پایان نامه بررسی تطبیقی جایگاه سعادت در تربیت اخلاقی |
اهمیت و ضرورت پژوهش.7
اهداف پژوهش.8
سوالات پژوهش.8
تعریف مفاهیم و اصطلاحات9
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش.13
بخش اول: فلسفه اخلاق و تربیت اخلاقی.14
2-1-1 اخلاق14
2-1-2 علم اخلاق15
2-1-3 انواع پژوهش های اخلاقی15
2-1-4 فلسفه اخلاق.17
2-1-5 تفاوت علم اخلاق و فلسفه اخلاق.17
2-1-6 فلسفه علم اخلاق.18
2-1-7 نظریات اخلاقی19
2-1-8 تربیت اخلاقی21
بخش دوم: سعادت در فلسفه اخلاق.22
2-2-1 سعادت در لغت.24
2-2-2 سعادت در اصطلاح.24
2-2-3 سعادت در آراء فلاسفه غرب25
2-2-4 سعادت در آراء فلاسفه اسلامی.27
بخش سوم: کانت و نظریات اخلاقی.31
2-3-1 زندگینامه کانت.31
2-3-2 آثار کانت34
2-3-3- عصر روشنگری35
2-3-4 برخی از آراء اخلاقی کانت.38
2-3-4-1 عقل عملی.39
2-3-4-2 اراده نیک.40
2-3-4-3 تکلیف اخلاقی41
2-3-4-4 امر مطلق.42
2-3-4-5 آزادی.44
2-3-4-6 اخلاق و دین 46
بخش چهارم: علامه طباطبایی و نظریات اخلاقی.47
2-4-1 زندگینامه علامه طباطبایی ره.47
2-4-2 آثار علامه طباطبایی ره50
2-4-3 ابعاد شخصیتی علامه طباطبایی ره.53
2-4-4 برخی از نظریات اخلاقی علامه طباطبایی ره58
2-4-4 -1 مکاتب اخلاقی.58
2-4-4-2 نظریه اعتباریات.60
2-4-4-3 حسن وقبح63
2-4-4-4 رابطه دین و اخلاق.66
پیشینه پژوهش.69
پیشینه داخلی69
پیشینه خارجی77
چمع بندی و چارچوب نظری.81
فصل سوم: روش شناسی پژوهش85
3-1 روش شناسی پژوهش86
3-2 جامعه متنی87
3-3 نمونه پژوهش87
3-4 ابزارهای پژوهش.87
3-5 شیوه انجام پژوهش88
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش.89
سوال اول: مفهوم سعادت از نظر کانت چیست؟.90
سوال دوم: مفهوم سعادت از نظر علامه طباطبایی ره چیست؟96
سوال سوم: جایگاه سعادت در تربیت اخلاقی از نظر کانت چگونه است؟.105
3-1تعریف تربیت اخلاقی کانت.106
3-2 اهداف تربیت اخلاقی107
3-3 مبانی تربیت اخلاقی کانت.110
3-4 خلاصه دیدگاه کانت درباره سعادت114
3-5 جایگاه سعادت در تربیت اخلاقی کانت115
سوال چهارم: جایگاه سعادت در تربیت اخلاقی از نظر علامه طباطبایی چگونه است؟.116
4-1 تربیت اخلاقی117
4-2 مبانی تربیت اخلاقی از دیدگاه علامه طباطبایی.120
4-3 اهداف تربیت اخلاقی از دیدگاه علامه طباطبایی.125
4-4 خلاصه بحث سعادت از دیدگاه علامه طباطبایی.128
4-5 جایگاه سعادت در تربیت اخلاقی از دیدگاه علامه طباطبایی129
سوال پنجم: نقاط اشتراک وافتراق دیدگاه کانت وعلامه طباطبایی در مفهوم و جایگاه سعادت در تربیت اخلاقی چیست؟.131
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری.136
5-1 بحث و نتیجه گیری137
5-2 پیشنهادات پژوهش.144
5-3 محدودیت های پژوهش.146
فهرست منابع: منابع فارسی.147
منابع عربی151
منابع انگلیسی152
جدول شماره 4-1: تطبیق نظرات کانت وعلامه درباره سعادت135
فصل اول:
کلیات پژوهش
1-1مقدمه:
سعادت به عنوان یک آرمان برای همه انسان ها مطرح است و بشر در تمام قرون و اعصار همواره برای دستیابی به سعادت در تلاش و تکاپو بوده است. اینکه سعادت چیست؟ و راه دستیابی به آن کدام است؟ یکی از مسائل مهم و چالش برانگیز در فلسفه اخلاق است. می توان گفت از زمانی که فلسفه اخلاق وجود داشته بحث از سعادت و کمال انسان هم مطرح بوده است. ذهن غایت نگر انسان ناخواسته مجبور به ادراک تصور سعادت است. هیچ دستگاه فلسفی اخلاقی هرگز منکر وجود و حضور سعادت نمی شود؛ زیرا با از بین رفتن مفهوم سعادت، غایت فلسفه اخلاق از بین رفته و این فلسفه کارکرد خود را از دست می دهد. مکاتب مختلف بسته به جهانبینی های متفاوت خود هر یک به گونه ای به تفسیر و تعریف سعادت پرداخته اند. اما اکثر فیلسوفان و اندیشمندان در این نکته اتفاق نظر دارند که سعادت ، مطلوب نهایی و کمال واقعی انسان است و اینکه همه انسانها طالب سعادت بوده و به سوی آنچه سعادت می پندارند در حرکتند. همین طور آدمی به تجربه دریافته است که تربیت و تهذیب راه اصلی و عامل مهم سامان بخش زندگی و دستیابی به سعادت است . اما از این نکته نیز نباید غافل بودکه، اینکه تعریف سعادت چگونه باشد می تواند نقش مهمی در راه و روش زندگی و تربیت افراد داشته باشد . در اسلام علم اخلاق و مسائل مربوط به اخلاقیات از جمله مهمترین علوم به حساب می آیند. اخلاق از دیدگاه اسلام، افزون بر اینکه در کنار اعتقادات و احکام فقهی به عنوان یکی از سه پایه اساسی معارف دینی مطرح است، راه زندگی درست و خداپسندانه و شیوه صحیح حرکت به سوی کمال و سعادت و ارتباط با خدای متعال را تعلیم می دهد. (مصباح یزدی،1381: 29) علامه طباطبایی ره به عنوان یکی از بزرگترین علمای اسلامی، در آثار خود بحثی مفصل درباره مسائل مربوط به فلسفه اخلاق اسلامی ارائه داده است. از طرفی فلاسفه غرب به فراخور جهان بینی های مختلف خویش، هریک به مسئله چیستی اخلاق و سعادت انسان پاسخ می دهند. نظریات ایمانوئل کانت به عنوان مشهورترین فیلسوف اخلاقی غرب به نمایندگی از طرف فلاسفه غربی در باب اخلاقیات و مسائل مربوط به آن از جایگاه ویژه ای برخوردار است که می توان مورد بررسی قرار داد.
به همین سبب در این پژوهش از میان دیدگاه های فلسفی مختلف در مورد سعادت در اخلاق و به تبع آن در تربیت اخلاقی تطبیق میان دیدگاه فیلسوف اخلاقی معروف مغرب زمین ایمانوئل کانت و عالم و اندیشمند بزرگ اسلامی معاصر علامه طباطبایی ره انجام گرفته است.
1-2بیان مسأله :
اهمیت اخلاق و تربیت و تهذیب دل های آدمیان بر کسی پوشیده نیست. «یکی از عوامل مهم بهره مندی از سعادت دنیوی و اخروی اخلاق نیک و زدودن زشتی ها و آراستگی به خوبی هاست . پس از اعتقاد به خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله اخلاق مهمترین مسئله از دیدگاه اسلام است. سستی در تزکیه اخلاق چه بسا موجب از دست رفتن اعتقادات آدمیان شود».(مصباح یزدی،1380: 28) مباحث مربوط به اخلاق وفلسفه اخلاق از جمله مسائلی است که در طی قرون واعصار اندیشمندان مختلف به آن پرداخته اند و هرکدام بر اساس دیدگاه خود برای آن هدف یا اهدافی تعیین نموده اند.علم اخلاق علمی است که عمری به قدمت بشریت دارد و همزمان با پیدایش آن مسئله تربیت وپرورش آن نیز مطرح بوده است. تا جائیکه «در هم تنیدگی فرایند تربیت و اخلاق موجب شد که مرز مشخصی در گذشته میان این دو تصویر نشود و فرایند تربیت با اخلاق همسان پنداشته شوند و اخلاقی بودن به مثابه تربیت یافتگی انگاشته شود .» (بهشتی، 1381) تربیت اخلاقی در جهان معاصر بسیار مهم دانسته شده تا جائی که پاره ای از دانشوران تعلیم و تربیت در مغرب زمین قرن بیستم را قرن تربیت اخلاقی نامیده اند. (همان ) امروزه بحران معنوی و اخلاقی حاکم بر جوامع بشری به خصوص در کشورهای پیشرفته و صنعتی غرب از یک طرف و مشخص نبودن مرزهای تعلیم و تربیت و تربیت اخلاقی و نظامهای تربیت در جوامع اسلامی از طرف دیگر، بحث و بررسی پیرامون اهداف، معیارها و شیوه های تربیت اخلاقی را بیش از پیش ضروری می سازد. از طرفی این امر بدیهی است که «تعلیم و تربیت امری پیچیده؛ پردامنه و وقتگیر است. برای اقدام به این کار خطیر اولین گام تعیین اهدافی است که قصد داریم به آنها برسیم و رسیدن به این اهداف مستلزم استفاده از روشهاست. آگاهی از روشها و اهداف تعلیم و تربیت بویژه تربیت اخلاقی مستلزم شناخت آراء مربیان و فیلسوفان بزرگ است.» (خارستانی و همکاران،1391)
از زمانى که انسان پا به عرصهى وجود گذاشت و خود را شناخت در این اندیشه بوده که سعادت و خوش بختى را چه وقت و در چه چیز خواهد یافت. در این ارتباط مکاتب و نظریات گوناگون براى پاسخ گویى به این ابهام و سؤال پا به عرصهى وجود گذاشتند و هر یک به گونهاى انسان را تفسیر کردند، و تصویرى از سعادت ارائه دادند. بیشتر فیلسوفانى که درباره اخلاق قلم زدهاند، در حد
فرم در حال بارگذاری ...
[شنبه 1398-12-03] [ 05:05:00 ب.ظ ]
|