(مطالعه موردی شهرداری مشهد)
 

استاد راهنما:
 

دکتر علی ناصری

چکیده
تعاملات الکترونیکی[1] با ایجاد شرایطی جهت همکاری‌های فرا سازمانی این امکان را به سازمان‌ها می‌دهد که بدون صرف وقت و هزینه زیاد بتوانند تجارت خود را به انجام برسانند و از موقعیت‌های جدید بهره ببرند.
هدف از این پایان نامه، بررسی الگوهای مطرح تعاملات الکترونیکی و ارائه مدل مناسب برای شهرداری مشهد می‌باشد، بدین منظور، چهار فاز اصلی پژوهشی مورد توجه قرار گرفته که نتایج حاصل از آن نیز در این راستا به دست آمده است:
فاز اول: چارچوب‌های تعامل پذیری دولت الکترونیک 8 کشور مطرح، بررسی و ویژگی‌های کلی و فنی برای انتخاب چارچوب تعامل پذیری استخراج شد.
فاز دوم: با بررسی وضعیت شهرداری مشهد، ابتدا بلوغ تعامل پذیری این سازمان، سپس وضعیت تعامل پذیری آن تحلیل شد.
فاز سوم: بر اساس مدل تطبیقی و استفاده از ابزار پرسشنامه، چارچوب تعامل پذیری و معماری سازمانی مناسبی برای شهرداری مشهد معرفی شد.
فاز چهارم: با بررسی که در کشورهای مختلف صورت گرفت، موفق‌ترین روش عملی این کشورها به منظور پیاده سازی تعامل پذیری معرفی شد.
فهرست مطالب
  عنوان                                    صفحه

فصل اول: کلیات تحقیق 15
1-1 مقدمه 15
1-2 اهمیت و ضرورت تحقیق. 17
1-3 فرضیه‌ها یا سوال‌های تحقیق 17
1-4 هدف اصلی تحقیق. 17
1-5 روش تحقیق 18
1-6 مرور مطالب پایان نامه. 18

فصل دوم: مباحث نظری و ادبیات تحقیق 20
2-1 تعریف سازمان. 20
2-2 تعریف مبادلات الکترونیک. 21
2-3 تعریف سرویس 21
2-4 تعریف سرویس الکترونیکی. 21
2-5 تعریف تعامل پذیری 22
2-6 انواع تعامل پذیری 23
2-6-1 تعامل پذیری اطلاعات. 23
2-6-1-1 مزایای استفاده از تعامل پذیری اطلاعات. 23
2-6-2 تعامل پذیری فنی 23
2-6-2-1 دسته بندی استانداردهای حوزه تعامل پذیری فنی    24
2-6-3 تعامل پذیری فرآیندی 26
2-7 مقایسه دو مفهوم تعامل پذیری و یکپارچگی 26
2-8 ﻣﺪل ﺑﻠﻮغ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﭘﺬﻳﺮی 27
2-8-1 مدل بلوغ تعامل پذیری سازمانی. 27
2-8-2 مدل بلوغ تعامل پذیری تکنیکی 27
2-9 تعریف تعامل پذیری دولت الکترونیک 28
2-10 دستیابی به تعامل پذیری دولت الکترونیک 28
2-11 تعریف استاندارد در دولت الکترونیک 29
2-11-1 استاندارد باز و نقش آن در تعامل پذیری دولت الکترونیک 29
2-11-2 نمونه‌هایی از استانداردهای باز. 31
2-11-3 اصول استانداردهای باز- بروس پرنز:. 32
2-11-4 مزایای استفاده از استانداردهای باز 33
2-11-5 بررسی ارتباط میان استاندارهای باز و متن باز     35
2-11-6 تأثیر کدهای متن باز در تعامل پذیری 35
2-12 تعریف معماری سازمانی. 36
2-12-1 ضرورت استفاده از معماری سازمانی. 37
2-12-2 تأثیر معماری در تعامل پذیری دولت الکترونیک 37
2-12-3 تعریف معماری سرویس گرا 38
2-12-4 نحوه گسترش قابلیت همکاری دولت الکترونیک از طریق معماری سرویس گرا. 39
2-13 تبادل سرویس در معماری سرویس گرا 40
2-14 تعریف ESB. 42
2-14-1 چارچوبی برای یکپارچه‌سازی 43
2-14-2 اتوبوس خدمات سازمان. 44
2-14-3 مجموعه کامل یکپارچه‌ سازی 44
2-15 تعریف ESC. 45
2-16 موانع و مشکلات تعامل پذیری بین سازمانی 45

فصل سوم: بررسی چارچوب‌های مطرح برای تعاملات الکترونیکی 47
3-1 معرفی چارچوب‌های انتخابی 48
3-2 بررسی چارچوب‌های تعامل پذیری دولت الکترونیک کشورهای انتخابی 49
3-2-1 چارچوب تعامل پذیری فنی دولت استرالیا. 49
3-2-1-1 اصول کلی چارچوب تعامل پذیری دولت استرالیا 50
3-2-1-1 مدل مفهومی چارچوب تعامل پذیری دولت استرالیا    50
3-2-2 چارچوب تعامل پذیری دولت الکترونیک دانمارک 53
3-2-3 چارچوب تعامل پذیری دولت برزیل 54
3-2-3-1 حوزه‌های تحت پوشش e-PING. 54
3-2-3-1-1 اتصال میانی. 54
3-2-3-1-2 امنیت. 55
3-2-3-1-3 راه های دسترسی 56
3-2-3-1-4 سازماندهی و تبادل اطلاعات 56
3-2-3-1-5 محدوده یکپارچگی برای دولت الکترونیک. 56
3-2-3-2 سیاستهای کلی e-PING: 57
3-2-4 چارچوب تعامل پذیری اروپا برای خدمات دولت الکترونیک پن اروپا    58
3-2-4-1 اهداف چارچوب تعامل پذیری اروپا. 59
3-2-4-2 اصول به کار گرفته شده در تعامل پذیری اروپا     59
3-2-4-3 توصیه‌های چارچوب تعامل پذیری اروپا برای موانع سازمانی تعامل پذیری 60
3-2-4-4 توصیه های چارچوب تعامل پذیری اروپا برای موانع معنایی تعامل پذیری 60
3-2-5 استاندارد و معماری برای برنامه‌های کاربردی دولت الکترونیک آلمان 61
3-2-5-1 هدف SAGA 61
3-2-5-2 مدل مرجع SAGA. 62
3-2-5-3 مدل مرجع معماری SAGA 64
3-2-6 چارچوب تعامل پذیری دولت مالزی 64
3-2-7 چارچوب تعامل پذیری دولت الکترونیک نیوزیلند 65
3-2-8 چارچوب تعامل پذیری دولت الکترونیکی انگلستان 65
3-3 اجزای تشکیل دهنده تجارب تعامل پذیری کشورها 66
3-4 اصول انتخاب استاندارد 67
3-5 حیطه‌های مورد نظر در چارچوب تعامل پذیری کشورهای مورد بررسی  68
3-6 اعتبار. 69
3-7 اطلاعات فنی. 70
3-8 ویژگیهای چارچوب تعامل پذیری تعامل پذیری دولت الکترونیک     72

فصل چهارم: بررسی وضع موجود شهرداری مشهد. 73
4-1 معرفی شهرداری مشهد. 74
4-1-1 معاونت‌های شهرداری مشهد. 74
4-1-2 مناطق شهرداری مشهد. 74
4-1-3 سازمان‌های زیر مجموعه شهرداری. 75
4-2 سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری مشهد 76
4-2-1 وظایف سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری مشهد   76
4-3 خدمات شهرداری 77
4-3-1 حوزه خدماتی عملیاتی 79
4-3-2 حوزه خدماتی پشتیبان 80
4-3-3 حوزه خدماتی پشتیبان مدیریت. 80
4-4 وضع موجود تعاملات الکترونیک شهرداری مشهد. 80
4- 4- 1 تهیه سند راهبردی شهر الکترونیک. 81
4-4-1-1 تاثیر سند راهبردی شهر الکترونیک مشهد در تعامل پذیری 81
4-4-1-2 مراحل ایجاد شهر الکترونیک 82
4-4-1-3 مراحل ایجاد شهر الکترونیک مشهد. 82
4- 4- 2 طرح ایجاد شبکه یکپارچه ارتباطی شهرداری مشهد    84
4- 4- 3 زیرساخت داده‌های مکان (SDI) 85
4- 4- 4 سامانه گردش الکترونیک مکاتبات اداری 85
4-4-5 پورتال شهر مشهد 87
4-4-5-1 اهداف پورتال مشهد 88
4-4-5-2 لیست برخی از خدمات ارائه شده در پورتال جامع شهرداری مشهد 89
4-4-6 سامانه مدیریت الکترونیک آرشیو اسناد شهرداری مشهد 90
4-4-6-1 هدف از راه اندازی سامانه آرشیو اسناد. 91
4-5 سرویس‌های الکترونیک شهرداری مشهد. 91
4-5-1 سطح بلوغ خدمات الکترونیک شهرداری مشهد 91
4-6 زیرساخت‌های شهرداری مشهد 94
4-6-1 زیرساخت‌های نرم افزاری یکپارچه در سطح شهرداری و شهر   94
4-6-2 زیرساخت‌های سخت افزاری یکپارچه در سطح شهرداری و شهر   95
4-7 بلوغ تعامل پذیری شهرداری مشهد. 97