1-5-1 فرضیه‌های اصلی 7
1-6 روش تحقیق 7
1-6-1 روش پژوهش از نظر ماهیت و محتوایی 7
1-6-2 روش پژوهش از نظر هدف 8
1-6-3 روش انجام پژوهش. 8
1-7 داده ها و روش جمعآوری آنها 8
1-8 قلمرو تحقیق 8
1-8-1 قلمرو موضوعی تحقیق 9
1-8-2 قلمرو زمانی تحقیق 9
1-8-3 قلمرو مکانی تحقیق 9
1-9 تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای تحقیق 9
1-10 ساختار تحقیق 11
فصل دوم (مبانی نظری و پیشنیه تحقیق) 12
2-1- مقدمه. 13
2-2- مبانی نظری عدم اطمینان. 14
2-2-1- شرایط عدم اطمینان در تصمیمگیری 14
2-2-2- عوامل عدم اطمینان. 17
2-2-3-آثار شرایط عدم اطمینان بر گزارشگری شرکت 19
2-2-4- آثار عدم اطمینان محیطی بر ارزش شرکت 20
2-3- مبانی نظری عدم تقارن اطلاعاتی 21
2-3-1- مفهوم عدم تقارن اطلاعاتی 21
2-3-2- نقش عدم تقارن اطلاعاتی در بازار سرمایه: 22
2-3-3- عدم تقارن اطلاعات و کارایی بازار: 23
2-3-4- عدم تقارن اطلاعات و فرضیه پیام دهی 26
2-3-5-فرضیه عدم تقارن اطلاعاتی مبتنی بر مدل بارون. 26
2-3-6-مبانی نظری تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش اوراق بهادار. 27
2-3-7-عدم تقارن اطلاعاتی و دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام. 30
2-3-8- پیامدهای عدم تقارن اطلاعاتی در بازار سرمایه. 34
2-4- مبانی نظری اقلام تعهدی سود حسابداری 36
2-4-1-حسابداری تعهدی 36
2-4-2-اقلام تعهدی 37
2-4-3-اهمیت اقلام تعهدی 37
2-4-4-کیفیت اقلام تعهدی 38
2-4-5-اقلام تعهدی غیر اختیاری و اختیاری 39
2-4-6-مفهوم مدیریت سود. 39
2-4-7-اندازه گیری مدیریت سود. 41
2-4-8-مدلهای اندازهگیری مدیریت سود. 42
2-4-8-1-مدل جمع اقلام تعهدی اختیاری(مدل جونز،1991) 42
2-4-8-3-مدل جمع اقلام تعهدی 47
2-4-8-4-مدل توزیعی 49
2-5-پیشینه تحقیق 50
2-5-1-تحقیق‌های خارجی 50
2-5-2- تحقیق‌های داخلی کشور. 53
فصل سوم (روش شناسی تحقیق) 61
3-1- مقدمه. 62
3-3-1- روش پژوهش از نظر ماهیت و محتوایی 62
3-3-2- روش پژوهش از نظر هدف 63
3-3-3- روش انجام پژوهش. 63
3-4- روش و ابزار جمعآوری داده ها 63
3-5- جامعه آماری پژوهش. 63
3-6-تعیین حجم نمونه پژوهش. 64
3-7-نحوه سنجش متغیرهای تحقیق 66
3-7-1-متغیر وابسته: عدم تقارن اطلاعاتی 66
3-7-2-متغیر مستقل:کیفیت اقلام تعهدی 67
3-7-3-متغیرهای کنترلی 68
3-7-4-متغیر تعدیلگر:شرایط عدم اطمینان. 69
3-8-مدلهای آزمون فرضیه های تحقیق 70
3-9-اعتبار درونی و برونی پژوهش : 71
3-10- روش تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیات 72

3-10-1- روش داده های پانل 73
3-10-2- آزمون معنی دار بودن مدل. 77
3-10-3- آزمون معنیدار بودن متغیرهای تحقیق 77
3-10-4-آزمونهای مربوط به مفروضات مدل رگرسیون خطی 78
3-10-5-تصمیم گیری برای رد یا پذیرش فرضیه ها 81
3-11-خلاصه فصل 81
فصل چهارم (تجزیه و تحلیل داده ها) 82
4-1- مقدمه. 83
4-2- آمار توصیفی 84
4-3-بررسی نرمال بودن توزیع متغیر وابسته. 86
4-4-تحلیل پانلی 87
4-5-آزمون فرضیه های تحقیق 89
4-5-1-برازش مدل با اثرات تصادفی 90
4-5-2-برازش مدل با اثرات تصادفی 95
4-6-خلاصه فصل چهارم. 98
فصل پنجم (نتیجه گیری و پیشنهاد های تحقیق) 99
5-1- مقدمه. 100
5-2-ارزیابی و تشریح نتایج آزمون فرضیه ها 100
5-2-1-نتیجه گیری از یافتههای فرضیه اصلی اول. 101
5-2-2-نتیجه گیری از یافتههای فرضیه اصلی دوم. 102
5-3-پیشنهادهایی برای پژوهشهای آتی 103
5-3-1-پیشنهاد های کاربردی 103
5-3-2-محدودیتهای تحقیق 104
منابع. 105
پیوستها وضمائم. 111
پیوست 1 112
پیوست 2. 116
پیوست 3 117
چکیده لاتین I
 
 
فهرست جداول

 
جدول  2-1    خلاصه نتایج مطالعات در مورد وجود عدم تقارن اطلاعاتی(فلاح، 1392). 33
جدول 2-2 خلاصه تحقیقات خارجی 56
جدول2-3 خلاصه تحقیقات داخلی 58
جدول3-1چگونگی انتخاب شرکتهای مورد مطالعه تحقیق 64
جدول  3 – 2 فراوانی اعضای نمونه به تفکیک نوع صنعت 65
جدول 4-1 آمار توصیفی برای متغیرهای تحقیق. 85
جدول 4-2 ماتریس همبستگی متغیرهای بکار رفته در مدل آزمون فرضیات 86
جدول4-3  آزمون جارکوبرا برای بررسی نرمال بودن متغیروابسته تحقیق. 87
جدول 4-4 آزمون چاو برای انتخاب مدل مناسب ( مدل با اثرات یا مدل بدون اثرات) 89
جدول 4-5 آزمون هاسمن برای انتخاب مدل مناسب. 90
جدول 4-5 برازش مدل با اثرات تصادفی 91
جدول 4-6 آزمون چاو برای انتخاب مدل مناسب ( مدل با اثرات یا مدل بدون اثرات) 94
جدول 4-7 آزمون هاسمن برای انتخاب مدل مناسب ( مدل با اثرات ثابت یا مدل با اثرات تصادفی) 94
جدول 4-8 برازش مدل با اثرات تصادفی 95
جدول 4-9 مقایسه مقدار میانگین کیفیت اقلام تعهدی غیر اختیاری برای قبل و بعد از عرضه 97
 
فهرست نمودارها

نمودار 2-1- نحوه تعادل در دو بازار. 28
نمودار 2-2-تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش. 28
نمودار2-3- یک بازار پر افت وخیز 30
نمودار 4-1- ناحیه رد و قبول فرض صفر. 93
چکیده
هدف این پژوهش، بررسی تأثیر شرایط عدم اطمینان بر رابطه بین کیفیت اقلام تعهدی و عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت‌های پذیرفته شده دربورس اوراق بهادار تهران است. از این رو 100 شرکت به روش حذف سیستماتیک به عنوان نمونه پژوهش انجام این پژوهش در چارچوب استدلالات قیاسی– استقرائی می­باشد، در طول سال­های 1385 ـ1390 انتخاب و کیفیت اقلام تعهدی بعنوان متغیر مستقل و شرایط محیطی پیچیده بعنوان متغیر کنترل­ کننده و عدم تقارن اطلاعاتی به عنوان متغیر وابسته مد نظر قرار گرفت. فرضیات با بهره گرفتن از آزمون‌های تحلیل رگرسیون،از جمله؛ آزمون T و Fو پانلی با بهره گرفتن از نرم افزار  Eviewsانجام گرفت. یافته­ های تحقیق حاکی از آن است که بین کیفیت اقلام تعهدی و عدم تقارن اطلاعاتی رابطه‌ای مثبت و معنی­دار وجود دارد. همچنین با توجه به نتایج شرایط محیطی پیچیده رابطه بین کیفیت اقلام تعهدی اختیاری و عدم تقارن اطلاعاتی را تضعیف می­ کند.
 
 
واژگان کلیدی : شرایط عدم اطمینان، کیفیت اقلام تعهدی، کیفیت اقلام تعهدی غیر اختیاری، کیفیت اقلام تعهدی اختیاری و عد
م تقارن اطلاعاتی.

فصل اول
 

کلیات پژوهش
 

1-1 مقدمه
 

کارآیی بازارهای سرمایه، منوط به اطلاعات عمومی موجود است که این خود شامل اطلاعات ارائه شده در صورت­های مالی و سایر اطلاعات افشا شده توسط شرکت است که به طور عمده نتیجه تحلیل مدیران می‌باشد. نخستین عاملی که تمام سرمایه گذاران باید مدنظر قرار دهند شرایط عدم اطمینان[1] است. سرمایه گذاران با این امید دارایی‌ها را می‌خرند که انتظار دارند در طول چند دوره بعد بازده کسب کنند. این بازده را می­توان پیش بینی نمود، اگرچه ممکن است بازده پیش بینی شده دست یافتنی نگرددکه این امر بطور بالقوه موجب بروز عدم اطمینان میان سرمایه گذاران می‌شود. با افزایش عدم اطمینان اقتصادی در اوایل سال 2009 بسیاری از شرکت‌ها تغییرات عمده‌ای را در رویه­های گزارشگری مالی خود ایجاد کردند. شواهد تجربی پیشین عدم اطمینان را بعنوان عاملی که موجب تغییر رفتار پیش ­بینی مدیران می­شود؛ مورد توجه قرار داده­اند. این در حالی است که عدم اطمینان درباره چشم انداز آتی واحدهای تجاری، مسأله‌ای است که می ­تواند بطور قابل توجهی برای سرمایه ­گذاران و فعالان بازار سرمایه اهمیت داشته باشد و واکنش آنها به اطلاعات منتشر شده شرکت را تحت تاثیر قرار بدهد(مرادی شمیم، 1390).
هنگامی که محیط خارجی یک شرکت در اثر رویدادهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی دچار نوسان می‌شود، عملکرد شرکت نیز به طور ناخواسته دچار نوسان می‌گردد؛ زیرا شرکت به ناچار مجبور است مواد اولیه، نیروی کار و دیگر عوامل تولید خود را از این محیط نامطمئن تأمین کند و کالاها و خدمات خود را نیز در همین محیط به فروش برساند. از آنجا که همه‌ی این عوامل دائماً از نوسان­های محیطی خود متأثر می‌شوند، در نتیجه عملکرد و سودآوری شرکت را به طور ناخواسته تحت تأثیر قرار می­ دهند. این در حالی است که وقوع و یا عدم وقوع این رویدادها تحت کنترل مدیریت واحد تجاری نیست؛ زیرا هیچ شرکتی نمی‌تواند از تأثیرگذاری محیط بر عوامل تولید خود جلوگیری کند. بنابراین می‌توان گفت عدم‌اطمینان محیطی، تصمیمات شرکت و فعالیت‌های آن را محدود می‌کند، به هر حال مدیران دارای استراتژی‌هایی هستند که در موقع رو به رو شدن با عدم اطمینان از آن استفاده نموده و به این عدم اطمینان‌ها واکنش نشان می‌دهند. مدیریت سود یکی از انواع این استراتژی‌ها می‌باشد. مدیران شرکت­ها به این امر تمایل دارند تا تغییرپذیری سودهای گزارش شده‌ی خود را کاهش دهند. در نتیجه، اقدام به مدیریت سود می­نمایند. مدیریت سود، به معنای دخالت هدفمندانه در فرآیند گزارشگری مالی، با قصد رسیدن به اهداف شخصی است. و انجام مدیریت سود باعث ایجاد عدم تقارن بین مدیریت و سرمایه­گذاری می‌شود. در عدم تقارن اطلاعاتی بالا، احتمالاً حجم مدیریت سود فرصت­طلبانه نیز افزایش می­یابد. علاوه بر این مدیریت سود، عدم اطمینان را درباره­ی جریان نقدی آتی شرکت افزایش می­دهد و این در حالی است که مدیریت سود، عدم تقارن اطلاعاتی بازار سهام را افزایش می­دهد. نهایتاً، فرض می­شود که کشف مدیریت سود سخت خواهد بود؛ زیرا در اعداد و ارقام حسابداری، پایداری وجود ندارد (قوش و اولسن[2]،2009). استانداردهای حسابداری معمولاً درجاتی از انعطاف­پذیری در انتخاب روش­های حسابداری را برای مدیریت فراهم می‌آورند و مدیران معمولاً در هنگام رو به رو شدن با عدم اطمینان، به‌طور فرصت طلبانه‌ای از این روش­ها برای کاهش نوسانات در سود گزارش شده استفاده می­ کنند.
کیفیت اقلام تعهدی ناشی از دو جزء می­باشد. یک جزء داخلی یا غیراختیاری که ناشی از عواملی است که تحت اختیار مدیر نیست و متاثر از شرایط و ویژگی­های خاص شرکت و یا اقتصاد می­باشد و یک جزء اختیاری که ناشی از انتخاب­های مدیر در خصوص رویه­های گزارشگری مالی است. واکنش بازار به اعلان سود می ­تواند اولین معیار عدم تقارن اطلاعاتی شرکت از طریق افشای اطلاعات باشد.

1-2 بیان مسأله
 

تقارن اطلاعاتی در صورتی وجود دارد که مدیران و بازار اطلاعاتی کسانی درباره شرکت دارند. بنابراین مدیران و بازار، عدم اطمینان درباره شرکت را یکسان تحمل می­ کنند؛ اما در صورت وجود عدم تقارن اطلاعاتی، مدیران به دلیل دارا بودن اطلاعات خصوصی و محرمانه درباره شرکت، اطلاعات بیشتر و بهترین سبت به بازار در اختیار دارند؛­ یعنی به اطلاعات شرکت قبل از ارائه به بازار دسترسی دارند. اطلاعات خاص شرکت، در طول زمان از طریق رویدادهای افشاکننده اطلاعات به بازار انتقال می‌یابد. بازار تا قبل از افشا، مقداری عدم اطمینان درباره شرکت دارد. عدم تقارن اطلاعاتی شرکت برابر است با کل عدم اطمینان درباره شرکت­، زیرا احتمال می­رود مدیران و بازار به یک اندازه از تأثیرمتغیرهای بازار بر ارزش شرکت آگاهی داشته باشند. واکنش بازار به اعلان سود می ­تواند اولین معیار عدم تقارن اطلاعاتی شرکت از طریق افشای اطلاعات باشد. عدم تقارن اطلاعاتی می ­تواند بر حسب محیط اطلاعاتی، کثرت اعلان­های عمومی و تعداد معاملات شرکت تعیین شود و همچنین تحت تأثیر رفتار مدیران یا بازار قرارگیرد. به عنوان نمونه، وقتی اعلان عمومی خبری درباره شرکت انجام می­گیرد بافرض ثابت بودن سایر عوامل، ممکن است بازار درباره وضع واقعی شرکت آگاه­تر شود وعدم تقارن اطلاعاتی کاهش یابد(احمدپور و عجم،1389).
هدف مدیریت این است که شرکت را در نظر سرمایه ­گذاران و بازار سرمایه با ثبات و پویا نشان دهد. کسب جایگاهی مناسب در میان رقبا و بازارسرمایه باعث می­شود سرمایه ­گذاران و اعتباردهندگان نسبت به شرکت نظر مساعدتری داشته باشند و شرکت از صرف هزینه­هایبیشتر در رقابت با سایر شرکت­های مشابه بی­نیاز شود و با هزینه کمتر اعتبار و وامدریافت کند. شواهد تجربی نشان می­ دهند که مدیران واحدهای انتفاعی ممکن با بهره گرفتن از روش­های ساختگی مانند استفاده از اقلام تعهدی اختیاری و یا واقعی مانند دستکاری زمان و مبلغ درآمدهای فروش، دست به هموارسازی سود بزنند. وجود یک الگوی رشد پایدار در سود شرکت، دارای مزیت اطلاعاتی برای سرمایه ­گذاران و سایر استفاده­کنندگان از اطلاعات شرکت است و توانایی آنان را در پیش ­بینی سودهای آتی، بطور بالقوه افزایش می­دهد(حبیب و همکاران،2011).
شرایط عدم اطمینان محیطی عبارت است از نرخ تغییرات یا نوسان در محیطی که واحد انتفاعی در آن فعالیت می­ کند که می ­تواند شامل مشتریان، ­رقبا، ­مقررات دولتی و اتحادیه­های کارگری باشد(تانگ[3]،1979). تئوری سازمان، عدم اطمینان محیطی را مبتنی بر کمبود اطلاعات برای تصمیم ­گیری تعریف می­ کند. بر این اساس، زمانی که مدیران اطلاعات مورد نیاز برای اتخاذ تصمیمات آتی در اختیار ندارند؛ محیط عملیاتی واحد انتفاعی را غیرقابل پیش ­بینی برآورد نموده و شرایط عدم اطمینان محیطی رخ می­دهد(هاچ[4]، 1997). در حیطه گزارشگری مالی، گوش و اولسن[5](2008) دریافتند که عدم اطمینان محیطی مدیران را به اعمالی در جهت کاهش عدم تقارن اطلاعاتی، تحریک می­ کند. آنها پیشنهاد دادند که مدیران بطور بالقوه، به شرایط عدم اطمینان واکنش نشان داده و رفتار گزارشگری مالی خود را در این شرایط تغییر می‌دهند. طبق تئوری نمایندگی، وجود عدم تقارن اطلاعاتی بین سهامداران و مدیران، اجتناب­ناپذیر است و این امر ناشی از جدایی مالکان از مدیران است. شواهد نشان می‌دهد که عدم اطمینان بطور بالقوه­ای با عدم تقارن اطلاعاتی مرتبط می­باشد(حبیب و همکاران،2011). بر این اساس بنظر می‌رسد که شرایط عدم اطمینان، بر رابطه بین کیفیت اقلام تعهدی(اختیاری و غیر اختیاری) و عدم تقارن اطلاعاتی در بازار سرمایه، تأثیرگذار باشد.

1-3 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
 

اقلام تعهدی حسابداری با تطابق دادن هزینه­ها و درآمدهای حاصل شده در یک دوره­ی مالی، جریانات نقدی را بدون در نظر گرفتن زمان وقوع، به سود خالص تبدیل می‌کنند. این اقلام دارای مقادیری از خطای اندازه‌گیری هستند. علاوه بر این، اقلام تعهدی ممکن است به خاطر دستکاری‌های آگاهانه­ی مدیریت(مدیریت سود) و اعمال دیدگاه­های شخصی نیز دارای انحرافاتی باشند. از این رو، سرمایه ­گذاران لازم است برای دستیابی به درک کاملی از معنای ارزشی اقلام تعهدی، متحمل هزینه‌ی قابل توجهی برای پردازش اطلاعات شوند. سرمایه‌گذارانی که در فهمیدن ارزش اقتصادی واقعی اقلام تعهدی کند عمل می‌کنند، در سال جاری، ارزش درستی را از اقلام نخواهند داشت(خدامی پور و قدیری،1389).
موضوع بازارهای نامتقارن، مسأله­ای بسیار مهم است که با پیچیده شدن کالاها و خدمات و از طرف دیگر، پیچیده شدن مکانیزم مبادله روز به روز بر اهمیت آن افزوده شده و نیاز به توجه بیشتر و ارائه­ راهکارهای جدیدتری را از سوی بازیگران بازار، یعنی فروشنده­ها، خریداران، نهادهای قانونی، مدیران، اعتباردهندگان و نهایتاً دولت می‌طلبد. عدم تقارن اطلاعات، پیامدهای نامطلوب مختلفی را از قبیل کاهش کارایی بازار، افزایش هزینه‌های معاملاتی، ضعف بازار، نقدشوندگی پایین و به طور کلی کاهش سود حاصل از معاملات در بازارهای سرمایه را در پی دارد. مطالب یاد شده می ­تواند بیانگر اهمیت موضوع عدم تقارن اطلاعات و تأثیر آن بر تصمیم‌گیری‌های اقتصادی باشد. در این مطالعه، به منظور شناسایی میزان تاثیر اقلام تعهدی بر پدیده‌ی عدم تقارن اطلاعاتی به بررسی رابطه‌ی این اقلام با عدم تقارن اطلاعاتی در شرایط عدم اطمینان در بازار بورس اوراق بهادار تهران پرداخته‌اید. ضرورت دیگر انجام تحقیق حاضر، توجه به شرایط عدم اطمینان به عنوان یک عامل خارج از شرکت و خارج از کنترل مدیر در تعیین راهبردهای گزارشگری مالی است.

1-4 اهداف مشخص تحقیق
 

آگاهی دادن در خصوص تأثیر شرایط محیطی پیچیده بر رابطه بین کیفیت اقلام تعهدی و عدم تقارن اطلاعاتی.
 

توجه به شرایط محیطی پیچیده بعنوان عاملی که باید توسط فعالان بازار سرمایه در تصمیم ­گیری­های سرمایه­گذاری لحاظ شود.
 

کمک به سرمایه ­گذاران و تامین کنندگان سرمایه شرکت­های فعال در شرایط محیطی پیچیده جهت ارزیابی بهتر محیط گزارشگری مالی این شرکت­ها.
 

مطالعه تأثیر شرایط محیطی پیچیده بر رفتار گزارشگری مدیران در مواجه با عدم تقارن اطلاعاتی در جهت کمک به تکمیل مبانی نظری تئوری نمایندگی.
[1]Uncertainty
[2] Ghosh and Olson
[3]Tung
[4] Hatch
[5] Goush & Olson

تعداد صفحه:129

قیمت : 37500 تومان