پایان نامه تأثیر ترکیب هیأت مدیره بر محتوای اطلاعاتی و کیفیت سود |
 |
1-3) اهداف تحقیق 4
1-4) اهمیت و ضرورت انجام تحقیق. 5
1-5) فرضیه های تحقیق و مبانی نظری فرضیه ها 6
1-6) قلمرو تحقیق. 9
1-6-1) قلمرو موضوعی تحقیق. 9
1-6-2) قلمرو زمانی تحقیق 9
1-6-3) قلمرو مکانی تحقیق 9
1-7) استفادهکنندگان از نتایج تحقیق. 9
1-8) تعریف واژهها و اصطلاحات. 10
1-9) ساختارتحقیق. 12
فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق
2-1) مقدمه 13
2-2) ادبیات و مبانی نظری تحقیق. 14
2-2-1) حاکمیت شرکتی. 14
2-2-1-1) اندازه هیأتمدیره. 16
2-2-1-2) نسبت اعضای غیرموظف 17
2-2-1-3) نفوذ مدیرعامل 18
2-2-1-4) دوگانگی نقش مدیرعامل و رئیس هیأتمدیره 18
2-2-2) کیفیت و ویژگیهای هیأت مدیره. 19
2-2-2-1) اندازه هیأتمدیره. 19
2-2-2-2) ترکیب و ساختار هیأتمدیره. 19
2-2-2-3) جلسات هیأتمدیره. 20
2-2-2-4) دانش مالی هیأتمدیره. 20
2-2-2-5) جدایی نقش هیأتمدیره و مدیرعامل. 21
2-2-2-6) استقلال هیأتمدیره 21
2-2-2-7) اعتبار هیأتمدیره. 21
2-2-2-8) موارد مستخرجه از قانون تجارت در خصوص وظایف هیأتمدیره. 24
2-2-3) کیفیت سود 30
2-2-3-1) اهمیت ارزیابی کیفیت سود 31
2-2-4) مدیریت سود 31
2-2-4-1) مفهوم مدیریت سود. 33
2-2-4-2) شیوه های مدیریت سود 35
2-2-4-3) مدیریت واقعی سود 36
2-2-4-4) پیامدهای دستکاری فعالیتهای واقعی 36
2-2-4-5) ابزارهای مدیریت سود. 38
2-2-4-6) انگیزههای مدیریت سود. 39
2-2-4-7) مدیریت سود خوب در برابر مدیریت سود بد 40
2-2-5) سودآوری. 41
2-2-5-1) تعریف سودآوری 42
2-2-5-2) نسبتهای سودآوری 42
2-2-5-2-1) نسبت سود ناخالص به فروش. 42
2-2-5-2-2) نسبت سود عملیاتی به فروش. 43
2-2-5-2-3) نسبت سود خالص به فروش. 43
2-2-5-2-4) بازده کل داراییها 44
2-2-5-2-5) خالص بازده داراییها. 44
2-2-5-2-6) بازده حقوق صاحبان سهام 45
2-2-5-2-7) بازده سرمایهگذاری. 45
2-2-5-2-8) سود هر سهم. 46
2-2-6) محتوای اطلاعاتی سود 48
2-2-7) مطالعه اخبار خوب و بد بر ضریب واکنش سود 48
2-2-7-1) تئوریهای مرتبط با واکنش بازار نسبت به اخبار. 49
2-2-7-2) تأثیر واژگان در اخبار بازار سرمایه 50
2-2-8) محتوای اطلاعاتی سود و ساختار هیأتمدیره. 51
2-2-9) کیفیت سود و اعضای مستقل هیأتمدیره 54
2-3) پیشینه تحقیق 55
2-3-1) پیشینه داخلی تحقیق 55
2-3-2) پیشینه خارجی تحقیق 58
2-4) خلاصه فصل. 60
فصل سوم: روش تحقیق
3-1) مقدمه 61
3-3) فرضیه های تحقیق. 62
3-4) روش تحقیق 62
3-5) مدلهای تحقیق 63
3-6) متغیرهای تحقیق و نحوه اندازه گیری آنها. 65
3-7) جامعه آماری 67
3-8) نمونه و روش نمونه گیری 67
3-9) روش جمعآوری اطلاعات 69
3-9) آمار توصیفی 69
3-10) روشهای تجزیهوتحلیل داده ها 70
3-10-1) روش آزمون فرضیه ها. 70
3-10-2) رگرسیون چند متغیره. 71
3-10-3) تحلیل همبستگی. 71
3-10-3-1) ضریب همبستگی پیرسون. 71
3-10-3-2) ضریب تعیین و ضریب تعیین تعدیل شده 73
3-10-4) آزمون معنادار بودن R. 73
3-10-5) آزمون معنادار بودن معادله رگرسیون. 74
3-10-6) آزمون معنادار بودن ضرایب. 75
3-10-7) آزمون مؤثر بودن مدل رگرسیون. 75
3-10-8) آماره دوربین واتسون 75
3-11) خلاصه فصل. 76
فصل چهارم: تجزیهوتحلیل داده ها
4-1) مقدمه 77
4-2) آمار توصیفی 78
4-3) نتایج آزمون فرضیه ها. 79
4-3-1) آزمون فرضیه اول. 79
4-3-1-1) آزمون F لیمر 80
4-3-1-2) آزمون F. 80
4-3-1-3) آزمون t 81
4-3-1-4) نتیجه آزمون فرضیه اول. 82
4-3-2) آزمون فرضیه دوم. 83
4-3-2-1) آزمون F لیمر 83
4-3-2-2) آزمون F. 84
4-3-2-3) آزمون t 85
4-3-2-4) نتیجه آزمون فرضیه دوم. 86
4-3-3) آزمون فرضیه سوم و چهارم. 86
4-3-3-1) آزمون F لیمر 86
4-3-3-2) آزمون F. 87
4-3-3-3) آزمون t 88
4-3-3-4) نتیجه آزمون فرضیه سوم . 89
4-3-3-5) نتیجه آزمون فرضیه چهارم. 89
4-3-4) آزمون فرضیه پنجم. 90
4-3-4-1) آزمون F لیمر 90
4-3-4-2) آزمون F. 91
4-3-4-3) آزمون t 91
4-3-4-4) نتیجه آزمون فرضیه پنجم. 92
4-4) خلاصه فصل. 93
فصل پنجم: نتیجهگیری و پیشنهادها
5-1) مقدمه 94
5-2) خلاصه فصل. 95
5-3) نتیجهگیری در مورد فرضیه اول 95
5-4) نتیجهگیری در مورد فرضیه دوم. 96
5-5) نتیجهگیری در مورد فرضیه سوم و چهارم. 97
5-6) نتیجهگیری در مورد فرضیه پنجم 97
5-7) پیشنهادهای مبتنی بر نتایج تحقیق 98
5-8) پیشنهادها برای تحقیقهای آتی 98
5-9) خلاصه فصل. 99
منابع
الف) منابع فارسی. 100
الف) منابع انگلیسی 101
پیوستها. 103
چکیده انگلیسی 118
فهرست جدولها
عنوان
صفحه
جدول 3-1) متغیرهای تحقیق و نحوه اندازه گیری آنها. 64
جدول 3-2) روش حذف سیستماتیک 68
جدول 4-1) آمار توصیفی. 78
جدول 4-2) آزمون F لیمر 80
جدول 4-3) نتایج حاصل از بررسی مدل 4-1. 81
جدول 4-4) نتایج بررسی ضرایب جزئی مدل 4-1 82
جدول 4-5) آزمون F لیمر 83
جدول 4-6) نتایج حاصل از بررسی مدل 4-2. 84
جدول 4-7) نتایج بررسی ضرایب جزئی مدل 4-2 85
جدول 4-8) آزمون F لیمر 87
جدول 4-9) نتایج حاصل از بررسی مدل 4-3. 87
جدول 4-10) نتایج بررسی ضرایب جزئی مدل 4-3 88
جدول 4-11) آزمون F لیمر 91
جدول 4-12) نتایج حاصل از بررسی مدل 4-4. 92
جدول 4-13) نتایج بررسی ضرایب جزئی مدل 4-4 93
جدول 5-1) خلاصه نتایج فرضیه ها 99
چکیده
هیأتمدیره نقش مهمی را در راهبری شرکتها و سازمانها ایفا می کند. هیأتمدیره شرکت در برابر نظارت بر کیفیت محتوای اطلاعاتی سود مندرج در صورتهای مالی پاسخگو است. هدف این تحقیق بررسی تاثیر ترکیب هیأتمدیره بر محتوای اطلاعاتی و کیفیت سود در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشد. جامعه آماری این تحقیق شرکتهای پذیرفته شده در بورس تهران میباشند که با توجه به شرایط انتخاب نمونه، تعداد 67 شرکت طی سالهای 1385 تا 1391 به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند که اطلاعات آنها با بهره گرفتن از نرم افزار Eviews نسخه 7 مورد تحلیل قرار گرفت. روش آماری مورد استفاده به منظور آزمون فرضیه ها، روش دادههای مقطعی (ترکیبی) است. نتایج تحقیق نشان داد که افزایش اندازه هیأتمدیره، محتوای اطلاعاتی سود را کاهش میدهد. اما افزایش تعداد اعضای غیرموظف هیأتمدیره، محتوای اطلاعاتی سود را افزایش میدهد. همچنین نتایج نشان داد که افزایش نسبت اعضای غیرموظف هیأتمدیره، بموقع بودن اخبار بد منعکس شده در سود را افزایش میدهد. اما افزایش نسبت اعضای غیرموظف هیأتمدیره، بموقع بودن اخبار خوب منعکس شده در سود را کاهش میدهد. دیگر نتایج نیز نشان داد که افزایش نسبت اعضای غیرموظف هیأتمدیره، کیفیت سود را افزایش میدهد.
کلید واژهها: اندازه هیأتمدیره، نسبت اعضای غیرموظف هیأتمدیره، محتوای اطلاعاتی سود، بموقع بودن سود و کیفیت سود.
فصل اول
کلیات تحقیق
مقدمه
تفکیک مالکیت از مدیریت در سطح شرکتها، باعث بوجود آمدن ناسازگاری میان مدیران و مالکان شده است. از رابطه میان مدیران ومالکان به عنوان رابطه نمایندگی یاد میشود. هیاتمدیره واحدی مهم در ساختار سازمانی هر شرکت میباشد که محور ارتباطی میان سهامداران و مدیران تلقی میشود و به واسطه همین موضوع، ایفا کننده نقش مهمی در حاکمیت شرکتی در سطح شرکتها است (حساس یگانه و خیرالهی، 1387).
مکانیزمهای حاکمیت شرکتی را میتوان به دو دسته کلی داخلی و خارجی تقسیم نمود. مکانیزمهای داخلی مبنی بر اقدامات اتخاذ شده توسط شرکتها به منظور اجرایی کردن کنترل و پاسخگویی است. یکی از مهمترین مکانیزمهای داخلی حاکمیت شرکتی، توجه به هیأت مدیره به عنوان نهاد هدایتکننده ای است که نقش مراقبت و نظارت بر کار مدیران اجرایی به منظور حفظ منافع مالکیتی سهامداران را بر عهده دارد. بخش عمدهی این سازوکارها به این موضوع تأکید دارند که داشتن ویژگیهای خاص توسط هیأت مدیره، از جمله اندازه و تعداد اعضای غیرموظف، رفتار فرصتطلبانه و سودجویانه مدیران را محدودتر می کند، بنابراین، کیفیت و قابلیت اتکای گزارشگری مالی (بویژه سود حسابداری) بهبود خواهد یافت (گیلان[1]، 2006).
بیان مسأله
با گسترش شرکتهای سهامی و مطرح شدن تئوری نمایندگی و افزایش وظایف و اختیارات هیأت مدیره شرکتها، همواره این امکان وجود دارد که مدیران اقداماتی انجام دهند که در جهت منافع خودشان و عکس منافع سهامداران باشد. این امر ناشی از وجود عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیران و سهامداران شرکت میباشد. به این دلیل که برای مدیران امکان دسترسی انحصاری به بخشی از اطلاعات و نیز تهیه و ارائه اطلاعاتی همچون اطلاعات مالی وجود دارد و سهامداران نمیتوانند اعمال و فعالیتهای مدیران را بطور مستمر مشاهده و کنترل نمایند. استفادهکنندگان از اطلاعات مالی نیز همواره از عدم تقارن اطلاعات حسابداری ناراضی بوده اند و همواره به دنبال اطلاعاتی هستند که بتوانند جهت تصمیم گیریهای منطقی از آن استفاده نمایند. در صورتی که، اطلاعاتی قابل اتکا وجود داشته باشد که بتوان از آنها در فرآیند تصمیم گیری استفاده نمود، آنگاه اطلاعات مذکور، مربوط تلقی خواهند شد. بنابراین، شناسایی ساز و کارهایی که بتواند به ایجاد معیارهای با قابلیت اتکا و کاهش تضاد منافع موجود بین ذینفعان کمک نماید، بسیار حائز اهمیت خواهد بود. این امر منجر به بحثهای متعددی شده است که موضوع حاکمیت شرکتی از اصلیترین آنهاست. حاکمیت شرکتی راهکاری جهت از بین بردن عدم تقارن اطلاعاتی موجود بین مدیران و سهامداران، از طریق تعدیل تضاد منافع، میباشد و یکی از مهمترین مکانیزمهای آن، بهبود ساختار هیأتمدیره میباشد (صدیقی، 1392).
از دیدگاه تئوری نمایندگی، حضور مدیران غیرموظف مستقل در هیأت مدیره شرکتها و عملکرد نظارتی آنها به عنوان افرادی مستقل، به کاهش تضاد منافع موجود میان سهامداران و مدیران شرکت کمک می کند. البته باید توجه داشت که مدیران اجرایی شرکت، نقش مهمی را در ایجاد ترکیب مناسبی از مدیران موظف و غیرموظف، در میان اعضای هیأتمدیره، ایفا می کنند. وجود چنین ترکیبی از عناصر اصلی یک هیأت مدیره کارآ و مؤثر محسوب میشود. زیرا در حالیکه مدیران موظف، اطلاعات ارزشمندی درباره فعالیت شرکت ارائه می کنند، مدیران غیرموظف با دیدگاهی غیرحرفهای و بیطرفانه، در مورد تصمیم گیری مدیران مذکور به قضاوت مینشینند. بدین ترتیب هیأتمدیره شرکت با دارا ب 
ودن تخصص، استقلال و قدرت قانونی لازم، یک ساز و کار بالقوه توانمند حاکمیت شرکتی به حساب میآید (طالب نیا و تفتیان، 1388).
هیأتمدیره نقش مهمی را در راهبری (حاکمیت) شرکتها و سازمانها ایفا می کند. هیأتمدیره شرکت در برابر نظارت بر کیفیت محتوای اطلاعاتی سود مندرج در صورتهای مالی پاسخگو است، بنابراین، رفتار آنها، رفتار مدیران ارشد را به منظور تضمین اینکه اقدامات آنها مطابق با منافع سهامداران، سرمایه گذاران، بدهکاران و سایر اشخاص ثالثی که با شرکت در ارتباطند، کنترل می کند. برخی از محققان استدلال می کنند که هیأت مدیره کوچک در مقایسه با هیأتمدیره بزرگ کارآتر است و همچنین هیأتمدیره مستقل از کیفیت بالاتری برخوردار است زیرا آنها در برابر تأثیر نادرست مدیران از آسیب پذیری کمتری برخوردارند، در واقع هرچه ترکیب هیأتمدیره از اعضای برون سازمانی بیشتری تشکیل شده باشد، اطلاعات بهتری را ارائه خواهند داد، که ممکن است، این عمل بر کیفیت اطلاعات مالی و در نتیجه سود گزارش شده تأثیرگذار باشد (دیمیتروپولس و آستریو[2]، 2013).
با توجه به مطالب عنوان شده در بالا، پرسشهای اصلی این تحقیق به صورت زیر مطرح میشوند:
1- آیا بین محتوای اطلاعاتی سود و ترکیب هیأتمدیره رابطهای وجود دارد؟
2- آیا بین کیفیت اطلاعات مالی (به موقع بودن اخبار خوب و بد) و نسبت اعضای غیرموظف هیأتمدیره رابطهای وجود دارد؟
3- آیا بین کیفیت سود و نسبت اعضای غیرموظف هیأتمدیره رابطهای وجود دارد؟
اهداف تحقیق
اطلاعات حسابداری یکی از منابع مهم اطلاعاتی برای تصمیم گیریهای اقتصادی است. این اطلاعات عمدتاً در سه گروه صورتهای مالی، گزارشهای کمی و تجزیهوتحلیلهای خاص طبقهبندی میشوند. در تصمیم گیریهای اقتصادی هر یک از اطلاعات می تواند به تنهایی یا تواماً و یا حتی همراه با اطلاعات خارج از سیستمهای حسابداری بکار گرفته شود. بیشتر سرمایه گذاران و تدوینکنندگان قوانین اعتقاد دارند که برخی از ویژگیهای حاکمیت شرکتی (مانند وجود اعضای غیرموظف در ترکیب هیأت مدیره و اندازه هیأت مدیره) به حفظ منافع سهامداران کمک نموده و هرگونه تضاد منافع بین آنها و مدیریت را کاهش می دهند. بهبود ساختار هیأتمدیره به عنوان یکی از مکانیزمهای حاکمیت شرکتی، از طریق همسو نمودن منافع مدیران و سهامداران، به سرمایه گذاران کمک مینماید و قابلیت اتکای اطلاعات مالی و همگرایی فرآیند گزارشگری مالی را تقویت می کند. بر اساس مطالعات اکتشافی و بررسی وضعیت موجود در بازار سرمایه ایران، چگونگی تأثیر ترکیب هیأتمدیره بر محتوای اطلاعاتی سود حسابداری از اهمیت فراوانی برخوردار است، بنابراین، اولین هدف ما در این تحقیق به صورت زیر میباشد:
1- بررسی رابطه بین محتوای اطلاعاتی سود و ترکیب هیأتمدیره در شرکتهای پذیرفته شده در بورس تهران.
سود یکی از معیارهای ارزیابی عملکرد و تعیین ارزش بنگاههای اقتصادی است. به دلیل وجود محدودیتهای ذاتی در حسابداری ممکن است سود گزارش شده در صورتهای مالی منطبق با سود واقعی نباشد برای حل این مشکل از مفهوم کیفیت سود کمک گرفته شده است. مطالعات محققان نشان داد که مدیران جهت گزارش اخبار بد بر مبنای به موقع بودن، انگیزههای قابل توجهی دارند زیرا آنها میخواهند خود را در برابر مسئولیتهای قانونی ممکن حفاظت نمایند. لذا هدف بعدی ما دراین تحقیق بدین صورت مطرح میشود:
بررسی رابطه بین به موقع بودن اخبار خوب و بد در سود و نسبت اعضای غیرموظف هیأتمدیره در شرکتهای پذیرفته شده در بورس تهران.
اگر مدیریت سود فرصتطلبانه با بهره گرفتن از سیستمهای نظارتی کنترل شود، سودهای حسابداری قابل اتکاتر و حاوی اطلاعات مفیدتری هستند. پیسنل و دیگران[3](2000)، نشان می دهند که نظارت قابل انتساب به حاکمیت شرکتی ظرفیت مدیران برای مدیریت سود را کاهش میدهد. نظارت قابل انتساب به حاکمیت شرکتی توانایی بهبود قابلیت اتکای سودهای حسابداری را دارد، بنابراین قابلیت اطلاع رسانی مفید سودهای حسابداری را بهبود میبخشد. حاکمیت شرکتی همچنین از طریق هم راستا کردن منافع مدیران و سهامداران و افزایش قابلیت اتکای اطلاعات مالی و درستی فرآیند گزارشگری مالی به سهامداران کمک می کند. هدف آخر ما در این تحقیق به صورت زیر مطرح میشود:
بررسی رابطه بین کیفیت سود و نسبت اعضای غیرموظف هیأت مدیره در شرکتهای پذیرفته شده در بورس تهران.
فرم در حال بارگذاری ...
|
[شنبه 1398-12-03] [ 02:28:00 ب.ظ ]
|
