• حالت بدون خرابی

• حالت خرابی کم

• حالت خرابی متوسط

• حالت خرابی شدید

رکورد زمین­لرزه در مدت زمان­های ۲ و ۷ و۱۲ ثانیه شبیه­سازی شد. شکل ۲-۱۳ یک نمودار ساده است که پراکندگی جابجایی جانبی بیشینه را بر حسب مقادیر مختلف PGA در این سه مدت زمان نمایش می­دهد.
در نهایت منحنی شکست با بهره گرفتن از شاخص خرابی Drift، با معیار جنبش لرزه­ای PGA و با بهره گرفتن از روش شبیه­ سازی مونت کارلو^[۴۵] بدست آمد. نتایج ارائه شده در شکل ۲-۱۴ نشان داد که افزایش مدت زمان جنبش زمین، مقدار خرابی برای یک PGA مشخص افزایش می­یابد.

شکل (۲-۱۳): نمودار پراکندگی Drift بر حسب مقادیر مختلف PGA
شکل (۲-۱۴): منحنی شکنندگی برای حالت خرابی شدید بر حسب مقادیر مختلف PGA برای زمین­لرزه­هایی با مدت زمان ۲ و ۷و ۱۲ ثانیه
۲-۵-۵ مطالعات اربریک و ال­ناشی^[۴۶]
اربریک و ال­ناشی در سال ۲۰۰۴، منحنی شکست را برای سازه­های بتن مسلح دارای دال تخت^[۴۷] تهیه کردند. در این پژوهش، شکنندگی سازه­های دارای تعداد طبقه­ی متوسط^[۴۸] بررسی شد و به عنوان نمونه یک سازه­ی ۵ طبقه­ی بتنی دارای دال تخت انتخاب شد که طبق آیین نامه­ی ACI 319- 99 طراحی شده است. روش مورد استفاده در پژوهش انجام گرفته برای تهیه ی منحنی شکست، به شکل یک فلوچارت در شکل ۲-۱۵ نمایش داده شده است.
شکل (۲-۱۵): روش مورد استفاده در این پژوهش
مهم­ترین و رایج­ترین مشکل سیستم­های دال تخت، گسیختگی در اثر برش پانچ معرفی شده است و طبق آیین نامه­ی ACI 318-99 ضخامت دال بر اساس برش پانچ محاسبه می­ شود. دراین پژوهش ضخامت دال برابر ۲۲ سانتی­متر در نظر گرفته شد. دال تخت موجود در نمونه­ مورد بررسی به شکل زیر است.
شکل (۲-۱۶): مشخصات دال تخت سازه­ی پنج طبقه در این پژوهش
تعداد ۱۰ زمین­لرزه با شدت­ها و PGA های مختلف انتخاب شد و در نهایت سازه­ی مورد بررسی با بهره گرفتن از نرم­افزار ZEUS-NL تحلیل دینامیکی غیرخطی شد. برای اعمال عدم قطعیت در مصالح، مقاومت مقاومت تسلیم فولاد و مقاومت فشردگی بتن به عنوان متغیرهای تصادفی انتخاب شدند.
شاخص خرابی در اینجا نسبت Drift بین طبقه انتخاب شد و۴ حالت خرابی کم، متوسط، زیاد و خرابی کلی تعیین و مورد بررسی قرار گرفت. محدودیت­های مربوط به حالت­های خرابی تعیین شده در جدول ۲-۱ ارائه شده است.
جدول(۲-۱): حالات خرابی و نسبت DRIFT بین طبقه­ی متناظر با آن
در ادامه برای یک سازه­ی بتن مسلح با سیستم قاب خمشی، که ویژگی­های مشابهی با نمونه­ مورد بررسی داشت، در شرایط مشابه منحنی شکست تهیه شد و بین این دو سیستم مقایسه انجام شد.
نتایج نشان دادند که در PGA یکسان، سازه­ی دارای دال تخت نسبت به سازه­ی دارای سیستم قاب خمشی آسیب­پذیری بیشتری دارد و این تفاوت در حالات خرابی پایین­تر بیشتر به چشم می­خورد. در شکل ۲-۱۷ منحنی شکست این دو سیستم با هم مقایسه شده ­اند.
شکل (۲-۱۷): مقایسه­ منحنی شکست برای سیستم دارای دال تخت و سیستم قاب خمشی
۲-۵-۶ سایر مطالعات
رین هورن، بارون و آیالا ^[۴۹](۲۰۰۱) برای سازه­های دارای رفتار غیرخطی منحنی شکست تهیه کردند. مدل مورد بررسی یک ساختمان ۴ طبقه­ی بتن مسلح با دیوار برشی در یک جهت انتخاب شد که در آن اثرات تغییر عواملی مانند سختی^[۵۰]، مقاومت^[۵۱] و میرایی^[۵۲] در شکنندگی سازه بررسی شد.
در این پژوهش حالات خرابی تعریف شده توسط هوانگ و هو^[۵۳] (۱۹۹۴ ) مورد استفاده قرار گرفت که شامل ۳ حالت خرابی کم، متوسط و زیاد است. شاخص خرابی نسبت Drift بین طبقه انتخاب شد و منحنی شکست از طریق تحلیل پوش­آور سازه با نرم افزار IDARC 2D بدست آمد.
نتایج نشان دادند که افزایش اندک در سختی اعضا، شکنندگی را کاهش می­دهد. تغییرات جزئی در مقاومت، تأثیر چندانی در شکنندگی نداشت ولی تغییرات هرچند کوچک در میرایی سازه، تأثیر زیادی در شکنندگی سازه داشت و با افزایش میرایی شکنندگی کاهش یافت. محققان این پژوهش اینگونه نتیجه ­گیری کردند که با افزایش میرایی، می­توان میزان جابجایی سازه و در نتیجه شکنندگی سازه را کاهش داد.
شکل­های ۲-۱۸ و ۲-۱۹ و ۲-۲۰ و ۲-۲۱ به ترتیب منحنی شکست سازه­ی مورد مطالعه، تأثیر سختی در شکنندگی، تأثیر تغییر مقاومت در شکنندگی و تأثیر تغییرات اندک میرایی در شکنندگی را نشان می­ دهند و نهایتاً در شکل ۲-۲۲ تأثیر تغییرات در میرایی را برای حالت خرابی متوسط برای درصد میرایی­های ۵% ، ۱۵% و ۲۵% در سازه­ی مورد مطالعه نمایش داده شده است.
شکل (۲-۱۸): منحنی شکنندگی سازه­ی ۴ طبقه­ی بتن مسلح دارای دیوار برشی در یک جهت
شکل (۲-۱۹): تأثیر تغییر سختی در سازه­ی ۴ طبقه ی بتن مسلح دارای دیوار برشی در یک جهت
شکل(۲-۲۰): تأثیر تغییر مقاومت در سازه­ی ۴ طبقه­ی بتن مسلح دارای دیوار برشی در یک جهت
شکل (۲-۲۲): تأثیر افزایش میرایی در سازه­ی ۴ طبقه­ی بتن مسلح دارای دیوار برشی در یک جهت
میسز، لوپز و صفار^[۵۴] (۲۰۰۷) طی مطالعه­ ای، برای سازه­های بتنی دارای دیوار برشی در پورتوریکو منحنی شکست تهیه کردند. تحقیق بر روی سازه­های میان طبقه صورت گرفت و برای این هدف ۲۶ مدل بین ۳ تا ۱۰ طبقه انتخاب شد. ۲ زمین لرزه­ی مصنوعی^[۵۵] با توجه به شرایط ژئولوژیکی پورتوریکو ایجاد شد و همچنین از ۳ زمین­لرزه­ی مهم که در گذشته اتفاق افتاده بود، استفاده شد که شامل زلزله­های ایمپریال والی^[۵۶]، نورتریج^[۵۷] و زلزله­ی سان سالوادور^[۵۸] بود. مدل­ها برمبنای دستورالعمل LARZ به صورت عددی تحلیل شدند(لوپز، ۱۹۸۸).
مدل مورد نظر یک درجه انتقالی هرکف و یک درجه انتقالی در هر گره داشت. رفتار غیرخطی دیوار طبق توصیه­ی هوداجانتو ۱۹۷۱، به صورت رفتار غیرخطی برشی و خمشی تعریف شد. مقطع عرضی دیوار برشی مدل­های بررسی شده در شکل ۲-۲۳ نمایش داده شده است.
شکل(۲-۲۳): مقطع عرضی دیوار برشی بکار رفته در مدل­های مورد بررسی
در این پژوهش شاخص خرابی نسبت Drift بین طبقه انتخاب شد و از محدودیت­های خرابی معرفی شده توسط الگان^[۵۹] برای تعیین حالات خرابی استفاده شد که دارای ۴ درجه­ خرابی کم، خرابی متوسط، خرابی گسترده و خرابی کلی می­باشد.
۲۶ مدل را تحت ۵ زمین­لرزه قرار دادند، در حالت کلی ۱۳۰ مدل به دست آمد و سپس این مدل­ها را تحلیل کردند. تعداد مدل­هایی که به هر حالت خرابی تعیین شده، رسید و یا از آن عبور کرد، تعیین شد که نتایج در جدول ۲-۲ آمده است.
در مرحله­ بعد با بهره گرفتن از اطلاعات موجود در جدول شماره­ ۲-۲، احتمال رسیدن یا فراگذشت مدل­های بررسی شده به حالات خرابی، از طریق تقسیم کردن تعداد مدل­هایی که به یک حالت خرابی خاص رسیدند یا از آن عبور کردند به تعداد کل مدل­ها، به صورت درصد محاسبه شد( جدول ۲-۳) . مقادیر به دست آمده همان توزیع تجمعی هر حالت خرابی بود و در نتیجه نقطه­های لازم برای تهیه­ منحنی شکست با این روش به دست آمد.
جدول (۲-۲): حالات خرابی به­وقوع پیوسته طبق حالات خرابی الگان
شکل (۲-۲۱): تأثیر تغییرات اندک در میرایی در سازه­ی ۴ طبقه­ی بتن مسلح دارای دیوار برشی در یک جهت
جدول (۲-۳): احتمال وقوع خرابی با بهره گرفتن از حالات خرابی الگان
به عنوان مثال با توجه به جدول شماره­ ۲-۳ در شتاب مبنای g 3/0 احتمال اینکه مدل­های مورد بررسی به حالت خرابی متوسط برسند یا از آن عبور کنند، برابر ۷% می­باشد.
نهایتاً بعد از انجام این مراحل منحنی شکست برای این مدل­ها به دست آمد. علاوه بر آن منحنی شکست براساس دستورالعمل HAZUS و حالات خرابی معرفی شده در آن نیز بدست آمد. مقایسه نتایج نشان داد که منحنی­های بدست آمده با محدودیت­های الگان و HAZUS تطابق خوبی با هم داشتند؛ علاوه بر آن محدودیت­های معرفی شده در HAZUS، نتایج منطقی­تری داشتند.
شکل ۲-۲۴ منحنی­های شکست به دست آمده از طریق محدودیت­های الگان برای ۴ حالت خرابی را نمایش می­دهد، شکل ۲-۲۵ منحنی­های به دست آمده طبق دستورالعمل HAZUS است و نهایتاً در شکل ۲-۲۶ این دو دسته منحنی با هم مقایسه شده ­اند. نتایج به دست آمده از دو روش، در حالت خرابی کلی اختلاف بیشتری را نشان می­دهد که محققان این پژوهش اعتقاد داشتند این اختلاف از تفاوت بین محدوده­های انتخاب شده توسط الگان و HAZUS ناشی می شود.
شکل (۲-۲۴): منحنی شکست برای مدل­های مورد بررسی طبق محدودیت­های الگان
شکل (۲-۲۵): منحنی شکست برای مدل­های مورد بررسی طبق محدودیت­های HAZUS
شکل (۲-۲۶): مقایسه بین منحنی شکست برای مدل­های مورد بررسی طبق محدودیت­های الگان وHAZUS
در سال ۲۰۰۹، زنتر^[۶۰] در مطالعه­ ای برای تجهیزات هسته­ای منحنی شکست تهیه کرد. در این پژوهش از روش­های عددی^[۶۱] برای تهیه­ منحنی شکست استفاده شد و پارامتر PGA به عنوان شدت زمین­لرزه انتخاب شد. عدم قطعیت در بارگذاری لرزه­ای، از طریق مدل کردن جنبش ورودی زمین به عنوان یک فرایند تصادفی و عدم قطعیت در خاک، از طریق مدل­سازی خاک با فنر معادل اعمال شد که در آن ضریب سختی فنر به عنوان متغیر تصادفی معرفی شده و در نهایت عدم قطعیت در مصالح، به صورت تعریف ماتریس­های جرم، سختی و میرایی به شکل ماتریس­های تصادفی در نظرگرفته شد.
محمدصادق معرفت و همکاران (۱۳۸۷ هجری شمسی) طی پژوهشی، برای ساختمان­های بتن مسلح متداول در شهر تهران منحنی شکنندگی تهیه کردند. در این تحقیق ۶ نمونه قاب ۵ طبقه که تعداد طول دهانه­های آنها متفاوت بود، به عنوان نمونه­ مورد بررسی انتخاب شدند و ۱۷ رکورد زلزله از ایران و جهان انتخاب شدند. اطلاعات مربوط به مشخصات نمونه ها در جدول ۲-۴ ارائه شده است.
جدول(۲-۴): مشخصات ساختمان­های نمونه (محمدصادق معرفت و همکاران ۱۳۸۷ )
در این تحقیق دو سطح خرابی بهره برداری آنی و آستانه­ فروریزش در نظر گرفته شد و شاخص خرابی، بیشترین مقدار Drift انتخاب شد(مراد سردار، ۲۰۰۶ و جووانوسکا، ۲۰۰۰). نمونه­های مورد مطالعه توسط نرم­افزار Perform-3D تحلیل دینامیکی شده و در نهایت منحنی­های شکست بدست آمد.
در شکل­های ۲-۲۷ و ۲-۲۸ به ترتیب منحنی­های شکست مربوط به حالت بهره برداری آنی و آستانه­ فروریزش را نمایش می­ دهند.
نتایج به دست آمده و بررسی منحنی­ های شکست به دست آمده نشان دادند که ساختمان ­های مسکونی شهر تهران که در این پژوهش بررسی شدند تحت اثر زلزله­ی مبنای طرح آسیب جدی می­بینند و بیش از ۸۰% آنها تا مرز فروریزش تخریب می­شوند.

۰٫۷۴۶

تسهیلات و امکانات هتل

۱۲

۰٫۹۰۸

امنیت

۶

۰٫۸۲۰

جدول ‏۳-۳ آزمون آلفای کرونباخ برای پایایی داده ها بر اساس هر متغیر

تجزیه و تحلیل داده ها

تجزیه و تحلیل داده ها فرآیندی چند مرحله است که طی آن داده های به دست آمده از طریق ابزارهای جمع آوری در نمونه(جامعه آماری)، خلاصه، کدبندی، دسته بندی ، … و در نهایت پردازش می شوند. تا زمینه برقراری انواع تحلیل ها و ارتباط ها بین این داده ها به منظور آزمون فرضیه ها فراهم آید. در این فرآیندها، داده ها هم از لحاظ مفهومی و هم از لحاظ تجربی پالایش می شوند و فنون گوناگون آماری نقش بسزایی در استنتاج و تعمیم به عهده دارند.
تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از اجرای آزمون(پرسشنامه پژوهشی) در این تحقیق به صورت توصیفی و استنباطی می باشد. اطلاعات جمعیت شناختی پرسشنامه ها، استفاده از آمار توصیفی(جداول فراوانی، میانگین، نمودار) توصیف شده ارائه شده است.
در آمار استنباطی تجزیه و تحلیل اطلاعات آماری این پژوهش انجام می گیرد، که آزمون های آماری مورد استفاده در تحقیق به شرح زیر می باشد:

• آزمون کولموگروف اسمیرنوف^[۸۳] جهت بررسی نرمال بودن داده ها: آزمون KS آزمونی برای سنجش نرمال بودن توزیع آماری استفاده شده است. به طور کلی برای سنجش نرمال بودن داده ها از آزمون X2^[84] و کولموگرف اسمیرنف استفاده می شود، آزمون X2 برای داده ها مقوله­ای و آزمون کولموگروف اسمیرنف برای داده های فاصله­ای و رتبه­ای استفاده می شود که با توجه به اینکه طیف لیکرت، برای متغیرها در نظر گرفته شده است، از آزمون کولموگرف اسمیرنف استفاده شده است. با انجام این آزمون٬ نرم‌افزار یک عدد معنی‌داری محاسبه می‌کند. در آزمون نرمال‌بودن٬ چنان‌چه معنی‌داری  (Sig) بیش‌تر از ۵ درصد یا ۵ صدم بود٬ نرمال‌بودن توزیع  نتیجه گرفته می‌شود. باید به یاد داشت که آزمون کولموگراف-اسمیرنوف یک آزمون  دو دنباله می‌باشد و برای تفسیر بهتر است این‌گونه بیان شود که  عدد معنی‌داری بر ۲ تقسیم شده است و چنان‌چه این عدد بیش‌تر از ۲.۵ درصد یا ۲۵ هزارم باشد٬ توزیع نرمال است.

• آزمون دو جمله ای^[۸۵] جهت بررسی فرضیات تحقیق: از آنجا که عدد به دست آمده از آزمون کولموگروف اسمیرنوف غیر نرمال بودن داده ها را نشان می دهد، از آزمون دو جمله ای ناپارامتریک برای تحلیل فرضیه ها استفاده شده است. آزمون دو جمله ای معادل ناپارامتری آزمون t تک نمونه ای می باشد، بدین معنا که اگر توزیع جامعه مشخص نباشد از آزمون دوجمله ای به جای آزمون t تک نمونه ای استفاده می گردد که در آن بر مبنای یک مقدار یا مشخصه٬ به بررسی موفقیت و شکست پرداخته می‌شود. منظور از موفقیت و شکست٬ وجود یا عدم وجود یک متغیر در جامعه مورد بررسی می‌باشد که در اینجا رضایتمندی (موفقیت) و عدم وجود رضایت (شکست) سر و کار داریم. بنابراین برای وجود و یا عدم وجود یک متغیر٬ از آزمون دوجمله‌ای استفاده می‌شود. این آزمون از فرمول زیر محاسبه می شود:

چنان‌چه سطح معنی‌داری کم‌تر از میزان خطا باشد٬ بالابودن و یا  وجود متغیر مورد نظر استنباط می‌شود. از آن‌جا که این آزمون معمولا در سطح خطای ۵ درصد در نظر گرفته می‌شود٬ برای رسیدن به این نتیجه باید سطح معنی‌داری کم‌تر از ۰.۰۵ باشد.

• آزمون تحلیل واریانس فریدمن^[۸۶] جهت رتبه بندی متغیرهای تحقیق: آزمون فریدمن به دنبال تحلیل مجموع رتبه های ستون ها است، هنگامی که پژوهشگر بخواهد K(بیشتر از دو) متغیر وابسته به هم را در مقیاس ترتیبی سنجیده شده، الویت بندی نماید، می تواند از این آزمون استفاده نماید. نمرات در هر ردیف به طور جداگانه رتبه بندی می شوند. یعنی وقتی که K موقعیت مورد مطالعه قرار می گیرد، رتبه ها در هر ردیف از ۱ تا K رتبه بندی می شوند. آماره آزمون فریدمن به این صورت است که در آن K تعداد ستون ها، N تعداد بلوک ها و Rj مجموع رتبه های j امین ستون است. در این پژوهش از آزمون فریدمن برای رتبه بندی متغیر های تحقیق و شاخص های درون هر متغیر جهت بررسی رضایت از هتل های ۴ ستاره و ۵ ستاره شهر تهران، بین گردشگران ورودی چینی، استفاده شده است.

مدل استفاده شده برای تحقیق

تقسیم بندی به کار رفته برای معیارهای هتل براساس مطالعه (Zhoua, L., Yea, S. , Pearceb, P. L., Wua, M-Y., 2014) بوده است که با توجه به دیگر مطالعات انجام شده و متفاوت بودن شرایط هتل های ۴ ستاره و ۵ستاره تهران و تمرکز بر بازار گردشگران چین و در نظر گرفتن خبرگان گردشگری، بخش بخش ایمنی و امنیت اضافه گردیده است، همچنین معیارهای هتل از ۲۳ بخشی که ژوا در تحقیق خود ذکر کرده به ۴۹ بخش افزایش یافته تا بتوان مطالعه دقیق تری در این حوزه داشت.

متغیرها

شاخص ها

رضایت مندی از هتل

کیفیت­خدمات کارکنان

توانایی کارکنان در فراهم کردن خدمات مورد نظر مشتری، توانایی کارکنان در حل مشکلات و شکایات، ظاهر تمیز و مرتب کارکنان، مهارت کارکنان به زبان انگلیسی، تسلط کارکنان به زبان چینی، توانایی در برقراری ارتباط مودبانه و دوستانه

خدمات غذا و نوشیدنی

کیفیت غذا و نوشیدنی، در دسترس بودن مینی بار در اتاق هتل ها، امکان فراهم آوردن غذا و نوشیدنی در اتاق(روم سرویس)، ارائه غذا و نوشیدنی در کمترین زمان، ارائه غذا و منوی غذای ایرانی و محلی، ارائه منوی غذا و نوشیدنی چینی، ارائه غذا و نوشیدنی بین المللی، ارائه غذاهای مخصوص( گیاه خواران، افراد دیابتی و بدون گلوتن)

خدمات داخل اتاق

راحتی تخت، تشک و… تمیزی و نظافت داخل اتاق، بزرگی اتاق، امکان کنترل دمای اتاق و تهویه اتاق، وجود سرگرمی داخل اتاق( ویدوئو و تلویزیون و ….)، جذابیت طراحی داخلی هتل، آرام بودن اتاق، اینترنت پر سرعت wi-fi در داخل اتاق، داشتن ملزومات شخصی مانند سشوار، حوله، دمپایی و…

تالابهای واقع بر مناطق بدون شیب : انواع تورب زارها، تالاب مردابی، تالاب چاهی
تالابهای واقع بر مناطق شیب دار : فن های چشمه ای، فن های شیب دار، باگ تپه ای
یکی دیگر از نظام های طبقه بندی که امروزه در رابطه با تالاب ها مطرح است طبقه بندی Brinson (۱۹۹۳) می باشد وی تالاب را بر اساس ویژگیهای هیدروژئومورفیکی تقسیم بندی نموده است، او در طبقه بندی خود به سه فاکتور ژئومورفولوژی منطقه ( موقعیت جغرافیایی تالاب )، منابع آب تالاب و خصوصیات هیدرو دینامیکی آب تالاب ( جهت و قدرت حرکت آب تالاب ) توجه داشته است که به این تقسیم بندی در زیر اشاره شده است :
بر اساس ژئوموفولوژیکی ( موقعیت جغرافیایی تالاب ) : گودالها ( برکه های بهاری ) تورب زارها ( باگ فن)، حواشی رودخانه ها و برخی اکوسیستم های دیگر ( کرانه ها).
بر اساس منبع تأمین آب : بارندگی ( باگ امبروتر وفیک )، آبهای زیرزمینی ( فن ها)، آبهای سطحی (تالاب ساحلی ).
بر اساس ویژگیهای هیدرودینامیکی : نوسانات عمودی ( باگ )، جریانهای یک طرفه ( تالابهای کنار رودها).
بنابراین کاملاً مشخص است که طبقه بندی تالابها در نقاط مختلف جهان بر اساس معیارهای بسیار متنوعی صورت می گیرد و در این مورد نیز اتفاق نظری وجود ندارد و متناسب با نوع ویژگی یک تالاب و یا اعمال نظر شخصی یک دانشمند یا سازمان این تقسیم بندی انجام می شود.

Beazly درسال ۱۹۹۳ درکتاب ” تالابها در معرض خطر” انواع تالابهای موجود در نقاط مختلف جهان را در شش سیمای عمده به صورت زیر معرفی کرد.
مصب ها، سیستم های حرا و کفه های گلی (Estuaris ‘ Mangroves and tidal flate) : از مهمترین ویژگی این اکوسیستم ها بویژه مصب ها حرکت روزانه جزر و مد می باشد. در محل مصب ها به دلیل تداخل آب شیرین رودخانه با آب شور دریا ها چشمه هایی با آب لب شور ایجاد شده است.
دشت های سیلابی و دلتاها (Flood plain and deltas) : این زیستگاها عمدتاً تحت تأثیر طغیان آب رودخانه ها بوده و بر این اساس الگوی تغذیه ایی آب در آنها به صورت فصلی می باشد. دشتهای سیلابی عموماً در نواحی ساحلی و دلتاهای مصبی همراه با زیستگاههای آب شور و یا شیرین یافت می شوند.
نیزارهای آب شیرین (Freshwater marsh) : چشمه های سطحی، رودها و سیلابها می توانند ایجاد اکوسیستم هایی با آب دائمی و کم عمق نمایند که به آنها تالاب آب شیرین اطلاق می شود.
دریاچه ها (Lakes) : دریاچه ها زیستگاههایی می باشند که در اکثر مناطق دنیا یافت می شوند که به لحاظ رویش گیاهی، غرقابی بودن خاک و همچنین حیات وحش آنها را نوعی تالاب محسوب می نمایند.
تالابهای جنگلی (Forest wetland) : در برخی از نواحی نظیر سواحل دریاچه ها و دشت های سیلابی که آب در آنها به مدت طولانی بصورت ساکن باقی مانده است جنگل هایی تشکیل شده است که به این زیستگاهها تالابهای جنگلی گویند.
توربزارها (Peatland) : توربزارها تحت شرایط ناشی از دمای پایین، اسیدیته بالا، مواد غذایی کم، شرایط غرقابی و میزان اکسیژن پایین تشکیل می شوند. درچنین شرایطی سرعت تجزیه مواد گیاهی مرده کاهش می یابد. این ویژگی هر چند در تمامی توربزارها عمومیت دارد اما میزان در انواع آن متفاوت است. برای مثال توربزارهایی تحت عنوان باگ ها دارای اسیدیته بالا و مواد غذایی کم بوده در حالی که فن ها دارای اسیدیته خنثی و از نظر مواد غذایی غنی می باشند. البته در کل می توان توربزارها را نسبت به سایر تالابها اکوسیستم های حاصل خیز به شمار آورد (Beazley’۱۹۹۳) . برخلاف تصور اولیه توربزارها مختص به عرض های جغرافیایی بالا در نیمکره شمالی نبوده بلکه در تمامی قاره ها و عرض های جغرافیایی مشاهده می گردنند. توربزارها برطبق معیارهای مختلفی مثل میزان اسیدیته، آّب و هوا و هیدرولوژی دارای تنوع وسیعی بوده که مهمترین این معیارها هیدروتوپوگرافی توربزار می باشد.
۱-۳-۱-تقسیم بندی تالابهای ایران:
هر چند ایران در یک منطقه ی خشک جهان واقع شده است ولی تنوع وسیعی از اکوسیستم های تالابی در آن مشاهده می شود. اصولاً تالابهای ایران با توجه به منطقه قرارگیری آنها به شش گروه عمده تقسیم بندی می شوند (Mansori , ۱۹۹۲) :
تالابهای جنوب دریای خزر واقع در استانهای گیلان و مازندران .
تالابهای حوزه دریاچه ارومیه در استان آذربایجان .
تالابهای جنوب غربی در استان خوزستان .
تالابهای مرکزی واقع در جنوب زاگرس در استان فارس .
تالابهای نواحی شرقی مجاور مرز افغانستان در استان سیستان و بلوچستان .
تالابهای حواشی خلیج فارس و دریای عمان در جنوب .
تالابهای نواحی شمالی شامل دریاچه های آب شیرین، آبگیرهای کم عمق، استخرهای کشاورزی و مزارع برنج می شود که به مساحت ۷۰۰ کیلومتر در سواحل دریای خزر مشاهده می شوند. از مهمترین تالاب های این ناحیه می توان به مرداب انزلی و مجموعه تالابهای گرگان – میانکاله اشاره نمود. همچنین در بسیاری از موارد آب بندان ها که به منظور ذخیره آب برای فصول خشک و همچنین صید مرغابی ساخته شده اند تبدیل به نوعی تالاب مصنوعی شده اند (جمشید منصوری ۱۹۹۲) .
دریاچه ارومیه زیستگاه مناسبی برای کلونی های پرندگانی نظیر پلیکان سفید (Pelecanus onocrotalus) فلامینگوهای بزرگ (Pheoenicoptfrus ruber) و شمار دیگری از پرندگان آبزی می باشد. علی رغم شور بودن دریاچه ارومیه جمعیت هایی از گونه های گیاهی و جانوری ارزشمند نظیر جلبک Enteromorpha و سخت پوست کوچکی به نام آرتیمیا (Artemia) در آن زیست می کنند.
در جنوب غربی ایران سه رودخانه بزرگ کارون، دز وکرخه که از کوههای زاگرس سرچشمه می گیرند در درون دشتهای خوزستان جاری بوده و دشتهای سیلابی فصلی را ایجاد می کنند. تالاب شادگان با وسعت ۲۹۰۰۰۰ هکتار که یک تالاب جگنی فصلی محسوب می شود از مهمترین تالابهای جنوب غربی ایران محسوب می شود. تالابهای استان فارس شامل دریاچه های آب شیرین و نیزارها می باشند. دشت ارژن، دریاچه پریشان، بختگان و مهارلو از مهمترین تالابهای استان فارس می باشند. مجموعه ایی از دریاچه های آب شیرین که رویش اصلی در آنها نیزار می باشد در مرز بین ایران و افغانستان در استان سیستان و بلوجستان دیده می شود که وسعت آنها گاهی به ۲۰۰۰۰ هکتار نیز می رسد. سه دریاچه هامون پوزاک، هامون صبری و هامون هیرمند که آب خود را از رودخانه هیرمند که از کوههای هندوکش سرچشمه می گیرد تأمین می نمایند از جمله این زیستگاهها به شمار می روند.
تالابهایی که در سواحل خلیج فارس و دریای عمان مشاهده می شوند شامل فلاتهای لجن زار و باتلاقهای مانگرویی می باشند. Avicennia marina موسوم به درخت حرا گونه مهم مانگروهای جنوب می باشد. هارینگتون در سال ۱۹۷۶ در رابطه با پراکنش مانگروهای ایران تحقیقاتی به عمل آورد که مساحت آنها را حدود ۸۹۰۰ هکتار برآورد نمود. بزرگترین سیستم مانگرویی در تنگه خورین در شمال جزیره قشم واقع شده است.
یکی از مهمترین ویژگی اکثر تالابهای ایران رویش نیزار در آنها می باشد. بویژه نیزارها در مرداب انزلی، تالابهای هامون، دشت ارژن و دریاچه پریشان و برخی از تالابهای دریاچه ارومیه دیده می شوند. نیزارها زیستگاههای مناسبی برای پرندگان مهاجر می باشند. در اینجا به منظور شناخت بهتر و تفکیک تالابهای کشور به کمک اطلاعات موجود و بهره گیری از سیستم های طبقه بندی تالابهای نقاط مختلف دنیا سیستم طبقه بندی زیر در رابطه با تالابهای کشور بیان شده است.( Mansori , 1992)
تالابهای حوضه های آبگیر : این تالابها بر روی نواحی پست و نسبتاً مسطح مجاور برخی از دریاچه های کشور و نیز پیرامون رودخانه های نواحی سیستان و بلوجستان واقع شده است و تحت تأثیر سیستم آبی مجاور خود واجد شرایط غرقابی تالابی می شوند.
دریاچه ها (دریاچه ارومیه، دریاچه یادگارلو، دریاچه کوبی، تالاب گاوخونی، دریاچه ایذه و شیخو، دریاچه مهارلو، دریاچه هارم )
هامونهای کویری (هامون صبری، هامون هیرمند، هامون پوزاک )
تالابهای نواحی مرتفع : تالابهای واقع بر ارتفاعات نواحی مختلف کشور بویژه دریاچه ها، چشمه ها و سراب هایی که در دامنه ها و یا گاهی قلل و ارتفاعات کشور دیده می شوند.
دریاچه ها (دریاچه زریبار، دریاچه کفتار، دریاچه هفت برم، دریاچه بختگان، دریاچه نورگل )
چشمه ها وسراب ها (تالاب لاوندیل )
مرغزارها ی مرتفع (دشت مغان، دشت ارژن، تالاب گندمان )
تالابهای رودخانه ای : تالابهایی شامل دشتهای سیلابی، دلتاها و مناطق اطراف رودخانه ها که تحت تأثیر سیلابها و طغیان رودخانه ها، واجد شرایط غرقابی می شوند. این تالابها یکی از مهمترین مراکز کشاورزی نیز به شمار می روند.
کفه های گلی (تالاب آخ گل، تالابهای رود کرخه، تالابهای رود کارون، سعدی شاهور )
دلتاها (دلتای رودخانه هله، دلتای رئد موند )
تالابهای ساحلی : سیستم های تالابی مجاور دریای خزر در شمال و دریای عمان و خلیج فارس در جنوب که بسته به ویژگیهای ژئومورفولوژیکی و ساختاری منطقه به صورت سیستم هایی نظیر خلیج، مصب، جزیره و یا سیستم حرا مشاهده می شوند.
تالابهای سواحل دریای عمان و خلیج فارس
۴-۱-۱- مصب ها (خورگواتر، خور کنارک)
۴-۱-۲- سیستم های حرا (دلتای رودخانه جگین و گبریگ، دلتای رودخانه گاز، دلتای رودخانه شور، شیرین و میناب، تنگه خوران )
۴-۱-۳- جزایر تالابی (تالابهای جزایر صخره ایی، شنی و مرجانی، شیدوار، فارور، خارکو )

تالابهای سواحل دریای خزر
۴-۲-۱- تالابهای رودخانه ایی (مرداب انزلی، تالاب کیاشهر و سفید رود )
۴-۲-۲- خلیج های ساحلی (امیر کلایه، خلیج گرگان و میانکاله )
۴-۲-۳- آب بندان ( تالابهای فریدون کنار، سید محلی، زرین کلا، لاریم سرا، لاپو، زار گمارز )
تالابهای ویژه : این تالابها دارای ویژگیهای ساختاری یا ژئومورفولوژیکی منحصر به فرد می باشند که یا در نتیجه ساخت اکوسیستم های مصنوعی نظیر سد و آب بندان تشکیل شده اند و یا حاصل وقوع پدیده های زمین شناسی خاص می باشند.

۳۰

۸۸۵/۰

۱۰۰

۷۱۸/۷

۳۰۰

۴۵/۵۱

از دید تجربی برد متوسط ذرۀ فرودی یعنی برای پرتو پروتون به‌صورت عمق ماده‌ای تعریف می‌شود که در آن نیمی از پروتون‌هایی که تحت برهم‌کنش‌های الکترومغناطیسی قرار می‌گیرند، متوقف گردند. این تعریف به وسیلۀ اندازه‌گیری شار به دست می‌آید؛ البته می‌توان با اندازه‌گیری دوز نیز به نتیجۀ درستی دست یافت. مطابق با شکل ۲-۳، اگر پهنای انرژی پرتو پروتون افزایش یابد، به‌گونه‌ای که انرژی متوسط، یکسان باقی بماند، برد اندازه‌گیری شده برابر خواهد بود با عمقی که در آن میزان دوز در نقطۀ ۸۰% پایانی پیک براگ قرار دارد؛ یعنی برابر با d80 می‌باشد [۴].

شکل ۲-۳٫ نمودار دوز عمقی برای پرتو پروتون و پیک براگ و نمایش برد و پهن‌شدگی انرژی [۴]

۲-۲-۱-۳- پاشیدگی برد

از آنجایی‌که از دست دادن انرژی پرتو پروتون ناشی از برهم‌کنش‌هایی است که برای هر کدام از پروتون‌ها طی برخورد با الکترون‌ها اتفاق می‌افتد، از دید آماری این پدیده با یک سری افت وخیز همراه خواهد بود؛ از این‌رو حتی اگر پروتون‌ها انرژی اولیۀ یکسانی داشته باشند، همۀ آن‌ها در عمق دقیقاً مشابهی متوقف نخواهند شد؛ این موضوع پاشیدگی برد نامیده می‌شود و اگر روی افت وخیزهایی که در از دست دادن انرژی اتفاق می‌افتد، متمرکز شویم، پاشیدگی انرژی نیز تعریف خواهد شد. مطابق با شکل ۲-۴ پاشیدگی برد را می‌توان به‌صورت تعریف کرد [۳۸].
شکل ۲-۴٫ نمایش پاشیدگی برد براساس [۳۸]
شکل ۲-۵ نیز پاشیدگی برد را به‌صورت تابعی از انرژی فرودی در ۵ مادۀ مختلف نشان می‌دهد [^[۹۴]]. طبق این نمودار، پاشیدگی ۲/۱% برای برد در عناصر سبک و کمی بیشتر برای عناصر سنگین‌تر وجود دارد. نتیجۀ مفیدی که از این نمودار می‌توان به دست آورد آن است که شکل پیک براگ زمانی که پلاستیک یا حتی مقداری سرب جایگزین آب می‌شود، کمی تغییر می‌کند. این مسئله، طراحی مدولاتور برد را تا حد زیادی آسان خواهد کرد. در بخش‌های بعد به‌طور مفصل دربارۀ طراحی سیستم‌های شکل‌دهندۀ پرتو پروتون توضیح داده خواهد شد.
شکل ۲-۵٫ پاشیدگی برد پروتون برحسب انرژی پرتو فرودی در مواد مختلف [۴۰]

۲-۲-۲- تئوری پراکندگی پروتون

ذرات طی فرایند پراکندگی می‌توانند در زوایای مختلفی توزیع شوند؛ بنابراین تعداد این ذرات یعنی N_s به زاویۀ پراکندگی θ، مطابق با معادلۀ (۲‑۱۰)، وابسته خواهد بود:

(۲‑۱۰)

سطح مقطع دیفرانسیلی این فرایند به وسیلۀ پراکندگی رادرفورد قابل محاسبه است. شکل ۲-۶ نمای کلی پراکندگی رادرفورد را نشان می‌دهد و معادلات (۲‑۱۱) و (۲‑۱۲)، روابط مربوط به این پراکندگی را بیان می‌نمایند. و به ترتیب بار هستۀ ذرۀ فرودی و هدف می‌باشند.

(۲‑۱۱)

(۲‑۱۲)

فرآیندهای تجزیه و تحلیل ساختارهای کوواریانس شامل یک سری گام هایی است؛ که به محقق توصیه می شود که حتما به صورت متوالی این گام ها را انجام دهد. این گام ها عبارتند از:

1. 1. بیان مدل

1. 1. تخمین مدل

1. 1. اصلاح مدل

1. 1. آزمون فرضیه

1. 1. تفسیر مدل

1. 1. ابلاغ یا نوشتن گزارش تحقیقاتی (شمس،۱۳۸۶،ص۲۴).

در هر گام محقق باید در مورد موارد زیر تصمیماتی را اتخاذ کند.

1. 1. مدل چگونه ساخته شود؟

1. 1. 1. چه شاخص ها و چه تعداد شاخص برای متغیرهای مکنون مورد نیاز است؟

   

1. 1. چگونه می بایستی خطاهای اندازه گیری را به طور جداگانه اداره نمود؟

1. 1. چه مقدار نمونه برای تخمین مدل مورد نیاز است؟

1. 1. از چه نوع ماتریسی استفاده شود؟

در ذیل سعی می شود هر یک از مراحل به تفضیل شرح داده شود.
مرحله بیان مدل: مدل معادلات ساختاری با بیان مدلی که میخواهد تخمین زده شود؛ شروع می شود. در ساده ترین سطح، مدل یک عبارت آماری درباره روابط میان متغیرها است. این مدلها در زمینه رویکردهای مختلف تحلیلی، اَشکال مختلفی به خود می گیرند. برای مثال یک مدل در زمینه همبستگی عموماً روابط غیر جهت داری را(دو طرفه)، بین دو متغیر نشان می دهد. در حالی که رگرسیون چندگانه و تحلیل واریانس، مدل هایی را با روابط جهت دار بین متغیرها نشان می دهد(هولی،۱۹۹۵،ص۲۱). این مرحله یکی از مهم ترین مراحل موجود در مدل معادلات ساختاری است. زیرا هیچ گونه تحلیلی صورت نمی گیرد؛ مگر این که محقق ابتدا مدل خود را بیان کند. گام های موجود در این مرحله به شرح زیر است:
گام اول: ساخت یک مدل ساختاری فرضی: بیان یک مدل در واقع ترجمان یک تئوری به یک سری معادلات ساختاری(ریاضی) است. بنابراین بهتر است؛ ابتدا نمودار مسیر را ترسیم کنیم و متغیرهای درون زا و برون زا و روابط علّی بین این متغیرها را نشان دهیم.
گام دوم: انتخاب شاخص های مشاهده شده برای متغیرهای مکنون: بعد از مشخص کردن متغیرهای مکنون درون زا و برون زا ، در این گام لازم است؛ تا برای متغیرهای مکنون(متغیرهای مشاهده شده)، شاخص های مناسبی انتخاب و به آن ها وصل شود. بهتر است از چندین شاخص به جای یک شاخص برای اندازه گیری متغیر مکنون استفاده شود؛ که این کار بر اساس تعریف مفهومی و تعریف عملیاتی صورت می گیرد(همان منبع،ص۲۱).گام سوم: ارزیابی حالت تعیین مدل: قبل از مرحله تخمین و بعد از مرحله بیان حتما میبایستی حالت تعین مدل مورد ارزیابی قرار گیرد.تعین یک مدل مستلزم مطالعه شرایطی برای به دست آوردن یک راه حل منحصر به فرد برای پارامترهای بیان شده در یک مدل می باشد(هولی،۱۹۹۵،ص۲۱).
مرحله تخمین مدل: هنگامی که یک مدل بیان شد و حالت تعیین آن مورد ارزیابی قرار گرفت؛ کار بعدی به دست آوردن تخمین های پارامترهای آزاد از روی مجموعه ای از داده های مشاهده شده است. این مرحله شامل یک­سری فرآیندهای تکراری است؛ که در هر تکرار یک ماتریس کوواریانس ضمنی ساخته می شود، و با ماتریس کوواریانس داده های مشاهده شده مقایسه می گردد. مقایسه این دو ماتریس منجر به تولید یک ماتریس باقیمانده می شود، و این تکرارها تا جایی ادامه می یابد؛ که این ماتریس باقیمانده به حداقل ممکن برسد(هولی،۱۹۹۵،ص۲۲). گام های موجود در این مرحله به شرح زیر است:
گام اول: جمع آوری داده ها: در این مرحله انتخاب اندازه نمونه مهم است. زیرا بسیاری از روش های تخمین موجود در مدل معادلات ساختاری و شاخص های ارزیابی متناسب بودن مدل نسبت به اندازه نمونه حساس است. بنتلر ^[۱۱۷] پیشنهاد نموده که همواره نسبت ۱۰ به ۱ بین اندازه نمونه و تعداد پارامترهای آزاد که می بایستی تخمین زده شود وجود داشته باشد (شمس،۱۳۸۶،ص۲۰).
گام دوم: ساخت ماتریس واریانس – کوواریانس متغیرهای اندازه گیری شده: بعد از بیان مدل و جمع آوری داده ها، تخمین مدل با مجموعه ای از روابط شناخته شده بین متغیرهای اندازه گیری شده شروع می شود. این روابط در ماتریسی به نام ماتریس واریانس –کوواریانس یا ماتریس همبستگی مرتب می شود (همان منبع).
گام سوم: ایجاد یک مجموعه ای از ماتریس ها برای برنامه لیزرل و اجرای آن: در یک تخمین هم زمان، به علت این که تخمین مدل ساختاری و مدل اندازه گیری به طور هم زمان صورت می گیرد؛ ممکن است یک راه حل برای پارامترهای مدل ساختاری و مدل اندازه گیری به هم وابسته شوند. بنابراین بهتر است؛ برای جلوگیری از ابهامات تفسیری متغیرهای مکنون، ابتدا مدل اندازه گیری و سپس مدل ساختاری تخمین زده شود.
مرحله ارزیابی تناسب یا برازش: یک مدل وقتی گفته می شود؛ با یک سری داده های مشاهده شده تناسب دارد؛ که ماتریس کوواریانس ضمنی مدل با ماتریس کوواریانس داده های مشاهده شده، معادل شده باشد. بدین معنی که ماتریس نزدیک صفر باشد(هولی،۱۹۹۵،ص۱۲).تنها گام موجود در این مرحله به این شرح است: بررسی معیار کلی تناسب مدل و قابلیت آزمون پذیری مدل و ارزیابی موضوع که آیا اصلاحات مورد نیاز است یا خیر؟
هنگامی که یک مدلی تخمین زده می شود؛ برنامه نرم افزاری یک سری آمارهایی از قبیل خطای استاندارد، T – Value و غیره را درباره ارزیابی تناسب مدل با داده ها منتشر می کند. اگر مدل قابل آزمون باشد ولی با داده ها به طور مناسب تناسب نداشته باشد، شاخص­ های اصلاحی که یک وسیله معتبر برای ارزیابی تغییرات مورد نظر در بیان مدل هستند، به کار گرفته می شوند؛ تا مدل متناسب با داده ها شوند. مهم­ترین شاخص تناسب مدل، آزمون ^۲χ است، ولی به خاطر این که آزمون ^۲χ تحت شرایط خاصی عمل می کند و همیشه این شرایط محقق نمی شود؛ لذا یکسری شاخص های ثانویه ای نیز ارائه می گردد. مهم­ترین این شاخص ها عبارتند از: GFI، AGFI، RMSR .
حالت­های بهینه برای این آزمون ها به شرح زیر است:
۱- آزمون ^۲χ هر چه کمتر باشد بهتر است، زیرا این آزمون اختلاف بین داده و مدل را نشان می دهد.
۲- آزمون GFI و AGFI از ۸۰ درصد بایستی بیشتر باشد.
۳- آزمون RMSR هر چه کمتر باشد بهتر است، زیرا این آزمون یک معیار برای میانگین اختلاف بین داده های مشاهده شده و داده های مدل است.
مرحله اصلاح مدل: یکی از مهم ترین جنبه های بحث برانگیز مدل معادلات ساختاری اصلاح مدل است. اصلاح مدل مستلزم تطبیق کردن یک مدل بیان شده و تخمین زده شده است؛ که این کار از طریق آزاد کردن پارامترهایی که قبلا ثابت بوده اند؛ و یا ثابت کردن پارامترهایی که قبل از آن آزاد بوده اند؛ صورت می گیرد. این مرحله را می توان با مقایسه های تبعی یا Post Hoc در ANOVA قیاس کرد(هولی،۱۹۹۵،ص۱۳).
مهم ترین گام موجود در این مرحله به این شرح است: اگر اصلاحاتی موردنیاز باشد، مشخصات مدل (پارامترها) را ارزیابی کنید؛ و مشخصات جدیدی را وارد کنید. اصلاحات این مرحله شامل شناسایی محدودیتها و اضافه کردن پارامترهای اضافی است.
مرحله تفسیر مدل: اگر آزمون های تناسب نشان دهند؛ که مدل به طور کافی متناسب با داده ها می باشد، در این مرحله ما بر روی عوامل مشخص شده(پارامترهای مدل)، مدل متناسب شده تمرکز می-نمائیم. در این مرحله، معناداری پارامترهای مدل مورد ارزیابی قرار می گیرد . آزمون ها و مقایسه تخمین پارامترها و همچنین نمایش آن ها مستلزم تخمین های استاندارد شده ای است. به همین دلیل در این مرحله تخمین های غیر استاندارد را که عمدتا به مقیاس خود وابسته هستند؛ را به تخمین های استاندارد شده ای که وابسته به مقیاس خود نیستند؛ تبدیل می کنیم، و این کار تا حدودی برازش و پارامترهای مدل را تحت تأثیر قرار می­دهد.تنها گام این مرحله ارزیابی مدل و ضرایب پارامترهای مدل با آزمون فرض می باشد (شمس،۱۳۸۶،ص۲۲).
ابلاغ یا نوشتن گزارش تحقیقاتی: در این مرحله نتایج مدل معادلات ساختاری به شکل نمودار مسیر ارائه می گردد. نمودار مسیر، یک نمایش گرافیکی از مدل معادلات ساختاری است. سه جزء اصلی این نمودار شامل مستطیل­ها، بیضی ها و پیکان ها هستند(هولی،۱۹۹۵،ص۱۲).گام نهایی در هر تحقیق، گزارش نتایج تحقیق به روشی است؛ که سایر محققین بتوانند از منطق رویه­ ها و تجزیه و تحلیل­های تحقیق و تفسیرهای آن استفاده کنند.
آزمون‌های برازندگی مدل کلی
برازندگی، مناسب بودن و کفایت داده‌ها برای مدل مورد بررسی است. به این معنی که اگر شاخص‌های برازندگی نشان دهنده برازنده بودن مدل باشند، داده‌ها برای تجزیه و تحلیل و نتیجه‌گیری روابط موجود در مدل مناسب و کافی بوده‌اند (غفاری آشتیانی،۱۳۸۷،ص۱۲) .در دهه گذشته برای مدل‌های معادلات ساختاری آزمون‌های برازندگی متعددی ارائه شده است. با آن‌که انواع گوناگون آزمون‌ها که به گونه کلی شاخص‌های برازندگی نامیده می‌شوند؛ پیوسته در حال مقایسه، توسعه و تکامل‌اند، اما هنوز درباره حتی یک آزمون بهینه نیز توافق همگانی وجود ندارد، و این شاخص‌ها به شیوه‌های مختلفی طبقه‌بندی شده است. انواع شاخص های برازندگی مدل عبارتند از: (هومن،۱۳۸۴،ص۲۳).
شاخص مجذور­کای(^۲χ) _ نخست شاخص کای دو برای آزمون این فرضیه صفر که مدل مورد نظر در جامعه موجه است، محاسبه می‌شود. کای دو معنادار دلالت بر رد فرضیه صفر دارد که بیان می‌کند؛ آن مدل در جامعه موجه نیست. وقتی حجم گروه نمونه برابر با ۷۵ تا ۲۰۰ باشد، مقدار مجذور کای یک اندازه معقول برای برازندگی است. اما برای مدل‌های با n نمونه بزرگ‌تر، مجذور کای(همانند همه آزمون‌های معنادار بودن)، تقریباٌ همیشه از لحاظ آماری معنادار است. این مسئله با توجه به این مطلب که برای روش معادلات ساختاری(SEM)، گروه‌های نمونه با حجم زیاد توصیه می‌شود، تناقض دارد. علاوه بر این، مجذور کای تحت تأثیر مقدار همبستگی‌های موجود در مدل نیز هست. هرچه این همبستگی‌ها زیادتر باشد؛ برازش ضعیف‌تر است. به همین دلیل برای برازش مدل‌ها، اندازه‌های دیگری توسعه یافته است. یک راه‌ حل برای این مسئله توسعه شاخص‌های برازندگی است؛ که هر چند مبتنی بر مجذور کای است، اما به خاطر حجم نمونه از راهی کنترل می‌شود.
جذر برآورد واریانس خطای تقریب(RMSEA)- این اندازه که به صورت اعشاری گزارش می‌شود، مبتنی بر پارامتر غیر مرکزی است. این شاخص برای مدل‌های خوب برابر با ۰۵/۰ یا کمتر است. مدل‌هایی که RMSEA آن‌ها ۱۰/۰ یا بیشتر باشد، برازش ضعیفی دارند.
شاخص بنتلر- بونت^[۱۱۸]­یا شاخص نرم شده برازندگی(NFI)_ شاخص نرم شده برازندگی(NFI)، مدل صفر را به عنوان مدلی که در آن همه همبستگی‌ها صفر است تعریف می‌کند. چنان چه مقدار این شاخص بین ۹۰/۰ تا ۹۵/۰ باشد قابل قبول،و مقادیر بالاتر از ۹۵/۰ عالی است. عیب آن این است که اگر پارامترهای بیشتری به مدل اضافه شود، شاخص مذکور نمی تواند کوچک تر شود، بنابراین هرچه پارامترهای زیادتری به مدل افزوده شود، شاخص مذکور بزرگ تر خواهد بود .
شاخص تاکر- لویز ^[۱۱۹](TLI) یا شاخص نرم نشده برازندگی(NNFI)_ این شاخص ایراد به کاربردن شاخص نرم شده برازندگی(NFI) که برای افزودن پارامترها به مدل، جریمه‌ای وجود نداشت را با در نظر گرفتن چنین جریمه‌ای مطرح می‌کند. اگر این شاخص بزرگتر از ۰/۱ باشد، برابر با ۰/۱ قرار داده می‌شود. هم­چنین چنانچه مقدار این شاخص بین ۹۰/۰ تا ۹۵/۰ باشد؛ قابل قبول تلقی می‌گردد.
شاخص برازندگی تطبیقی(CFI)_ اگر این شاخص بزرگتر از ۰/۱ باشد؛ برابر با ۰/۱ و اگر کوچکتر از صفر باشد؛ برابر با صفر قرار داده می‌شود و همانند شاخص‌های قبلی چنان چه مقدار این کسر بین ۹۰% تا ۹۵% باشد، قابل قبول تلقی می‌گردد.
شاخص برازندگی(GFI) و شاخص تعدیل شده برازندگی(AGFI)_ ­شاخص‌های برازندگی به گونه کلی در دامنه بین صفر و یک قرار داده می‌شوند. ضرایبی که بالاتر از ۹۰% باشد؛ قابل قبول در نظر گرفته می‌شوند، هر چند این نیز مانند سطح ۰۵/۰=P ، اختیاری است. به طور کلی مقادیر شاخص‌های GFI و AGFI با نزدیک‌تر شدن به عدد ۰/۱ برازندگی خوب مدل را نشان می‌دهند. از میان شاخص‌های ذکر شده، به گونه کلی RMSEA به عنوان یک شاخص مطلوب و CFI به عنوان بهترین شاخص در نظر گرفته می‌شود.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها
۴-۱) مقدمه
در این تحقیق برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده ابتدا در سطح توصیفی با بهره گرفتن از شاخص های آماری به توصیف و تلخیص ویژگی­های جمعیت شناختی افراد نمونه در تحقیق شامل جنسیت، سن، تحصیلات، وضعیت تأهل پرداخته می شود سپس آمار تحلیلی مطرح می­گردد؛ که در آن مدل اندازه ­گیری تحقیق برازش شده و بعد مدل اصلی تحقیق بررسی می­ شود. در نهایت فرضیات تحقیق از طریق معادلات ساختاری آزمون می­شوند. تجزیه و تحلیل مذکور به وسیله نرم افزار لیزرل^[۱۲۰] انجام می گیرد.