رانندگی زیاد
خواب آلودگی

تفاوتی ندارد

الکل
مسکن ها
مواد توهم زا
محرک ها

تفاوتی ندارد

کودکی
نوجوانی
جوانی
بزرگسالی
پیری

جدول ۲-۵ تقسیم بندی ویژگی های روان شناختی تصادفات
شخصیت: ویژگی­های شخصیتی می ­تواند با رفتارهای ترافیکی و نحوه رانندگی فرد ارتباط داشته باشد. شواهد زیادی حاکی از وجود رابطه میان صفات شخصیتی و رفتار تصادف است. مک گوایر (۱۹۷۶) در تحقیقی که در سال ۱۹۷۶ انجام داد دریافت که بعضی از تصادفات بزرگراه ها مرتبط با عواملی چون بی­ثباتی عاطفی، غم، رفتار ضد اجتماعی یا فشار روانی بوده است که این رفتارها باعث می­ شود احتیاط، توجه، مسئولیت پذیری، مراقبت و هوشیاری راننده کم شده و خطر تصادف بیشتر گردد. از دیگر ویژگی­های شخصیتی می توان به عجول بودن، فقدان احساس مسئولیت در مقابل دیگران، هیجان خواهی یا بی­توجهی به مقررات رانندگی و پرخاشگری اشاره کرد که به اختصار توضیح داده می­ شود (رستم زاده، ۱۳۸۹، ۴۱).
الف) هیجان­خواهی در رانندگی: هیجان خواهی یکی از ویژگی های شخصیتی است که گرایش فرد را به سوی تجارب جدید و خطر کردن برای بدست آوردن آنها را نشان می­دهد. در واقع برخی از اشخاص فعالانه به دنبال موقعیت­های خطرناک می روند. بنابراین هیجان خواهی و ماجراجویی شامل فعالیتهای بیرونی و غیر رقابتی است که خطر چالش شخصی و خطر پذیری در آن است به عنوان مثال افراد هیجان خواه با سرعت زیادتر رانندگی می­ کنند و به استقبال خطر می روند. (سوری، ۱۳۸۴، ۶۶)
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

آیزنگ هیجان خواهی را از مؤلفه های برونگرایی می­داند ولی زاکرِمن^[۱۰] معتقد است هیجان­خواهی به انگیختگی مغزی و برونگرایی به انگیختگی دستگاه کناری مربوط می­ شود.(سوری، ۱۳۸۴، ۶۷).
از نظر رفتاری فرد هیجان خواه بر خلاف فرد برونگرا علاقه مند به جستجوی تجربه جدید است و به دنبال کارهای مخاطره آمیز بوده و فعالیت های جدید و غیر معمول را می طلبد. افراد هیجان­خواه از یکنواختی و فعالیت­های عادی زود خسته می­شوند. خون کسانی که در آزمون هیجان­خواهی نمره بالایی می گیرند نسبت به کسانی که نمره کمتری دارند مقدار آنزیمی که در انتقال جریان های عصبی مغز دارد کمتر است.شواهد نشان داده است که تنیدگی ناشی از رانندگی موجب نقصان کارآیی شده و پریشانی خاطر به دنبال دارد به طوریکه موجب تشدید اضطراب و تنش های فردی شده و در نهایت به افزایش امکان تصادف منجر می­ شود.
همچنین مطالعات دیگر نشانگر ارتباط مستقیم بین حالت تعادل روانی راننده و وسیله نقلیه با نحوه رانندگی است.در این رابطه گروهی از رانندگان تریلی بر آن شدند تا مانع رانندگی اعضایی از گروه شوند که به تازگی از بستر یک بیماری حاد برخاسته و یا به نحوی با مشکلات عاطفی دست به گریبان بودند این اقدام به کاهش میزان تصادفات منجر شد (تازه های ترافیک، ۱۳۷۸،۴۴).
ب)پرخاشگری در رانندگی: رفتار تهاجمی و یا پرخاشگری در رانندگی به آن نوع از رانندگی اطلاق می شود که راننده متأثر از سلطه احساسات و هیجانات نامتعادل و نامعقول وسیله نقلیه خود را به صور نا امن
و خلاف مقررات هدایت می­ کند.
همه ما شاهد رفتارها­ی پرخاشگرانه در رانندگی هستیم. این رفتارها به صور گوناگون از جمله توهین و فحاشی­، رفتار های ناپسند­، سرعت غیر مجاز­، مانورها­، ترمزهای مکرر و ناگهانی برای تنبیه راننده دیگر، عدم رعایت فاصله با سایر خودروها­، سبقت غیر مجاز­، بوق زدن­های مکررو نامعقول و.. بروز می­ کند.گاهی برخی از رانندگان که رفتار خلاف و خشونت آمیزی را مرتکب شده و توسط پلیس شناسایی و جریمه می­شوند حتی پرخاشگری خود را متوجه پلیس می­نمایند. در برخی از شرایط این افراد نابهنجار به زد و خورد می­پردازند که لازم است پلیس با درایت و سعه صدر با آنها برخورد نماید (افروز،۱۳۸۰، ۳۵).
علل پرخاشگری در رانندگی
پرخاشگری در رانندگی ممکن است علل مختلفی داشته باشد که به بعضی از آنها اشاره می­گردد­:
۱- علل شخصیتی و روانی از قبیل­:
الف: وجود خصیصه­ های شخصیتی نا شکیبایی، بی­قراری و بی دقتی در امور.
ب: قدرت طلبی و زور مداری.
ج: بی پروایی و یاغی­گری خیابانی
۲- ویژگی­های فردی: برخی از ویژگی­های فردی مانند سن و جنس نیز احتمال بروز رفتار پرخاشگری را تعیین می­ کنند­، به عنوان مثال جنس مذکر بیشتر از مؤنث دست به پرخاشگری در رانندگی می­زند. از طرفی افرادی که ۱۵ تا ۲۴ سال دارند احتمال بروز پرخاشگری در آنها بیشتر است.(سوری،۱۳۸۴، ۳۴).
۳- یادگیری رفتار پرخاشگرانه: به عنوان مثال شخص رفتار پرخاشگرانه رانندگان دیگر را دیده و مشاهده کرده که نه تنها با آنها برخوردی صورت نگرفته بلکه باعث پیش افتادن آنها نیز شده است.
۴- خستگی جسمانی و روانی: خستگی جسمانی و روانی میزان تحریک پذیری را افزایش می­دهد و حتی از زمان سرعت واکنش انسان می­کاهد.کاهش سرعت باعث ناراحتی دیگران و بروز پرخاشگری در آنان می­گردد. گاهی مواقع رانندگانی هستند که ساعتها در مسیر طولانی و یا یکنواخت رانندگی می­ کنند. همین امر موجب خستگی آنان می­گردد که به دنبال آن تحریک پذیری و واکنش پرخاشگرانه بیشتر می­ شود (همان منبع، ۳۶).
۵- سرو صدا: در چندین مطالعه گزارش شده که افرادی که در معرض صداهای بلند و تحریک کننده قرار می­گیرند خشونت مستقیم و شدیدتری نسبت به افرادی که در معرض اینگونه شرایط محیطی نیستند از خود نشان می دهند
۶- آب هوا: وقتی آب هوا بسیار گرم و یا بسیار مربوط باشد افراد بیشتر احتمال دارد که احساسات منفی را ابراز کنند. خشونتها اغلب در ماه های گرم تابستان روی می­دهد. تحقیق دیگری روی رانندگان نشان می­دهد در روزهایی که درجه حرارت ۳۲ تا ۴۷ درجه سانتی ­گراد بود­، میزان بوق زدن رانندگان افزایش می­یافت.
۷- نابسامانی در امر ترافیک: از دست دادن زمان به علت ترافیک­های بسیار کند، تخلفات رانندگی، خیابان­های شلوغ و نامناسب، عدم رعایت احترام دیگران، سرپیچی از مقررات و قوانین، سبقت­های غیر مجاز و…همگی از جمله مسائلی است که در رفتار تهاجمی رانندگان نقش دارند(همان منبع، ۳۶).

علل شخصیتی
و روانی

ویژگی های فردی

یادگیری رفتار پرخاشگرانه

خستگی

سر و صدا

آب و هوا

نابسامانی در ترافیک