۲ پیشین. –

۲۲

تنهایی تأثیری در قرارداد ندارند ۱ ».

اما به هر حال در مواردی که نظریه فراستریشن جاری می شود ثمره آن انحلال و پایان یافتن خود

به خود قرارداد است. این عذر، موجد خیار فسخ نمی باشد ۲ .

در خاتمه بحث ‌در مورد سابقه تاریخی فراستریشن در حقوق انگلیس باید خاطر نشان کرد که

انتفای « مولفان انگلیسی در آثار و تالیفات خود، دکترین مورد بحث را تحت عناوین دیگری از قبیل

مورد » تغییر اوضاع و احوال « » غیر عملی شدن قرارداد « » منتفی شدن هدف تجاری و عملی قرارداد « » هدف

بحث قرار داده‌اند.

همچنین آقای دکتر کاتوزیان نظریه انتفای هدف قرارداد را به معنای بی ثمر شدن قرارداد در نتیجه

« حادثه دانسته و آن را معادل عبارت Frustration of Adventure بیان می‌کند » ۷ .

مبحث چهارم: مبانی حقوقی عدم امکان اجرای قرارداد

مبحث و استناد به اصول و مبانی در این مورد، ضرورتی اجتنابناپذیر است زیرا از یک طرف ما را

با مفهوم و ماهیت حقوقی فراسترشین بیشتر آشنا می‌کند و از طرف دیگر موضوع خاتمه ی قرارداد و

سقوط تعهدات طرفین را توجیه می کند.

به نظر می‌رسد بحثها و منازعاتی که دربارۀ مبنای حقوقی نظریه ی فراستریشن بین حقوق ‌دانان

صورت گرفته گاه به منظور توجیه فسخ قرارداد یا بطلان آن و گاه به منظور طرح و ارائه راهحلی که به

کمک آن ها مفهوم و ماهیت حقوقی نظریه شناسایی شود می‌باشد.

میان حقوق ‌دانان دیدگاه های متفاوتی در خصوص موضوع مشاهده می شود. طرفداران حاکمیت

اراده مبنای حقوقی را در اراده و خواست متعاقدین بیان می‌کنند در مقابل گروهی دیگر برآنند که مبنای

تعذر یا عدم امکان اجرای قرارداد را قواعد عینی حقوقی می‌سازد و از اینرو باید آن را مبتنی بر همین

۱ رحمت اله بشیری، نظریه عدم امکان اجرای قرارداد با مطالعه تطبیقی در حقوق انگلیس،آمریکا وایران،پایان نامه –

. کارشناسی ارشد، تبریز: دانشگاه تبریز، ۱۷۸۸ ،صص ۱۱ و ۱۷

۲ – . محسن اسماعیلی، پیشین، ص ۲۸

۷ – . ۱۷۲۶ ، ص ۱۱۹ ، ناصر کاتوزیان، قواعد عمومی قراردادها، چاپ دوم، تهران: انتشارات مدرس، ج ۷

۲۳

قواعد دانست ۱ .

از طرف اساتید حقوق چهار نظریه بیشتر مورد توجه و استناد می‌باشد که به بررسی هر یک از آن ها

در حقوق انگلیس و ایران میپردازیم. نظریات عبارتند از: نظریه شرط ضمنی نظریه سبب اساسی تعهد – –

نظریه شالوده قرارداد نظریه راه حل منصفانه. –

گفتار اول نظریه شرط ضمنی –

به موجب این تئوری، طرفین به طور ضمنی توافق کرده‌اند که در صورت عقیم شدن قرارداد در

قبال همدیگر تعهدی نداشته باشند. به عبارت دیگر طرفین به طور ضمنی پذیرفتهاندکه هرگاه در زمان

اجرای قرارداد، اوضاع و احوال زمان انعقاد بر اثر حوادث غیرمترقبه دچار تغییر اساسی شده و دگرگون

گردد، مفاد قرارداد در چنین شرایطی الزامآور نخواهد بود مگر آنکه شرایط و مقررات آن با اوضاع و

احوال جدید متناسب و منطبق شود. در غیر این صورت قرارداد فسخ می‌گردد ۲ .

از نظر تاریخی ریشه ی این تئوری را باید در حقوق کلیسا و عقاید علمای شرع مسیحیت به ویژه

سن توماس داکن جستجو کرد ۷ .

در این نظریهگویی به طور ضمنی و نه صریح قرارداد شرط شده است که اگر وضع تعارف کنونی

دگرگون گردد و در اثر این دگرگونی متعهد متضرر شود دیگر ملتزم به قرارداد نیست زیرا اگر اوضاع و

احوال جدید را می‌توانست پیش‌بینی نماید خود را ملتزم به قرارداد نمیکرد و یا شرایط جدیدی را

پیشنهاد می‌نمود. گاهی نیز التزام به یک قرارداد مستلزم دوام و بقای شخص یاشیء است و متعاقدین به

طور ضمنی این را پذیرفته اند که تلف موضوع قرارداد و یا از بین رفتن امکان فیزیکی انجام کار عملاً

۱ ، . محمد علی حکمت، تأثیر اوضاع و احوال، مجله حقوقی، دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی، ش ۷، پاییز ۱۷۶۴

. صص ۲۱ و ۶۸

۲ . مجید تلخابی و علی جعفری، بررسی تطبیقی تعذر اجرای قرارداد در فقه و حقوق ایران و انگلیس، نشریه معرفت،

. ش ۱، اسفند ۱۷۸۲ ، ص ۱

۷ . . ناصر کاتوزیان، پیشین، ص ۲۲

۲۴

التزام به قرارداد را منتفی می‌سازد ۱ .

مطرح شد که در ») تیلور علیه کالدول ) ۱۸۶۷ « این نظریه به عنوان مبنای انتفای قرارداد در دعوای

این دعوا خوانده یک تالار جهت اجرای چند کنسرت به خواهان اجاره داد. ۶ روز قبل از تاریخ برگزاری

کنسرت ساختمان تالار به جهت وقوع یک آتش‌سوزی غیرمنتظره نابود شد. رأی دادگاه مبنی بر این شد

که خوانده در خصوص هزینه های آگهی از دست رفته و سایر هزینه های حاصل شده مسئولیتی در قبال

خواهان ندارد. دیدگاه دادگاه آن بود که یک شرط ضمنی در قرارداد وجود داشته است که طرفین عقد

را از مسئولیت بری میکرده است از طرف دیگر از بین رفتن چیزی غیر از موضوع اصلی قرارداد کماکان

سبب می شود که قرارداد به جهت تغییر اوضاع و احوال منفسخ شود مشروط بر این که نتیجه ی از بین

رفتن آن چیز، از میان رفتن هدف اصلی قرارداد باشد ۲ .

در رویه قضایی انگلیس تئوری شرط ضمنی به عنوان یک فرض صوری و ساختگی شناخته شده

است که اغلب با ارادۀ دو طرف منطبق نیست و بر همین اساس گفته شده است که در قرارداد به ندرت

قصد مشترک طرفین بر انحلال یا پایان پذیرفتن معامله در نتیجه ی وقوع یک حادثه مشخص است که

اغلب با اراده ی دو طرف منطبق نیست و بر هیمن اساس گفته شده است که در قرارداد به ندرت قصد

مشترک طرفین بر انحلال یا پایان پذیرفتن معامله در نتیجه ی وقوع یک حادثه مشخص است و اساساً در

جایی که قرارداد متضمن هیچ شرط صریحی در این باره نیست طرفین اغلب به جادثۀ عقیم کنندۀ عقد

بیتوجهاند و نسبت به عقیم شدن قرارداد توافق ندارند ۷ .

مخالفان نظریه شرط ضمنی، آن را مخالف با واقع دانسته و در توجیه مخالفت خود می‌گویند:

حکمت قراردادهای درازمدت این است که دو طرف از گزندهای اقتصادی مصون بمانند و در موضع

کنونی خود استقرار یابند. اگر به امکان تجدیدنظر در قرارداد بیندیشند و در این باره به توافق برسند

۱ . کامل کیانی، نظریه عدم امکان اجرای قرارداد در حقوق ایران و انگلیس، پایان نامه کارشناسی ارشد، تبریز،

. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تابستان ۱۷۲۲ ،ص ۹۴

۲٫ آنه راف، قواعد حقوق قرارداد انگلستان از نگاه رویه قضایی، ترجمه: سید مهدی موسوی، چاپ اول، تهران: نشر

. میزان، ۱۷۸۶ ، ص ۲۱۲

۷ . . محمد رضا شفایی، پیشین، ص ۲۸

۲۵

بیگمان نسبت به رفع نگرانی خود در قرارداد اقدام می‌کنند و شرطی میآورند که تعادل موردنظر را

تأمین سازد پس سکوت در این باره خود نشانه ی تصمیم آنان به رعایت مفاد قرارداد و پرهیز از هر نوع

پیمان شکنی است زیرا در همه ی دادوستدها مستمر و درازمدت احتمال دگرگونی شرایط وجود دارد و

چه بسا دو طرف نیز دل به آن بستهاند تا زمانه را بر مراد یابند و از آن سود ببینند. ‌بنابرین‏، سکوت در

چنین پیمانی چگونه می‌تواند خیار شرط ضمنی به شمار آید یا اختیار تعدیل به دادرس بدهد ۱ .

۲-۱-۲-۲-۱٫ تاریخ سند رسمی

اصل هفدهم قانون اساسی می‌گوید مبدأ تاریخ رسمی کشور، هجرت پیامبر اسلام (ص ) است و تاریخ هجری شمسی و هجری قمری هر دو معتبر است اما مبنای کار ادارات دولتی هجری شمسی است.

ماده (۹) آئین نامه دفاتر اسناد رسمی می‌گوید: «در کلیه اسناد و دفاتر و قبوض باید تاریخ شمسی قید گردد.» طبق ماده ۱۹ آئین نامه مذکور متعاملین باید در یک جلسه اسناد ودفاتر مربوطه را امضاء نمایند. طبق شق ۴ ماده صد قانون ثبت اسناد و املاک چنان که هر یک از مستخدمین دولت و اجزاء ثبت اسناد و املاک و صاحبان دفاتر اسناد رسمی عامداً تاریخ سند یا ثبت سندی را مقدم یا مؤخر در دفتر ثبت کند به مجازاتی که برای جعل و تزویر اسناد رسمی مقرر است محکوم خواهد شد.

۲-۱-۲-۲-۲٫ تنظیم سند در اوراق مخصوص

ماده ۱۸ قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران مقرر می‌دارد: «کلیه اسناد در دفترخانه‌های اسناد رسمی و در اوراق مخصوصی که از طرف سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در اختیار دفترخانه قرار داده می‌شود تنظیم می‌گردد…». (آیین نامه دفتر اسناد رسمی مصوب ۱۳۱۷) ماده ۱۸ قانون دفاتر اسناد رسمی دلالت بر وجوب تنظیم سند در اوراق مخصوصی که از طرف سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تهیه و به دفاتر اسناد رسمی ارائه می‌شود دارد. ‌بنابرین‏ تنظیم سند در غیر اوراق مذبور فاقد رسمیت خواهد بود (‌پنج‌تنی، پیشین، ص ۵۲). البته اخیراًً مطابق تنظیم سند بر اوراق کاغذ آچهار می‌باشد و اوراق مخصوص نیاز ندارد ولی اخذ شناسه یکتا و مهر و امضاء سردفتر و نصب هوادگرام به آن اعتبار می‌بخشد.

۲-۱-۲-۲-۳٫ تنظیم به زبان فارسی

طبق دستور اصل پانزدهم قانون اساسی زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران، فارسی است و متون رسمی باید ‌به این زبان و خط باشد. طبق ماده ۶۱ قانون ثبت اسناد و املاک « هرگاه طرفین معامله یا شهود، زبان فارسی را ندانند و مسئول دفتر نیز زبان آن ها را نداند اظهارات آن ها به وسیله مترجم رسمی ترجمه خواهد شد. اصل ۱۵ قانون اساسی و ماده ۶۱ قانون ثبت اسناد ‌و املاک دلالت بر وجوب تنظیم سند به زبان فارسی دارد (ارکان تنظیم و ثبت سند رسمی در دفاتر اسناد رسمی، برگرفته از سایت:/ http://lawworld.blogfa.com).

۲-۱-۲-۲-۴٫ ثبت تمام کلمات سند در دفتر جاری

به دستور ماده ۵۶ قانون ثبت اسناد و املاک و مواد ۱۸ و ۲۹ قانون دفاتر اسناد رسمی، اسناد رسمی باید حرف به حرف از اول تا آخر متن و حاشیه سجل و ظهر در دفتر مخصوص ثبت شوند مواد فوق دلالت بر وجوب ثبت اسناد در دفتر مخصوص دارد. که البته در مقررات جدید و مطابق ماده ۷ قانون کاداستر(یا حدنگار) این دفتر از کاغذی به الکترونیکی تغییر زمینه خواهد داد که در آیین نامه‌ای کمیسیون حقوقی کانون سردفتران و دفتران یاران کشور و سازمان ثبت کشور در حال تنظیم است (و استاد راهنمای این پایان نامه نیز عضو کمیسیون تدوین کنندگان می‌باشد)، مقررات خاص آن تبین خواهد شد.

۲-۱-۲-۲-۵٫ مکان تنظیم سند رسمی

محل دفتر اسناد رسمی مکان تنظیم سند رسمی است و طبق ماده ۱۴ آئین نامه دفاتر اسناد رسمی سردفتران حق ندارند دفاتر را از محل کار خود به منزل اصحاب معامله ببرند (آیین نامه دفتر اسناد رسمی مصوب ۱۳۱۷). طبق قسمت آخر ماده ۲۱ قانون دفاتر اسناد رسمی هرگاه مراجع قضائی ملاحظه دفاتر جاری را لازم بدانند می‌توانند آن را در محل دفترخانه ملاحظه نمایند. خارج کردن دفاتر از دفترخانه حتی به درخواست مراجع قضائی ممنوع است (قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سر دفتران و دفتریاران (مصوب ۲۵/۴/۱۳۵۴).

بعضی قضات با این استدلال که ماده ۱۰۵ قانون آئین دادرسی مدنی ناسخ ماده ۲۱ قانون دفاتر اسناد رسمی است دستور خارج کردن دفاتر جاری و بردن آن به محل دادگاه را می‌دهند که به دو دلیل استدلال آن ها صحیح نیست. ابراز نمودن و در دسترس قضات قراردادن دفاتر» که در ماده ۱۰۵ قانون آئین دادرسی مدنی ذکر شده در محل دفترخانه امکان پذیر است.‌بنابرین‏ ماده ۱۰۵ آئین دادرسی مدنی و ماده ۲۱ قانون دفاتراسناد رسمی قابل جمع می‌باشد(‌پنج‌تنی، پیشین، ص ۵۴). از سوی دیگر، اگر «در دسترس قرار دادن» را به تحویل به دفتر دادگاه معنی کنیم باید در نظر داشت که ماده ۲۱ قانون دفاتر اسناد رسمی خاص مقدم است و ماده ۱۰۵ قانون آئین دادرسی مدنی عام مؤخر است و عام مؤخر خاص، مقدم را نسخ نمی‌کند. لذا منع خروج دفاتر از دفترخانه به دادگاه به قوت خود باقی است و سردفتران حق خروج دفاتر را به خارج از دفترخانه ندارند (همان).

۲-۱-۲-۲-۶٫ اجازه کتبی مدعی العموم

طبق ماده ۲۲ آئین نامه دفاتر اسناد رسمی تنظیم وثبت معاملاتی که از طرف قیم صغار و محجورین نسبت به اموال آن ها در دفاتر واقع می‌شود بدون اجازه کتبی مدعی‌العموم محل ممنوع است (آیین نامه دفتر اسناد رسمی مصوب ۱۳۱۷).

۲-۱-۲-۲-۷٫ ذکر پلاک ثبتی و حدود و فواصل

در کلیه اسناد معاملات املاک باید شماره پلاک وحدود و فواصل ملک مورد معامله طبق ماده ۳۲ آئین نامه دفاتر اسناد رسمی قید گردد و اگر شماره پلاک ثبتی و حدود و مشخصات ملک درج نشده باشد مورد معامله مردد بوده و نمی‌توان معامله را رسماً به مصداق خاصی حمل نمود لذا عدم درج پلاک ثبتی و مشخصات ملک در سند رسمی آن را از رسمیت می‌اندازد (آیین نامه دفتر اسناد رسمی مصوب ۱۳۱۷).

۲-۲٫ مفهوم و ماهیت ثبت الکترونیکی

نوشته، امضا و اصالت، سه عنصر اصلی تشکیل دهنده صورت یک سند معتبر است. این سه عنصر در قانون تجارت الکترونیکی کاربرد زیادی دارد هر چند که هنوز مسائل و مشکلات خاصی برای بازسازی مکتوب، امضا و اصل الکترونیکی وجود دارد. در این بخش پس از تبیین مفهوم و ماهیت ثبت الکترونیکی، به پیشینه قانونگذاری ‌در مورد ثبت الکترونیکی می‌پردازیم.

۲-۲-۱٫ اصطلاحات و تعاریف

طبق تعاریف قانونی موجود سند عبارت است از هر نوشته که در مقام دعوی یا دفاع قابل استناد باشد (ماده ۱۲۸۴ قانون مدنی ایران؛ ق م ا)؛ سند بر دو نوع است رسمی و عادی ( ۱۲۸۶ ق.م.ا)؛ اسنادی که در اداره ثبت اسناد و املاک و یا دفاتر اسناد رسمی یا در نزد سایر مأموران رسمی در حدود صلاحیت آن ها بر طبق مقررات قانونی تنظیم شده باشند،رسمی است (۱۲۸۷ ق. م.ا)؛ غیر از اسناد مذکور در ماده ۱۲۸۷ سایر اسناد عادی است ( ۱۲۸۹ ق.م.ا). تبیین و تصریح قانون‌گذار در ضمن مبین این موضوع است که یک سندِ مکتوب، فارغ از نوع آن امکان ارائه به سیستم قضایی و اداری را دارد .

‌بنابرین‏ در تحلیل نهایی دو سطح متمایز قابل تشخیص است؛ سطح اول، اعتبارِ قانونی یک سند مکتوب به عنوان دلیل و لزوم پذیرش آن در سیستم قضائی و اداری است، سطح دوم عیارسنجی سند مکتوب است که پس از ورود به سیستم دادرسی و اداری تعیین می‌شود و در واقع ارزش اثباتی یک سند را محک می‌زند و فصل ممیز بین سند عادی و رسمی (در مواقع بررسی یک ادعای جعل) است (قاجار قیونلو ، ۱۳۸۶، ص ۴). استفاده از قالب الکترونیکی در تنظیم روابط حقوقی، پرسش‌هایی را مطرح می‌کند: آیا تنظیم اسناد الکترونیکی با همه کارکردهایی که در دنیای ملموس و کاغذ وجود دارد امکان پذیر است؟ چه قوانین و مقرراتی برای ثبت اسناد الکترونیکی ضروری است؟برای پاسخ به پرسشهایی از این دست، ابتدا به بررسی مفهوم اسناد الکترونیکی می‌پردازیم.

۲-۲-۱-۱٫ مفهوم ثبت الکترونیکی

مطهری نیز بیان می‌کند هنرمند عاشق است و هنر فیضان عشق است در کار او. شاهکارهای زیبا مولود دو عامل عشق و درد هستند در واقع جمال و زیبایی با جاذبه عشق، ستایش،طلب و حرکت توأم است زیبایی موجد حرکت و جنبش است و همه حرکت ها مولود عشق هستند. (تاجدینی،۱۳۶۹،ص۱۲۴) در واقع مطهری به وجود عشق و درد جدایی از زیبایی اشاره می‌کند و این عشق و طلب را ناشی از جدایی انسان از زیبایی می‌داند زمانی که افرادی زیبایی و جمال حق را در می‌یابند عشق رسیدن ‌به این جمال و درد هجران در فرد بیدار می‌گردد.

جعفری(۱۳۶۹) می‌گوید زیبایی در مفهوم عام عبارت است از کیفیت نگارین نمودی که موجب انبساط خاص روانی می‌گردد اما با توجه به مفهوم حقیقی آن زیبایی نمودی است نگارین و شفاف بر روی کمال که کمال عبارت است از قرار گرفتن یک موضوع در مجرای بایستگی و شایستگی مربوط به خود. تعریف استاد جعفری تا حدودی به تعریف فارابی و ابن سینا نزدیک است که آن ها هم در تعریف زیبایی به کمال و غایت یک شی زیبا اشاره می‌کنند.

مصباح برای زیبایی تعریف ساده و روشنی دارد. وی می‌گوید هنر و زیبایی آن است که چیزی به گونه ای باشد یا کاری به گونه ای تحقق یابد که بر اثر ارتباط با آن اعجاب و لذتی برای انسان یا هر موجود ذی شعور دیگری پدید آید و در تعریف کاربردی تر می‌گوید زیبایی وصفی است در موجودات که درک آن سبب پیدایش شگفتی و لذت برای درک کننده اش می شود(تاجیک و حسینی،۱۳۹۱).

طباطبایی در تفسیر المیزان در موارد متعددی خوبی و حسن را معنا نموده اند .حُسن عبارت از آن است که شی با غرض و هدفی که از او مطلوب و مقصود است موافق و سازگار باشد و اجزا کاملاً با یکدیگر سازگاری و موافقت داشته باشند و هر چیز که موافق با مقصودی که از نوع آن چیز در نظر گرفته شده است هماهنگی دارد حسن نام دارد(تاجدینی،۱۳۸۹). نگاهی ‌به این تعریف نیز نشان می‌دهد که این معنا با تعریفی که فارابی ، ابن سینا و حتی جعفری ارائه داده‌اند همخوانی دارد.

ماهیت زیبایی

در خصوص ماهیت زیبایی سه نظریه وجود دارد

الف) نظریه اول برون ذات می‌باشد که بیان می‌کند زیبایی نمودی است عینی که خوشایند و مورد پسند ذهن باشد و ذهن آدمی هم نقشی جزء منعکس ساختن آن ندارد.این نظریه به دیدگاه بازنمایی معروف است که قبلاً شرح داده‌شده است.

ب) نظریه دوم درون ذات است که بیان می‌کند زیبایی درک و دریافت ذهنی از پدیده‌های عینی است اگر آدمی چنین درک ذهنی نداشته باشد زیبایی هم وجود ندارد. در واقع این دیدگاه بیان می‌کند زیبایی ماهیت ذهنی دارد و عواطف، احساسات و برداشت افراد در زیبا پنداشتن یک شی نقش دارد و این دیدگاه همان فرانمایی است.

ج)زیبایی پدیده دو قطبی است. این نظریه بیان می‌کند که زیبا بودن یک شی به ویژگی های عینی آن شی و برداشت آدمی بستگی دارد. زیبایی دو وجهی و حاصل دو قطب درون ذات و برون ذات است و هر شی زیبا خالی از عنصر عینی و ذهنی نیست.

نگاهی به تعریف هایی که از اندیشمندان اسلامی ارائه گردید نشان می‌دهد که برخی از آنان از قبیل طباطبایی، فارابی و ابن سینا بیشتر به ویژگی های خود شی (موافقت شی با هدف خود) و برخی مانند مطهری بیشتر بر برداشت ذهن و ذوق تأکید می نمایند برخی نیز همانند مصباح بر هردو یعنی ویژگی شی و برداشت مخاطب(لذت و تعجب فرد) اشاره می‌کنند. مصباح می‌گوید درک زیبایی وابسته به کیفیت شی و خود ادراک است(تاجیک و حسینی،۱۳۹۱،ص۱۷۹).بر این اساس به طور کلی نظر اندیشمندان اسلامی بیشتر با دیدگاه سوم توافق دارد و زیبایی امری دوقطبی یعنی درون ذاتی و برون ذاتی است ‌به این معنا که نمودهای زیبا مانند دیگر حقایق و پدیده‌های طبیعی واقعیت دارند خواه انسانی وجود داشته باشد که آن ها را ببیند و از آن ها لذت ببرد و خواه انسانی آن ها را نبیند اما مسئله این است که نباید زیبایی در واقعیت عینی متوقف شود بلکه انسان هست که باید از آن واقعیت عبور کرده و واقعیت دیگری که عالی تر،معقول تر و اصیل تر است دریابد. این حرکت و عبور از زیبایی های محسوس به سمت زیبایی اصیل و حقیقت ناب در متن زیبایی ها به تصعید و والایش در زیبایی شناسی اسلامی معروف است. منظور از تصعید در زیبایی شناسی اسلام عبارت از تقویت مغز برای دریافت زیبایی آرمان‌های معقول و سپس درک زیبایی و شکوه و جلال هستی و دریافت جمال خداوندی است. انسان با اعتلاهای معنوی و روحی گام از لذایذ محسوس و سطحی بالاتر می‌گذارد و موفق به دریافت لذایذ معقول تر می شود تا آن گاه که زیبایی روح خویشتن را که دارای فروغی از جمال الهی است در می‌یابد.(جعفری،۱۳۶۹،ص۱۴۶).

انواع زیبایی ها ازنظر اندیشمندان اسلام

هر یک از اندیشمندانی که تعریفی دربارۀ زیبایی ارائه کرده‌اند در خصوص انواع زیبایی نیز دیدگاه هایی دارند که به برخی از آن ها اشاره می‌گردد.

طباطبایی زیبایی ها را بر اساس مبدأ پیدایش آن ها ، دسته بندی می‌کند و عوالم سه گانه مختلف را منشأ زیبایی های مختلف می‌داند ازنظر ایشان عوالم به صورت کلی سه دسته اند: ۱- تام عقلی ۲- عالم مثال ۳- عالم ماده

این عوالم ازنظر مرتبه بر یکدیگر مقدم اند ابتدا عالم عقل، سپس عالم مثال و بعد ماده پدید آمده است و این تقدم و تأخر وجودی است نه زمانی و هریک علتی برای دیگری است هرسه موافق هم اند و هریک کمال معلول خود را دارا است یعنی عالم مثال کمال عالم ماده و عالم عقل کمال عالم مثال را دارد و بین آن ها همخوانی وجود دارد. براین اساس زیبایی به سه دسته زیبایی های عالم ماده، مثالی و عقلی تقسیم می شود در عالم انسان نیز همین مراتب وجود دارد ۱- زیبایی حواس ‌پنج‌گانه ۲- زیبایی خیال ۳- زیبایی عقل

زیبایی طبیعی نازله و سایه زیبایی عالم مثال و زیبایی عالم مثال سایه و نازله زیبایی عالم عقل می‌باشند( تاجدینی،۱۳۸۹) براین اساس زیبایی ها دارای سلسله مراتب هستند و این سلسله مراتب زیبایی ها با قوای مدرکه انسان همخوانی دارد طوری که زیبایی طبیعی و عالم ماده توسط حواس ‌پنج‌گانه، زیبایی عالم مثال توسط خیال و زیبایی عالم عقل توسط عقل درک می‌گردد و براین اساس اصل تصعید نیز صورت می‌گیرد و انسان با بهره گرفتن از قوای مدرکه خویش از زیبایی های محسوس به سمت زیبایی های معقول صعود می‌کند.

مصباح در تقسیم بندی زیبایی به دو نوع زیبایی اشاره می‌کند:

1. 1. زیبایی صوری: ازنظر ایشان زیبایی صوری به دو دسته زیبایی محسوس و زیبایی مثال یا متخیله مانند تناسب و استعاره در شعر تقسیم می شود.

• • • یادگیری زبان: این موضوع یک بخش مشخص امّا نادیده گرفته شده هست. درک کلی ان است که انگلیسی سریع یک زبان بین الملل شده. واقعیت این است که در محیط تجاری انگلیسی همیشه صحبت نمی شود ، همچنین هرکسی نمی خواهد انگلیسی صحبت کند (هوی و دیگران، ۲۰۱۲). در بیشتر موارد یادگیری زبان خیلی دیر و به مدت کوتاه زمانی مهیا می شود. مایه افسوس است همان‌ طور که زبان بدون شک یک رابطه هم زیستی با فرهنگ و درجه فصاحت منطقی در زبان محلی دارد به گفتگیو اجتماعی کمک می‌کند ، هدفش درک تفاوت‌های مختصر فرهنگی می‌باشد و اشتیاق برا تلاش برای بهتردرک کردن فرهنگ خارجی را رهنمون می‌سازد (بریان و هورن، ۲۰۰۷).

    

  

• بازگشت به وطن: یادگیری بازگشت به وطن طی دهه گذشته پیشرفته کرفده است ‌بنابرین‏ شرکت ها برای نگهداشت مدیران بین‌المللی موفق و با تجربه شان نگران هستند بسیاری از برگشت کننده ها بعضی از شوک فرهنگی مخالف را با نیاز به سازگاری با استاندارد متفاوت زندگی بعد از یک دوره در خارج تجربه می‌کنند دیدگاهیشان و دیدگاه های خانواده سان ممکن است به خوبی تغییر کرده باشد و ‌بنابرین‏ سازگاری با مشسکل مواجه می شود (بریان و هورن، ۲۰۰۷).

۲-۸٫ عوامل کلیدی موفقیت در ورود شرکت ها ی کوچک ومتوسط به بازار خارجی

در ذیل به شرح عوامل کلیدی موفقیت در ورود بنگاه های کوچک و متوسط به بازارهای خارجی بر اساس مدل باندارا و دیگران (۲۰۰۹) پرداخته شده است:

جدول ۲-۱٫ عوامل کلیدی موفقیت شرکت ها ی کوچک ومتوسط

ردیف
عوامل کلیدی موفقیت
مؤلفه‌‌های اساسی هر یک از عوامل اصلی

۱

قابلیت های کسب و کار

(ravesteyn, jansen, 2009)

• • درک سازمان از مدیریت توانمندسازی کارکنان

• • میزان تطابق‌پذیری یا چابکی سازمانی

• • تعهد به برنامه‌ریزی و اجراء در سازمان

• • شایستگی‌ها و توانمندی‌های موجود در سازمان

• • ارتباطات مؤثر در سازمان

• آموزش و کارورزی مستمر

۲

فرآیندها

(jeston, nelis, 2006)

• • همراستاسازی اقدامات و فرآیندها

• • مستندسازی فرآیندهای کسب و کار

• • انسجام و یکپارچه سازی فرآیندهای کسب و کار

• • فرآیندهای فنی و فعالیت‌های تکنیکی مرتبط

• الگوبرداری (محک زنی) و شناسایی بهینه‌ترین اقدامات و فعالیت‌ها

۳

رویکردهای استراتژیک

(jeston, nelis, 2006)

• • داشتن رهبری بصیر و آگاه

• • توجه و تمرکز بر مزیت رقابتی

• • فراهم نمودن اطلاعات کلیدی

• رویکرد مشتری محوری در سازمان

• • داشتن رهبری بصیر و آگاه

• • توجه و تمرکز بر مزیت رقابتی

• • فراهم نمودن اطلاعات کلیدی

• رویکرد مشتری محوری در سازمان

• • تعهد مدیران عالی سازمان

• • معیار انتخاب مدیران و مسئولان اجرایی

• • سبک رهبری مدیران

• • انگیزه تیم اجرایی سازمان

• • همکاری و انسجام

• شفافیت در نقش‌ها و مسئولیت‌ها

• • مدیریت دانش سازمانی

• • مدیریت سیستم‌های کاری

• • سخت افزارها و زیرساخت‌های مرتبط

• • نرم افزارها و زیرساخت‌های مرتبط

• • روزآمد بودن فناوری‌های سازمانی

• سهولت در به کارگیری فناوری‌های جدید

• • بودجه‌بندی‌های مالی

• • تخصیص منابع

• • نیازها و انتظارات مالی ذی‌نفعان سازمان

• • عملکرد مالی سازمان

• محیط و فضای اقتصادی کسب و کار

• • اتخاذ مکانیزم‌های کنترلی

• • توجه به رشد و یادگیری مستمر

• • شناخت دقیق از نیروهای سازمانی

• • سیستم سنجش و ارزیابی عملکرد مناسب

• • سیستم بازخورد مناسب در سازمان

• انجام به موقع اقدامات اصلاحی

۷

سیستم کنترل

(bandara, et al, 2009)

• • اتخاذ مکانیزم‌های کنترلی

• • توجه به رشد و یادگیری مستمر

• • شناخت دقیق از نیروهای سازمانی

• • سیستم سنجش و ارزیابی عملکرد مناسب

• • سیستم بازخورد مناسب در سازمان

• انجام به موقع اقدامات اصلاحی

۲-۹٫ تاثیر فرهنگ یادگیری پویا بر روی موفقیت کسب و کارهای کوچک و متوسط

در دهه های اخیر با توجه به رشد دهکده جهانی در عرصه بازارهای اقتصادی سراسر جهان، لزوم رشد بنگاه های کوچک و متوسط در راستای نفوذ ‌به این بازارها با توجه به در نظر گرفتن مزیت رقابتی سازمان ها، هر چه بیشتر مورد توجه محققان در این عرصه قرار گرفته است. با این حال، تحقیقات متعددی در زمینه عوامل مؤثر بر موفقیت کسب و کارهای کوچک و متوسط برای ورود به بازارهای خارجی به انجام رسیده است. در این پژوهش، محقق به دنبال بررسی ارتباط میان ابعاد فرهنگ یادگیری پویا و موفقیت کسب و کارهای کوچک و متوسط برای ورود به بازارهای خارجی بوده است. مدل مفهومی این پژوهش، بر گرفته از تحقیقی است که توسط ویلیام و بیکر (۲۰۱۴) به انجام رسیده است.

در ارتباط با موضوع این پژوهش، تا به امروز تحقیقات بسیار اندکی صورت گرفته و تنها مدل موجود در زمینه موضوع این پژوهش، مدل مفهومی پژوهش ویلیام و بیکر (۲۰۱۴) بوده که این امر، خود اشاره بر جدید بودن این موضوع در سال های اخیر است. در پژوهش ویلیام و بیکر (۲۰۱۴)، نتایج حاصله نشان داده که فرهنگ یادگیری پویا و مستمر می‌تواند ارتباط مثبت و معناداری با موفقیت کسب و کارهای کوچک و متوسط برای ورود به بازارهای خارجی داشته باشد. از سویی، سه بعد فرهنگ یادگیری پویا، شامل گرایش به بازار، گرایش به ‌کارآفرینی و گرایش به یادگیری، ارتباط مثبت و معناداری با موفقیت کسب و کارهای کوچک و متوسط در ورود به بازارهای خارجی داشته اند. همچنین نتایج حاصل از این پژوهش نشان داده که ابعاد فرهنگ یادگیری پویا، قابلیت پیش‌بینی موفقیت کسب و کارهای کوچک و متوسط برای ورود به بازارهای خارجی را داشته اند (william, baker, 2014).

۲-۶٫ پیشینه پژوهش

در زمینه بررسی نقش فرهنگ یادگیری پویا در موفقیت کسب و کارهای کوچک و متوسط برای ورود به بازارهای خارجی، تحقیقات بسیار اندکی صورت گرفته است. با این وجود در جدول ۲-۱، به چند مورد از تحقیقات مشابه و مرتبط در زمینه موضوع پژوهش حاضر پرداخته شده است.

جدول ۲-۱٫ پیشینه پژوهش

محقق

رضایت از صمیمیت یک موضوع کاملاً شخصی و ذهنی است. این فرایند ارزیابی ذهنی با در نظر گرفتن دو فرایند رضایت قابل قبول و رضایت متقابل قابل درک است. رضایت قابل قبول یک رضایت درونی است که یک فرد با میزان و کیفیت پذیرش نسبت به همدلی و درکی که همسر در پاسخ به خود افشایی صمیمانه و ابراز یک نیاز احساس شده نشان می‌دهد، تجربه می‌کند. رضایت متقابل یک رضایت درونی است که یک شخص با عمق، میزان، کیفیت خودافشایی همسر و بیان نیاز احساس شده برای ابعاد صمیمیت مشترک تجربه می‌کند (باگازوری، ۲۰۰۱؛ به نقل از اعتمادی، ۱۳۸۷).

دیدگاه ترکیبی جُسلسُن^[۳۲]:

جسلسن به هشت مقوله یا بعد صمیمیت همراه با آسیب شناسی آن اشاره می‌کند.

جدول شماره ۱: ابعاد صمیمیت جسلسن

ابعاد صمیمیت

افراط

تفریط

1. علاقه یا ‌نگهداری

اختناق

بی توجهی

1. دلبستگی

چسبندگی

تنهایی

1. هیجان

عشق وسواسی

منع وبی‌حسی هیجانی

1. تصدیق

شفافیت

طرد

1. تعیین هویت و کمال مطلوب

سرسپردگی کورکورانه

بی هدفی

1. تقابل و بازآوایی

تطابق زیاد

بیگانگی

1. احاطه شدن

مراقبت افراطی

عدم توجه به نیازهای دیگران

1. مراقبت

1. علاقه یا ‌نگهداری^[۳۳]: اولین تجربه میان فردی ما به عنوان یک انسان نگاه داشته شدن است. نظریه های رشدی و روابط شیء متناسب با این مرحله یا بعد صمیمیت است. دنیل استرن^[۳۴] (۱۹۹۰؛ به نقل از اعتمادی، ۱۳۸۷) می‌گوید صمیمیت و همدلی از گهواره آغاز می شود. مشاهدات استرن از کنش‌های متقابل والدین و کودک نتایجی را برای نزدیکی بزرگسالان ارائه می‌کند. اگر صمیمیت و همدلی اولین یادگرفته ها در تجربه درونی کودک هستند و حتی بیشتر، اگر صمیمیت و همدلی واقعیت طفولیت را می‌سازند، پس باید در تصور درونی والدین پیگیری شود تا واقعیت طفولیت را شکل دهد. پس در بزرگسالی نیز صمیمیت در تجربه ارتباط با دیگران ایجاد می شود. استرن همچنین پیشنهاد می‌کند که مرحله کودکی پیش کلامی یک مرحله رشدی ضروری برای یادگیری رفتارهای پیچیده غیر کلامی انسان‌هاست. فرا ارتباط در تقاضاهای غیرکلامی کودک برای ‌نگهداری بنا نهاده می شود.

سولومن^[۳۵] (۱۹۸۹؛ به نقل از اعتمادی، ۱۳۸۷) معتقد است که ازدواج در بهشت یا آسمان ایجاد نمی شود، بلکه در تعاملات پویای اولیه بین والدین و کودک ساخته می شود که مکرراً در بزرگسالی دوباره فعال می شود. از دیدگاه جسلسن اگرچه نگاه داشتن به عنوان پیش مرحله ای برای وظایف توسعه یافته بعدی و موفقیت در صمیمیت بزرگسالی است، اما افراد می‌توانند مسئولیت روابط‌شان در زمان حال را به عهده بگیرند.

1. 1. دلبستگی: در این مرحله کودک بین مادر و سایر افراد تمایز قائل می شود. قبلاً کودک فردی بود که مورد علاقه بود، اما در این مرحله کودک می‌تواند به مادرش علاقه داشته باشد. رفتار دلبستگی در طول زندگی ادامه می‌یابد. افراد دلبستگی به افراد و اشیاء را در طول زندگی در تلاش برای رهایی از درد و تنهایی جستجو می‌کند. از این طریق کودک روابط اجتماعی را مطابق با انتظار پاسخ‌دهی و در دسترس بودن دیگران در کودکی شکل می‌دهد. همین اصل در بزرگسالی ادامه می‌یابد. شیوه دلبستگی افراد ریشه در تجربه آنان با دلبستگی اولیه‌شان دارد و این انتظارات روی چگونگی انتظارات افراد از روابط اثر می‌گذارد. مارگارت ماهلر^[۳۶] (۱۹۷۵؛ به نقل از اعتمادی، ۱۳۸۷) رفتار دلبستگی را ناشی از مرحله جدایی- فردیت می‌داند. این مرحله از سن شش ماهگی تا سه سالگی اتفاق می افتد. وظیفه نهایی این مرحله برای کودک درونی کردن حضور شخص مادر است. این دیدگاه اهمیت انتقال روابط در رشد کودک را خاطر نشان می‌کند. لاکار^[۳۷](۱۹۹۲؛ به نقل از اعتمادی، ۱۳۸۷) دو نوع انتقال انحرافی و سالم را مطرح می‌کند. حرکت انتقالی انحرافی پیچیده است و انتقال سالم را محدود می‌کند. در حالی که انتقال سالم رشد افراد را تسهیل می‌کند. انتقال می‌تواند صمیمیت رابطه و درک را افزایش می‌دهد یا مانع شود.

1. هیجان^[۳۸] یا شهوت: سومین بعد صمیمیت تجربه هیجان یا شهوت است. درحالی که علاقه و دلبستگی آرام و درونی است، تجربه هیجانی پرسر و صدا و توجه برانگیز است. جسلسن یک درک روان تحلیلی از ارتباط انسان مبتنی بر غرایز لیبیدوی فروید را خاطر نشان می‌کند و مثال فروید از عقده اودیپال را مطرح می‌کند.

اریکسون^[۳۹] (۱۹۸۲؛ به نقل از اعتمادی، ۱۳۸۷) یک نظریه آلتی از صمیمیت یا ازدواج را مطرح می‌کند. جسلسن می‌گوید غریزه جستجوی لذت ما را برای غلبه بر فضای بین ما از طریق رابطه جنسی یا لمس تحریک می‌کند. این تجربه هیجانی بر فضای بین مردم فایق می‌آید.

موضوع دیگر در ارتباطات، تجربه هیجانی به عنوان کاهش دهنده تنش است. جسلسن می‌گوید ما از کودکی به دنبال کامروایی بوده‌ایم و ارضا‌ء می‌تواند به عنوان کاهش تنش تلقی شود. به‌هر حال تجربه هیجانی سهم مهمی در هماهنگی صمیمیت و جدایی دارد.

1. 1. تصدیق یا اعتباربخشی چشم به چشم: تصدیق یا انعکاس تجربه درونی مطابق با فلسفه من – تو مارتین بوبر^[۴۰] است. تجربه تماس جنسی یا ارتباط چشمی برای غلبه بر فضای بین افراد صورت می‌گیرد. در رابطه چشمی یک صمیمیتی است که ما خودمان را بیدار می‌کنیم و می‌توانیم نتیجه گیری کنیم که ما در حضور دیگری و بخاطر دیگری با ارزشیم و وجود داریم. این بعد از صمیمیت مطابق با روان‌شناسی خود کوهات^[۴۱] (۱۹۷۷؛ به نقل از اعتمادی، ۱۳۸۷) نیز هست. کوهات از آینه یا انعکاس برای توصیف این که کودک یاد می‌گیرد تا آنچه می‌خواهد را در حضور شخص دیگر بفهمد، استفاده می‌کند.

1. 1. هویت یابی و کمال طلبی: همان طور که کودک رشد می‌کند، می فهمد که دیگران به‌ویژه بزرگسالان بزرگتر و قوی‌تر از او هستند. هویت یابی و کمال طلبی فرد را ‌به این افراد قدرتمندتر مربوط می‌کند و به فرد کمک می‌کند بیشتر شبیه این افراد شود. این با مفهوم آدلر^[۴۲] که می‌گوید برتری طلبی روان‌شناختی مربوط به نیاز به غلبه بر احساس حقارت در شخص است، قابل مقایسه است. در نیاز ما به شبیه شدن به یک فرد یا حتی کنترل روی دیگران، ما به شکلی عمل می‌کنیم تا بر فضای بین خودمان غلبه کنیم. ما نردبانی را برای ارتقاء جستجو می‌کنیم تا بر روی آن بایستیم یا با کفش‌های دیگران و در جای دیگران راه می رویم.

1. 1. تقابل و بازآوایی یا تشدید: تقابل تصویر دو انسان که در کنار یکدیگر با تعادل راه می‌روند را نشان می‌دهد. این مرحله مشابه مرحله صمیمیت در مقابل انزوای اریکسون است و به معنای تناسب با دیگران است.

1. 1. احاطه شدن: احاطه شدن به معنای تعلق به گروه، شغل، مذهب و خانواده است. مردان به طور سنتی توسط شغل و زنان توسط خانواده یا کودکانشان احاطه می‌شوند. هر فرد محیطی ا جستجو می‌کند تا فرصت پیدا کند نیازهایش را از دیگران بگیردو تجربه احاطه شدن یک پیش درخواست تکامل از بعد ارتباطی است. این مرحله با مرحله تولید کردن اریکسون منطبق است.