1-5- فرضیه ­های تحقیق 6
1-6- تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای تحقیق 6
1-6-1- متغیرهای مستقل 6
1-6-2- متغیر وابسته. 9
1-6-3- متغیر کنترلی 9
1-7- ساختار تحقیق 10
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق
2-1- مقدمه. 12
2-2- شاخص­های ارزیابی عملکرد شرکت­ها 13
2-2-1- نسبت­های مالی14
2-2-2- بازده دارایی­ها 16
2-2-3- گردش کل دارایی­ها 17
2-2-4- بازده فروش(حاشیه سود) 18
   2-2-5- بازده حقوق صاحبان سهام. 19
   2-2-6- میزان فروش اعتباری 19
2-3- رشد دارایی 20
   2-3-1- اندازه ­گیری رشد دارایی 21
   2-3-2- عوامل مؤثر بر رشد دارایی 22
2-4- شاخص­های ارزیابی عملکرد شرکت و رشد دارایی 24
2-5- پیشینه تحقیق 26
   2-5-1- تحقیقات خارجی 27
2-5-2- تحقیقات داخلی 31
2-6- خلاصه تحقیقات داخلی و خارجی 33
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
3-1- مقدمه. 40
3-2- قلمرو تحقیق 40
   3-2-1- قلمرو موضوعی تحقیق 40
3-2-2- قلمرو زمانی تحقیق 40
   3-2-3- قلمرو مکانی تحقیق 41
3-3- فرضیه ­های تحقیق 41
3-4- جامعه آماری و نحوه انتخاب شرکت­های مورد مطالعه جهت آزمون فرضیه ­های تحقیق 41
3-5- مدل مفهومی تحقیق 43
3-6- روش تحقیق 46
3-7- روش­ها و ابزار جمع­آوری داده­ ها 46
3-8- روش تجزیه و تحلیل داده­ ها و آزمون فرضیه ­ها 47
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده­ ها
4-1- مقدمه. 51
4-2- آمار توصیفی 51
4-3- آزمون کلموگروف- اسمیرنوف. 51
4-4- آزمون فرضیه ­های تحقیق 52
   4-4-1- آزمون فرضیه اول. 52
4-4-2- آزمون فرضیه دوم. 55
   4-4-3- آزمون فرضیه سوم. 58
   4-4-4- آزمون فرضیه چهارم. 61
4-4-5- آزمون فرضیه پنجم. 64
4-5- مدل مفهومی 67
4-6- مدل اکتشافی 69
فصل پنجم: نتیجه­گیری و پیشنهادها
5-1– مقدمه 72
5–2– خلاصه پژوهش. 72
5-3- نتایج آزمون فرضیه ­ها. 74
5-3-1- نتیجه آزمون فرضیه اول 74
5-3-2- منیجه آزمون فرضیه دوم. 74
5-3-3- نتیجه آزمون فرضیه سوم. 75
   5-3-4- تحلیل فرضیه چهارم. 75
   5-3-5- نتیجه آزمون فرضیه پنجم. 76
5-4- نتیجه­گیری کلی 76
5-5- مقایسه نتایج تحقیق با نتایج تحقیقات مشابه77
5-6- پیشنهادهای تحقیق.79
5-6-1- پیشنهادهای کاربردی.79
5-6-2- پیشنهادهای علمی برای تحقیقات آتی81
5-7- محدودیت­های تحقیق81
منابع 82
پیوست87
 
فهرست جدول­ها
جدول( 2-1) خلاصه تحقیقات خارجی .33
جدول (2-2) خلاصه تحقیقات داخلی36
جدول(3-1) چگونگی انتخاب شرکت­های مورد مطالعه تحقیق43
جدول (4-1) آمار توصیفی متغیرها51
جدول (4-2) نتایج آزمون کلموگروف اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیرها.52
جدول (4-3) نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن برای فرضیه اول. .53
جدول (4-4) نتایج آزمون خی دو برای فرضیه اول54
جدول (4-5) رشد دارایی برای فرضیه اول54
جدول (4-6) جدول ضرایب رگرسیون لجستیک برای فرضیه اول.55
جدول (4-7) نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن برای فرضیه دوم.56
جدول (4-8) نتایج آزمون خی­دو برای فرضیه دوم57
جدول (4-9) رشد دارایی برای فرضیه دوم.57
جدول (4-10) جدول ضرایب رگرسیون لجستیک برای فرضیه دوم.58
جدول (4-11) نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن برای فرضیه سوم.59
جدول (4-12) نتایج آزمون خی­دو برای فرضیه سوم60
جدول (4-13) رشد دارایی برای فرضیه سوم .60
جدول (4-14) جدول ضرایب رگرسیون لجستیک برای فرضیه سوم .61
جدول (4-15) نتایج ضریب همبستگی پیرسون برای فرضیه چهارم .62
جدول (4-16) نتایج آزمون خی­دو برای فرضیه چهارم 62
جدول (4-17) رشد دارایی برای فرضیه چهارم.63
جدول (4-18) جدول ضرایب رگرسیون لجستیک برای فرضیه چهارم.63
جدول (4-19) نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن برای فرضیه پنجم.65
جدول (4-20) نتایج آزمون خی­دو برای فرضیه پنجم.65
جدول (4-21) رشد دارایی برای فرضیه پنجم.65
جدول (4-22) جدول ضرایب رگرسیون لجستیک برای فرضیه پنجم.66
جدول(4-23) نتایج آزمون خی­دو برای مدل کلی67
جدول(4-24) رشد دارایی برای مد.کلی.68
جدو
ل( 4-25) ضرایب رگرسیون لجستیک برای مدل کلی68
جدول( 4- 26) معیارهای مناسبت مدل، مدل مفهومی.69
جدول( 4-27) جدول معیارهای مناسبت مدل، مدل اکتشافی.70
 
فهرست شکل­ها
شکل (4-1) مدل مفهومی67
شکل (4-2) مدل اکتشافی69
 

چکیده
 

دارایی­ها منابع اقتصادی هستند که انتظار می­رود برای عملکرد آتی شرکت مفید واقع شوند. رشد دارایی باعث ایجاد ظرفیت­ها، فرصت­ها، درآمد و سود می­شود، این رشد یا به صورت ساختاری و ذاتی در درون شرکت به وقوع می­پیوندد یا از راه تحصیل و ادغام شرکت­ها حاصل می­شود. شرکت­های دارای رشد مثبت یا منفی دارایی، از نظر عملکرد ویژگی­های متفاوتی دارند؛ بنابراین انتظار می­رود شاخص­های ارزیابی عملکرد شرکت، رشد مثبت یا منفی دارایی را پیش ­بینی کنند. هدف این تحقیق بررسی اخبار و اطلاعات حاصل از گزارش­های مالی شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در قالب نسبت­های مالی و یافتن میزان تأثیر این نسبت­ها بر رشد دارایی شرکت­های مورد مطالعه است. بدین منظور از اطلاعات مالی 52 شرکت از مجموعه شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی 1386 تا 1390 به صورت مقطعی استفاده شده است. فرضیه ­های تحقیق نیز با بهره­ گیری از الگوی رگرسیون لجستیک و با بهره گرفتن از نرم­افزارهای آماری SPSS و  Amosآزمون شده ­اند. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ­ها نشان می­دهد که نسبت­های مالیِ بازده دارایی، گردش دارایی، حاشیه سود، بازده حقوق صاحبان سهام و میزان فروش اعتباری به عنوان شاخص­های ارزیابی عملکرد شرکت، تأثیر مثبت و معناداری بر رشد دارایی دارند، بنابراین می­توان با بهره گرفتن از شاخص­های مذکور و با کنترل اندازه شرکت رشد دارایی را در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پیش ­بینی کرد.
 
کلید واژگان: رشد دارایی، عملکرد شرکت، بازده دارایی، گردش دارایی، حاشیه سود، بازده حقوق صاحبان سهام، میزان فروش اعتباری
 
 
            فصل اول
          کلیات تحقیق
 

1-1-   مقدمه
 

اطلاعات حسابداری یکی از مهمترین عناصر ارزیابی عملکرد شرکت­ها محسوب می­شود و در میان تمامی معیارها و مبانی یکی از اصول اساسی و انکار ناپذیر است. به دلیل وجود عدم تقارن اطلاعاتی میان مالکان و مدیران می­توان حسابداری را به عنوان مکانیزمی جهت انتقال اطلاعات مربوط و مفید از درون سازمان به بیرون از آن تعریف نمود؛ که نتیجه آن اتخاذ تصمیمات بهتر توسط سرمایه ­گذاران می­باشد. این امر یعنی أخذ تصمیمات بهتر، باعث بهبود عملکرد بازارهای اوراق بهادار و در نهایت منجر به افزایش رفاه کل جامعه می­گردد. تاکنون تحقیقات زیادی اعم از داخلی و خارجی، رابطه بین متغیرهای مختلف حسابداری را مورد بررسی قرار داده­اند. با انجام این تحقیقات می­توان به اهمیت حسابداری و اطلاعات حاصل از این فرآیند پی برد. به عبارت بهتر، اگر رابطه­ای بین متغیرهای تحقیق وجود داشته باشد؛ حسابداری و اطلاعات حاصل از آن مفید و در غیر این صورت فاقد ارزش است، بنابراین هدف اصلی گزارشگری مالی فراهم نمودن اطلاعاتی برای سرمایه ­گذاران، مدیران، کارکنان، دولت، اعتباردهندگان و سایرین جهت اتخاذ تصمیمات منطقی در رابطه با عملیات شرکت است. اطلاعات باید برای افرادی که درک معقولی از فعالیت­های تجاری و اقتصادی دارند، قابل فهم و قابل اتکا باشد. با توجه به اهمیتی که سرمایه ­گذاران درخصوص وضعیت بازدهی دارند؛ بررسی وضعیت صورت­های مالی و گزارش­های پیوست به عنوان عوامل اثرگذار بر بازدهی آتی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا اطلاعات مزبور برای پیش ­بینی مقدار، زمان و اطمینان یا عدم اطمینان وضعیت مالی آتی مورد استفاده قرار می­گیرد.
تحلیل­گران، سرمایه ­گذاران و سایر استفاده­کنندگان از گزارش­های مالی شرکت­ها باید عامل نرخ رشد دارایی را در تحلیل­های خود مد نظر قرار دهند؛ زیرا با توجه به نتایج حاصل شده از پژوهش­های پیشین، افزایش در حجم سرمایه­گذاری در دارایی­ها با تقسیم منابع مالی شرکت در فعالیت­های عملیاتی و به دنبال آن کاهش ریسک و کاهش ریسک نیز با کاهش بازده همراه است، بنابراین بررسی تأثیر شاخص­های ارزیابی عملکرد شرکت­ها بر رشد دارایی در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می ­تواند در بررسی وضعیت آتی شرکت مفید واقع شود.

1-2-   بیان مسأله
 

یکی از پیآمد­های سیر تحول حسابداری استفاده از نسبت­های مالی برای ارزیابی عملکرد و تجزیه و تحلیل صورت­های مالی است که پیدایش آن­ها به اواخر قرن نوزدهم میلادی بر می­گردد و محاسبه آن­ها به­طور کامل به صورت­های مالی شامل ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت گردش وجه نقد بستگی دارد. نسبت­های مالی در چهار گروه نسبت­های نقدینگی، فعالیت، سرمایه­گذاری و سودآوری طبقه ­بندی می­شوند.
از جمله منابع اقتصادی یک شرکت که انتظار می­رود برای عملکرد آتی مفید واقع شوند، دارایی­ها هستند. انواعی از دارایی­ها مانند وجه نقد و حساب­های دریافتنی اقلام پولی و بعضی دیگر مانند موجودی کالا، زمین، ساختمان و تجهیزات، دارایی­های فیزیکی غیر­پولی و دارایی­های دیگری مانند علائم تجاری، حق اختراع و حق چاپ اقلام غیرفیزیکی و نامشهود هستند. دارایی­های یک شرکت تجاری بخش مهمی از عملیات مؤسسه را تشکیل می­ دهند و در فعالیت تجاری مؤسسه با سایر عناصر بدهی و سرمایه در ارتباط قرار می­گیرند. در بیشتر تحقیقات انجام شده در داخل و خارج از کشور، بازده سهام به عنوان معیار مهمی برای اندازه ­گیری عملکرد شرکت مطرح شده است؛ اما تحقیقات پیشین نشان می­دهد که بازار برای لحاظ کردن اطلاعاتی که در دسترس همگان قرار می­گیرد، کند است و این موضوع در مقابل فرضیه بازار کارا قرار می­گیرد(مگینا و همکاران[1]،2012).
رشد دارایی باعث ایجاد ظرفیت­ها، فرصت­ها، درآمد و سود می­شود. این رشد یا به صورت ساختاری و ذاتی در درون شرکت به وقوع می­پیوندد و یا از راه تحصیل و ادغام شرکت­ها حاصل می­شود. شرکت­های دارای رشد مثبت یا منفی دارایی از نظر عملکرد ویژگی­های متفاوتی دارند. تحقیق حاضر تأثیر شاخص­های ارزیابی عملکرد شرکت بر رشد دارایی را مورد بررسی قرار می­دهد. برای این منظور، از نسبت­های مالیِ بازده دارایی، گردش دارایی، حاشیه سود(بازده فروش)، بازده حقوق صاحبان سهام و میزان فروش اعتباری به عنوان شاخص­های ارزیابی عملکرد شرکت استفاده می­شود و تأثیر این متغیرها بر رشد دارایی در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار می­گیرد، بنابراین در این پژوهش شاخص­های ارزیابی عملکرد شرکت، متغیر مستقل و رشد دارایی به عنوان متغیر وابسته استفاده می­شوند. همچنین این بررسی با کنترل اندازه شرکت صورت می­گیرد.
با توجه به توضیحات فوق، سؤالات اصلی پژوهش بدین صورت تدوین شده ­اند:

آیا شاخص­های ارزیابی عملکرد شرکت بر رشد دارایی در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تأثیرگذار هستند؟
 

آیا شاخص­های ارزیابی عملکرد شرکت، قادر به پیش ­بینی رشد دارایی می­باشند؟
 

1-3-   اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
 

یکی از مهمترین مسائل برای سرمایه­گذارن، اعتباردهندگان و به طور کلی تصمیم­گیرندگان داخلی و خارجی، مسأله ارزیابی عملکرد شرکت­هاست. در آستانه قرن بیست و یکم میلادی، اقتصاد اکثر کشورها به سمت خصوصی­سازی و مشارکت آحاد جامعه در تأمین سرمایه مورد نیاز شرکت­ها سوق یافته، به گونه­ای که این امر موجب پیدایش شرکت­های ملی و چند ملیتی نیز شده است. بر این اساس امروزه نتایج عملکرد شرکت­ها، منفعت انفرادی ندارد و منافع گروه کثیری از آحاد جامعه را تحت تأثیر قرار می­دهد. تحت این شرایط عدم کنترل و نظارت صحیح بر عملکرد شرکت­ها توسط سهامداران ممکن است آثار زیان­باری بر ثروت سهامداران و در نهایت اقتصاد جامعه به همراه داشته باشد. در نتیجه ارزیابی عملکرد شرکت ضرورت دارد( انصاری و کریمی، 1388).
معیار­های زیادی برای ارزیابی عملکرد وجود دارد که هر کدام در جایگاه خود می ­تواند معیار مناسبی باشد. در این پژوهش از نسبت­های مالی به عنوان شاخص­هایی برای مقایسه و نیز تحلیل و تفسیر سلامت مالی شرکت­ها استفاده می­شود که معمولا” معیارهای مهم و استانداردی برای سرمایه ­گذاران و محققان در بررسی اوضاع مالی شرکت­ها هستند. از طرف دیگر، بررسی وضعیت تغییرات در دارایی­ها که از منابع اصلی رشد و توسعه آتی شرکت­ها هستند؛ از اهمیت بسزایی برخوردار است. از این رو پی بردن به چگونگی تعامل دارایی­ها و عملکرد شرکت در اتخاذ تصمیمات اقتصادی می ­تواند بسیار مفید واقع شود.

1-4-   اهداف تحقیق
 

1-4-1- هدف اصلی
امروزه در بسیاری از پژوهش­ها از نسبت­های مالی به عنوان شاخص­هایی برای ارزیابی عملکرد شرکت که شاخصی از ثروت آفرینی برای سهامداران است، یاد می­ کنند. بررسی وضعیت سرمایه­گذاری در دارایی­ها نیز از نظر میزان تأثیر آن بر منابع مالی در دسترس برای توزیع میان مالکان و اعتباردهندگان شرکت و همچنین تأثیر آن در کاهش ریسک کلی شرکت به دلیل افزایش در رشد منافع مورد انتظار دارایی­ها و به تبع آن کاهش بازده از اهمیت ویژه­ای برخوردار است،
هدف اصلی پژوهش حاضر که از جمله مطالعات اثباتی در حسابداری است؛ بررسی اطلاعات حاصل از گزارش­های مالی شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای یافتن تفاوت ویژگی­های عملکرد شرکت­های دارای رشد مثبت و منفی دارایی می­باشد.
1-4-2- هدف ویژه
در پژوهش حاضر از نسبت­های مالیِ بازده دارایی، گردش دارایی، حاشیه سود(بازده فروش)، بازده حقوق صاحبان سهام و میزان فروش اعتباری به عنوان شاخص­هایی برای ارزیابی عملکرد