دکتر حمید حسن‌پور

چکیده
یادگیری سیار به فرآیند آموزشی اطلاق می‌شود که بدون نیاز به اتصال فیزیکی و پیوسته به کابل‌های شبکه و از طریق ابزار سیار و قابل حملی همچون رایانه ‌های قابل حمل، تلفن‌های همراه، دستیار دیجیتال شخصی و غیره امکان آموزش و یادگیری را برای هر فرد در هر زمینه، هر زمان و مکان بدون محدودیت فراهم می‌سازد.
در این پژوهش، عوامل موثر بر پذیرش دانشجویان در دانشگاه‌های ایران به عنوان جامعه‌ای مشتمل بر فراگیران سیستم‌های آموزشی، از خدمات یادگیری سیار مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا عوامل موثر بر پذیرش یادگیری سیار شناسایی شد و پس از مطالعه مدل‌های موجود در زمینه پذیرش، مدل یکپارچه پذیرش و استفاده فناوری به عنوان مدل پایه انتخاب گردید و توسعه داده شد. سپس مدل موردنظر پس از تطبیق با شرایط مساله مورد آزمون قرار گرفت. جهت آزمون مدل، تحقیقی میدانی بر روی دانشجویان دانشگاههای شاهرود به عنوان جامعه آماری با بهره گرفتن از ابزار پرسش‌نامه انجام شد و داده‌های حاصل با بهره گرفتن از تکنیک‌های آماری توصیفی و استنباطی مورد تحلیل قرار گرفت.
یافته‌های تحقیق وجود رابطه میان انتظار عملکرد، انتظار تلاش، عوامل اجتماعی، شرایط تسهیل‌گر، کیفیت خدمات سیستم و خودکارآمدی استفاده از ابزارهای سیار را با قصد استفاده از خدمات آموزشی سیار تایید می‌کند. همچنین در این مطالعه نقش تعدیل‌گری سبک یادگیری دانشجویان بر قصد استفاده، بر رابطه میان انتظار عملکرد و قصد استفاده و رابطه بین انتظار تلاش و قصد استفاده نیز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحلیل نشان می‏دهد که تفاوت معناداری میان سبک‏های یادگیری دانشجویان وجود ندارد. بنابراین امکان تطبیق تمام سبک‌های یادگیری با یادگیری سیار وجود دارد.
کلیدواژگان: یادگیری سیار، قصد استفاده، پذیرش، سبک یادگیری
فهرست مطالب
     عنوان                                                                                 صفحه
فصل اول: کلیات پژوهش .1

مقدمه 1
ضرورت انجام تحقیق .2
بیان مساله تحقیق 4
هدف تحقیق 6
سوالات تحقیق .6
فرضیات تحقیق 7
روش تحقیق 9
کاربرد تحقیق 9
قلمرو تحقیق .9
    1-9-1- قلمرو موضوعی تحقیق 9
    1-9-2- قلمرو مکانی تحقیق 10
    1-9-3- قلمرو زمانی تحقیق .10

جامعه و نمونه آماری .10
تعریف واژگان 10
فصل دوم : مبانی نظری تحقیق 11

بخش اول : فناوری اطلاعات و آموزش عالی .11
2-1-1- تعریف جامعه اطلاعاتی .12
2-1-2- مروری بر تحولات جامعه اطلاعاتی 13
2-1-3- چالش های آموزش عالی پیش روی آموزش در عصر اطلاعات13
2-1-4- مروری بر وضعیت زیرساخت جامعه اطلاعاتی 14
2-1-5- جمع بندی بخش اول 17

بخش دوم : پارادایم های آموزش مجازی .17
2-2-1- از آموزش سنتی تا آموزش از راه دور .18
2-2-2- آموزش الکترونیکی 21
   2-2-2-1- مقایسه آموزش سنتی و الکترونیکی 23
   2-2-2-2- یادگیرنده در نظام آموزش سنتی و الکترونیکی 25
   2-2-2-3- مزایای آموزش الکترونیکی .26
2-2-3- آموزش سیار .27
   2-2-3-1- جایگاه آموزش سیار 30
   2-2-3-2- پیشینه نظری و تجارب .31
   2-2-3-3- اهداف آموزش سیار 35
   2-2-3-4- مقایسه آموزش سیار و الکترونیک 38
   2-2-3-5- چالش های آموزش سیار 39
2-2-4- جمع بندی بخش دوم 42

بخش سوم : سبک یادگیری .43
2-3-1- نظریه سبک یادگیری کلب .44
2-3-2- پیشینه نظری و تجارب 48
2-3-3- جمع بندی بخش سوم .50

بخش چهارم: مدل های پذیرش فناوری اطلاعات .51
2-4-1- نظریه یکپارچه پذیرش و استفاده فناوری 51
2-4-2- نظریه عملکرد منطقی .56
2-4-3- مدل پذیرش فناوری .59
2-4-4- مدل پذیرش فناوری .2 67
2-4-5- مدل پذیرش فناوری .3 68
2-4-6- نظریه رفتار برنامه ریزی شده 70
2-4-7- نظریه  تجزیه رفتار برنامه ریزی شده 73
2-4-8- نظریه ترکیبی پذیرش فناوری و رفتار برنامه ریزی شده75
2-4-9- مدل استفاده از رایانه های شخصی .77
2-4-10- مدل انگیزشی 80
2-4-11- نظریه اشاعه نوآوری ها 83
2-4-12- نظریه شناخت اجتماعی 87
2-4-13- جمع بندی بخش چهارم .91

بخش پنجم : ارائه مدل مفهومی تحقیق .92
2-5-1- تحلیل ادبیات موضوع 92
2-5-2- مدل تحقیق .95
2-5-3- متغیرهای تحقیق .97
   2-5-3-1- قصد رفتاری .100
   2-5-3-2- انتظار عملکرد 100
   2-5-3-3- انتظار تلاش .102
   2-5-3-4- عوامل اجتماعی .103
   2-5-3-5- شرایط تسهیل گر .104
   2-5-3-6- خودکارآمدی ابزارهای سیار .106
   2-5-3-7-کیفیت خدمات سیستم 108
   2-5-3-8-عامل تعدیل کننده 112
2-5-4- سئوالات تحقیق .113
2-5-5- فرضیات تحقیق .114
فصل سوم : مروری بر تحقیقات انجام شده   .116

مقدمه .116
پژوهش‌های انجام شده در زمینه نگرش و قصد استفاده ابزارهای سیار116
پژوهش‌های انجام شده در زمینه بررسی عوامل موثر بر پذیرش فناوری اطلاعات به کمک مدل‌های علّی موجود .119
فصل چهارم : روش تحقیق 126

مقدمه .126
روش اجرای تحقیق 126
متغیرهای تحقیق 127
    4-3-1- متغیر وابسته .127
    4-3-2- متغیر مستقل 127

روش و تکنیک جمع‌آوری اطلاعات .127
جامعه آماری و نمونه آماری تحقیق 128
روایی و پایایی پرسش‌نامه .129
    4-6-1- روایی .129
    4-6-2- پایایی .130

روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها 131
فصل پنجم : نتایج ( بحث و بررسی و تحلیل داده‌ها ) 133

مقدمه .133
آمار توصیفی .133
   5-2-1- جنسیت 133
   5-2-2- سن 134
   5-2-3- تحصیلات135
   5-2-4- نوع دانشگاه محل تحصیل .136
   5-2-5- سال تحصیل 137
   5-2-6- استفاده از اینترنت در روز .138
   5-2-7- سال استفاده از اینترنت  .139
   5-2-8- استفاده از تلفن همراه .140
   5-2-9- دسترسی به اینترنت سیار .141
   5-2-10- سبک یادگیری دانشجویان 142

آماره توصیفی متغیرهای تحقیق .143
نرمال سازی داده ها .145
آمار استنباطی .146
   5-5-1- بررسی همبستگی بین متغیرها .146
   5-5-2-بررسی فرضیه‌های تحقیق 147
فصل ششم : بحث و نتیجه‌گیری174

مقدمه 174
یافته‌های پژوهش 174
    6-2-1- بخش توصیفی 174
        6-2-1-1- یافته‌های حاصل از ویژگی‌های جمعیت شناختی.174
        6-2-1-2-یافته‌های حاصل از سبک یادگیری دانشجویان.175
             6-2-2- بخش استنباطی .175
  6-2-2-1- نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل فرضیات پژوهش.175

نتیجه‌گیری نهایی .194
محدودیت‌های تحقیق .197
پیشنهادهای اجرایی .198
پیشنهادات برای تحقیقات آتی 198
– فهرست منابع 200
– پیوست‌ها 215
– چکیده به زبان انگلیسی 220

مقدمه
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های قرن بیست و یکم توسعه‌ی شگفت انگیز فناوری اطلاعات و شبکه‌های ارتباطاتی جدید جهت افزایش سرعت ارتباطات و کیفیت ارائه خدمات می‌باشد.  روند سریع پیشرفت باعث تغییرات زیادی در زمینه آموزش شده است. عواملی چون کاهش هزینه آموزش، حضور در کلاس‌های مجازی، در دسترس بودن، کاهش هزینه رفت و آمد و انعطاف پذیری بالا در گسترش دروس الکترونیکی و استقبال دانشجویان بی‌تاثیر نبوده است. آموزش مجازی نیز در ایران صنعتی نوپا در فناوری آموزشی و آموزش از راه دور است. اما مراکز و موسسات آموزشی بویژه دانشگاه‌ها در تلاشند تا هر چه سریع‌تر الگویی مناسب با ساختار آموزشی و فرهنگی کشور ارائه کنند.
بر اساس فناوری‌های آموزشی جدید، موسسات آموزشی نباید فعالیت خود را صرفا بر فراهم‌سازی محتوا برای فراگیران متمرکز کنند بلکه علاوه بر این تاکید آن‌ها باید معطوف به تواناسازی فراگیران در جهت جستجو، شناسایی، دستکاری و ارزیابی دانش موجود و یکپارچه‌سازی این دانش در جهان کار و زندگی شخصی خود باشد.
امروزه با توجه به بازده گسترده کاربران، آموزش در الگوی سنتی همچون یک نوع آموزش برای همگان امکان پذیر نیست و ارائه یک نظام شخصی‌سازی شده که بتواند به صورت خودکار با سطح دانش و علائق کاربران هماهنگ شود اهمیت فراوانی دارد، نگاهی به تحولات عرصه آموزش و نیازهای بازارکار ایجاب می‌کند که محیط مناسب یادگیری همواره و در سطحی وسیع و با انعطاف پذیری لازم در دسترس همگان قرار گیرد.
با ظهور فناوری‌های جدیدتر در جهان، علاقه به کاربرد روش‌های مختلف انتقال دانش نیز افزایش یافته است. تقریباً در هر روز دوره جدیدی مبتنی بر شبکه در دانشگاه‌ها ایجاد می‌شود و یادگیری مجازی، یادگیری بر خط و یادگیری سیار نیز به عنوان یکی از آخرین و مهم‌ترین دستاوردهای فناوری اطلاعات، اشکال جدیدی از روش‌های آموزشی و جزیی از ادبیات آموزشی قرن جدید شده‌اند. یادگیری سیار یک شاخه توسعه یافته از یادگیری الکترونیکی است که امکان دسترسی به محتوای یادگیری و تعامل با سایر افراد حاضر در محیط را با سهولت بیشتری فراهم می‌سازد. بر این اساس، در پژوهش حاضر به بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش یادگیری سیار دانشجویان در سطح دانشگاه‌های شاهرود به عنوان جامعه آماری در شرایط رقابت کنونی انجام می‌شود.

ضرورت انجام تحقیق
دانشگاه‌ها سازمان‌هایی هستند که هر ساله تعداد قابل توجهی از جمعیت جوان را جذب کرده و طی زمان معینی توانمندی‌های علمی و عملی این