۱-۴- اهداف تحقیق

این تحقیق دو هدف را دنبال می‌کند:

1. 1. آزمایش رابطه بین سطح جریان وجوه نقد آزاد و مدیریت سود

1. آزمایش تاثیر ساختار سرمایه و حاکمیت شرکتی به استفاده از مدیریت سود در سطح جریان وجوه نقد آزاد می‌باشد.

۱-۵- فرضیه‌های تحقیق

1. 1. مدیریت سود با جریان وجوه نقد آزاد رابطه مثبت و معنی داری دارد.

1. 1. در سطح جریان وجوه نقد آزاد بین اندازه هیات مدیره و مدیریت سود رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.

1. 1. در سطح جریان وجوه نقد آزاد بین استقلال هیات مدیره و مدیریت سود رابطه منفی و معنی داری وجود دارد.

1. 1. در سطح جریان وجوه نقد آزاد بین دوگانگی مسئولیت مدیر عامل و مدیریت سود رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.

1. 1. در سطح جریان وجوه نقد آزاد بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود رابطه منفی و معنی داری وجود دارد.

1. 1. در سطح جریان وجوه نقد آزاد بین مالکیت نهادی و مدیریت سود رابطه منفی و معنی داری وجود دارد.

1. در سطح جریان وجوه نقد آزاد بین مالکیت مدیریتی و مدیریت سود رابطه منفی و معنی داری وجود دارد.

۱-۶- روش تحقیق

۱-۶-۱- نوع و چگونگی جمع‌ آوری داده ها

در این تحقیق اطلاعات مورد نیاز مربوط به شرکت های عضو نمونه تحقیق طی سال های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ از طریق آرشیوهای الکترونیکی سازمان بورس اوراق بهادار تهران و لوح های فشرده اطلاعات مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، جمع‌ آوری شده اند.

۱-۶-۲- روش تحلیل داده ها

برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه‌ها از تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده می شود، بدان معنا که ابتدا اطلاعات مود نیاز برای انجام آزمون محاسبه و سپس آزمون های رگرسیون (حداقل مربعات سه مرحله ای) برای پی بردن به رابطه جریان وجوه نقد آزاد و مدیریت سود و نقش تعدیل کنندگی حاکمیت شرکتی و ساختار مالکیت صورت می پذیرد. همچنین از نرم افزارهای Eveiws و Excel برای پردازش اطلاعات و آزمون های آماری استفاده شده است.

۱-۷- قلمرو تحقیق

۱-۷-۱- قلمرو مکانی

قلمرو مکانی تحقیق بورس اوراق بهادار تهران است .

۱-۷-۲- قلمرو زمانی

قلمرو زمانی تحقیق از ابتدای سال ۱۳۸۸ تا پایان سال ۱۳۹۲را در بر می‌گیرد که محدوده زمانی ۵ سال را شامل می شود.

۱-۷-۳- قلمرو موضوعی

جریان وجوه نقد آزاد و مدیریت سود: نقش تعدیل کنندگی حاکمیت شرکتی و ساختار مالکیت: شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران

۱-۸- برخی تعاریف و مفاهیم

جریان نقدی: عبارت است از افزایش یا کاهش در مبلغ وجه نقد ناشی از معاملات با اشخاص حقیقی یا حقوقی یا ناشی از سایر رویداد ها (رضایی و عیسی زاده، ۱۳۸۹).

جریان نقد آزاد: بیانگر وجه نقدی است که مدیران پس از صرف مخارج لازم برای نگهداری یا توسعه دارایی ها در اختیار دارند (فخاری و همکاران، ۱۳۹۳).

مدیریت سود: دی جورج^[۱] (۱۹۹۹) مدیریت سود را نوعی دستکاری مصنوعی سود توسط مدیریت، جهت حصول به سطح مورد انتظار سود برای بعضی از تصمیم های خاص، مثل پیش‌بینی تحلیل گران و یا برآورد روند سودهای قبلی برای پیش‌بینی سودهای آتی تعریف ‌کرده‌است.

ساختار مالکیت: منظور از ساختار مالکیت، مشخص کردن بافت و ترکیب سهام‌داران یک شرکت و بعضاً مالک عمده نهایی سهام آن شرکت است. بسیاری از نظریه پردازان اقتصادی عقیده دارند که هر یک از انواع مالکیت نیز می‌تواند بر عملکرد شرکت‌ها تاثیرگذار باشد. لذا، روش های کنترل عملکرد مدیران و عوامل مؤثر بر عملکرد آن ها و همچنین شیوه اندازه گیری تاثیر هر یک از انواع مالکیت بر عملکرد شرکت‌ها، از جمله مسائلی است که طرف توجه و علاقه سهام‌داران، مدیران ومحققان بسیار است (اعتمادی و همکاران، ۱۳۸۸).

۱-۹- ساختار تحقیق

در فصل اول این تحقیق ضمن معرفی موضوع تحقیق، اهمیت آن، اهداف تحقیق و روش تحقیق مورد اشاره قرار گرفت. درفصل دوم ابتدا مبانی نظری و سپس پیشینه تئوریک تحقیق، در ارتباط با موضوع تحقیق بیان می شود. علاوه بر آن معرفی فرضیه‌ها، فرضیه های مستقل و وابسته، مراحل انجام پژوهش و نیز نحوه آزمون فرضیات در فصل سوم توضیح داده می شود. در فصل چهارم، نتایج حاصل از فرضیات مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد و نهایتاًً در فصل پنجم نتیجه گیری نهایی انجام شده و پیشنهادهایی نیز برای تحقیقات آتی ارائه می شود.

فصل دوم:

ادبیات و پیشینه تحقیق

بخش اول: مبانی نظری جریان وجوه نقد آزاد، مدیریت سود، ساختار سرمایه و حاکمیت شرکتی

۲-۱- مقدمه

در سامانه اقتصادی امروز دنیا، انتقال و گزارش اطلاعات صحیح مالی به مراکز تصمیم گیری، اهمیت بسیار زیادی دارد. در ارزیابی عملکرد و توان سودآوری یک شرکت، علاوه بر اینکه رقم سود گزارش شده برای سرمایه ­گذاری مهم است و بر تصمیم­های آن ها تأثیر دارد، ارتباط سود با سایر اجزای صورت های مالی نیز، مورد توجه خاص سرمایه ­گذاران است. ‌بنابرین‏ پژوهش هایی که ‌در مورد سود انجام ‌می‌گیرد، دارای اهمیت زیادی است. امروزه مدیریت سود یکی از موضوعات بحث انگیز و جذاب در پژوهش­های حسابداری به شمار می­ود. به دلیل این که سرمایه ­گذاران به عنوان یکی از عوامل مهم تصمیم ­گیری به رقم سود توجه خاصی دارند و با توجه به بیان اهمیت پژوهش ‌در مورد مسائل مختلف مربوط به بورس و مدیریت سود، پژوهش حاضر با عنوان، جریان وجوه نقد آزاد و مدیریت سود: نقش تعدیل کنندگی حاکمیت شرکتی و ساختار مالکیت در شرکت های بورس اوراق بهادار تهران انجام می­ شود.

۲-۲- جریان وجوه نقد آزاد

جریان وجوه نقد نقد آزاد^[۲] (FCF) وجوهی است که بعد از تعدیلاتی بر روی جریان نقد عملیاتی به دست می‌آید. نظریه جریان های نقد آزاد که در سال ۱۹۸۶ برای اولین بار توسط جنسن^[۳] مطرح شد و به تدریج توسعه یافت یکی از مباحث جدید در ادبیات مالی است که رفتار شرکت هایی را توصیف می‌کند که با نظریه های قبلی اقتصادی قابل توجیه نبود (شیخ و همکاران، ۱۳۹۱).

جریان های نقد آزاد یکی از معیارهای اندازه گیری عملکرد واحد تجاری است و وجه نقدی را نشان می‌دهد که شرکت پس از انجام مخارج لازم برای نگهداری یا توسعه دارایی ها در اختیار دارد. جریان های نقد آزاد می‌تواند کاربردهای مهمی برای سهام‌داران در ارزیابی سلامت مالی واحد تجاری داشته باشد. همچنین مدیران نیز می‌توانند با استفاده کارآمد از منابع تحت مالکیت خود جریان های نقد آزاد را در طرح هایی با ارزش فعلی خالص^[۴] (NPV) مثبت سرمایه گذاری کرده و باعث افزایش ارزش شرکت گردند (همان منبع).