استاد راهنما:
 

دکتر فریدون شعبانی نیا

چکیده
 
در  سال­های اخیر شرکت­های مشتق شده از دانشگاه (اسپین­آف­ها) به عنوان مولد کارآفرینی و توسعه­ی اقتصادی در کشورهای توسعه یافته محسوب می­شوند. امروزه با رشد و توسعه­ی تحقیقات دانشگاهی در حوزه­های مختلف و مخصوصا در حوزه­ فناوری­های نوین رویکردی جدید در انتقال فناوری از دانشگاه­ به بخش­های صنعتی به وجود آمده است.
بررسی نحوه­ی شکل­ گیری این شرکت­ها، عوامل مؤثر بر رشد و توسعه­ی آن­ها، همچنین شناسایی موانع شکل­ گیری­ و­ عوامل موفقیت این شرکت­ها از عواملی است که امروزه به شدت مورد توجه مطالعات حوزه­ کارآفرینی و کسب­وکار قرار گرفته است. در این تحقیق سعی شده است با مطالعه­ موردی یکی از دانشگاه­های بزرگ کشور (دانشگاه شهید باهنر کرمان) به شناسایی موانع و عوامل موفقیت در انتقال فناوری از دانشگاه­ به شرکت­های نوپا و صنایع پرداخته شود. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که ایجاد زیرساخت­های تکنولوژیکی و مکانیزم­های قانونی و تغییر فرهنگ و سیاست­های دانشگاه در جهت تجاری کردن ایده­ها و پروژه­های پژوهشی از عوامل موثر بر موفقیت انتقال دانش می­باشند. علاوه بر این عدم مهارت­های کافی مدیریتی، فنی، بازاریابی و مذاکراتی دفتر ارتباط با صنعت مانع بزرگی در جهت تجاری سازی ایده­ها می­باشد.
فهرست مطالب
عنوان                                                                                                  صفحه
فصل اول: مقدمه و طرح مسئله

مقدمه . 1
بیان مسئله و ضرورت تحقیق. 1
اهداف تحقیق. 3
سوالات یا فرضیه­های تحقیق. 3
کلمات کلیدی. 4انتقال تکنولوژی. 4
اسپین­آف­ها یا شرکت­های نوپای دانشگاهی 4
دفاتر انتقال تکنولوژی (TTO) 4
سازمان­دهی پایان­نامه 4
فصل دوم: مبانی نظری تحقیق

مقدمه . 5
فناوری. . 6
انتقال فناوری 8روش­های انتقال فناوری 9
انتقال فناوری از دانشگاه به صنعت(UITT) 10سهام­داران اصلی در UITT 10
عنوان                                                                                                  صفحه

فرآیند انتقال فناوری از دانشگاه به صنعت 10
مکانیزم­های انتقال فناوری از دانشگاه به صنعت 11
اسپین­آف­های دانشگاهی. 13مراحل شکل­گیری اسپین­آف. 13
انواع اسپین­آف. 14
عوامل موثر بر توسعه­ی شرکت­های اسپین­آف 15سطح ماکرو: مکانیزم­های حمایتی دولت و صنعت در فرآیند ایجاد اسپین­آف 15قانون Bayh-Dole و تاثیرات آن. 17
صندوق حمایت از پژوهشگران کشور 18
سطح مزو: مکانیزم­های حمایتی دانشگاه 19دفاتر انتقال تکنولوژی. 20
سطح میکرو 21نقش موسسان اسپین­آف در طی فرآیند شکل­گیری اسپین­آف. 21
شبکه­هایی با دانشگاه و صنعت 21
نمونه­ی دانشگاه موفق در زمینه­ی ایجاد اسپین­آف. 22
فصل سوم: مروری بر تحقیقات انجام شده

مقدمه . 24
عناصر، مولفه­های اصلی و فرآیند ایجاد اسپین­آف. 24
مروری بر تحقیقات انجام شده. 25
فصل چهارم: روش تحقیق، بررسی و تحلیل یافته­های تحقیق
عنوان                                                                                                  صفحه

مقدمه . 36
تعاریف عملی و نظری تحقیق 37متغیرهای تحقیق 37
جامعه آماری. 38
حجم نمونه. 38
روش نمونه­گیری. 38
پایایی. 39
متغیرهای مورد مطالعه 40
توصیف داده­ها 42توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس رشته تحصیلی 42
توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس مدرک تحصیلی 43
توزیع فراوانی جامعه آماری بر حسب سوالات پرسشنامه 44
توصیف کمی متغیرهای پژوهش 50
توصیف کیفی متغیرهای پژوهش. 52توصیف متغیر فرهنگ و تعهد مدیران و سیاست­گذارن ارشد دانشگاه به کارآفرینی و تجاری­سازی تحقیقات 52
توصیف متغیر ارتباط سازمان­یافته­ی دانشگاه با صنعت و کارآفرینان ( جایگاه و عملکرد دفتر ارتباط با صنعت) 53
توصیف متغیر رویکرد (و پارادایم ذهنی) مدیران شرکت­ها و کارآفرینان
 از سودمندی ارتباط با دانشگاه. 55

توصیف متغیر زیرساخت­های قانونی و تکنولوژیک انتقال دانش 56
تحلیل داده­ها (بررسی فرضیه­های تحقیق). 57بررسی فرض نرمال بودن متغیرها 57
عنوان                                                                                                  صفحه

میانگین نمره­ی فرهنگ و تعهد مدیران و سیاست­گذاران ارشد دانشگاه از کارآفرینی و تجاری­سازی تحقیقات چقدر است؟ 58
میانگین نمره­ی ارتباط­سازمان یافته­ی دانشگاه با صنعت و کارآفرینان (جایگاه
و عملکرد دفتر ارتباط با صنعت) چقدر است؟. 59

میانگین نمره­ی رویکرد (و پارادایم ذهنی) مدیران شرکت­ها و کارآفرینان از سودمندی ارتباط با دانشگاه چقدر است؟. 61
میانگین نمره­ی زیرساخت­های قانونی و تکنولوژیک انتقال دانش از دانشگاه به صنعت چقدر است؟ 62
آیا بین نظر افراد با توجه به فعالیت آنها در زمینه­ی همکاری با اسپین­آف­ها و صنایع تفاوتی وجود دارد؟ 63
تحلیل جداول 65
فصل پنجم: نتیجه­گیری و پیشنهادها

مقدمه 67
نتایج کلی تحقیق. 67
پیشنهادها. 69
فهرست منابع فارسی 70
فهرست منابع انگلیسی. 71
پیوست 77

مقدمه
انتقال فناوری از دانشگاه تا بخش صنعت به عنوان مساله­ای مهم در حیطه­ی وسیعی از مطالعات، به دلیل رشد اقتصاد ملی و منطقه­ای تعریف شده است. با توجه به دیدگاه­های متعدد در مورد دانشگاه­ها که بنام دانشگاه­های کارافرین می باشند، یکی از مولفه­های اصلی در وظایف دانشگاهی، ایفای نقشی فعالانه برای تجاری نمودن ایده­ها و نیز نتایج مطالعاتی است که در حوزه دانشگاه روی می دهند.
بر خلاف دیدگاه های سنتی، تجاری سازی دانش و کارآفرینی به عنوان بخش اصلی وظایف دانشگاهی تعریف شده است (اونز اسمیت و همکاران، 2002). شرکت های اسپین آف به عنوان وسایلی برای انتقال دانش به جامعه و نیز محرک اصلی رشد و تغییرات اقتصادی هستند (کلاریس و همکاران، 2005) که تسهیل گر این فرآیند می­باشند و باعث می­شوند تا این فرآیند به نتایج ابداعانه­ای منتهی شود. بنابراین، ماموریت جدیدی که باید توسط دانشگاه به تحقق رسد اختصاص دادن فعالیت­های خود در شکل­دهی برنامه­ها و کارهای تجاری است.

بیان مسئله و ضرورت تحقیق
علی رغم افزایش و تغییرات رو به رشد در انتقال فناوری و دانش، با کمبود مطالعاتی در زمینه انتقال فناوری بین دانشگاه و شرکت­های نوپای دانشگاهی روبرو هستیم؛ اگرچه انتقال فناوری برای شرکت­های کوچک مهم است (تورپ و همکارانش، 2005) اما توجه بیشتر مطالعات بر بررسی فعالیت­های انتقال فناوری در سازمان­های بزرگ، می باشد. (هاچینسون و کوئینتاس، 2008).  بنابراین، شرکت­های اسپین­آف به عنوان شرکت­های کوچک مشتق شده از دانشگاه از عدم منابع کافی مطالعاتی در این زمینه رنج می برند (واین هون، 2006).
شرکت­های اسپین­آف باید دانش را شناسائی کنند و از آن از سوی محیط خارجی بهره گیرند (واین هون، 2006). به ویژه از سوی مطالعات دانشگاهی که به عنوان منابع اصلی و مهم دانش می­باشند. ارتباط با دانشگاه­ها نه تنها به منزله آشنا نمودن کارآفرینان با مزایای نتایج مطالعات است بلکه آنها را با سرمایه­های انسانی نیز حمایت می­کند (ادرتچ و همکاران، 2005).
در دیدگاه جدید به دانشگاه­ها، تجاری سازی تحقیقات و ایده­ها یکی از اجزاء اصلی ماموریت دانشگاه تلقی می­شود و یکی از وظایف دانشگاه کارآفرین[1]، رویکردی فعال به انتقال نتایج تحقیقات به عنوان دانش تولیدی از دانشگاه به صنعت است. یکی از رویکردهای تحقق این ماموریت در دانشگاه­های کارآفرین، مشارکت فعال در زنجیره ایجاد شرکت­های نوپا[2] به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای تجاری­سازی است. به عبارت دیگر، شرکت­های نوپا و خلاق، که عمدتا توسط فارغ­التحصیلان دانشگاه تاسیس می­شوند، ظرفیت مناسبی برای بهره­ گیری از ایده­ها و همچنین نتایج تحقیقات دانشگاهی دارند. این ایده­ها عمدتا در زمان دانشجویی ایشان و در زمان حضور ایشان در دانشگاه شکل می­گیرد و در اواخر دوران دانشجویی و یا در سال­های ابتدایی فارغ­التحصیلی، مبنای ایجاد یک کسب و کار می­شود. با این حال، ارتباط مستمر این شرکت­های نوپا با دانشگاه می ­تواند در بهره­مندی ایشان از