ارزیابی اقدامات حفاظت آب و خاک با استفاده از روش جهانی WOCAT- فایل ... |
نکتهی قابل توجه این است که فنآوریهای حفاظت آب وخاک باعث افزایش ابتدایی تولید میشوند. که این مستقیماً مربوط به ترکیبهای گیاهی و زراعی در بسیاری از فنآوریها، یا در ارتباط با افزایش حاصلخیزی خاک یا بهبود یافتن آب قابل استفاده در مناطق نیمهخشک میباشد. در زیر گروه کشاورزی حفاظتی در نمودار ۵-۱۸ مربوط به مطالعات لینیگر (۲۰۰۶)، افزایش تولید در ۳ اقدام از ۵ اقدام بسیار زیاد میباشد که این اصولاً مربوط به بهبود یافتن حفاظت آب میباشد و اما تراس/سکوها اصولا باعث افزایش محصولات زراعی در حد متوسط تا زیاد شده اند. به طور کلی از ۴۲ نمونه مورد مطالعه توسط لینیگر در سال ۲۰۰۶، ۱۱ اقدام حفاظت آب و خاک باعث افزایش تولید علوفه بیش از ۵۰ درصد، در ۹ اقدام شاهد افزایش تولید علوفه در حد متوسط (۲۰-۵۰ درصد)، ۲ اقدام باعث افزایش تولید علوفه بین ۲ تا ۵ درصد و بقیهی اقدامات هیچگونه تأثیری در تولید علوفه نداشته و یا در حد بسیار کم (۵-۰ درصد) این اقدامات حفاظتی باعث افزایش تولید علوفه شده است. در حوضهی مورد مطالعه اقدام نهالکاری بادام باعث افزایش تولید علوفه بیش از ۵۰ درصد و اقدام مدیریت، باعث افزایش تولید علوفه در حد ۵۰-۲۰ درصد و کپهکاری و بند خاکی باعث افزایش تولید علوفه در حد ۲۰-۱۰ درصد شده است (نمودار۵-۱۷).
نمودار ۵-۱۷- تولید علوفه در حوزه آبخیز لپویی
نمودار ۵-۱۸- تولید علوفه در دیگر نقاط دنیا
۵-۷- تأثیرات اکولوژیکی
۵-۷-۱- بهبود عملکرد سیستم آب و زمین
عملکرد همه فنآوریهای حفاظت آب و خاک مربوط به آب معمولاً در رابطه با کنترل رواناب و یا افزایش نفوذپذیری میباشد و به عنوان یک نتیجه گیری کلی شاهد یک افزایش در آب ذخیره شده در خاک میباشیم (لینیگر و همکاران[۵۱]، ۲۰۰۷).
همچنین کنترل فرسایش بادی باعث بهتر شدن رطوبت خاک می شود. بعضی فنآوریها به طور صریح به زهکشی مربوط می شود و بعضیها به جمعآوری آب. در مطالعات لینگر در حدود ۸۸ درصد از فنآوریهای حفاظت آب و خاک شاهد افزایش در رطوبت خاک میباشیم (نمودار ۵-۲۵). در حوزه آبخیز لپویی در اقدامهای نهالکاری بادام، کپهکاری، بندخاکی و مدیریت بازدید میدانی به عمل آمد و با برداشت نمونههای خاک به صورت تصادفی به روش کرگیری از اقدامها در اعماق مختلف انجام شد و پس از انجام آزمایش بر روی نمونهها نتایج زیر به دست آمد. افزایش رطوبت خاک در نهالکاری بادام ۳۳/۲ درصد، افزایش رطوبت خاک در بند خاکی۳/۲ درصد، افزایش رطوبت خاک در کپهکاری ۸۸/۲ درصد، افزایش رطوبت خاک در مدیریت ۶۸/۳ درصد میباشد (نمودار ۵-۱۹). بنابراین مطالعات نشان میدهد که در این منطقه با اجرای اقدامهای مذکور افزایش رطوبت خاک بعد از ۱۲۰ روز بارندگی مشاهده میگردد که این افزایش رطوبت خاک در اقدامها در حد متوسط میباشد.
هیچ
کم
متوسط
زیاد
نمودار ۵-۱۹- افزایش رطوبت خاک
نمودار ۵-۲۰- افزایش رطوبت خاک در دیگر نقاط دنیا
۵-۷-۲- کاهش تلفات خاک
به طور کلی در مطالعات لینیگر (۲۰۰۶) و حوزه آبخیز مورد مطالعه در این تحقیق، اکثر فنآوریها در گروه حفاظت آب و خاک، باعث جلوگیری از تلفات خاک در حد بسیار زیاد شده اند . خصوصاً در تراسها/ سکوها (۸ نمونه از ۹ نمونه)، در گروه تلفیق جنگل با زراعت (۵ از ۸)، کشاورزی حفاظتی (۴ از ۵) و همه فنآوریهای کنترل خندق و پوشش گیاهی در حد زیاد میباشد (نمودار ۵-۲۲). به طورکلی در حوزه آبخیز مورد مطالعه در این تحقیق، اکثر فنآوریها در گروه حفاظت آب و خاک، باعث جلوگیری از تلفات خاک در حد متوسط زیاد شده اند (نمودار ۵-۲۱).
هیچ/منفی
کم
متوسط
زیاد
نمودار ۵-۲۱- کاهش تلفات خاک در حوزه آبخیز لپویی
هیچ/منفی
کم
متوسط
زیاد
نمودار ۵-۲۲- کاهش تلفات خاک در دیگر نقاط دنیا
۵-۷-۳- بهبود پوشش خاک
بیشترین دستیابیها در حوزه آبخیز لپویی در مورد بهبود پوشش خاک در گروه نهالکاری میباشد (به دلیل تولید گراس و افزایش تاج پوشش گیاهان) و دیگر نقاط دنیا در مورد بهبود پوشش خاک در گروه مدیربت مراتع کشاورزی حفاظتی (مالچ) و تلفیق جنگل با زراعت (به دلیل بهبود پوشش زمین و افزایش تاج پوشش گیاهان) میباشد. تراسها/سکوها در این مورد به طور ضعیفتر نسبت به دیگر فنآوریها در بهبود پوشش خاک عمل کرده اند (نمودارهای ۵-۲۳ و ۵-۲۴).
هیچ/منفی ۵-۰
کم ۲۵-۵
متوسط ۵۰-۲۵
زیاد <50
نمودار ۵-۲۳- بهبود پوشش خاک حوزه آبخیز لپویی
هیچ/منفی
کم
متوسط
زیاد
نمودار ۵-۲۴- بهبود پوشش خاک در دیگر نقاط دنیا
۵-۷-۴- افزایش حاصلخیزی خاک
نتایج مطالعات در دیگر نقاط دنیا و در حوزه آبخیز لپویی نشان میدهد که بیشترین افزایش در حاصلخیزی خاک در مطالعات لینیگر (۲۰۰۶) مربوط به گروه تلفیق زراعت با جنگل میباشد که از تعداد ۸ نمونه مورد مطالعه ۲ نمونه در طبقه بندی زیاد، و ۶ مورد در طبقه بندی متوسط قرار گرفتهاند (نمودار ۵-۲۶)؛ و در حوزه آبخیز لپویی نهالکاری بادام در حد بسیار زیاد باعث افزایش حاصلخیزی خاک شده اند، مدیریت مراتع در حد متوسط افزایش حاصلخیزی خاک شده است. همچنین کپهکاری و بند خاکی در حد کم باعث افزایش حاصلخیزی خاک شده اند (نمودار ۵-۲۵ و نمودار ۵-۲۶).
هیچ/منفی
کم
متوسط
زیاد
نمودار ۵-۲۵- نمودار افزایش حاصلخیزی خاک در حوزه آبخیز لپویی
هیچ/منفی
کم
متوسط
زیاد
فرم در حال بارگذاری ...
[پنجشنبه 1400-07-29] [ 11:09:00 ب.ظ ]
|