1-3- تعریف پرخاشگری 3
1-4- پرخاشگرى و فرهنگ‏ها 5
1-5- اپیدمیولوژی 5
1-6- انواع پرخاشگری 5
1-6-1- پرخاشگری کلامی در مقابل پرخاشگری غیرکلامی 6
1-6-2- پرخاشگری مستقیم در مقابل پرخاشگری غیر مستقیم 6
1-6-3- پرخاشگری وسیله ای در مقابل پرخاشگری خصمانه. 7
1-6-4- پرخاشگری فردی در مقابل پرخاشگری جمعی 8
1-6-5- پرخاشگری فعال در مقابل پرخاشگری منفعل 9
1-6-6- پرخاشگری فرافعال و تجاوز کارانه در مقابل پرخاشگری واکنشی و دفاعی 9
1-7- تبیین‌های مربوط به پرخاشگری 10
1-8- جهت پرخاشگری 11
1-9- ثبات پرخاشگری 12
1-10- تظاهرات پرخاشگری درسنین کودکی 12
1-11- تفاوت جنسیت در پرخاشگری 13
1-12- اهداف پرخاشگری در کودکان 13
1-13- پرخاشگری در کودکان پیش دبستانی 14
1-14- مشکلات کودکان پرخاشگر. 16
1-15- عوامل پرخاشگری کودکان 17
1-16- تشخیص‌های افتراقی 22
1-17- درمان‌ پرخاشگری در کودکان 22
1-18- مسائلی که والدین محترم باید جهت درمان کودک پرخاشگر خود رعایت نمایند: 23
مروری بر مطالعات مشابه. 28
فصل دوم: مواد و روش‌ها 32
2-1- بیان مسأله. 33
2-2- اهداف. 34
2-2-1- هدف کلی 34
2-2-2- اهداف ویژه 34
2-3- فرضیه‌ها 34
2-4- تعیین نوع و تعریف متغیرها 35
2-5- نوع و روش مطالعه. 35
2-6- حجم نمونه. 36
2-7-جامعه مورد بررسی 36
2-8- معیارهای ورود. 36
2-9- معیارهای خروج 36
2-10- روش جمع آوری داده 36
2-11- مکان و زمان انجام مطالعه. 37
2-12- روش اجرا 37
2-13- روش تجزیه و تحلیل داده 37
2-14- محدودیت و شرایط اجرایی 37
فصل سوم: نتایج و یافته‌ها 39
3-1- یافته‌ها 40
3-2- جداول 41
فصل چهارم: بحث ، نتیجه‌گیری ، پیشنهادات. 57
4-1- بحث. 58
4-2- نتیجه گیری 66
4-3- پیشنهادات. 67
4-4- محدودیت‌ها 68
منابع 69
ضمائم 76
 
 
فهرست جدول‌ها
عنوان                                                                                                                          صفحه
جدول 2-1- متغیرها 35
جدول 3-1- میانگین نمره کلی پرخاشگری برحسب جنس 41
جدول 3-2- میانگین نمره کلی پرخاشگری برحسب سن 42
جدول 3-3- میانگین نمره ابعاد پرخاشگری بر حسب جنس 43
جدول 3-4- میانگین نمره ابعاد پرخاشگری بر حسب سن 44
جدول 3-5- میانگین نمره ابعاد پرخاشگری بر حسب   وضعیت تمایل به تماشای خشونت در تلویزیون  45
جدول 3-6- میانگین نمره ابعاد پرخاشگری بر حسب وضعیت اشتغال مادر 47
جدول 3-7- میانگین نمره ابعاد پرخاشگری بر حسب تمایل به خشونت در بازی‌های رایانه ای 49
جدول 3-8- میانگین نمره ابعاد پرخاشگری بر حسب وضعیت والدین از نظرمرگ  یا طلاق 51
جدول 3-9- میانگین نمره ابعاد پرخاشگری بر حسب مدت زمان تماشای تلویزیون 52
جدول 3-10- میانگین نمره ابعاد پرخاشگری بر حسب مدت زمان بازی با رایانه. 54
جدول 3-11- ضریب همبستگی پیرسن بین ابعاد مختلف پرخاشگری 56
 
 

فصل اول: مقدمه و مروری بر مطالعات مشابه
 

1-1- مقدمه
 

امروزه خشونت و پرخاشگری به عنوان یک مشکل عمده در نظر گرفته شده و آثار مخرب روانی و جسمانی آن در سطوح فردی و اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به اینکه ریشه بسیاری از  جرایم ، نابسامانی‌ها، انحرافات و حتی جنگ‌ها را باید در پرخاشگری و خشونت جستجو کرد، متخصصان بر ضرورت مطالعه ی علمی پرخاشگری و خشونت به منظور شناسایی عوامل ایجاد کننده و برانگیزاننده آن و همچنین ارائه راهکارهای پیش گیرانه تاکید کرده‌اند [1].
خشم و پرخاشگری از شایع ترین مشکلات کودکان و از دلایل مهم ارجاع آنها به مراکز مشاوره و روان درمانی است. متاسفانه در حال حاضر به دلیل ناتوانی والدین در برابر کودک پرخاشگر این موضوع ازدغدغه‌های والدین شده است [2].
سال‌ها است که محققان به اهمیت پرخاشگری اولیه کودکی در پیش بینی مشکلات سازگاری روانی – اجتماعی آینده آن‌ها پی برده‌اند[3]. بدان جهت نیز پژوهش‌های زیادی برای درک عوامل مؤثر بر شیوع رفتار پرخاشگرانه انجام داده‌اند [4].
پرخاشگری را میتوان به عنوان رفتاری تعریف کرد که منجر به آسیب یا صدمه زدن به دیگران میشود[5] و کودکان به عنوان یکی از گروه های سنی آسیب پذیر در معرض انواع اختلالات روانشناختی قرار دارند[6].
دوران پیش دبستانی سال‌های مناسبی برای  تشخیص  مشکلات کودکان ، مداخله بهنگام و پیش گیری از مشکلات عاطفی، اجتماعی و تحصیلی آینده آنان است . مداخله بهنگام و تغییر رفتارهای ناسازگار کودک در این دوره حساس ، موجب افزایش مهارت‌های اجتماعی و محبوبیت نزد همسالان و بزرگسالان شده و کودک را برای پذیرش مسئولیت‌های تحصیل دبستانی آماده می‌سازد[7].

1-2- اختلال سلوک
 

اختلال سلوک طیف وسیعی از رفتارهای ضد اجتماعی چون اعمال پرخاشگرانه، سرقت، خرابکاری، حریق عمدی، دروغگویی، ولگردی و فرار را در بر می‌گیرد که ویژگی مشترک آنها زیرپا گذاشتن مقررات و انتظارات اجتماعی است[8].
اختلال سلوک به الگوی رفتار ضد اجتماعی غیر قابل کنترل کودک یا نوجوان اطلاق می‌شود که با آسیب رساندن قابل ملاحظه در کارکرد روزمره در خانه یا مدرسه و نگرانی زیاد سایر افراد همراه است[8].

1-3- تعریف پرخاشگری
 

منشأ پرخاشگری خشم است . پرخاشگری رفتاری است که به دیگران آسیب می‌رساند یا بالقوه می‌تواند آسیب برساند. پرخاشگری ممکن است بدنی باشد ( زدن – لگد زدن – گاز زدن) یا لفظی (فریاد زدن، رنجاندن) یا به صورت تجاوز به حقوق دیگران( چیزی را به زور گرفتن) [9].
به هر حال، ‌در لغت نامه فارسی، پرخاشگری به معنای «ستیزه جویی» آمده است. اتکینسون معتقد است که: «پرخاشگری رفتاری است که قصد آن، ‌صدمه زدن جسمانی و زبانی به فرد دیگر و نابود کردن دارایی اوست [10].
برخی روانشناسان مدعی هستند پرخاشگری، رفتاری است که ریشه در ذات و سرشت انسان دارد. بسیاری دیگر هم در مقابل نظریه ذاتی دانستن پرخاشگری، طرفدار منشا اجتماعی آن هستند و معتقدند فکر ذاتی بودن پرخاشگری برای انسان خطرناک و مخرب است، زیرا داشتن چنین فکری سبب می‌شود پرخاشگری مانند میل به غذا یک واکنش اجتناب ناپذیر و یا بالاتر از آن نوعی نیاز طبیعی تلقی شود[10].
از دیدگاه ارونسون  پرخاشگری رفتار آگاهانه ای است که هدفش اعمال درد و رنج جسمانی یا روانی باشد. به عبارت بهتر عمل آگاهانه ای است که با هدف وارد آوردن صدمه و رنج انجام می‌گیرد. این عمل ممکن است بدنی یا کلامی باشد. خواه در رسیدن به هدف موفق بشود یا نشود، در هر صورت پرخاشگری است[10].
هیلگارد و اتکینسون  پرخاشگری را رفتاری می‌دانند که قصد آن صدمه زدن (جسمانی و کلامی) به فرد دیگر یا نابود کردن دارایی آنهاست. مفهوم اساسی در این تعریف قصد است. اگر کسی پای