دانلود پایان نامه بررسی میزان سرمایه اجتماعی بین حاشیه نشینان شهر اهواز۹۱- فایل ... |
از عوامل گرایش به اعتیاد، فقر، بیکاری، فقدان برنامه صحیح جهت پر کردن اوقات فراغت نابرابری اقتصادی و اجتماعی، در دست رس بودن مواد مخدر، همه از عوامل گرایش ساکنین حاشیه و آمار اعتیاد آن است.
۹- منبع و مرکز انحرافات و کجروی های اجتماعی
طبق آمار رسمی از زندانهای اهواز، از ۱۴۶۸ از زندانیان شهر اهواز ۴۸۶ نفر از آنان از ساکنین حاشیه شهر هستند که حدود ۱۲/۳۳ درصد حاشیه نشینان هستند.
۲-۱۴-۲٫ رشد حاشیه نشینی
امروزه در جهان توسعه خواهی تبدیل به جنبشی فراگیر و جهانی شده است اغلب دولت ها و ملت ها خواهان توسعه هستند اما مراد از توسعه در این میان متفاوت است. از گذراندن امور روزمره تا فراغت ها از فقر مطلق تا بهبود دسترسی به خدمات اساسی اقتصادی و اجتماعی و نیز بهبود مستمر و ارتقای مداوم کیفیت زندگی در این معقوله می گنجد در یک تعریف کلی و ناظر به توسعه برنامه ریزی شده تمام تلاش های صورت گرفته برای «حرکت از وضع موجود به وضع مطلوب» مصداق توسعه است.در دوران معاصر نظریه های متفاوتی در این زمینه ارائه شده ابتدا نظریه رشد اقتصادی به عنوان یک ایده آل مطرح شد و کشورهای کمتر توسعه یافته (به قول برخی از نظریه پردازان عقب نگه داشته شده) الگوی رشد کشورهای فاتح و پیروز در جنگ را کعبه آمال خویش ساختند. براساس برآوردهای سازمانهای بین المللی فعال در زمینه اسکان بشر حدود یک میلیارد نفر از جمعیت جهان اکنون در زاغه ها و حاشیه های شهری یا به صورت اسکان غیر رسمی زندگی می کنند با توجه به این نکته که اکنون در آغاز قرن بیست و یکم حدود نیمی از جمعیت جهان در شهرها زندگی می کنند و شهرنشینی بستر انواع تضادها و تعارض های اجتماعی در هر کشوری است و به تعبیری شهر در هر کشوری به محل تمرکز ثروت و انباشت فقر تبدیل شده است. (ماهنامه شوراها، ۱۳۸۸: ۲۸).
مجموعه دستاوردهای فوق متفکران و صاحبنظران توسعه را بر آن داشت تا در برداشت های قبلی خود تجدید نظر کنند در برداشت های جدید، توسعه با شاخص های رشد یا حتی کاهش نسبی فقر تعریف نمی شد و مراد از آن الگویی جامع و همه جانبه بود که به آن توسعه پایدارمی گفتند این نگرش در دهۀ ۱۹۷۰ با اعلامیه کوکویک مطرح شد که در آن به رابطه بین محیط و توسعه پرداخته شد این اصطلاح به منظور تحلیل و بررسی روابط بین متغیرهای اقتصادی اجتماعی و منابع طبیعی و محیط زیست بشر، به عنوان پایه و اساس هر گونه توسعه مورد توجه قرار گرفت. توسعه پایدار به معنای آن است که آموزه هایی درباره اکولوژی می تواند و بباید روندهای اقتصادی به کار گرفته شود که شامل ایده های استراتژی حفاظت محیط جهانی و ایجاد محیطی منطقی است که در آن ادعای توسعه به منظور پیشبرد کیفیت همه جنبه های حیات مورد چالش و آزمایش قرار می گیرد. (رادکلیفت[۳۰]، ۱۳۷۳: ۴۳)
منظور از توسعه پایدار، حفاظت صرف از محیط زیست نیست بلکه مفهوم جدیدی از رشد اقتصادی است که عدالت و امکانات زندگی را برای تمامی مردم جهان و به تعداد اندکی از افراد برگزیده است (ازکیا و دیگران، ۱۳۸۲: ۵۹)
فرایند تصور نظریات و رهیافت های توسعه نشان می دهد که هر چه به زمان حاضر نزدیک می شویم دو تغییر عمده در برنامه های توسعه مشاهده می شود.
الف) از «یکسو نگری» به «همه جانبه نگری» سوق پیدا می کند.
ب) از جنبه های فنی کاسته شده و بر جنبه های زیست محیطی، اجتماعی و انسانی افزوده می شود و از جمله جنبه های مهم تأمین حداقل نیاز برای اجرای توسعه پایدار موارد زیر است:
۱-حذف فقر
۲-کاهش رشد جمعیت
۳-توزیع منطقی منابع
۴-داشتن مردمی سالم و آموزش دیده
۵-تمرکز زدایی
۶-برقراری سیستم های تجاری آزاد
۲-۱۴-۳ .پیامدهای حاشیه نشینی
اهم پیامدها و نتایج حاشیه نشینی در مناطق حاشیه نشین و جامعه آماری
۱- حاشیه نشینی و امنیت
۱-۱ فرهنگ فقر و فقر فرهنگی چهره اصلی شیوه زندگی حاشیه نشینان را نمودار می سازد.
۲-۱ جمعیت جوان، زیاد و متراکم، فقر، تزلزل شغلی، کم سوادی و بی سوادی وترک تحصیل، شرارت، نزاعها و درگیری ها و خشنوت های مستمر، کمبود امکانات تفریحی، ضعف بهداشت، اعتیاد، فحشا، معاملات غیرقانون، در حاشیه بودن، آشفتگی و افسردگی و … در مجمع حاشیه نشین را به کجروی های حرفه ای سوق می دهند و منطقه حاشیه نشین را به لحاظ منکراتی کاملا فعال می کنند. حاشیه نشین به دو نظام فرهنگی(قبل از مهاجرت «روستایی» و بعد از مهاجرت «شهری») وابسته است و در عین حال به هیچ یک کاملا تعلق و تمایل ندارند. این در حاشیه بودن، گسیختگی از نظام ارزشی پیشین و احساس رهایی نسبی از یوغ کنترل اجتماعی شهری، نوعی عدم انسجام و همبستگی را به وجود خواهد آورد که علاوه بر افزایش استعداد قابلیت رشد آسیب های اجتماعی، موجب اختلال در نظم و امنیت عمومی می شود.
۳-۱ همه پژوهشگران شهرها بر این باورند که تداوم فقر و فلاکت بینوایان بدون واکنش سیاسی نخواهد بود و خشونت های جنایت آمیز را افزایش می دهد. ناآرامی های سال ۱۹۹۲ و ۱۹۹۳ در بمبئی که در جریان آن هزاران انسان جان خود را باختند و شورش سال ۱۹۹۲ لوس آنجلس، نمونه هایی از چنین وقایعی هستند. (اشپیگل[۳۱]سم:۹).
۴-۱ مهم ترین قشر، جوانان هستند که با مشکلات عدیده ی نیز مواجه اند، که باید تحصیل علم و معرفت کنند، هنر بیاموزند و مهارت پیدا نمایند، اما سوال این است که کارگزاران جامعه پذیر کننده این قشرها چه کسانی هستند:
الف) خانواده حاشیه نشین، که بی سواد یا کم سواد، اسیر فقر فرهنگی و اعتیاد است یا رئیس خانواده زندانی و یا مجهول المکان می باشد.
ب) مدرسه حاشیه نشین: که چند شیفته است و معلمین غیرمتخصص، فقیر، گاهی تبعیدی و بعضاً بی انگیزه دارد و آن هم با کمترین امکانات.
ج) رسانه های جمعی، که گویی خود را تنها نماینده فرهنگی اقشار متوسط به بالای جامعه می داند.
د) گروه همسالان، که خود به همان درد و بلا گرفتارهستند.
هـ) همسایگان که یکی از یکی محروم ترهستند.
و) مساجد که تا حدودی فعال هستند.
چنین است که چون ترک تحصیل کرده، نیمه بیکار، بی هویت، مردد، از خانه محقر خود بیرون می زند و شهر آشوبی می کند.
آن به سایر مناطق و تهدید امنیت عمومی تحت تاثیر عواملی چند تشدید می شوند که در این جا به برخی از آنها اشاره می شود.
۵-۱ افزایش تبعیض، بی عدالتی و مانور تجمل و فرهنگ مصرفی طبقه متوسط به بالا، علاوه بر خطر اصلی افزایش بی اعتمادی نسبت به نظام، فساد را زیاد می کند و توسعه می دهد و یا افسردگی و انزوا طلبی و انفعال را.
۶-۱ معضل زندانی، وقتی رخ می نماید که طرفین یک مبادله به دلیل عدم اعتماد متقابل به فعالیت های غیرتولیدی و حتی تخریبی علیه هم دست می زنند.
۷-۱ عملکرد شهرداری در تخریب مسکن های غیرمجاز. طبق تئوری نیازهای « مزلو» سرپناه به لحاظ فرهنگی، جزیی از آرمان های انسان ها است. برای انسان جهان سوم هم خانه داشتن شاید مهم ترین امتیاز زندگی باشد و برای مهاجر حاشیه نشین خانه خراب شدن به تحقیق مهم ترین مصیبت است.
۸-۱ «مایلک تودارو[۳۲]» مدعی است که: افراد جسور در میان جسور در میان مهاجران بیش از جامعه مبدا یافت می شود.
۹-۱ عناصر شرور غوغا طلب هم می توانند در چنین مواقعی آب را گل آلودتر کرده و از آن سوء استفاده نمایند.
۱۰-۱ سوء تدبیر برخی از عناصر اجرای.
۱۱-۱عدم تناسب تعداد و کیفیت حضور نیروهای کنترل اجتماعی.
با در نظر گرفتن آنچه گفته شد حاشیه نشینی یکی از عوامل موثر در بروز ناامنی اجتماعی است که به دلیل ماهیت خاص خود با وارد آوردن محرک های تشدید کننده ناامنی، موجب وقوع بی نظمی و بر هم خوردن امنیت عمومی می گردد. به نوعی میتوان گفت فی ما بین امنیت و حاشیه نشینی رابطه این معکوس وجود دارد، بدین معنی که با افزایش حاشیه نشینی کثرت یافتن تعداد حاشیه نشینان، امنیت اجتماعی تهدید بیشتری می شود.
چنان چه حاشیه نشینی و کثرت یافتن تعداد حاشیه نشینان، امنیت اجتماعی تهدید بیشتری می شود.چنان چه حاشیه نشینی در اطراف کلان شهر اهواز فزونی یابد، میزان آسیب پذیری امنیتی بالا می رود.
۲-سیمای نامطلوب شهر
عمده ترین نماد جهانی حاشیه نشینی سیمای نامطلوب آن است که احساس و وجدان و دیدگان آدمی را می آزارد، ساختمان ها تخریب شده و فرسوده شده نشان می دهد. گذرگاه ها و معابر پرپیچ و خم و کم عرض بوده و معمولا راه دسترسی خودروهای امداد اعم از آتش نشانی، اورژانس و پلیس در مواقع بروز حوادث و خطرات وجود ندارد.
باوجود استعداد ها و توانمندی های موجود در شهرستان اهواز کمترین توجه به آن نسبت به سایر مراکز استان ها و کلان شهرها شده است. شهرستان اهواز به عنوان مرکز استان ۳۵ درصد جمعیت این استان را شامل می شود و از لحاظ وسعت بعد از تهران دومین شهر است و بالغ بر یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر جمعیت دارد. ۷۹ درصد جمعیت شهری و ۲۱ درصد جمعیت روستایی را داراست. این شهرستان به عنوان مرکز صنایع مادر محسوب می شود و علیرغم این استعداد ها و توانمندی هایی که در آن وجود دارد کمترین توجهی به آن نسبت به سایر مراکز استان ها و کلان شهرها نشده است. چهره شهر اهواز به عنوان مرکز استان در شأن استان خوزستان نیست. مشکل آب های سطحی در سطح شهر اهواز وجود دارد به گونه ای که اگر ۱۰ تا ۱۵ میلی متر باران ببارد، معابر و منازل بسیاری از نقاط شهر اهواز که یک سوم جمعیت شهر را داراست و فاقد امکانات اولیه است باید فکری اساسی و کاری جدی و عملی صورت گیرد. (روزنامه فرهنگ جنوب، شماره ۷۵۱، مصاحبه با فرماندار اهواز).
۳ -پایین بودن سطح بهداشت عمومی و سلامتی
حاشیه نشین ها فاقد بهداشت عمومی و خصوصی در حد و اندازه استانداردهای جهانی و حتی ملی هستند و اقدام علیه بهداشت عمومی و محیط زیست در چنین مناطقی شایع است. انباشت زباله ها و عدم جمع آوری آنها، جریان فاضلاب منازل در کوچه ها و عدم دفع بهداشتی آن، آلودگی های صوتی و آلودگی هوا و غیره در این محلات مشهود است.
تراکم بالای جمعیتی در کنار فقدان امکانات شهری باعث شده است که از لحاظ بهداشتی مناطق حاشیه ای شهرها در وضعیت وخیمی به سر ببرند. آمار بالای بیماریهای واگیردار و بیمارهای پوستی و گوارشی گواهی بر این مشکل عمده مناطق حاشیه ای شهرهای ایران است.
۴- فقدان شغل رسمی و درآمد کافی
اکثر خانواده های حاشیه نشینی شغل رسمی برای تامین معاش خود ندارند و چون این افراد عموما فاقد مهارت و تخصص و سرمایه گذاری می باشند به مشاغل کاذب و بعضاً مجرمانه مثل دست فروشی، کوپن فروشی، تکدی گری، زباله دزدی ، خرید و فروش مواد مخدر و مشروبات الکلی روی می آورند. بر حسب آماری های موجود حدود ۲۰ درصد افراد این مناطق فاقد شغل می باشند.
۵- وجود خرده فرهنگ های خاص مناطق کوچک
فرم در حال بارگذاری ...
[پنجشنبه 1400-07-29] [ 11:24:00 ب.ظ ]
|