این پژوهش به منظور تدوین و استانداردسازی بسته بومی آموزشی مهارت‌های ارتباطی والد- کودک برای کودکان پیش‌دبستانی بر مبنای آسیب‌شناسی تعاملی انجام شد. روش پژوهش در بخش اول کیفی بود که در این بخش ابتدا متون نظری و پژوهشی مرتبط با عنوان تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. سپس با بهره گرفتن از مصاحبه نیمه ساختاریافته بر روی یک نمونه‌ی 40 نفری (شامل مادر و پدر) که به صورت روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند، مهم‌ترین آسیب‌های تعاملی والدین با کودک استخراج گردید. در بخش دوم که به روش توصیفی مقطعی انجام گردید. پرسشنامه محقق‌ساخته‌ی آسیب‌شناسی تعاملی بر روی نمونه 312 نفری (شامل 122 پدر و 190 مادر) که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شده بودند، اجرا گردید. داده‌های حاصل از اجرای پرسشنامه‌ها با محاسبه‌ی فراوانی، میانگین، انحراف استاندارد، آزمون t مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج نشان داد که آسیب‌های تعاملی موجود در مادران آسیب در سبک‌های فرزندپروری، مهارت‌های ارتباطی، ناآگاهی از هنجارهای رشد کودک و اختلافات زناشویی و در گروه پدران آسیب در سبک‌های فرزندپروری، مهارت‌های ارتباطی، اختلافات زناشویی و عدم آشنایی از هنجارهای رشدی با اختصاص بیشترین میانگین به ترتیب اولویت اول تا چهارم را به خود اختصاص دادند. همچنین نتایج پژوهش حاکی از آن بود که در خصوص آسیب‌های تعاملی، در تمام عامل‌های به جزء آسیب عدم مهارت‌های ارتباطی تفاوت معناداری بین مادر و پدر وجود دارد به این معنا است که آسیب‌های تعاملی در پدران بالاتر از مادران بود. در راستای هدف با توجه به نتایج پژوهش بسته آموزشی مهارت‌های ارتباطی تدوین گردید و در مرحله پایانی بسته آموزشی توسط 5 متخصص مورد مطالعه قرار گرفت و استاندارد گردید. نتایج پژوهش در گسترش متون نظری در حیطه خانواده و کودک کاربرد دارد و همچنین مهارت‌ها را می‌توان در مراکز آموزشی درمانی، مهد کودک و کارگاه های آموزش والدین استفاده کرد.

 

واژگان کلیدی: بسته آموزشی، استانداردسازی، آسیب شناسی تعاملی، مهارت‌های ارتباطی، کودک پیش دبستان

 

فهرست مطالب

 

 

 
 

عنوان                                                صفحه

 

فصل اول: کلیات پژوهش

 

1-1- مقدمه 1

 

1-2- بیان مسئله. 2

 

1-3- اهمیت و ارزش تحقیق. 5

 

1-4- کاربرد نتایج تحقیق. 7

 

1-5- اهداف تحقیق 7

 

1-5-1- هدف کلی 7

 

1-5-2- اهداف فرعی. 7

 

1-6- سوال‌های پژوهش 8

 

1ـ7ـ تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها و اصطلاحات. 8

 

1-7-1- تعاریف مفهومی 8

 

1-7-1-1- آسیب‌شناسی تعاملی. 8

 

1-7-1-2- مهارت‌های ارتباطی. 8

 

1-7-1-3- رابطه والد-کودک 8

 

1-7-1-4- استاندارد‌سازی 9

 

1-7-2- تعاریف عملیاتی. 9

 

1-7-2-1- آسیب‌شناسی تعاملی. 9

 

1-7-2-2- بسته‌ی آموزشی. 9

 

1-7-2-3- استانداردسازی 9

 

فصل دوم: پیشینه پژوهش

 

مقدمه. 10

 

2-1- پیشینه نظری 10

 

2-1-1- گفتار اول: تعریف ارتباط 10

 

2-1-2- اهمیت ارتباط. 12

 

2-1-3- تعریف رابطه والد- فرزند 13

 

2-1-4- اهمیت رابطه والد – کودک 13

 

 

عنوان                                                صفحه
 

2-1-6- منابع نیاز برای ارتباط کودک 14

 

2-1-7- مراحل برقراری ارتباط کودک با جهان پیرامون 15

 

2-1-7-1- دوره پیش- تاریخ ارتباط (مرحله نوزادی) 15

 

2-1-7-2- شکل میان فردی- موقعیتی ارتباط «یک تا شش ماه» 16

 

2-1-7-3- شکل عملی- موقعیتی ارتباط «شش تا هیجده ماهگی» 16

 

2-1-7-4- شکل موقعیتی- عملی ارتباط «هیجده ماهگی تا سه سالگی»    16

 

2-1-7-5- شکل شناختی- فرا موقعیتی ارتباط «سه تا شش سالگی»  17

 

2-1-8- شیوه‌های برقراری ارتباط با کودکان. 18

 

2-1-8-1- ابراز محبت به کودک. 19

 

2-1-8-2- بازی با کودک. 19

 

2-1-8-3- سلام کردن به کودک. 20

 

2-1-8-4- تأمین امنیت 20

 

2-1-8-5- آشناسازی فرزند با واقعیت‌ها. 21

 

2-1-8-6- برقراری ارتباط عاطفی و کلامی 21

 

2-1-8-7- ایجاد احساس امنیت روانی 22

 

2-1-8-8- اعتدال. 22

 

2-1-8-9- پذیرش و احترام دوسویه 23

 

2-1-8-10- تشویق و تایید کردن 24

 

2-1-8-11- تعدیل انتظار به میزان توان فرزند 25

 

2-1-8-12- راز‌داری. 25

 

2-1-8-13- قاطعیت و جدیت. 25

 

2-1-8-14- هماهنگی تربیتی والدین. 26