بررسی تأثیر فرسودگی شغلی و عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی در سازمان جهاد کشاورزی استان فارس
 

استاد راهنما
 

دکتر جاجرمیزاده

چکیده
هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر عدالت سازمانی و فرسودگی شغلی بر رفتار شهروندی سازمانی است.جامعه آماری این تحقیق اداره کل سازمان جهاد کشاورزی استان فارس می­باشد بر این اساس182 نفر از کارکنان این سازمان توسط روش نمونه برداری تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند.این تحقیق از نظر هدف کاربردی ، از نظر روش گردآوری داده­ ها، توصیفی-پیمایشی و از حیث تأثیر بین متغیرهای تحقیق از نوع همبستگی و علّی است .برای سنجش رفتار شهروندی سازمانی از پرسشنامه پودساکف(2000) ، برای سنجش عدالت پرسشنامه نیهوف و مورمن(1993) و برای سنجش فرسودگی شغلی پرسشنامه مزلاچ(1996) بومی سازی شده و مورد استفاده قرار گرفت. رابطه­ میان ادراک از عدالت سازمانی و فرسودگی شغلی با رفتار شهروندی سازمانی از طریق روش گام به گام با بهره گرفتن از نرم افزارSPSS21 و همچنین با بهره گرفتن از نرم افزار lisrel8.8 جهت بررسی رابطه علی بین متغیرها از مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شده است. نتیجه­ی تحقیق نشان داد که رابطه­ بین فرسودگی شغلی و رفتار شهروندی سازمانی معنی­دار و منفی است و ادراک از عدالت سازمانی  تأثیر مثبتی بر روی رفتار شهروندی داشته و می ­تواند رابطه بین فرسودگی شغلی و رفتار شهروندی سازمانی را تعدیل کند.
واژگان کلیدی: رفتار شهروندی سازمانی،عدالت سازمانی،فرسودگی شغلی و مدلسازی معادلات ساختاری
 
 فهرست مطالب
عنوان                                                                                                              صفحه
 فصل اوّل: مقدمه
1-1 )بیان مسئله تحقیق 3
1-2 )اهمیت و ضرورت موضوع . 5
1-3 )اهداف تحقیق . 8
1-4 )سؤال های تحقیق 8
1-5 )تعریف متغیرهای تحقیق 9
1-5-1) رفتار شهروندی سازمانی. 9
1-5-2)عدالت سازمانی 10
1-5-3)فرسودگی شغلی 12
 فصل دوّم: ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق
مقدمه . 14
2-1) مبانی نظری 15
2-1-1) رفتار شهروندی سازمانی 15
2-1-1-1) تعاریف رفتار شهروندی سازمانی. 15
2-1-1-2) انواع رفتار شهروندی سازمانی 17
2-1-1-3)مدل­های رفتار شهروندی سازمانی. 18
2-1-1-4)عوامل تأثیرگذار بر رفتار شهروندی سازمانی 25
2-1-1-5) ویژگی­های رفتار شهروندی سازمانی 26
2-1-1-6) سیاست­های تشویق رفتارهای شهروندی سازمانی 27
2-1-1-7) رفتارهای ضد شهروندی سازمانی 28
2-1-1-8) پیامدهای بکارگیری رفتار شهروندی سازمانی در سازمان. 28
2-1-1-8-1)بهبود عملکرد سازمانی . 29
عنوان                                     صفحه
2-1-1-8-2) کاهش ترک خدمت 29
2-1-1-8-3) افزایش اثربخشی سازمانی. 30
2-1-1-8-4) تسهیم دانش 30
2-1-1-8-5) بهبود کیفیت خدمات 30
2-1-1-8-6) افزایش سرمایه اجتماعی. 31
2-1-2)عدالت سازمانی. 31
2-1-2-1) تعریف عدالت سازمانی. 31
2-1-2-2)تاریخچه عدالت سازمانی 32
2-1-2-3)انواع عدالت سازمانی 32
2-1-2-3-1)عدالت توزیعی. 32
2-1-2-3-2) عدالت رویه­ای 33
2-1-2-3-3) عدالت مراوده­ای. 36
2-1-2-4) مروری بر اصول عمومی عدالت سازمانی. 38
2-1-2-5) عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی 38
2-1-2-5-1) مدل­های عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی. 39
2-1-3)فرسودگی شغلی 41
2-1-3-1)تعاریف فرسودگی شغلی 41
2-1-3-2) تاریخچه فرسودگی شغلی. 42
2-1-3-3)ابعاد فرسودگی شغلی 43
2-1-3-3-1)خستگی عاطفی. 44
2-1-3-3-2) نگرش منفی 44
2-1-3-3-3) کاهش عملکرد فردی. 45
2-1-3-4)مراحل فرسودگی شغلی. 45
2-1-3-5)علل ایجاد فرسودگی شغلی. 46
2-2)پیشینه تحقیق 47
2-2-1) تحقیقات داخلی. 47
2-2-2) تحقیقات خارجی. 54
عنوان                       صفحه
2-3) چارچوب نظری 58
 2-4) مدل مفهومی . 58
2-5) فرضیه ­های تحقیق 59
2-6) تعریف عملیاتی متغیرها. 59
2-6-1) رفتار شهروندی سازمانی. 59
2-6-2) عدالت سازمانی. 60
2-6-3) فرسودگی شغلی 60
فصل سوم : روش شناسی تحقیق
مقدمه. 63
 3-1) روش تحقیق. 63
 3-2) قلمرو تحقیق 64
 3-3) جامعه آماری÷ 64
 3-4) نمونه گیری و حجم نمونه. 64
 3-5) ابزار گردآوری داده­ ها و رابطه آن با مدل تحقیق. 65
3-5-1) مقیاس رفتارشهروندی سازمانی 65
3-5-2) مقیاس عدالت سازمانی 66
3-5-3) مقیاس فرسودگی شغلی 67
3-6) روایی و پایایی ابزار تحقیق. 67
3-7) روش جمع­آوری اطلاعات 68
3-8)روش تجزیه و تحلیل داده­ ها 69
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه. 75
4-1)یافته­ های تحقیق 75
4-1-1)یافته­ های توصیفی. 75
4-1-2)یافته­ های استنباطی. 77
4-1-2-1) بررسی سؤالات تحقیق. 77
عنوان                   صفحه
4-1-2-2) بررسی فرضیه ­های تحقیق. 94
4-1-2-2-1)آزمون فرضیه ­ها. 95
فصل پنجم: نتایج و پیشنهادات
مقدمه. 98
5-1)بحث و نتیجه­گیری. 98
5-1-1) آیا بین عدالت سازمانی و رفتارهای شهروندی سازمانی از نظر کارکنان سازمان جهاد کشاورزی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد؟            98
5-1-2) آیا بین رفتارهای شهروندی سازمانی و فرسودگی شغلی از نظر کارکنان سازمان جهاد کشاورزی رابطه منفی و معناداری وجود دارد؟           99
5-1-3) آیا بین فرسودگی شغلی وعدالت سازمانی از نظر کارکنان سازمان جهاد کشاورزی رابطه منفی و معناداری وجود دارد؟    99
5-1-4)آیا از دیدگاه کارکنان سازمان جهاد کشاورزی، عدالت سازمانی رابطه بین فرسودگی شغلی و رفتار شهروندی را تعدیل می­ کند؟     99
5-1-5)آیا از دیدگاه کارکنان تفاوت معناداری در زمینه رفتار شهروندی در سازمان جهاد کشاورزی وجود دارد؟          100
5-1-6) آیا از دیدگاه کارکنان تفاوت معناداری در عدالت سازمانی در سازمان جهاد کشاورزی وجود دارد؟. 101
5-1-7) آیا از دیدگاه کارکنان تفاوت معناداری در زمینه فرسودگی شغلی در سازمان جهاد کشاورزی وجود دارد؟        102
5-1-8) بررسی تاثیر ابعاد عدالت سازمانی در ارتقا رفتار شهروندی سازمانی 102
5-1-9) بررسی تاثیر ابعاد فرسودگی شغلی در کاهش رفتار شهروندی سازمانی . 103
5-1-10) بررسی تفاوت معنادار بین ادراک کارکنان از عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی و بین فرسودگی شغلی کارکنان و رفتار شهروندی سازمانی برحسب جنسیت آن­ها. 105
5-2) نتیجه­گیری نهایی. 105
5-3)محدودیت­های تحقیق. 106
5-3-1)محدودیت­های پژوهشی. 106
5-3-2)محدودیت­های اجرایی 106
5-4)پیشنهادات تحقیق. 106
عنوان                    صفحه
5-4-1)پیشنهادات کاربردی 106
5-4-2) پیشنهادات پژوهشی 109
منابع و ماخذ
منابع فارسی . 110
منابع انگلیسی 115
مقدمه
 
شرایط کاملاً متحول و حاکم بر سازمان­ها، افزایش رقابت و لزوم اثربخشی آن­ها در چنین شرایطی، نیاز آن­ها را به نسل ارزشمندی از کارکنان، بیش از پیش