح، الگوی مصرف افراد طوری تعیین می‌شود که رشد بهره با رشد جمعیت برابر شود. یعنی:
(۴-۱۲)
که این مشابه همان شرط نرخ بهره حیاتی ساموئلسون است.
حال با داشتن معادله مربوط به رفاه انتظاری طول زندگی، در این مدل، اثرات ناشی از افزایش جمعیت به روی رفاه را می‌توان مشاهده نمود. با گرفتن دیفرانسیل کامل از رابطه رفاه و ساده‌سازی‌های ریاضی که از روابط (۳-۲۳)، (۳-۲۴) و (۳-۲۵) فصل سوم استفاده شده است، رابطه زیر حاصل می‌شود:
(۴-۱۳)
اثرات کل رفاه زندگی، ناشی از افزایش جمعیت به صورت زیر بیان می‌شود:
اثر گسترش سرمایه+ اثر انتقالی بین نسلی  اثر رفاه زندگی
تحلیل نتیجه نهایی حاصل از مدل را می‌توان به این صورت بیان نمود:
در حالی که اثر گسترش سرمایه همیشه منفی است، اثر انتقال بین نسلی می‌تواند مثبت یا منفی باشد. در کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته، معمولا سن متوسط مصرف، چهار سال کمتر از سن متوسط کار می‌باشد. بنابراین اثر انتقالی بین نسلی نیز مانند اثر گسترش سرمایه منفی است. دو ویژگی خاص در این تحلیل، در عمل مهم است:
۱- تغییرات تکنیکی که می‌تواند بهره‌وری نیروی کار جدید را بهبود بخشد، و سن نیروی کار را به طور قابل ملاحظه‌ای پایین آورد و این می‌تواند اثر انتقالی بین نسلی را مثبت سازد. در نتیجه اثر رفاه زندگی را مثبت سازد.
۲- این تجزیه تحلیل به رشد پایدار جمعیت محدود شده است. اثر انتقال بین نسلی می‌تواند با تغییر ساختار سنی جمعیت بیشتر یا کمتر شود.
اکنون از دو جنبه به تحلیل نظریات و مدل ساموئلسون در خصوص نظریه نرخ بهینه رشد جمعیت و قضیه خوش‌اقبالی می‌پردازد. انتقاد اول در قالب ریاضی و اقتصادی و انتقاد دوم در قالب تحلیل اقتصادی به مدل مذکور وارد می‌گردد.

۴-۳) تحلیل نظری و امکان‌پذیری نرخ رشد بهینه بی‌نهایت برای جمعیت از دیدگاه ریاضی و اقتصادی

در این‌جا برای اینکه بتوان نشان داد که هر نرخ رشد بهینه جمعیت به هر اندازه می‌تواند امکان‌پذیر باشد دو نکته مورد توجه قرار می‌گیرد^[۸۱]:
۱- نرخ رشد جمعیت از جهت افزایشی حد نمی‌خورد، اما در جهت کاهشی حد می‌خورد.
برای دقت بیشتر به این نکته، از تعریف نرخ رشد استفاده می‌شود:
(۴-۱۴)
حال دو فرض را می‌توان برای معادله فوق بیان نمود:
الف) مقدار  در جهت افزایشی تا بی‌نهایت امکان‌پذیر است، در نتیجه طبق فرمول فوق نرخ رشد در جهت افزایشی تا بی‌نهایت امکان‌پذیر است و حدی برای آن قابل تصور نیست.
ب) مقدار  در جهت کاهشی، حداقل می‌تواند به صفر برسد، در نتیجه طبق فرمول فوق حداقل نرخ رشد می‌تواند ۱۰۰ درصد باشد، یعنی در جهت کاهشی نرخ رشد حد می‌خورد.
(۴-۱۵)
این‌که مقدار  در جهت کاهشی، حداقل می‌تواند صفر باشد، اندکی جای تامل دارد. یعنی کمتر از صفر نمی‌تواند باشد و معنا ندارد! در نتیجه بازه‌ی زیر را برای نرخ رشد می‌توان تعریف نمود:

و یا بر حسب درصد داریم:

همان‌طور که مشاهده می‌شود نرخ رشد از جهت کاهشی حد می‌خورد، در صورتی که از جهت افزایشی حد نمی‌خورد.
حال نکته دوم تحلیل می‌شود:
۲- تحت فروض معین (توابع تولید و مطلوبیت خاص) هر نرخ رشد جمعیت (بی‌نهایت) امکان‌پذیر است.
با توجه به توابع مطلوبیت و تولید در نظر گرفته شده زیر:
(۴-۱۶)
(۴-۱۷)
با توجه به حاکم کردن قضیه خوش‌اقبالی و شرایطی که رفاه اجتماعی را حداکثر می‌کند، نرخ رشد بهینه مورد نظر برای رشد جمعیت به صورت زیر به دست می‌آید:
(۴-۱۸)
حال در صورتی نرخ رشد جمعیت به بی‌نهایت میل می‌کند که مخرج کسر برابر با صفر گردد، یعنی:
(۴-۱۹)
در نتیجه خواهیم داشت:
(۴-۲۰)
حال با توجه به تعریف مقدار  به صورت زیر:
(۴-۲۱)
و جایگذاری آن در رابطه (۴-۲۰) خواهیم داشت:

هدف از توانمندسازی ایجاد سازمانی است مرکب از کارکنانی متعهد و مشتاق به کار که وظایف شغلی شان را بدین علت که هم عقیده دارند و هم از آن لذت می برند انجام می دهند. همچنین هدف از توانمندسازی نیروی انسانی ، استفاده از ظرفیت های بالقوه انسان ها به منظور توسعه ارزش افزوده سازمانی، تقویت احساس اعتماد به نفس و چیرگی بر ناتوانی ها و درماندگی های فردی است. به عبارت دیگر هدف از توانمندسازی ارائه بهترین منابع فکری مربوط به هر زمینه ای از عملکرد سازمان است. گالبریت و لاور عقیده دارند هدف بلند مدت توانمندسازی ، اطمینان دادن به کارکنان است که در چارچوب رسالت، چشم انداز و استراتژی سازمان به موفقیت می رسند. توانمندسازی ادعا دارد به وسیله تأکید بر حقوق کارکنان برای خودسازماندهی و رشد شخصی، عدالت را حکم فرما م یکند. به عبارت دیگر توانمندسازی راهی است که به کمک واگذاری عوامل انضباطی به کارکنان آن ها را به سمت پاسخگویی و بنابراین برانگیختگی و خودنظمی سوق می دهد و بدین وسیله سطح کمال آنان را افزایش می دهد ^[۲۰].

افراد در توانمندسازی باید مسؤولیت بهبود شغل و وظایف روزانه خود را بپذیرند . این به عهده خود فرد است که شغل خویش را بهتر، غنی تر و رضایت بخش تر سازد. وقتی فرد این کار را انجام می دهد، بهتر می تواند تصمیم بگیرد و مس ؤولیت پذیرتر شود و به فردی تبدیل شود که بهتر م یتواند مشارکت نماید.
لیچ و وال در این رابطه می نویسند: توانمندسازی وسیله ای است برای ارتقاء کارکنان به ویژه راهی است برای ایجاد دانش و توانایی کارمندان برای ارتقاء عملکرد. به طور خلاصه با توجه به سطور فوق اهداف توانمندسازی کارکنان را می توان درموارد ذیل ذکر کرد:

• • ارتقای کارکنان از طریق ایجاد دانش و توانایی؛

• • استقرار عدالت در سازمان؛

• • ایجاد کارکنان متعهد و مشتاق در کارکنان؛

• • استفاده از ظرفیت های بالقوه کارکنان.

۲-۷ ویژگیهای سازمانهای توانمند
سازمان توانمند سازمانی است که در آن گروههایی از انسانها با هم کار می‌کنند و در انجام کارها با یکدیگر مشارکت دارند.این سازمان رقابتی،یعنی جایی که هر کارمند در انجام دادن کارها با یکدیگر به رقابت میپردازد،کاملاً تفاوت دارد.در سازمانهای توانمند ،برای کار گروهی اهمیت خاصی قایل هستند و افراد ضمن کمک به یکدیگر،در حل مشکلات پیچیده تشریک مساعی دارند.انها نسبت به همکاران محبت میورزند و منافع جمعی را بر منافع شخصی ترجیح میدهند.در سازمان توانمند کارکنان با احساس هیجان،مالکیت و افتخار بهترین ابداعات و افکار خوب را پیاده میسازند.(شاهر کنی ،۱۳۸۱)
در حقیقت در یک سازمان توانمند محیطی حکمفرماست که در آن کارکنان،نیروی محرکه اصلی هستند.
مدل مدیریت سنتی که در آن مدیر کنترل می‌کند و کارکنان تحت کنترل هستند دیگر کارآمد نیست.به منظور ایجاد محیط کار توانمند،نقش مدیر در سازمان بایستی از چارچوب ذهنی فرماندهی و کنترل به محیط حمایتی مبتنی بر حس مسئولیت تبدیل شود که در آن کلیه کارکنان فرصت داشته باشند به نحو احسن همکاری کنند.(کابریجو دیگران، ۱۹۹۹)
در محیط توانمند،فرهنگ توانمندسازی رشد می‌کند،تبادل اطلاعات و دیدگاه ها به آسانی صورت میگیرد؛اهداف مشخص و تعریف شده است؛مرزهای تصمیم گیری روشن است ؛تقسیم کار صورت میگیرد؛شایستگی در قالب کسب تجربه و آموزشها شکوفا می‌شود؛منابع کافی انجام کار(پول،مواد،تجهیزات،نیروی انسانی)در اختیار کارکنان قرار میگیرد،پشتیبانی لازم توسط مدیران عالی سازمان از فرهنگ توانمندسازی صورت میگیرد،پشتیبانی لازم توسط مدیران عالی سازمان از فرهنگ توانمندسازی صورت میگیرد،کارکنان تشویق و ترغیب به پذیرش ریسک و مخاطره می‌شوند.توانمندسازی محیطی را به وجود میآورد تا کارکنان بتوانند با اختیارات بیشتر کار کرده و در فرایند تغییر و بهبود نقش داشته باشند،نیازشان به سرپرست مستقیم کاهش یافته و در تحقق اهداف سازمان مشارکت نمایند.(آقایاری،۱۳۸۲)
۲-۸ ویژگیهای کارکنان در یک سازمان توانمند
توامندسازی با پرورش کارکنانی با انگیزه و توانا به مدیران این امکان را خواهد داد که در برابر پویاییهای محیط رقابتی به سرعت و بطور مناسب عمل نموده،موجبات برتری رقابتی سازمانشان را فراهم آورند.(محمدی،۱۳۸۱)
در سازمانی که کارکنان آن توانمند شدهاند،کارکنانش برای ایفای نقش و تحقق اهداف سازمانی احساس عدم توانایی نمیکنند،کارهای بزرگ را بر کارهای روزمره و جرات را بر احتیاط و آزادی عمل را بر وابستگی ترجیح میدهند،انان بدون ترس و واهمه نقطه نظرهای خود را آزادانه بیان می‌کنند،بر احساس باور و عقیده درونی و از روی اشتیاق کار می‌کنند نه بر اساس فشاری که از بیرون وارد می‌شود.مسئولیت اقدامات خود را به عهده میگیرند و پاسخگوی عملکرد خود می‌باشند.(درگاهی،۱۳۸۱)
داور(۱۹۹۹)ویژگیهای رفتاری کارکنان توانمند شده را در مقایسه با کارکنان غیر توانمند در جدول زیر نشان داده است.