تاثیر استراتژی مدیریت هزینه بر عملکرد مالی بلند مدت شرکت انتقال گاز ایران
 

استاد راهنما:
 

دکتر عسگر پاک­مرام
 

استاد مشاور:
 

دکتر نادر رضایی

فهرست مطالب:
فصل اول: معرفی پژوهش
1-1- مقدمه 3
1-2- تشریح و بیان مساله پژوهش .4
1-3- مروری بر چارچوب نظری پژوهش5
1-4- اهمیت و ضرورت انجام پژوهش .7
1-5- اهداف پژوهش7
1-5-1- اهداف علمی پژوهش7
1-5-2- اهداف کاربردی پژوهش8
1-6- پرسش­های پژوهش8
1-7- تبیین فرضیه ­های پژوهش9
1-8- نوآوری پژوهش10
1-9- روش پژوهش .10
1-10- قلمرو پژوهش.10
1-11- جامعه آماری پژوهش11
1-12- روش و ابزار گردآوری داده­ ها و اطلاعات.11
1-13- روش تحلیل داده­ ها.11
1-14- تعریف مفاهیم، واژه­ها اختصاصی و متغیرهای پژوهش12
1-15- خلاصه فصل13
1-­16- ساختار کلی پژوهش 13
فصل دوم: ادبیات، چارچوب نظری و مروری بر پژوهش­های مربوط
2-1- مقدمه.15
2-2- مبانی نظری.16
2-2-1-­ هزینه و سود.16
2-2-2- مدیریت راهبردی هزینه و مدیریت سنتی هزینه17
2-2-3-­ مدیریت استراتژی و مدیریت هزینه استراتژیک.19
2-2-2­- هزینه ­یابی هدف.20
2-2-3- هزینه ­یابی بر مبنای فعالیت. 22
2-2-4- هزینه­­یابی کایزن.24
2-2-5- هزینه ­یابی چرخه عمر26
2-2-6- مهندسی ارزش.27
2-3- مفهوم عملکرد مالی28
2-4- ساختار سرمایه و عملکرد مالی.29
2-5- روش­های تامین مالی و عملکرد مالی بلندمدت.30
2-6- عوامل موثر بر عملکرد مالی بلند­مدت شرکت­ها32
2-6-1- استقراض بدهی (وام) و عملکرد مالی شرکت­ها.33
2-6-2- تامین مالی و عملکرد مالی شرکت­ها34
2-6-3- سرمایه ­گذاری در فناوری اطلاعات و عملکرد مالی شرکت­ها35
2-7-­ استراتژی مدیریت هزینه و عملکرد مالی بلندمدت35
2-8-­ پژوهش­های خارجی.37
2-9-­ پژوهش­های داخلی.38
2-10- نتیجه­ گیری و ارائه مدل مفهومی پژوهش.40
2-11- خلاصه فصل.41
فصل سوم: روش شناسی پژوهش
3-1- مقدمه .43
3-2- روش پژوهش .44
3-3- قلمرو پژوهش .45 
3-3-1- قلمرو موضوعی پژوهش 45
3-3-2- قلمرو زمانی پژوهش 45
3-3-3- قلمرو مکانی پژوهش .45
3-4- فرضیه ­های پژوهش 45
3-5- متغیرهای پژوهش و نحوه اندازه ­گیری آن­ها 47
3-6- جامعه آماری پژوهش 48
3- 7- روش گردآوری اطلاعات و داده­های پژوهش .48
3-8 – دقت، اعتبار و پایایی ابزار پژوهش.49
3-­ 9- روش کلی تحلیل داده­ ها.49
3- 10 ­- روش­های آماری49
3- 11- خلاصه­ی فصل50
فصل چهارم: تحلیـل داده ­های پژوهش
4-1­ مقدمه.52
4-2­ یافته ­های توصیفی.52
4-3­ آمار استنباطی.57
4-3-1­ آزمون فرضیه­ فرعی 1-1.57
4-3-2­ آزمون فرضیه­ فرعی 1-2.58
4-3-3 آزمون فرضیه­ فرعی 1-3.59
4-3-4­ آزمون فرضیه­ فرعی 2-1.61
4-3-5­ آزمون فرضیه­ فرعی 2-2.62
4-3-6­ آزمون فرضیه­ فرعی 2-363
4-4­ خلاصه فصل64
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادهای پژوهش
5-­1­­ مقدمه.66
5-­2­­ نتایج آزمون فرضیه ­ها .66
5-­2-­1­­ نتیجه آزمون فرضیه فرعی اول (1-1) 66
5-­2-­2­­ نتیجه آزمون فرضیه فرعی دوم (1-2) 67
5-2-3­ نتیجه آزمون فرضیه فرعی سوم (1-3) 67
5-2-4 نتیجه آزمون فرضیه فرعی اول (2-1) 68
5-2-5 نتیجه آزمون فرضیه فرعی دوم (2-2)68
5-2-6 نتیجه آزمون فرضیه فرعی سوم (2-3) 69
5-­3­­ مقایسه نتایج پژوهش حاضر با پژوهش­های قبلی.69
5-­4­­ نتیجه کلی و تفسیر نتایج آزمون فرضیه ­ها70
5-­5­­ پیشنهادهای حاصل از پژوهش73
5-­5-­1­­ پیشنهادهای مبتنی بر فرضیه ­ها73
5-­5-­2­­ پیشنهاد برای پژوهش­های آتی.74
5-­­6­­­ محدودیت­های انجام پژوهش74
5-­7­­ خلاصه­ی فصل 75   
منابع
الف: منابع فارسی76
ب: منابع غیرفارسی 79
پیوست­ها
الف: جداول خروجی تحلیل داده ­ها.83
ب: نمودارهای خروجی تحلیل داده ­ها85
چکیده:
هدف نظام مدیریت هزینه، کمک به حداکثر رساندن سود و ارزش شرکت در حال و آینده است. اطلاعات مدیریت هزینه در قیمت­ گذاری محصولات، تصمیم ­گیری در خصوص ایجاد تغییر در محصول به منظور دست­یابی به سودآوری بیشتر، بروز رسانی تجهیزات تولیدی با توجه به شرایط موجود و تعیین روش های جدید بازاریابی یا کانال­های توزیع محصولات شرکت استفاده می­شود بنابراین تاثیر استراتژی مدیریت هزینه بر روی عملکرد مالی شرکت می ­تواند قابل توجه باشد.
در این پژوهش، تحلیل جامعی روی بررسی تاثیر استراتژی مدیریت هزینه بر عملکرد مالی بلند مدت در شرکت انتقال گاز ایران بین سال­ های 1387 الی 1391 شرکت مورد مطالعه انجام گرفت. با بهره گرفتن از آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن، فرضیه­ ها مورد آزمون قرار گرفت در کل نتایج آزمون فرضیه­ ها حاکی از تاثیر عدم معنی­دار استراتژی مدیریت هزینه بر عملکرد مالی بلند مدت در شرکت مورد مطالعه می­ باشد.
فصل اول: معرفی پژوهش
1-1- مقدمه
بهای تمام شده (هزینه) از اقلام با اهمیت حسابداری است که بر پایه آن، تصمیمات برنامه ­ریزی و تصمیمات کنترل اتخاذ می­گردد. دستیابی به بهای تمام شده قابل اتکا و مربوط در تصمیم ­گیری مستلزم انجام فرآیند درست و منطقی مرتبط با محاسبه آن است که تحت عنوان هزینه­یابی اتلاق می­شود. مدیریت هزینه، رویکردی است که تصمیمات برنامه ریزی و کنترلی را عینیت می­بخشد؛ به همین دلیل مدیریت هزینه به عنوان یکی از مهم­ترین عوامل موثر بر عملکرد شرکت­ها و برای جهت­گیری آنها در بازارهای سرمایه مطرح شده است. بیشتر شرکت­ها وجوه مورد نیاز خود را از روش­های گوناگونی تامین می­ کنند؛ اما عواملی مانند رفتار مدیریت، اندازه شرکت و دسترسی به بازارهای تامین مالی و نیز محیط های اقتصادی و سیاسی، آنها را نسبت به در پیش گرفتن تصمیمات بهینه در این زمینه محتاط کرده است در این میان، استفاده از منابعی که از ایجاد بدهی به دست آمده است ضمن ایجاد مقدار قابل توجهی هزینه ثابت، موجب افزایش اهرم و در نتیجه ریسک بیشتر خواهد شد. به همین دلیل تاثیر استراتژی مدیریت هزینه بر عملکرد مالی بلند مدت شرکت­ها از اهمیت زیادی برخوردار می­باشد.
تمرکز اصلی استراتژی مالی بر ابعاد مالی تصمیمات استراتژیک است؛ در نتیجه به صورت اجتناب ناپذیری، این موضوع نشان دهنده ارتباط نزدیک با منافع سهامداران و در نتیجه با بازار سرمایه است. با این حال یک استراتژی مالی مناسب همانند یک استراتژی سطح شرکت و استراتژی رقابتی بسیار عالی، تمامی ذینفعان داخلی و خارج از شرکت را مد نظر قرار می­دهد. همچنین، تئوری بازار سرمایه و تحقیقات موجود در این زمینه به صورت اساسی بر سطح اقتصاد کلان تمرکز می­ کنند، در حالی که استراتژی­های مالی خاص بوده و بر اساس نیازهای شرکت­های خاص و حتی در بعضی از موارد برای واحدهای فرعی در داخل سازمان تدوین می­شوند.
2-1- تشریح و بیان مسئله پژوهش
پیشرفت سریع فناوری همراه با افزایش روزافزون رقابت در بازارهای جهان، مدیران واحدهای اقتصادی را به تولید محصولاتی با کیفیت بالا، ارائه خدمات مطلوب به مشتریان و در نهایت کاستن از بهای تمام شده کالا و خدمات ترغیب نموده است. از این­رو، جهت تحقق این انتظارات، تامین اطلاعات مورد نیاز به صورت جامع برای سیستم حسابداری یک ضرورت است و از آنجاییکه حسابداری مدیریت دیگر جوابگوی نیازهای موجود نیست (کاپلان[1]،2004). لذا بسیاری از دست­اندر کاران امور اقتصادی به تدریج از دیدگاه های سنتی مبنی بر حسابداری بهای تمام شده فاصله گرفته و به ایجاد سیستم مدیریت هزینه گرایش پیدا می­ کنند. بطور کلی، می توان چنین نتیجه گرفت که تاکید سیستم مدیریت هزینه بر روند فعالیت­های بنگاه اقتصادی است. باید اذعان نمود، رهبران تغییر، کسانی هستند که می­دانند کجا هستند، به کجا می­روند، چگونه حرکت می کنند و چگونگی نیل به مقصد را می‌شناسند، اعتماد به نفس برای ایجاد تغییر در خودشان را دارند و هم چنین، برای کمک یا هدایت دیگران در ایجاد تغییر صبر و بردباری به خرج می‌دهند. نمی‌توان تغییرات را کنترل کرد اما می‌توان خود را برای آن آماده نمود.
با توجه به اینکه صنعت نفت و گاز به­عنوان محور توسعه اقتصادی کشور شناخته شده و صنعتی پایه در این راستا محسوب می­گردد، دارای منابع هنگفتی از سرمایه­های انسانی فیزیکی بوده که بهره برداری و استفاده بهینه از این منابع یکی از اهداف اصلی و رسالت مدیران این صنعت عظیم تلقی می­گردد. تمایز محصولات، یکی از راه­های موفقیت وتضمین آینده سازمان درعرصه های رقابت می­باشد و از آنجاییکه وظیفه اصلی شرکت انتقال گاز صرفاً تحویل گاز از پالایشگاه­های گاز و تحویل آن به مشتریان (داخلی و خارجی) می­باشد و بدلایل سیاسی و . نمی­تواند در مورد تحویل گاز به مشتریان سلیقه­ای عمل نماید لذا، مدیریت هزینه می ­تواند راهگشای مسایل رقابتی باشد (پورتر[2]،1980). لازم­است، مدیران سازمان با دید اقتصادی به این پروژه­ها نگریسته و در راستای جهاد اقتصادی که یکی از تاکیدات مقام معظم رهبری می­باشد با کنترل سیستمی بر روی هزینه­ها وکنترل آنها نقش موثری در جهت جلوگیری از اتلاف انرژی­ها برداشته تا بتواند در صحنه­های حساس بین الملل با حفظ و افزایش سهم بازار با داشتن توان رقابت، در داخل کشور نیز از حیف و میل منابع خدادادی جلوگیری بعمل آید. مدیریت هزینه را از چهار بعد به مدیریت عملکرد نسبت دادند، مالی، مشتری، فرآیندهای داخلی و رشد(کاپلان ونورتون[3]،1996).