1-4-اهداف پژوهش.5
1-4-1- هدف کلی 5
1-4-2- اثر4هفته تمرین استقامتی- مقاومتی و مصرف مکمل آهن بر برخی از شاخص­های هماتولوژیک خون دختران فعال5
1-4-3- اهداف ویژه.5
1-5-فرضیه ­های پژوهش5
1-5-1-فرضیه 15
1-5-2-فرضیه 25
1-6-محدودیت­های تحقیق.5
1-6-1- قلمرو تحقیق. .5
1-6-2-محدودیت­های غیر قابل کنترل .6
1-7-پیش فرض­های پژوهش6
1-8-تعریف واژه­های عملیاتی.6
1-8-1-یک تکرار بیشینه((1RM6
1-8-2-ماکروسیتوز.7
1-8-3-ضربان قلب بیشینه.7
1-8-4-همودیلوشن.7
1-8-5-مکمل آهن7
1-8-6- هموگلوبین.8
1-8-7-فریتین8
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش
2-1-مقدمه10
2-2-مبانی نظری پژوهش .10
2-3-مکمل آهن.10
2-3-1-توزیع آهن در بدن. .10
2-3-2-علل کاهش آهن بدن.10
2-3-3-توصیه­های مصرف آهن.11 2-3-4-تنظیم هموستاز آهن11
2-4-فریتین.12
2-4-1-تغییرات فریتین هنگام افزایش نیاز به آهن12
2-4-2-عوامل موثر بر فریتین12
2-4-3-تغییرات فریتین به دنبال تمرینات ورزشی.12
2-5-هموگلوبین14
2-6-کمبود ( فقر ) آهن14
2-7-کم خونی14
2-7-1-کم خونی کاذب.14
2-7-2-کم خونی ناشی از کمبود آهن.15
2-7-3-تاثیر مکمل آهن بر کم خونی .15
2-8-تغییرات انطباقی ناشی از تمرین در خون. .15
2-9-تغییرات انطباقی متابولیسم آهن در طی تمرین17
2-10-پیشینه تحقیقی موضوع.18
2-10-1-تحقیقات انجام شده در ایران.18
2-10-2-تحقیقات انجام شده در خارج از ایران.19
فصل سوم: روش شناسی پژوهش
3-1-مقدمه.25
3-2-روش و طرح پژوهش. .25
3-3-مراحل تحقیق25
3-4-جامعه آماری26
3-5-نمونه آماری و روش انتخاب آن26
3-6-متغیرهای پژوهش.26
3-6-1-متغیر مستقل.26
3-6-2-متغیر وابسته.26
3-7-روش گردآوری اطلاعات27
3-8-ابزارها و روش­های اندازه ­گیری.27
3-9-روش­های اندازه ­گیری.27
3-10-برنامه تمرینی28
3-10-1-برنامه تمرینی هر دو گروه.28
3-11-نحوه مصرف مکمل و دارونما.33
3-12-طرح تحقیق33
3-13-روش­های آماری مورد استفاده.34
3-13-1-آمار توصیفی34
3-13-2-آمار استنباطی.34
فصل چهارم : نتایج و یافته های پژوهش
4-1- مقدمه.36
4-2- نتایج و یافته های پژوهش.36
4-2-1- ارائه نتایج توصیفی36
4-2-2- ارائه نتایج امار استنباطی.38
4-3- آزمون فرضیات.38
4-3-1- فرضیه صفر 38
4-3-2- فرضیه صفر 2.40
فصل پنجم: بحث و بررسی و نتیجه گیری
5-1-مقدمه43
5-2-خلاصه پژوهش43
5-3-بحث و نتیجه گیری. .44
5-3-1-در فرضیه اول:44
5-3-2-در فرضیه دوم:45
5-4-نتیجه گیری کلی پژوهش.49
5-5-پیشنهادات49
5-5-1-پیشنهادات آموزشی49
5-5-2-پیشنهادات پژوهشی.49
منابع52
مقدمه
کمبود آهن و کم­خونی، میلیاردها نفر در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار داده است. بررسی­های اخیر نشان می­دهد که کمبود آهن بر بیش از 50 درصد جمعیت جهان تاثیر دارد(8). اگرچه مردم کشورهای در حال توسعه در بیشترین خطر کم­خونی و کمبود آهن هستند، داده­هایی از آمریکا و انگلیس نشان می­دهد که زنان پیش از یائسگی در بیشترین خطر ابتلا به کمبود آهن قرار دارند(34). برد و توبین[1](2000) نشان داده­اند که شیوع کم­خونی و فقر آهن، به احتمال زیاد در ورزشکاران، بخصوص ورزشکاران زن جوان، نسبت به افراد سالم کم­تحرک بالاتر است(63٫9). علت قرارگیری زنان در خطر بیشتر ابتلا به کمبود آهن، مصرف کمتر از حد مطلوب آهن بوده و گفته شده که به خاطر قاعدگی٫ زنان بیشتر در معرض کاهش هموگلوبین٫آهن و فریتین هستند که این امر موجب تعادل منفی آهن می­شود(77٫34). حتی زنان یائسه با فعالیت جسمانی منظم نیز ممکن است بیشتر در معرض فقر آهن باشند چون فعالیت٫ تاثیر منفی بر ذخایر آهن اعمال می­ کند(34). فقر آهن یکی از مهمترین اختلالات متابولیک و از شایعترین کمبودهای تغذیه­ای مشاهده شده در میان [2]ورزشکاران بخصوص زنان است(17٫4). عملکرد ورزشی به حمل و نقل اکسیژن و کارآیی میتوکندری و تعادل مطلوب آهن بستگی دارد(17). در ورزشکارانی که کمبود آهن دارند تشکیل هموگلوبین و توانایی بدن برای حمل و نقل اکسیژن از ریه­ها به بافت­ها دچار اختلال می­شود. گزارش شده است که این امر ممکن است تاثیری بر عملکرد داشته و یا نداشته باشد(75). همچنین این ورزشکاران ممکن است علائمی مانند تهوع، عفونت­های مکرر، تنگی نفس، خستگی و ضعف، ظاهر رنگ­پریده و کمبود انرژی داشته باشند(35). فرض بر آن است که فعالیت جسمانی شدید موجب فقر آهن در ورزشکاران نخبه می­شود(17). البته بروز این شرایط به نوع ورزش و مقدار تمرین بستگی دارد(77). شیوع کمبود آهن در ورزشکاران مرد تا 10٪ و در زنان ورزشکار تا 20٪ گزارش شده است(76). نشان داده شده است که 13٪( 3 مورد از 23 مورد) بازیکنان والیبال زن بالغ٫ دچار کم­خونی و فقر آهن بوده ­اند(33). دابنو و همکاران[3] (2004)، در بررسی شیوع فقر آهن و کم­خونی در بازیکنان سطح بالای بسکتبال 8 تیم ملی دریافتند که در 22 درصد از بازیکنان (به ترتیب، 15 و 35 درصد در مردان و زنان )، فقر آهن (فریتین کمتر از g/Lµ20) وجود داشت. در 25 درصد از ورزشکاران (18 درصد مردان، 38 درصد زنان) نیز کم­خونی مشاهده شد. کم­خونی ناشی از کمبود آهن در میان زنان بیشتر از مردان بود و در کل شیوع بالایی از فقر آهن، کم­خونی، در میان بازیکنان هر دو جنس یافت شد(18). در بررسی دوندگان استقامتی، 82 درصد ورزشکاران زن دارای فقر آهن شناخته شده ­اند(35). دستیابی به اطلاعات در مورد تغییرات سیستم سلول­های خونی و سوخت و ساز آهن در ورزشکاران زن سخت بوده(77) و به دلیل تعاریف متعدد ارائه شده برای فقر آهن، و در نظر گرفتن سطوح مختلف برای فریتین در تعریف فقر آهن، ارزیابی شیوع این عارضه در ورزشکاران جوان، دشوار است(33). فالون[4](2004) تاکید کرد که زنان باید بیشتر مورد توجه قرار گرفته و از لحاظ متغیرهای خونی، در فواصل 6 ماهه بررسی شوند(38).
بر اساس تغییرات مشاهده شده در محتوای خون و مقدار آهن سرم، نیاز به مکمل آهن در طول دوره­های تمرینی شدید پیشنهاد شده است(33).
1-2-بیان مساله و سوال­های اصلی پژوهش
نشان داده شده است که ترکیبات خون در نتیجه فعالیت بدنی تغییر می­ کند و برخی از این تغییرات موجب کم­خونی می­شوند(49). به دلیل افزایش سنتز آهن، تغییر جذب روده، افزایش تعریق، تخریب سلول­های قرمز خون، افزایش دما، فعالیت طحال و آسیب­های مکانیکی حاصل از تمرینات ورزشی و از دست رفتن هموگلوبین و آهن در روده و کلیه، در ورزشکاران، آهن و بخصوص فریتین، کاهش می­یابند(3،77). نیاز به آهن برای ورزشکاران استقامتی، به عنوان مثال دوندگان استقامتی، تقریبا 70 درصد بیشتر است(4). تحقیقات نشان داده­اند که در مقایسه با افراد غیر­فعال، استقامتی­کاران هموگلوبین و فریتین کمتری دارند(77). در مقابل، غلظت گلبول قرمز و هموگلوبین در ورزشکاران قدرتی در مقایسه با ورزشکاران استقامتی و کسانی که تمرینات ترکیبی انجام می­ دهند، بالاتر گزارش شده است(48). در بررسی متابولیسم آهن در 20 ورزشکار نخبه قایقران و 10 بازیکن فوتبال در ابتدا و انتهای فصل رقابتی با یک دوره استراحت کوتاه­مدت، در پایان فصل، 27 درصد از کل ورزشکاران، فقر آهن مطلق و 70 درصد آنان فقر آهن عملکردی داشته و در 10 درصد از ورزشکاران نیز کم­خونی خفیف مشاهده شده است(17).
در بررسی متغیرهای خونی در میان غیر ورزشکاران و ورزشکارانی که با توجه به سطح عملکرد به سه گروه استقامتی، مقاومتی، وترکیبی( استقامتی- مقاومتی) تقسیم شده بودند، ورزشکاران در مقایسه با افراد غیر فعال، بدون اینکه تفاوت معناداری در هموگلوبین داشته باشند، از گلبول قرمز بالاتری برخوردار بودند. ورزشکاران، نسبت به افراد غیر فعال، به طور معناداری سطح فریتین پایینتری نشان دادند. در این بررسی، تفاوتی در مقدار هموگلوبین افراد ورزشکار و غیر ورزشکار دیده نشد(77). کلارکسون[5](1991) عنوان کرده است که در عین حال که بررسی­های