طبق این قاعده هر نوع ، پروتون تعداد پروتونهای معادل (n) بر روی اتم (اتمهای ) کربن مجاور آن کربنی که خود به آن متصل است را احساس کرده و قله رزونانس آن به (n+1) جزء تقسیم می شود.
(۱-۲۰)-نمونه ی از شکاف اسپین –اسپین دی کلرو اتان
۱-۸-۲-۱-هسته کربن -۱۳
مطالعه هسته های کربن از طریق طیف سنجی رزونانس مغناطیسی هسته ای (NMR) ، تکنیک مهمی برای تعیین ساختمانهای مولکولهای آلی است . استفاده از آن به همراه NMR پروتون و نیز طیف سنجی مادون قرمز ، شیمیدانان آلی را قادر می سازد تا به تعیین ساختمان کامل یک ترکیب مجهول بپردازند ، بدون اینکه دستهای خود را در آزمایشگاه آلوده کنند . دستگاه های جدید NMR تبدیل فوریه (FT-NMR) امکان بدست آوردن طیفهای کربن را آسان می کند.

۱-۸-۲-۲-تغییرات مکان شیمیایی کربن –۱۳
پارامتر مهم در طیفهای کربن -۱۳ ، تغییر مکان شیمیایی است . به دلیل محدوده بسیار وسیع مقادیر تغییر مکان شیمیایی ، تقریبا هر اتم کربن نامعادل در یک مولکول آلی ، یک قله با تغییر مکان شیمیایی متفاوت می دهد .
جدول ارتباطی به چهار بخش تقسیم شده است . اتمهای کربن اشباع شده در بالاترین میدان و نزدیک به TMS^[22]ظاهر می شوند ( ۸- ۶۰ppm) . قسمت دوم تاثیر اتمهای الکترونگاتیو را نشان می دهد ( ۴۰-۷۰ppm) . سومین بخش شامل اتمهای کربن آلکن و حلقه آروماتیک است . ( ۱۰۰-۱۵۰ppm ). چهارمین بخش جدول حاوی کربنهای کربونیل است که در پایین ترین میدان ظاهر می شوند ( ۱۵۵-۲۰۰ppm) .
(۱-۲۱)-تغییرات مکان شیمیایی کربن
۱-۹-مقدمه ای بر کمومتریکس^[۲۳]
توسعه ی کمومتریکس مربوط به استفاده ی کامپیوترها در شیمی می باشد . واژه ی کمومتریکس اولین بار در سال ۱۹۷۲ به وسیله ی وُلد^۲ و کوالسکی^۳ معرفی شد . اولین انجمن بین المللی کمومتریکس^۴ (ICS) در سال ۱۹۷۴ تشکیل شد و به دنبال آن ها یک سری سمینارها و کنفرانس هایی تحت عناوین مختلف مانند کاربردهای کامپیوتر در شیمی تجزیه ، شیمی تجزیه بر پایه ی کامپیوتر و یا کمومتریکس در شیمی تجزیه برگزار گردید . برخی از مجلات بخشی از مقالات خود را کمومتریکس اختصاص دادند . سپس مجلات کمومتریکس شروع به کار کردند . روش های کمومتریکس ، در هر مرحله ای از انالیز ، از طراحی یک آزمایش گرفته تا زمانی که داده ها رو به زوال می روند ( بسته به نوع سیستم ) قابل کاربرد است . اولین تعریفی که به صورت جامع از کمومتریکس بیان شد توسط کوالسکی و فرانک^۵ ارائه گردید . بر این اساس کمومتریکس را شاخه ای از علم شیمی معرفی کردند که در ان با بکارگیری آمار و ریاضی و کامپیوتر می توان روش هایی را ارائه داد که از طریق آن بتوان حداکثر اطلاعات مفید را از یک سیستم شیمیایی استخراج نمود.
۱-۹-۱-طراحی ازمایش^۶:
روش تعریف و بررسی تمامی شرایط ممکن در یک آزمایش شامل چند فاکتور”طراحی آزمایش ها نامیده می شود. این روش در بعضی نشریات طراحی فاکتوریلی نامیده می شود. در طراحی فاکتوریلی تعداد کامل آزمایشات ممکن N عبارتست از: N=Lm که در آن L تعداد سطوح انتخاب شده در هر فاکتور و m تعداد فاکتورهای تحت بررسی است. در اینگونه آزمایشات دقت آزمایش با بهره گرفتن از تحلیل آماری ( ANOVA ) تعیین می شود.طراحی آزمایشها یکی از قوی ترین فنون بهبود کیفیت و افزایش بهره وری است. در این شیوه از طریق انجام برخی آزمایش ها ، آگاهانه تغییراتی در فرایند یا سیستم اعمال می شود تا تاثیر آنها در ویژگی های عملکردی یا پاسخ فرایند یا سیستم به آنها، مورد بررسی قرار گیرد.طراحی آزمایش ها ، دستکاری سیستماتیک تعدادی از متغیرهاست که در آن، تاثیر این دستکاری ها ارزیابی می گردند و از
روی آنها نتیجه گیری شده، نتایج بدست آمده پیاده سازی می شوند.همچنین DOE یکی از ابزارهای بهبود کیفیت در تولید ناب  Lean Production است. دانشمندان آزمایشات زیادی را انجام می دهند تا بتوانند به نتایج دلخواه خود برسند که این آزمایشات مستلزم هزینه و زمان بسیاری است در واقع DOE نوعی روش انجام آزمایش است که به صورت کاملا سیستماتیک عمل می کند و با صرف کمترین منابع ،هزینه و زمان ،بیشترین اطلاعات را از نتایج آزمایش استخراج می کند.

۱-۹-۱-۱-تعریف فرایند مورد مطالعه
طراحی آزمایش ها ابزاری مناسب برای درک صحیح فرآیندها و عوامل مؤثر بر آنها چندین را وجود دارد که یک شیمیدان بتواند با دانستن پایه طراحی ازمایش های شیمیایی کارایی بهتری داشته باشد این مسیر شامل ،غربال کردن ،بهینه سازی کردن ،کاهش زمان بری و مدل سازی کمی است.
۱-۹-۱-۲-غربال کردن ^[۲۴]
در این مرحله باید بررسی کرد که کدامیک از فاکتور ها برای موفقیت فرایند از اهمیت بیشتر ی برخوردار است کدام فاکتور ها را می توان حذف کرد و کدامیک باید با جزئیات مطالعه شوند برای چنین بررسی هایی می توان از مسیر های مانند طراحی فاکتور ها ^۲و طراحی پلاکت بورمن ^۳استفاده نمودد.
۱-۹-۱-۳-انواعی از روش های طراحی فاکتورها:
طرح فاکتوریل کامل^۴
در این طرح ها، هر سطح از هر عامل با تمام سطوح عوامل دیگر در اجرا ظاهر می شود.
طرح فاکتوریل دو سطحی^۱
طرح فاکتوریل با سطوح مرکب^۲
در این طرح ها، عوامل دارای سطوح متفاوتی هستند.
طرح فاکتوریل جزیی^۳
۱-۹-۱-۴-بهینه سازی ^۴
بهینه سازی یکی از پرکاربردترین روش های طراحی آزمایش در شیمی است .مسیر هایی مانند طراحی مخلوط^۵و طراحی ترکیب مرکزی ^۶ می تواند برای بهینه سازی مورد استفاده قرار گیرد .
۱-۹-۱-۵- کاهش زمان بری ^۷
درصنعت پرکابردترین شاخه ی طرحی آزمایش کاهش زمان بری می باشد در برخی مواد میان ساختار مواد و خواص ان ها یک ارتباط کمی وجود دارد برای مثال با بررسی داده ی ساختاری (مانند طول پیوند ،قطبیت ،خواص فضایی ،گروه های عاملی ،واکنش پذیری و…)چند مولکول محدود و یافتن یک ارتباط کمی بین این داده ها و خواص مشاهده شده در ان می توان این ارتباط را به دسته ی بزرگی از مولکول ها تعمیم داد و از این رو کاهش چشمگیری در زمان بری انجام واکنش ها با دسته گسترده ای از مولکول ها ایجاد نمود برای چنین بررسی هایی از مسیرهای مانند تاگوچی^[۲۵]و طراحی پلاکت بورمن می توان بهره برد .
۱-۹-۱-۶-مدل سازی کمی^[۲۶]
در طراحی آزمایش، اغلب آزمون ها، از کالیبراسیون خطی ساده در شیمی تجزیه گرفته تا پروسه های فیزیکی پیچیده ،نیازمند مدل سازی ریاضی هستند برای مدل سازی ریاضی روش های مختلف طراحی ترکیب مرکزی و همچنین طراحی کالیبراسیون ^۲ می توانند مفید واقع شوند .
۱-۹-۱-۷-روش سطح پاسخ ^۳
این روش شامل گروهی از تکنیک های ریاضی و آماری است که بین تابع پاسخ و یک تعداد از متغیرهای کنترل شده رابطه برقرار می کند طراحی های سطح پاسخ برای بدست اوردن اطلاعات دقیق در مورد اثرات فاکتور شامل بزرگی و جهت ان ها استفاده می شوند تعداد فاکتورها نوعا بین ۲یا ۶ می باشدکه طراحی ۳سطحی دارند و به ما اجازه می دهند اثرات خطی ،غیر خطی و برهمکنش دو فاکتور مورد مطالعه را تخمین بزنیم. این طراحی پیش بینی دقیقی از پاسخ در ناحیه ازمایش ها فراهم می کند و در تشخیص شرایط بهینه مفید می باشد اولین مرحله در استفاده از این روش اندازه گیری رابطه ریاضی بین متغیر پاسخ و متغیرهای مستقل می باشد که با رابطه زیر نشان داده می شود .
Y=f(x) β+ε
x : متغیرها
F(x): تابع پاسخ که کمی بوده و تمام محدوده ی ازمایشات را می پوشاند و شامل برهمکنش ها ی احتمالی می باشد
β : بردار ضریب ناشناخته مربوط به پارامترها
ε: خطای تصادفی آزمایش که انتظار می رود میانگین صفر داشته باشد
مدل های ریاضی می توانند برای محاسبه یک یا همه فاکتورها و اثرات آن ها در گستره آزمایش استفاده شوند. مدل های رگرسیون درجه ۱و۲ می توانند برای آنالیز پاسخ به عنوان تابعی از متغیرهای مستقل استفاده شوند اگر رابطه پیچیده ای بین متغیر پاسخ و متغیرهای مستقل وجود داشته باشد مدل های درجه ۱ قادر نیستند به خوبی پاسخ را پیش بینی کنند اما روابط درجه ۲از نظر ریاضی پیچیده تر بوده و در یک ناحیه نسبتا کوچک بسیار قابل انعطاف می باشد و می توانند به گستره متفاوتی از اشکال توابع بپردازند یک معادله درجه بالاتر به صورت زیر نشان داده شده است.
Y= β_{۰ +} β_۱ X₁+β_۲ X₂+….+β _k X _k +β۱۱X²₁ +….+β _{k k} X²_{k +} β_۱۲X₁X₂ +β_۱۳X₁ X_{3+…. +} β_k-1, X _k-1X_k+ ε
Yپاسخ است و β_۰ ثابت معادله است و β_۱ و β_۲ضریب فاکتور های اصلی X₁ و X₂ وβ_۱۲ و β_۱۳ضریب برهمکنش های دوتایی است. X₁² درجه دوم X₁ است.ε خطای تصادفی می باشد.
اهداف مدل ریاضی فراهم شده با پاسخ سطح عبارتنداز:

• • تعیین ویژگی آماری تمام فاکتورها که سطح آن ها با X_1,X_2,…,X_k نشان داده می شود.

• • تعیین یک رابطه بین y و متغیرها که می تواند برای پیش بینی مقادیر پاسخ برای یک سری از متغیرها استفاده می شود

• • تعیین بهینه ترین مجموعه متغیر ها که منجر به پاسخ بیشترین (یا کمترین) در یک محدوده موردنظر بوسیله بهینه سازی همزمان متغیرهای پاسخ انتخاب شده می شود و اطلاعاتی در مورد جهت و بزرگی تاثیر فاکتورها و اثرات ترکیب آن ها بر روی خصوصیات فرایند می دهد.

۱-۹-۲-پردازش داده های چند متغیره
۱-۹-۲-۱- آنالیز فاکتوری ^[۲۷]
آنالیز فاکتوری یکی از کارآمدترین روش های کمومتریکس است که از طریق آن می توان بردارهایی را که فاقد مفاهیم فیزیکی یا شیمیایی بوده و برای ما نامفهوم می باشند را به مفاهیم ی چون غلظت یا طیف تبدیل نمود .
۱-۹-۲-۲- آنالیز فاکتوری تکاملی^۲ (EFA)
هنگامی که پارامتری با یک فرایند منظم و منطقی تغییر می کند ، دارای فرایند تکاملی است . تیتراسیون pH متری اسید – باز که توسط روش های اسپکتروفتومتری اندازه گیری می شود مثال خوبی از فرآیندهای تکاملی است . مثلاً در تیتراسیون اسید دو عاملی H₂A ، با افزایش pH گونه های HA^- , A^2- ظاهر می شوند ، یعنی پارامتر دارای تغییرات منظم pH می باشد . EFA از روش های آنالیز فاکتوری و یک ابزار مفید شیمی سنجی برای کنترل فرآیندهای شیمیایی است که توسط میدر^۳ و همکارانش ارائه شده است. در این روش آنالیز مرتبه به عنوان تابعی از پارامتر با تغییرات منظم (pH ، زمان و ….) صورت می گیرد . این روش به ترتیب از بالا به پایین ماتریس داده (EFA به سمت جلو ) و از پایین به بالا ( EFA به سمت عقب ) برای بررسی ظهور و زوال گونه ها در فرایند بکار می روند . نمودارهای به سمت جلو و عقب EFA با رسم مقادیر ویژه (یا لگاریتم مقادیر ویژه ) بر حسب تابعی از متغیر تکاملی به دست آید . بدین ترتیب با آنالیز متوالی داده های ماتریس می توان ظهور و زوال گونه ها را در فرایند تکاملی تشخیص داده و تخمینی از پروفایل های غلظتی گونه ها به دست آورد . در آنالیز فاکتوری تکاملی اگر سیستم مورد مطالعه دارای نقصان مرتبه باشد از آنالیز فاکتوری تکاملی برای جبران نقص مرتبه^۵ (EFARD) استفاده می شود . یک ماتریس زمانی دارای نقص – مرتبه است که تعداد سهم های معنی دار برای واریانس داده ها ، که به وسیله ی SVD ^۶یا تکنیک های آنالیز فاکتوری مرتبط دیگری تخمین زده می شوند ، کمتر از تعداد واقعی اجزای شیمیایی موجود در سیستم باشند .
یک چنین حالتی غالباً اتفاق می افتد ، برای مثال ، در شروع یک واکنش شیمیایی یا یک فرایند شیمیایی که بیش از یک گونه حضور دارد ، به جای تعیین تمام اجزای موجود در شروع واکنش ، تنها یکی از آن ها به
طور ریاضی مشتق شده و بقیه ترکیب خطی از آن باشند . تفکیک کامل چنین ماتریس نقص – مرتبه ای به طور کامل انجام نمی شود .

مقدمه
در فصل­های گذشته پس از معرفی و بیان ادبیات موضوعی مدیریت دانش بر اساس تحقیقات پیشین و منابع موجود، الگویی برای نشان دادن روابط میان مفاهیم اصلی تحقیق ارائه شد. سپس روش تحقیق و شیوه جمع آوری داده ها عنوان گردید. بعد از این­که پرسشنامه طراحی شد و پاسخ­های افراد به سوالات آن جمع­آوری شد، ضروری است که داده ­های گردآوری شده به صورت متغیرهایی آماری تعریف شوند و پاسخ­های گردآوری شده کدگذاری (Coding) شوند. با انجام این کار، می­توان داده ­ها را وارد نرم­افزار کرد و آن­ها را آزمون نمود.

این فصل شامل سه بخش می­ شود. در بخش اول ویژگی­های توصیفی افرادی که نمونه آماری تحقیق را تشکیل می­ دهند بیان می­ شود. ویژگی­های مذکور و مشخصات جمعیت شناسی نمونه آماری می ­تواند تصویری از شرایط موجود در جامعه ارائه کند و کمک خوبی به تعمیم نتایج به کل جامعه باشد.
در بخش دوم، با بهره گرفتن از پاسخ­هایی که هرکدام از اعضای نمونه آماری به سوالات پرسشنامه داده­اند، به آزمون فرضیات تحقیق و در نتیجه آزمون الگوی نظری پژوهش پرداخته می­ شود. در بخش سوم یافته­هایی که جزء اهداف تحقیق نبوده، ولی می ­تواند به عنوان یک نوآوری در پژوهش و یا در قالب پیشنهادهایی برای مجریان و محققان آتی ارائه شود، بیان می­شوند. این یافته­ ها می­توانند شواهدی در مورد دلایل احتمالی بروز پدیده ­ها در اختیار محقق قرار دهند.
لازم به توضیح است که در این فصل، صرفا یافته­های تحقیق ارائه می­گردد و هرگونه تعبیر و تفسیر نتایج و استنباط از یافته­ ها به فصل بعد موکول می­ شود.
۴ – ۱-بخش اول- ویژگی‌های جمعیت شناختی
در این بخش به ارائه مشخصه­های توصیفی، و ویژگی‌های جمعیت شناختینمونه پرداخته می­ شود. شناخت ویژگی‌های جمعیت شناختی، از سه جهت می‌تواند مفید باشد. نخست اینکه ویژگی‌های عمومی این جامعه می ­تواند خواننده را با شرایط فعلی شرکت های شهرک صنعتی دلیجان آشنا سازد. دوم اینکه این شناخت باعث می‌شود محققان در تعمیم نتایج، حداقلی از تشابهات در ویژگیهای عمومی رامورد توجه قرار دهند. سوم اینکه ارتباط میان متغیرهای اصلی تحقیق با شرایط و متغیرهای زمینه­ای و متغیرهای ملازم امکان تحلیل بهتر ارتباطات را در اختیار محقق قرار خواهد داد. قبل از آن که به آزمون فرضیات تحقیق پرداخته شود، لازم است که از ویژگی‌های توصیفی افراد نمونه اطلاع حاصل شود. از این رو، میانگین، میانه و انحراف معیار هر کدام از متغیرهای تحقیق در زیر آمده است.
۴-۱- ۱-رشته تحصیلی
بیشترین تعداد پاسخ دهندگان( ۳۳ درصد) دارای رشته تحصیلی مدیریت صنعتی می باشند و کمترین تعداد آنها (۱۱ درصد) دارای سایر رشته های تحصیلی می باشند.
جدول۴-۱ .فراوانی پاسخ دهندگان بر اساس رشته تحصیلی

۴-۱-۲-میزان تحصیلات
اطلاعات مندرج درجدول ۴-۱ بیانگر این است که بیشترین درصد حجم نمونه (۵۹ درصد) مربوط به افرادی است که دارای مدرک کارشناسی هستند
جدول ۴-۲ فراوانی پاسخ دهندگان بر اساس میزان تحصیلات

۱) ترجمه بیت: اگربنده ای از مولا و سرور خود دنیا را بخواهد بوجود خواهد آورد، امّا به خاطر او به شایسته ترین روش آن را به وجود می آورد.
۲) نکات بلاغی: مولا با اولی: کلمه قافیه است، «تلمیح به حدیث حضرت رسول الله دارد که میفرماید: «أَلدُّنیاخُضْرَهٌ حُلْوَهٌ، مَنِ اکْتَسَبَ فیهامالاًمِنْ حَلِّهِ وَأَنْفَقَهُ فی حَقِّهِ أَثابَهُ اللهُ عَلَیْهِ، وَأَوْرَدَهُ جَنَّتَهُ» دنیا سرسبز و شیرین است. هرکسی دردنیا ثروتی ازحلال آن به دست آورد وآن را درست هزینه نماید، خدا به اوپاداش میدهد، و او را به بهشت خود در می آورد». (نهج الفصاحه، ۱۳۸۳: ۳۰۴)
۳) شرح مفاهیم عرفانی: دنیا: «در برابر آخرت و به دیدهی عارفان دلبستگی به آن از جمله مهالک است، حضرت امیر فرمودند: دنیا خانه کسی است که او را خانه ای نباشد، و مال کسی است که او را مالی نباشد. باباطاهر گوید: دنیا صورت آخرت است و جمیع آنچه در آخرت است در دنیا مشهود است». (سجادی جعفر، ۱۳۸۹: ۳۹۳)

۱) ترجمه بیت: چون که خداوند باری ـ تعالی ـ حضرت علی علیه السلام را مدح و ستایش فرموده است پس ستایش کردن حضرت علی شرک آشکار است. (زیرا به خاطر این است که انسان نمیتواند آن طورکه شایسته است وی را ستایش کند).
۲) نکات بلاغی و دستوری: اشاره به سوره مبارک المائده آیه (۵۵): (إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُواْ الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاَهَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاهَ وَهُمْ رَاکِعُونَ)، عَلیَن باجَلینَ قافیه و جناس اختلافی است، به غزوه احد: تلمیح دارد. «شرک [serk] (ع) (امص) برای خدا شریک قایل شدن و در عبادت ریا کردن است. شرک بردوقسم است: خفی وجلی، شرک جلی عبادت اصنام است، وخفی ملاحظه خلق». (مشیری، ۱۳۸۲: ۱۱۴۱)

۳) شرح مفاهیم عرفانی: ذات: در ابیات قبل توضیح داده شده است، شرک: شریک داشتن برای خداوند. کافر شدن باشد بسبب آن که برای خدا شریک قایل شدن، «شرک: چند خدایی اعتقادبه رب النوع ها. خواجه عبدالله گوید: شرک دو گونه است جلی: عبادت اصنام که از بهشت و درجات محروم و خفی: ملاحظه خلق به چشم اعظام این روح مناجات است». (سجادی جعفر، ۱۳۸۹: ۵۰۳)، شرک دو گونه: است عام وخاص، شرک عام شرک اکبر، شرک کردگار بزرگ است، و برای آفریدگار ازلی شریک قرار دادن است و شرک خاص شرک اصغر: ریا در اعمال و رفتار و اخلاص که عارفان به آن توجه دارند. (ر. ک، همان: ۵۰۳) اسفندیار و اسعد غضنفری امرایی: این عارف وارسته را علی الهی معرفی کرده اند، که این جای تأمل دارد، چرا؟ این عارف خدایی را علی الهی گفته اند، درصورتی که ایشان به کلام وحی وقوف کافی وکامل داشته است. این ازانصاف بدور است، ملاپریشان حضرت امیر را به خدایی ستوده باشد، این برچسب لایق وشایسته این عارف رّبانی نیست ونخواهد بود.

۱) ترجمه بیت: ذات باری ـ تعالی ـ بدون علم، آگاهی و اراده نیست پس چه وقت ذات و هستی بدون علم و دانش و اراده وآگاهی را می توان دین گفت؟
۲) نکات بلاغی: نِیَنْ بادِیَنْ قافیه، ذات و اِرَادَه تکرار.
۳) شرح مفاهیم عرفانی: ذات حق: ملا در این بیت اشاره دارد، که بدون علم و آگاهی وارد بحث ذات حق نشوید که گمراه می شوید. دلیل ایشان وجود حدیث نبوی «تَفَکَّرُوا فِی آلاءِ وَ لَا تَفَکَّروا فِی اللهِ و همچنین تَفَکَّرُوا فِی کُلِّ شَیءٍ وَ لاتَفَکَّرُوا فِی ذَاتِ اللهِ» حاکی از عجز انسان در زمینه شناخت ذات حق میباشد. و این بیانگر آن است که تفکر در ذات حق انسان را از تزکیه نفس باز میدارد، ودر رسیدن انسان به کمال مانع ایجاد کرده، ولیکن آنچه از ذات حق در تفکر انسان جای میگیرد، به همان اندازاه از درک وفهم اوست که آن هم محدود است. امام صادق علیه السلام میفرمایند: «کُلَّمَا مَیّز تُموَهُ بِأوهَامِکُم فِی أدَقَّ مَعَانِیُمْ فَهُوَ مَخْلُوقٌ مِثْلِکُمْ مَرْدُوْدٌ عَلَیکُمْ» با توجه به احادیث فوق انسان حاجب وحایل حق هم قرار میگیرد، و میتواند از طریق تفکر و علم از ماسوی به سوی ماورا سیر کند. و آنچه موانع برای شناخت حق ایجاد میکند
وسواسهای درونی انسان است، که سالک حق را از رسیدن به کمال بازمی دارد. و تا زمانی جاذبههای درونی خود را رها نکند به ذات حق نمیرسد. خداوند در سوره جاثیه آیه (۲۳) میفرماید: (أَفَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَى عِلْمٍ وَخَتَمَ عَلَى سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَى بَصَرِهِ غِشَاوَهً فَمَن یَهْدِیهِ مِن بَعْدِ اللَّهِ أَفَلَا تَذَکَّرُونَ) اینان از هوای نفس پیروی کرده و خداوند هم بر دلشان مهر زده است، و حجاب و پردهای بر روی دیدگانش کشیده، پس هیچ کس نباید تصوری را که خود از ذات حق دارد از تصور دیگران درست تر بداند. و دیگران را به سبب تفاوت در عقیده تکفیرنماید. و حتی صوفیه از باب تمثیل میگویند «لَونُ الْمَاءِ لَونُ اِنَائِهِ» چون هر کس در حد فهم ودرک خویش تصوری از ذات حق دارد، پس در این مورد بر هیچ کسی نمیتوان طعن واعتراضی کرد. (ر. ک. زرین کوب، ۷۳۰-۷۳۲)

۵-۲ سابقه و ضرورت انجام تحقیق
۱-موسوی جردی ،نجمه (۱۳۷۸)بررسی تاثیرات ثبات مدیرت براثربخشی مدارس راهنمایی شهر تهران، دانشگاه الزهرا،تاثیر مثبت را براثربخشی ثبات مدیریت در مدارس را نشان میدهد.
۲-اخوان ،رضا (۱۳۷۶)بررسی نظرات مدیران مدارس منطقه تهران پیرامون ارتباط بین ثبات مدیریت مدارس وانجام امور محوله که حاوی نظرات مثبت مدیران این مدارس درخصوص انجام بهتر امور محوله توسط آنان می باشد.
۳-برن هارد،هری بی (۱۳۷۲)(مدیریت تغییر یا ثبات ) ترجمه صغری معینی ، تازه های مدیریت : نشریه سازمان امور اداری و استخدامی کشوردوره ۱.ش۲،۳(بهار)صفحه ۲۴-۲۰وجودضوابط مدون دربکارگیری مدیران و درنهایت ثبات مدیریت را موجب بهبود عملکرد سازمان می داند .
۴- بازرگان ، محمد {بی تا} بررسی ویژگیهای تصمیم گیر مدیران ارشد سازمان های متلاطم درمقایسه با سازمان های با ثبات در شهر تهران حاکی از تصمیم گیری های مناسب توسط مدیران در سازمان های با ثبات می باشد .

۵-۳ هدف ها
هدف اصلی :رابطه ثبات در مدیریت برکارایی کارکنان اداره آموزش و پرورش رباط کریم
هدفهای فرعی:۱- رابطه ثبات در مدیریت برکارایی آموزشی کارکنان اداره آموزش و پرورش رباط کریم
۲- رابطه ثبات در مدیریت برکارایی پرورشی کارکنان اداره آموزش و پرورش رباط کریم
۳- رابطه ثبات در مدیریت برکارایی پژوهشی کارکنان اداره آموزش و پرورش رباط کریم
۴- رابطه ثبات در مدیریت برکارایی کارکنان زن ومرد اداره آموزش و پرورش رباط کریم

۵-۴ فرضیه ها
فرضیه اصلی بین ثبات مدیریت و کارایی کارکنان آموزش و پرورش رباط کریم رابطه مستقیم وجوددارد.فرضیه های فرعی۱- بین ثبات مدیریت و کارایی آموزشی کارکنان آموزش و پرورش رباط کریم رابطه مستقیم وجوددارد.
۲-بین ثبات مدیریت و کارایی پرورشی کارکنان آموزش و پرورش رباط کریم رابطه مستقیم وجوددارد.
۳-بین ثبات مدیریت و کارایی پژوهشی کارکنان آموزش و پرورش رباط کریم رابطه مستقیم وجوددارد۴ -بین ثبات مدیریت و کارایی کارکنان زن و مرد آموزش و پرورش رباط کریم رابطه مستقیم وجوددارد.

۵-۵ چه کاربردهایی از انجام این تحقیق متصور است؟
به طورکلی امید میرود با انجام این سری از تحقیقات گامی در جهت اعتلای اهداف آموزش و پرورش باشد و چراغی فراروی تمامی دلسوزان عرصه تا بتوان با رهیابی به اصول مدون عزل و نصب های مدیران با یکسری از روابط انجان گیرد تا زمینه سازتحقق اهداف سازمان و کاهش هزینه های اضافی باشدو همه یکدل برای پیشبرد اهداف آموزش و پرورش گام بردارندبا توجه به ضرورت بررسی این مسئله به طورعمیق لازم دیدم که این تحقق را در اداره آموزش و پرورش رباط کریم مورد ارزیابی قرارداده و نتایج آن را ذکر نماییم.

۵-۶ استفاده کنندگان از نتایج پایان نامه
۱-اداره آموزش و پرورش رباط کریم ۲-تمامی ادارات آموزش و پرورش کشور۳-پژوهشگران و محققین۴-سایر ادارات دولتی و غیر دولتی

۵-۷ نوآوری طرح در چیست؟
یافته های پژوهشگراین مطلب است که این پژوهش برای اولین بار در سطح منطقه انجام خواهد شدواین که تمامی کسانی که به نوعی کارمندمحسوب می سوند و شاید به نوعی از بی ثباتی درمدیریت آسیب دیده و خواهان نگرشی تازه به این مسئله باشند.

۵-۸ روش انجام تحقیق
این تحقیق از نظرهدف کاربردی، ازلحاظ داده ها کمی و ازنظر ماهیت توصیفی زمینه یابی یا پیمایشی می باشد.

۵-۹ روش و ابزار گردآوری اطلاعات
(پرسشنامه ، مصاحبه، مشاهده،مطالعات کتابخانه ای ،بانک های اطلاعاتی می باشد)مستقیمابه گروه نمونه که به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب شده اندمراجعه و ابزار پژوهش ( پرسشنامه محقق ساخته در اختیار آنان قرارداده شده و نظرات آنها گردآور ی براساس داده های آماری نتایج بدست آمده مورد تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری قرارخواهدگرفت .

۵-۱۰ جامعه آماری و تعداد نمونه (درصورت لزوم)
تعدادکل جامعه آماری ۲۸۵۸
تعدادکارکنان زن ۱۶۳۲ کارکنان مرد ۱۲۲۶ میباشد.

۵-۱۱ روش نمونه گیری (درصورت لزوم)
با استفاده ازجدول مورگان تعداد حجم نمونه ۳۴۱نفرتعیین خواهد شد

روابط خارجی رضاشاه با کشور ترکیه در زمان حکومت مصطفی کمال آتاترک نقش مهمی در شکل‌گیری اصلاحات در کشور ایران داشته است. چنانکه گفته می شود آتاترک که توانسته بود امپراطوری عثمانی را منحل نماید و رژیم ترکیه جدید را با اصلاحات و اقدامات مدرن بنیان بگذارد، تأثیر زیادی در رضاشاه و نحوه مدرن نمودن کشور ایران داشته است( خرازی ، ۱۳۸۴: ۵۷).
۴-۲-۱) نقش روسیه و انگلستان در تصمیم گیری روابط ایران و ترکیه
اسناد و مدارک موجود حاکی از آن هستند که نه رضاخان و نه مصطفی کمال، هیچ‌کدام شخصا ظرفیت انجام چنین تحول بزرگی را در کشورهایشان نداشتند بلکه سیاست قدرتهای بزرگ در قبال ایران و ترکیه و قرارگرفتن افرادی چون محمدعلی فروغی (عنصر انگلیسی) و تیمورتاش (عنصر روسی) در کنار رضاخان و عصمت اینونو در کنار مصطفی کمال، شرایط را به‌گونه‌ای برای آنان فراهم کرده بود که این دو شخصیت نظامی و مستبد، بتوانند ثبات ازدست‌رفته را در کشورهایشان مجددا برقرار سازند و ضمنا میان دو کشور روابط دوستانه برقرار نمایند( خرازی ، ۱۳۸۴: ۵۷).

علاوه بر نظامیگری و روحیه استبدادگرایی، ویژگی مشترک دیگری که رضاخان و آتاتورک را مورد توجه کشورهای اروپایی و به‌ویژه انگلیس قرار داده بود، تمایل هر دو به تقویت پیوند با غرب و حرکت به سمت مدرنیزه‌کردن کشور در ابعاد مختلف و دوری از مذهب بود. البته رضاخان بیش از مصطفی کمال از پیشرفتهای غرب متاثر شده بود؛ چنانکه در تنها سفر خارجی خود به ترکیه، از سخنانش می‌توان به میزان تاثیرپذیری وی از غرب پی‌برد، درحالی‌که تنها گوشه‌ای از پیشرفت غرب در ترکیه دیده می‌شد. موضوع دورشدن از مذهب و شعار جدایی دین از سیاست نیز که از سوی رضاشاه سر داده شد، از سیستم سکولار موجود در ترکیه الهام گرفته شده بود.
تاریخ بیست ساله روابط ایران و ترکیه در این زمان مملو است از تنش های مرزی، قراردادها، پیمانها و دوستی ها که از سال ۱۳۱۱ش/۱۹۳۲م دورانی از صلح و صفا بین هر دو کشور حاکم بوده است که اوج این تفاهم و نزدیکی را در سفر رضاشاه به ترکیه در سال ۱۳۱۳ش/۱۹۳۴م تاثیرات اسلام ستیزی و غربگرایی، کشف حجاب بسته شدن قرارداد منطقه سعدآباد در سال ۱۳۱۶ش/۱۹۳۷م مشاهده می گردد. این قرارداد شروع دوران طلایی در روابط دو کشور ایران و ترکیه می باشد. نزدیکی و علایق رهبران هر دو کشور باعث رفع بسیاری از اختلافات فرهنگی که قرنها موجب تنش در روابط دو کشور بود، می گردید ( خرازی ، ۱۳۸۴: ۵۷).
۴-۲-۲) پیمان سعدآباد نقطه مشترک دو دولت ایران و ترکیه(۱۳۱۶)
نگرانی و ترس رضاخان و آتاتورک از خطر کمونیسم، نقطه مشترک دیگر میان آن دو به‌شمار می‌رفت. در این رابطه یکی از اقدامات اولیه هر دو پس از به‌قدرت‌رسیدن، کاستن از خطر نفوذ کمونیسم در کشور بود. برای‌این‌منظور، هم ایران و هم ترکیه به انعقاد پیمان مودت و دوستی با شوروی اقدام کردند. یکی از اهداف انعقاد پیمان سعدآباد نیز که ایران و ترکیه دو عضو اصلی آن به‌شمار می‌رفتند و با پیگیری این دو کشور افغانستان و عراق نیز به جمع آنان پیوستند، مقابله با خطر کمونیسم بود.
پیمان سعدآباد، نام پیمانی است که در تاریخ ۱۷ تیر ۱۳۱۶ ،۸ ژوئیه ۱۹۳۷میان ۴ کشور ایران )رضا شاه پهلوی(، عراق )ملک غازی اول(، افغانستان )محمد ظاهرشاه( و ترکیه )مصطفی کمال آتاترک( به امضا رسید(مکی:۱۳۸۶،۶).
دولت‌های امضا کننده این پیمان متعهد شدند از مداخله در امور داخلی یکدیگر خودداری کنند، مرزهای مشترک را محترم بشمارند، از هرگونه تجاوز نسبت به یکدیگر خودداری ورزند و از تشکیل جمعیت‌ها و دسته‌بندی‌هایی که هدف آن‌ها اخلال در صلح میان کشورهای هم جوار و هم پیمان باشد جلوگیری کنند(پارسا:۱۳۸۲،۸)
عکس ۴-۱:کاخ سعد آباد

۴-۲-۲-۱) موفقیت دولت انگلستان در پیمان سعد آباد
در انعقاد این پیمان انگلیسی ها پس از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ روسیه تزاری و سقوط رومانوف ها و ایجاد حکومت جدیدسوسیالیستی شوروی فوق العاده وحشت زده و نگران شدند. در سال های بین دو جنگ جهانی، انگلستان سراسر خاورمیانه را تحت نفوذ و سلطه خود داشت.
تعدادی از کشورهای این منطقه مانند عراق و فلسطین و ماورای اردن ا ز طرف جامعه ملل تحت قیمومیت انگلستان قرار گرفته بودند و تعدادی دیگر مانند مصرو عربستان سعودی در نتیجه قراردادهایی، حقوق وامتیازات خاصی برای انگلیسی ها قائل شده بودند. گروه سوم از کشورهای خاورمیانه نیز به طور غیر مستقیم زیرنفوذ انگلیسی ها قرار داشتند؛ مانند ترکیه و افغانستان. انگلیسی ها پس از جنگ جهانی اول کوشیدند تا باایجاد حکومت های دست نشانده و قوی، یک پیمان دفاعی بین کشورهای خاورمیانه به وجود آورند و از آن به عنوان سدی برای جلوگیری از توسعه طلبی و نفوذشوروی به سوی هندوستان و خلیج فارس و چاه های نفت جنوب ایران استفاده کنند، بنابراین در عرض چندسال کوشیدند اختلافات میان دولت های این منطقه رابتدریج برطرف و زمینه را برای انعقاد پیمان همکاری و عدم تعرض منطقه ای آماده کنند(ازغندی:۲۵۴،۱۳۷۶)
با ا نقراض سلسله قاجار، حکومت پهلوی در ا یران روی کار آمد. در ترکیه امپراتوری عثمانی از هم پاشیدو آتاتورک قدرت را در دست گرفت. در عراق هم حکومت دست نشانده ملک فیصل را بر سر کار آوردند.
در افغانستان هم حکومت امان الله را که تصور می کردندتحت نفوذ آنها نخواهد رفت، برداشتند تا بعد حکومتی به میل خود روی کار آورند.
پس از این که این قبیل حکومت ها را به وجودآوردند، دولت ا نگلستان به این فکرا فتاد که از این
کشورها حلقه ای آهنین در جنوب روسیه به وجود آورد.
لذا ضروری بود بین ایران و ترکیه و عراق و افغانستان موجبات حسن تفاهم و دوستی فراهم شود و اختلافات بین آنان را برطرف سازند.
ترکیه ا زجمله کشورهایی بود که ا یران به روابط دوستانه با او روی آورد.برقراری روابط دوستانه باترکیه برای ایران دستاورد بزرگی محسوب می شد، چرا که برا ثر همین روابط بود که آزادی مناطق شمالی ایران از سیطره کامل شوروی میسر می شد.ایران از طریق ترکیه دسترسی بیشتری به غرب پیدا کرد. ازدیگر عوامل نزدیکی ایران به ترکیه، مساله مشترک آنان در باب ناآرامی عشایر کرد در مرزهایشان بود.
ا فغانستان کشور دیگری بود که میانجیگری ترکیه بر سر رفع اختلافات مرزی، روابطش با ایران در سال ۱۳۱۳ به نحو چشمگیری بهبود یافت. تلاش هایی نیز برای برقراری روابط با کشور عراق به رغم این که مشکلات و مسائل میان این دو کشور بیش از بقیه کشورهابود، صورت گرفت.برا ثر کوشش ا نگلیسی ها اختلافات مرزی ایران و ترکیه به موجب قرارداد مرزی دیماه ۱۳۱۰ حل و فصل شد و دولت ایران قسمتی از اراضی مجاور آرارات را به ترکیه واگذار کرد و در عوض قطعه زمین بزرگی را در کردستان گرفت. (هوشنگ مهدوی:۱۳۷۵،۵۷)
اختلافات مرزی با افغانستان نیز در نواحی خراسان و سیستان به موجب حکمیت دولت ترکیه در ۲۷ اسفند ۱۳۱۲ حل شد و روابط بین دو کشور بهبود یافت.
مساله مهم مورد اختلاف بین ایران و عراق، موضوع کشتیرانی اروندرود بود که در هیچ یک از عهدنامه های مرزی بین ایران و عثمانی، موضوع حاکمیت و تعیین خط مرزی بین دو کشور در این رود تصریح نشده بود.
درا ین هنگام انگلیسی ها که برای تقویت موضع دولت های وابسته به خود در قبال خطر کمونیسم عجله داشتند و می خواستند پیمان منطقه ای هر چه زودتر امضا شود بسرعت زمینه های سازش ایران و عراق رابا توجه به منافع خود فراهم کردند.ا کنون دیگر زمینه انعقاد پیمان منطق های تحت سلطه انگلیس بخوبی فراهم و اختلافات میان ۴ کشوری که قرار بود در پیمان مزبور شرکت کنند، برطرف شده بود و در ۱۷ تیر ۱۳۱۶ وزرای خارجه ایران، افغانستان، ترکیه و عراق در کاخ سعدآباد پیمانی را امضا کردند که به پیمان سعدآباد مشهور شد .
۴-۲-۲-۲) فرجام پیمان سعد آباد
این پیمان راه به جایی نبرد، چرا که ا یران در عمل تمایل به آلمان داشت که شریک شوروی بود.
کارشناسان آلمانی دربسیاری ا ز موسسات ا یران ازجمله راه آهن، مخابرات، حمل و نقل و اسلحه سازی خدمت می کردند. از همین رو ناکارآمدی پیمان مزبور در شهریور ۱۳۲۰ ظاهر شد، چرا که ایران از سمت شمال و جنوب مورد تجاوز قدرت های خارجی قرار گرفت و کشورهای هم پیمان نه تنها کمکی به ایران نکردندبلکه از اظهار تاسف هم خودداری کردند.
بالاخره پیمان سعد آباد که باهدف حفظ کشورهای عضو در قبال خطر کمونیسم و خطرات مشابه ا یجاد شده بود،با آغاز جنگ جهانی دوم وتغییر بلوک بندی ها و اتحاد انگلیس و شوروی عملاً ازحیزانتفاع خارج شد ونتوانست رسالت اولیه خود را به انجام رساند و در جریان حوادث شهریور ۱۳۲۰ هیچ یک از هم پیمانان ایران به یاری کشور ما نشتافتند و پیمان سعد آباد بیهودگی خود را به اثبات رساند.
حتی دولت عراق خاک خود را پایگاه حمله انگلستان به ایران قرار داد. (مکی:۱۳۸۶،۵۲)
۴-۲-۲-۳) پیامدهای پیمان سعدآباد
پیمان سعدآباد هم از لحاظ مادی و هم از نظر سیاسی به زیان دولت ایران و به نفع کشورهای ترکیه، افغانستان و عراق بود، زیرا قسمتی از ارتفاعات آرارات که دارای موقعیت سوق‌الجیشی مهمی بود به ترکیه واگذار شد. در تعیین خط مرزی ایران و عراق نیز رضاشاه منابع نفتی غرب ایران و نصف اروند رود را که طبق اصول و مقررات بین‌المللی خط تالوک است به عراق واگذار کرد تا از بابت عبور کشتی‌های نفتکش از آبادان، ایران مبالغ هنگفتی به دولت عراق تحت‌الحمایه انگلیس بپردازد. (مکی:۱۳۸۶،۵۳)
۴-۲-۳) نقاط اختلاف دو شخصیت آتاتورک و پهلوی اول
مصطفی کمال یک ناسیونالیست افراطی بود، اما رضاخان علیرغم تلاشهایی که برای ایجاد وحدت ملی در کشور انجام می‌داد، نسبت به نژاد آریایی و یا ایران‌گرایی به‌ اندازه او متعصب نبود. افراط‌گرایی مصطفی کمال در تاکید بر پان‌ترکیسم و نژاد ترک، بعدها مشکلاتی را در داخل کشور، به‌ویژه در روابط دولت ترکیه با کردها به‌دنبال داشت؛ ضمن‌آنکه تاثیر آن بر روابط ترکیه با همسایگان، به‌ویژه با ایران، کاملا مشهود بود. پان‌ترکیسم درواقع نوعی نگرش توسعه‌طلبانه را بر سیاست خارجی ترکیه حاکم ساخت؛ چنانکه دولت محمدرضاشاه نسبت به سیاستهای ترکیه در قبال مناطق آذری‌نشین ایران، ابراز بی‌اعتمادی می‌نمود(اسناد معاهدات دوجانبه ایران با سایر دول،۱۳۶۹).
۴-۲-۳-۱) مساله کردها، حل اختلافات مرزی ( ۱۳۰۵ــ۱۳۲۰)
با توجه به سیاست قدرتهای بزرگ در قبال ایران و ترکیه که همواره نقش مهمی در شکل‌بخشیدن به مناسبات دو کشور ایفا کرده بودند و نیز تحولات رخ‌داده در هر دو کشور و روی‌کارآمدن شخصیتهای نظامی مانند رضاخان و مصطفی‌ کمال که از جهاتی به یکدیگر نیز شباهت داشتند، روابط دو کشور بعد از جنگ جهانی اول دستخوش تحولات جدیدی شد. گفتنی است بعد از حل‌وفصل اختلافات مرزی دو کشور در سال ۱۹۱۳ (یک‌سال قبل از شروع جنگ)، عثمانیها (هنوز به ترکیه تغییر نام نداده بود) در طول دوران جنگ چندبار توافقات مرزی به‌عمل‌آمده در سال ۱۹۱۳ را نقض کرده و به قلمرو ایران تجاوز نمودند و حتی بخشهایی از مناطق شمال غربی کشور را به اشغال خود درآوردند. اما بعد از جنگ و به تبع تحولاتی که در دو کشور به‌وقوع پیوست، به‌ویژه با فروپاشی عثمانی و تاسیس دولت جدید ترکیه، مرحله نوینی در روابط میان دو کشور آغاز گردید. در این مقطع گرچه مشکلات و مسائل موجود در روابط، کم‌وبیش همان موارد گذشته بودند، اما به لحاظ اهمیت، پارامترها و موضوعات جدیدی در روابط دو کشور مورد توجه قرار گرفتند. از جمله این موضوعات جدید که البته ریشه در اواخر قرن نوزدهم داشتند، مساله کردها و ‌شورش آنان در مناطق شرق و جنوب شرق ترکیه و نیز تجدید حرکتهای پان‌ترکیستی در منطقه بودند(صادق زیباکلام:۱۳۸۲،۲). احساسات ناسیونالیستی در منطقه از اواخر قرن نوزدهم به اوج خود رسید و با ورود به قرن بیستم، اندیشه ناسیونالیستی در میان ترکها و کردهای ساکن در منطقه به‌تدریج ابعاد گسترده‌تری یافت.
کردهای ترکیه پس‌ازآنکه متوجه شدند تمامی وعده‌های مصطفی کمال مبنی بر رعایت خواسته‌های آنها بی‌اساس بوده‌اند، از سال ۱۳۰۴ حرکتهای شورشی و استقلال‌طلبانه خود را شروع کردند. در فاصله سالهای ۱۳۰۶ تا ۱۳۰۹ بخشی از عشایر کرد ترکیه که در خلال رویارویی پیشین کردها و دولت نوپای مصطفی کمال‌پاشا در سال ۱۳۰۴ سرکوب نشده بودند و در منتهی‌الیه قسمت شرقی قلمرو ترکیه یعنی در حول‌وحوش ارتفاعات دور از دسترس آرارات مستقر بودند، سر به شورش برداشتند. شورش مذکور تاثیرات قابل‌توجهی را در روابط ایران و ترکیه در آن مقطع برجای گذاشت. این تاثیرات به‌حدی بود که در مقاطعی روابط دو کشور کاملا در وضعیت بحرانی قرار گرفت. شورش کردهای آرارات با دوره‌ای از مناسبات ایران و ترکیه توام شد که هریک از دولتهای نوپای پهلوی و کمالی سعی داشتند مبنای جدیدی را در روابط خود و براساسی متفاوت با سبک و سیاق گذشته پی‌ریزی نمایند(صادق زیباکلام:۱۳۸۲،۳).
تشدید شورشهای کردی در ترکیه، خصوصا در مناطق مرزی، باعث شد در اواخر تابستان ۱۳۰۴ دامنه عملیات سرکوب کردها به حدود غربی ایران کشیده شود و دشواریهایی را در مناطق مرزی به‌دنبال داشته باشد. یکی از آثار و تبعات این شورشها و درگیریها، تلاش برخی طوایف کرد برای اخذ پناهندگی و استقرار در قلمرو ایران بود. بروز این شورشها و ناآرامیها در مناطق کردنشین در شرایط درگیربودن دولت جدید ترکیه با مسائل داخلی و خارجی، از جمله کنفرانس لوزان، و نیز اعلام سیاست جدید از سوی رضاشاه ــ که تازه به سلطنت رسیده بود ــ مبنی بر بهبود روابط با همسایگان، زمینه را برای انعقاد اولین قرارداد میان دو کشور در سال ۱۳۰۵ تحت عنوان «عهدنامه ودادیه و تامینیه» فراهم کرد. محور اصلی مفاد این عهدنامه احترام به تمامیت ارضی دو کشور، عدم همراهی با هرگونه قدرت ثالث علیه کشور مقابل و جلوگیری از نفوذ ایلات و طوایف مخالف دو کشور به قلمرو یکدیگر بود(زیبا کلام :۱۳۷۷،۱۳)
جوهر این معاهده هنوز خشک نشده بود که نشانه‌هایی از عدم‌ پای‌بندی ترکها به مفاد عهدنامه بروز و ظهور نمود. اولین نشانه حمایت ترکیه از یک متمرد ایرانی به‌نام سیمکو یا سمیتقو بود که در پاییز سال ۱۳۰۵ به ترکیه متواری شد. وی از رهبران عشایر منطقه غرب ایران بود که فعالیتهای وی علیه دولت ایران، از مدتها پیش در روابط ایران و عثمانی به مساله‌ای حائز اهمیت تبدیل شده بود. سیمکو در منطقه سومای برادوست، مستقر شده بود. در سال ۱۳۰۵ طرف ایرانی پیشنهاد نمود ایرانی یک تیپ سواره به آن سوی مرز اعزام دارد تا در کنار نیروهای ترک بر سیمکو هجوم آورند و در مقابل ترکها نیز یک تیپ پیاده اعزام کنند تا همراه با نیروهای ایران،‌ بخش شرقی آرارات را محاصره کنند. این پیشنهاد از سوی ترکها مورد قبول واقع نشد و پس‌ازآنکه در اواخر مهرماه سه هواپیمای نظامی به همراه گروهی از واحدهای چریکی کرد و شاهسون بر قوای سیمکو هجوم آوردند، ترکها راه ورود به قلمرو ترکیه را برای سیمکو و اتباع او باز کردند. علاوه بر حمایت ترکها از سیمکو که نشان‌دهنده عدم پای‌بندی آنها به پیمان ودادیه و تامینیه بود، مشخص گردید که ترکها حاضر به پذیرفتن رای کمیسیون مختلط مرزی سال ۱۹۱۳ که خطوط سرحدی را مشخص کرده بود، نیستند؛ چنانکه در اوایل سال ۱۳۰۶ نیروهای نظامی ترکیه در چند مرحله برای سرکوب‌ کردها به قلمرو مرزی ایران تجاوز کردند و حتی برخی پستهای نظامی سرحدی را از میان برداشتند. در پی اقدامات غیردوستانه طرف ترک‌ میرزامحمدصادق طباطبائی، سفیر وقت ایران، به کشور احضار گردید و ترکیه نیز سفیر خود را از تهران فراخواند. با فراخوانده‌شدن سفرا، روابط رو به سردی گذاشت. این روند همچنان ادامه یافت تااینکه در شهریور ۱۳۰۶، کاردار ترکیه در پی عملیات نظامی ترکها علیه اکراد در مناطق مرزی، طی نامه‌ای اطلاع داد که کشورش قصد دارد به سرکوب کردها اقدام کند. وی در این نامه سعی کرد کمک ایران را در حل مشکل مذکور جلب نماید. دولت ایران در چهارم مهرماه ۱۳۰۶ پاسخ داد نظر به تحکیم دوستی و روابط دوستانه با ترکیه، به کردهای تابعه در داخل خاک کشور دستور اکید داده شده که تحت‌تاثیر تبلیغات نژادی و قبیله‌ای قرار نگیرند. همچنین در نامه تصریح گردید دولت ایران برای اطمینان بیشتر، کردها را از سرحدات مرزی به نقاط داخلی کوچ داده است. سپس در ادامه نامه تاکید گردید تا زمانی‌که اختلافات مرزی میان دو کشور حل‌وفصل نگردد و تجاوزات ماموران سرحدی ترکیه مرتفع نشود، عملا همکاری جدی ناممکن خواهد بود و در ادامه به برخی از تجاوزات دولت ترکیه به حریم هوایی و از جمله انداختن بمب در خاک ایران، اشاره گردید(باربر:۱۳۸۳،۶۶)
به‌دنبال این مکاتبه، در سال ۱۹۲۷م (۱۳۰۶ش) نیروهای نظامی ترکیه با هدف سرکوب و دستگیری شورشیان کرد وارد خاک ایران شدند و درعین‌حال مدعی گردیدند ایران کردهای مخالف ترکیه را به تهران انتقال داده است. در پی تعاطی مکاتبات، محمدعلی فروغی در شهریور ۱۳۰۶، یعنی هنگامی‌‌که برای حضور در اجلاس جامعه ملل به پاریس رفته بود، سفر خود به اروپا را نیمه‌تمام رها کرد و به‌منظور رفع سوءتفاهمات ایجادشده، به ترکیه عزیمت نمود. وی در مدت چندروز اقامت در ترکیه ــ که بعدا به سفارت وی تا سال ۱۳۰۸ منجر شد ــ موفق شد جو منفی ایجاد‌شده را تاحدودی برطرف سازد. وی به هنگام مراجعت، توفیق‌پاشا، وزیرخارجه وقت ترکیه، را نیز به همراه خود به ایران آورد و ضمن ادامه مذاکرات در تهران، به گرمی از وی پذیرایی نمود.
فروغی بعد از انجام مذاکرات متعدد با ترکها که صرفا به مساله کردها و اختلافات مرزی اختصاص داشت(بیات،۷۸:۱۳۷۴)،در ارائه ارزیابی و گزارش خود از وضعیت، با ابراز عدم اعتماد کامل به اهداف و نیات واقعی ترکها و تاکید بر این‌که «اطمینان نمی‌دهم هیچوقت آنها نسبت به خاک ایران لااقل آذربایجان طمع نداشته باشند، به دولت ایران پیشنهاد کرد ازآنجاکه در آن مقطع خاص، ترکیه بیشتر گرفتار دشواریهای داخلی و مسائل خود با کشورهای حوزه دریای سیاه و مدیترانه و دیگر قدرتهای اروپایی است، طبعا خواهان رویارویی اساسی با ایران نخواهد بود و لذا ایران هرچه‌زودتر باید با بهره گرفتن از این وضعیت، مساله خط سرحدی و تامین حدود را خاتمه دهد؛ چراکه طول‌کشیدن آن ممکن است مفسده به‌دنبال داشته باشد. استدلالهای فروغی مورد تایید مقامات ایران قرار گرفت و به‌رغم دشواریهای موجود در مذاکرات، به‌ویژه درخصوص فصلهای چهارم و پنجم عهدنامه ودادیه و تامینیه، پیشرفتهایی حاصل شد و به شکل یک پروتکل به معاهده مذکور منضم گردید. (صادق زیباکلام:۱۳۸۲،۸)
از اوایل سال ۱۳۰۸ و بعد از مدت‌زمانی وقفه، دور جدیدی از مذاکرات میان ایران و ترکیه در زمینه‌های سیاسی، تجاری و مرزی شروع شد. در تابستان ۱۳۰۹ و پس از چندسال کش‌وقوس، موضع دولت ایران در قبال همکاری با ترکیه تغییر نمود و عزم خود را برای گسترش مناسبات با ترکیه جزم کرد. به‌نظر می‌رسد یکی از علل این تغییر مواضع، به تصمیم رضاشاه برای سفر به ترکیه برمی‌گردد. البته در این چرخش سیاسی نمی‌توان سیاستهای انگلیس در آن مقطع برای رفع تنش میان دو کشور ــ که پیش از این به آن اشاره شد و به‌ویژه در قالب تلاشهای فروغی انجام می‌شد ــ را نادیده گرفت. به‌عبارتی تصمیم رضاشاه برای سفر به ترکیه را می‌توان ناشی از سیاست انگلیس ارزیابی کرد. برای فراهم‌نمودن مقدمات این سفر که عملا چهارسال پس از اتخاذ تصمیم، یعنی در سال ۱۳۱۳ محقق شد، اقدامات خاصی در داخل ایران آغاز گردید؛ از جمله رضاشاه طی سفری به آذربایجان در تاریخ دهم آبان ۱۳۱۰، به‌طور مشخص دستوراتی را دایر بر سرکوب کردها صادر کرد. در پی صدور این دستور، عملیات شدیدی علیه کردها در ایران صورت گرفت. این عملیات و اقدامات سرکوبگرانه، باعث تغییر در نگرش دولت ترکیه به ایران گردید؛ چنانکه رشدی‌بیگ، وزیرخارجه وقت ترکیه، در دی‌ماه همان سال به ایران آمد و طی مصاحبه‌ای اعلام کرد: «مسائل سرحدی با طرز رضایت‌بخشی که منافع ایران و ترکیه هر دو کاملا تامین‌شده باشد، حل‌وفصل گردیده است.» وی همچنین در جای دیگری در مورد مساله کردها گفت: این مساله دیگر جزء تاریخ محسوب می‌شود؛ زیرا قضیه با مساعدت و معاضدت کامله دولتین به‌کلی حل و تسویه شده و دیگر به‌هیچ‌وجه جای نگرانی باقی نمانده است.
پس از سفر مجدد رشدی‌بیگ به ایران در بهمن همان سال (۱۳۱۰)، موضوع تعیین حدود بار دیگر در دستور کار قرار گرفت و مقرر گردید اختلاف‌نظر میان دو کشور براساس توافق سه‌ سال پیش فروغی و رشدی‌بیگ حل شود. به‌این‌ترتیب که در ناحیه آغری‌داغ قطعه زمینی از کوهستان مذکور به دولت ترکیه واگذار گردید و در عوض دولت ترکیه در ناحیه بارژ مقداری از اراضی خود را به دولت ایران تسلیم نمود. ضمنا در ناحیه قطور که سالهای دراز بین دولتین اختلاف بود و خط سرحدی مبهم مانده بود، دولت ترکیه پذیرفت مقداری از اراضی متنازع فیه را به تصرف دولت ایران درآورد. به‌این‌ترتیب خط سرحدی مشخص شد و اختلافات مرزی دولتین، مرتفع گردید.
به‌دنبال این توافق، کمیسیون تعیین حدود ایران و ترکیه، پس از مدتی وقفه، در اواخر سال ۱۳۱۱ کار خود را دوباره از سر گرفت. دو هیات نمایندگی، عملیات تعیین حدود و نشانه‌گذاری مرزی را از محل برخورد رودهای ارس و قراسو آغاز کردند و تا اواسط سال ۱۳۱۳ در کوه دالانپر، یعنی در نقطه مرزی مشترک میان ایران، ترکیه و عراق، پایان دادند. براساس این قرارداد، آرارات کوچک که در خلال لشکرکشی ترکها بر ضد قوای احسان نوری به تصرف نظامیان ترک درآمده بود، به دولت ترکیه واگذار شد و در مقابل دولت ترکیه از ادعای خویش بر ناحیه قطور که اصولا براساس پروتکل ۱۹۱۳ به ایران واگذار شده بود، منصرف گردید(باربر: ۱۳۸۳،۳۳)
۴-۲-۴) سفر رضا شاه به ترکیه( ۱۳۱۳)
با انجام انعقاد برخی معاهدات، نظیر عهدنامه امنیت و بی‌طرفی و همکاری اقتصادی مبنی بر تجدید معاهده ودادیه و تامینیه و معاهده مودت میان دو کشور در سال ۱۳۱۱، عملا زمینه برای سفر رضاشاه به ترکیه در سال ۱۳۱۳ فراهم شد. سفر رضاشاه به ترکیه درحالی تحقق یافت که رئیس‌جمهور ترکیه طبق قانون اساسی کشور، حق خروج از کشور را نداشت. ضمنا از جمله اقدامات دیگر رضاشاه قبل از سفر، عزل تیمورتاش (عنصر روسی) ــ وزیردربار ــ و انتصاب فروغی (عنصر انگلیسی) به سمت وزیرخارجه و انتقال مسائل مربوط به سیاست خارجی از دربار به وزارت‌خارجه بود. مهمترین هدف رضاشاه از این سفر را می‌توان زمینه‌سازی برای انعقاد پیمان سعدآباد دانست. وی که از اواخر ۱۳۱۰ با انجام تغییراتی در سیاست خارجی خود، سیاست تنش‌زدایی و حل‌وفصل اختلافات مرزی با کشورهای همسایه نظیر افغانستان و عراق را شروع کرده بود، با اقدام به مرتفع‌ساختن زمینه‌های اختلاف مرزی با ترکیه، قبل از سفر شرایط را برای بحث و مذاکره پیرامون انعقاد پیمان سعدآباد آماده کرد. پیش از عزیمت رضاشاه، فروغی، وزیرخارجه، طی نطقی در مجلس در تاریخ بیست‌وسوم اردیبهشت ۱۳۱۳، تصمیم رضاشاه مبنی بر رفتن به ترکیه در تاریخ بیستم خرداد ۱۳۱۳ را رسما اعلام نمود و رضاشاه علیرغم پیش‌بینی دو هفته‌ای برای سفر، به مدت بیست‌وپنج روز در ترکیه اقامت نمود(باربر: ۱۳۸۳،۳۵)
علاوه بر انجام مذاکرات متعدد میان مقامات دو کشور، رضاشاه در این سفر به‌شدت تحت‌تاثیر تحولات نوین ترکیه قرار گرفت. به گفته سفیر وقت ایران در ترکیه، رضاشاه به وی گفته بود: «صادق، من تصور نمی‌کردم ترکها تااین‌اندازه ترقی کرده باشند و در اخذ تمدن اروپا جلو رفته باشند. حالا می‌بینم که ما خیلی عقب هستیم، مخصوصا در قسمت تربیت دختران و بانوان.» هدایت نیز در کتاب خاطرات و خطرات می‌نویسد: «رضاشاه در نطق خود در مجلس ترکیه گفت: به‌واسطه برداشتن خرافات مذهبی در مدت سلطنت من، امید دارم هر دو ملت بعد از این با هم با یک روح و صمیمیت متقابل دست در دست هم بدهند».
پس از این سفر و به منظور آماده‌سازی جهت امضای پیمان سعدآباد، طی سالهای ۱۳۱۵ و ۱۳۱۶ قراردادهای متعددی میان دو کشور به امضا رسید) فرهاد معتمد :۱۳۷۴،۵۵).
عکس ۴-۲:رضا پهلوی به همراه مصطفی کمال پاشا ( آتاتورک ) سوار بر اتومبیل در حال بازدید از ترکیه
منبع :خبرگزاری دانشجویان