تبصره- در صورت تکرار تخلف، اعمال تعزیرات متناسب با مبلغ و مراتب تخلف خواهد بود ». ↑

1. 1. بند ۵: «سابقه­ متهم یا وضع خاص او». ↑

1. 1. ماده ۱۸: « در صورتی که تخلفات فصل اول در وزارتخانه ها و شرکت‌ها و مؤسسات دولتی و تحت پوشش دولت و نهادهای انقلاب اسلامی و ملی شده واقع شود تعزیرات مربوطه به شرح زیر خواهد بود:الف- در صورتی که درآمد حاصله از تخلفات در جهت منافع و مصالح شرکت یا دستگاه ذیربط منظور شده باشد:مرتبه اول – اخذ درآمد حاصل از تخلفات و واریز آن به حساب خزانه.

      

      مرتبه دوم – اخذ درآمد حاصل از تخلفات و واریز آن به حساب خزانه، برکناری متخلف از سمت خود به طور دائم و انفصال از خدمات دولتی به مدت شش ماه.

      مرتبه سوم – اخذ درآمد حاصل از تخلفات و واریز آن به حساب خزانه و انفصال دائم از خدمات دولتی ». ↑

1. 1. اشتیاق، وحید، «منبع پیشین»، صص ۳۱-۳۰٫ ↑

1. 1. ر.ک: کامیار، غلامرضا، «تخریب آثارفرهنگی و تاریخی توسط اشخاص حقوقی»، نشریه­ علوم سیاسی، مجله مجلس و راهبرد، سال ۱۱، شماره ۴۴، تهران، ۱۳۸۳، صص ۱۹۰-۱۸۹٫ ↑

1. 1. ر.ک: همان، ص ۲۰۱٫ ↑

1. 1. در این زمینه بنگرد به: مواد ۲۰۵، ۲۰۶، ۲۰۷، ۲۰۸، ۲۱۲، ۲۱۴، ۲۱۶، ۲۱۷، ۲۱۹، ۲۲۵، ۲۷۱، ۲۸۳، ۲۸۴، ۲۸۵، ۲۸۷، ۲۸۹، ۲۹۰، ۲۹۱، ۶۱۲، ۶۱۳، ۶۱۴ ق.م.ا. مصوب ۱۳۷۰٫ ↑

1. 1. میرمحمدصادقی، حسین، «حقوق کیفری اختصاصی: جرائم علیه اشخاص»، نشر میزان، چاپ پنجم، تهران، سال ۱۳۸۹، ص ۵۹٫ ↑

1. 1. گرجی، ابوالقاسم، «دیات»، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، تهران، ۱۳۸۰، ص ۱۵؛ همچنین بنگرید به: صادقی، محمدهادی، «حقوق جزای اختصاصی:جرائم علیه اشخاص (صدمات جسمی)»، نشر میزان، چاپ دهم، تهران، ۱۳۸۶، ص ۳۹ به بعد. ↑

1. 1. میر محمد صادقی، حسین، »منبع پیشین»، ص ۱۹۵٫ ↑

1. 1. صالحی، فاضل، «دیه یا مجازات مالی»، مرکزانتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزوی علیمه قم، چاپ نهم، قم، ۱۳۸۷، صص ۴۹-۴۷٫ ↑

1. 1. 1. برای ملاحظه قائلین ‌به این دیدگاه بنگرید به: گرجی، ابوالقاسم، «منبع پیشین»، ص ۵۱، مرعشی، محمد حسن، «دیدگاه های نو در حقوق کیفری اسلام»، نشر میزان،چاپ اول، تهران، ۱۳۷۳، ص ۲۰۵، مرعشی، محمد حسن، «دیه و ضرر و زیان ناشی از جرم»، مجله حقوقی دادگستری، شماره ۱، تهران،۱۳۷۰، ص ۹ به بعد، ادریس، عوض احمد، «دیه»، ترجمه علیرضا فیض،˿ ˿سازمان چاپ و انتشارات وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ دوم، تهران، ۱۳۷۷، ص ۳۴۹؛ میر سعیدی، منصور، «ماهیت حقوقی دیات»، نشر میزان،چاپ اول، تهران، ۱۳۷۳، صص ۹۲ و ۱۲۹٫ ↑

   

1. 1. کاتوزیان، ناصر، «حقوق مدنی: الزام­های خارج از قرارداد»، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، تهران،۱۳۷۴،صص۶۹-۶۸٫ ↑

1. 1. برای ملاحظه قائلین ‌به این دیدگاه بنگرید به: میرمحمد صادقی، حسین، «منبع پیشین»، صص ۱۹۷-۱۹۶؛ رهامی، محسن، «عرفی شدن مجازات ها در نظام کیفری جمهوری اسلامی ایران»، علوم جنایی: مجموعه مقالات در تجلیل از استاد دکتر محمد آشوری، سازمات مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها(سمت)، چاپ دوم، تهران، ۱۳۸۳، ص۳۳؛ عارفی مسکونی، محمد، «ماهیت حقوقی دیه و تحلیل میزان و نوع آن»، نشر دانشور، چاپ اول، تهران، ۱۳۸۲، ص ۸۰ ؛ شفیعی­سروستانی، ابراهیم، رحمان ستایش، کاظم و قیاسی، جلال الدین، «قانون دیات و مقتضیات زمان»، مرکزتحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری، چاپ اول، تهران،۱۳۷۶، ص ۱۳۸٫ ↑

1. 1. استفاده قانون‌گذار از عباراتی، همانند «کس»، «نفر»، «شخص»، «جانی»، «قاتل» و «انسان» در مواد قانونی راجع به قتل و صدمات بدنی غیر عمدی دلالت بر این دارد که مخاطبان قانون در این مواد افراد طبیعی­اند. برای نمونه ملاحظه کنید مواد: ۲۹۵، ۲۹۶، ۳۰۴، ۳۰۶، ۳۰۹،۳۱۰، ۳۱۲، ۳۱۳، ۳۱۵، ۳۱۷، ۳۱۸، ۳۲۳، ۳۲۴، ۳۲۵، ۳۲۶،۳۲۷، ۳۲۷، ۳۲۸، ۳۲۹،˿ ۳۳۰،۳۳۱،۳۳۴،۳۳۵، ۳۳۹، ۳۴۲، ۳۴۴، ۳۴۵، ۳۴۶، ۳۴۷، ۳۴۹، ۳۵۱، ۳۵۲، ۳۵۳، ۳۵۴، ۳۵۵، ۳۵۶، ۳۶۱، ۳۶۲، ۳۶۴، ۳۶۵، ۳۶۶ و دیگر مواد ق.م.ا مصوب ۱۳۷۰٫ ↑

1. 1. ملاحظه کنید مواد: ۳۰۵، ۳۰۶، ۳۰۷ ق.م.ا مصوب ۱۳۷۰٫ ↑

1. 1. برای نمونه ملاحظه کنید مواد ۶۱۶، ۷۱۴، ۷۱۵، ۷۱۶، ۷۱۷، ق.م.ا اسلامی (تعزیرات و مجازات­های بازدارنده) مصوب ۱۳۷۰٫ ↑

1. 1. در این قضیه به علت حریق در پادگان نظامی ارتش در خرداد سال ۱۳۷۶ چهارده سرباز کشته و هفت نفر دیگر زخمی می‌شوند. کارشناس پرونده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی را شصت درصد و شرکت انگشت مازند را چهل درصد به علت عدم رعایت آئین­نامه­ی حفاظتی مواد خطرناک و اشتغال­زا مقصر تشخیص می­دهد. بدین ترتیب که نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران با شرکت انگشت مازند به عنوان مجری طرح­های ملی قراردادی را به منظور ارائه­ خدمات گازرسانی از طریق ساخت مخزن منعقد می­ نماید. در زمان وقوع حادثه کارگری از طرف شرکت انگشت مازند بدون رعایت مقررات حفاظتی مواد خطرناک و قابل اشتعال، مبادرت به تعمیر و اصلاح تأسیسات و مخازن گاز مایع پادگان نظامی نمود و˿ با ریختن آب در داخل یکی از مخازن و باز کردن دریچه­ی آن و تخلیه آب و گاز مایع به خارج از مخزن سبب احتراق و انفجار و تلفات جانی گردید. ↑

1. 1. رأی شماره ۲۶۱۳ مورخ ۱۸/۱۲/۸۲ شعبه اول دادگاه عمومی آزاد شهر که به موجب رأی شماره ۷۹۰-۲۰/۶/۸۴ شعبه دوم دادگاه تجدیدنظر استان گلستان تأیید گردیده است. ↑

1. 1. بنگرید به : رأی شماره ۲۲۶۷ مورخ ۱۳۸۲ شعبه سوم دادگاه عمومی گرگان. ↑

1. 1. رأی شماره ۷۴۰ مورخ ۲۸/۸/۸۵ شعبه ۱۰۲ دادگاه عمومی ورامین. ↑

1. 1. ۱-با ریزش کوه در بخش بلده شهر نور و کشته شدن سه نفر و همچنین جراحت سه نفر دیگر، به طرفیت شرکت شمال عمران آمل به عنوان پیمانکار و اداره جهاد کشاورزی شهرستان نور به عنوان کارفرمای پروژه سیل بند آبراهه، اقامه دعوی کیفری می­گردد. دادگاه النهایه رأی به محکومیت اداره کشاورزی شهرستان نور و شرکت شمال عمران آمل به اتهام قتل و صدمات بدنی غیر عمدی ناشی از عدم رعایت نظامات و مقررات دولتی کار و پرداخت دیه مقتولین و مصدومین می­دهد. رأی شماره ۷۷۶ مورخ ۲/۸/۸۶ شعبه اول دادگاه عمومی ساری .۲-به موجب رأی صادره از دادگاه عمومی ورامین، شرکت آب و فاضلاب این شهرستان به اتهام تسبیب در جنایت و تقصیر نسبت به شاکی از آن جهت که شاکی در گودال حفر شده توسط این شرکت سقوط و منجر به ضایعات شدید وی گردیده است، مستند به مواد قانون مجازات اسلامی محکوم به پرداخت دیه می­گردد. رأی شماره ۹۸۲ مورخ ۲۰/۱۰/۸۴ شعبه ۱۰۲ دادگاه عمومی ورامین که به موجب رأی شماره ۲۳۰-۲۴/۲/۸۵ دادگاه تجدیدنظر استان تهران تأیید گردیده است. ↑

1. 1. اردبیلی، محمد علی، «منبع پیشین»، ص ۲۳٫ ↑

1. 1. معاونت آموزش قوه قضائیه ، «رویه قضائی ایران در ارتباط با دادگاه های عمومی جزائی»، ج ۸، نشر جنگل، چاپ اول، تهران، ۱۳۸۷، ص ۲۳۱؛ معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضائیه، «مجموعه نشسته ای قضائی: مسائل قانون مجازات اسلامی (۱)» نشر معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضائیه،چاپ اول، قم، ۱۳۸۲، ص ۱۶۴٫ ↑

(در زیر نمونه ای از سوال های مطرح شده در ۵ دبلیو ۱ اچ نشان داده شده است) :

■ در کجا اتفاق افتاد؟

■ در چه جاهای دیگری اتفاق افتاد؟

■ در آن موقع افراد کجا بودند؟

■ دیگر کجا…؟

■ دقیقا کجا؟

کجا

(where)

■ چه چیزی اتفاق افتاده است؟

■ علت های ممکن چه چیزهایی هستند؟

■ چه چیزهایی درگیراند؟

■ ما چه می‌توانیم بکنیم؟

■ چه منابعی در اختیار است؟

■ دیگران چه می‌کنند؟

■ بعد چه؟

■ دیگر چه؟

چه

(what)

■ چه کسی درگیر کار بوده یا هست؟

■ چه کسی مسئول آن است؟

■ چه کسی آن را انجام خواهد داد؟

■ چه کسی هزینه آن را می‌دهد؟

■ چه کسی نفع می‌برد؟

■ چه کسی می‌تواند کمک کند؟

■ متخصصان چه کسانی هستند؟

چه کسی

(who)

۵ دبلیو ۱ اچ

■ چه موقع اتفاق افتاد؟

■ اولین بار کی اتفاق افتاد؟

■ چه موقع کار تمام می شود؟

■ چه موقع شروع می شود؟

■ چه موقع خواهیم فهمید؟

چه موقع

(when)

■ چرا این موضوع اتفاق افتاد؟

■ شما فکر می کنید چرا اتفاق افتاد؟

■ چرا نمی توانیم آن را انجام دهیم؟

■ چرا دیگران این مشکل راندارند؟

چرا نه؟

چرا

(why)

■ چگونه اتفاق افتاد(اتفاق می افتد؟)

■ چگونه افراد از آن مطلع می‌شوند؟

■ چگونه آن را متوقف کنیم؟

■ چقدر؟

■چگونه کار می‌کند؟

چگونه، چقدر

(how)

جدول ۲-۳ ( ۵ دبلیو ۱ اچ )

ایجاد بهبود مستمر با بهره گرفتن از رویکرد سیستمی تحت تاثیر این سه عامل است: مدیریت خط مشی، کنترل فرایند و سیستم های پرورش کارکنان.

۱٫مدیریت خط مشی گذاری شامل خط مشی گذاری ( بیان صریح اهداف و مقاصد سازمان )، تعیین اهداف و برنامه اجرایی است که گام سوم شامل مجموعه روش های دستیابی به اهداف و چگونگی کارکرد کایزن می‌باشد، ‌بنابرین‏ با بهره گرفتن از نقاط کنترل، نتایج به دست آمده با اهداف اولیه مقایسه شده و مواردی که با هدف های تعیین شده مغایرت داشته باشد به عنوان مشکل جدید ثبت می شود تا در چرخه مدیریت خط مشی رسیدگی شود ( همان منبع: ۳۸ ).

۲٫کنترل فرایند شامل تحلیل فرایند طراحی و قابلیت،کارایی، حدود و کنترل است.

۳٫پرورش نیروی انسانی شامل آموزش، انگیزش، نظام پیشنهادات، نظام آراستگی ( ۵ اس^[۳۱] ) و ‌گروه‌های کیفیت است ( ۵ اس شامل : سازماندهی یا تشخیص(( Seiri ))، نظم و ترتیب (( Seiton))، پاکیزه سازی یا تمیز ((Seiso))، استانداردسازی یا تنظیم((Seiketsu)) و انظباط یا تنظیم ((Shitsuke)) است ).

در روش سیستمی تأکید بیشتر به مباحث کلان در بخش های ساختاری و سازماندهی و اجرای کایزن می‌باشد ولی در روش کارگاهی که پایه و اساس آن چرخه CAPD ^[۳۲]می‌باشد بیشتر بر روی مباحث عملیاتی تأکید دارد.

توضیح کوتاه درباره نمودارهای ۱، ۲ و ۳:

نمودار پارتو (۱): بر اساس اصلی که ویلفرد پارتو اقتصاددان ایتالیایی بیان کرد حدود ۸۰ در صد نتایج از ۲۰ درصد علل ناشی می شود ( البته این، یک قانون اثبات شده علمی نیست). نمودار پارتو نموداری است برای نشان دادن و دسته بندی اطلاعات، تا معلوم شود چه علت هایی در شکل گیری معلول بیشترین نقش را دارند. این نمودار یک توزیع فراوانی برای داده های وصفی که بر اساس گروه دسته بندی شده اند می‌باشد. تحلیلگر به کمک این نمودار می‌تواند به راحتی گونه های مختلفی از نقص ها که بیشتر از بقیه مشاهده می‌شوند را شناسایی نماید.

نمودار کنترل(۲): در مبحث کنترل کیفیت آماری، نمودارهای کنترل از اهمیت ویژه ای برخوردارند و به نوعی بخش اصلی فرایند کنترل کیفت را به خود اختصاص می‌دهند. برخی از کاربردهای نمودارهای کنترل ‌به این شرح اند: تخمین پارامترهای یک فرایند و استفاده از آن برای تعیین کارایی فرایند، تهیه اطلاعات مفید جهت بهبود فرایند. ( معمولا اگر تمام نقاط بین حدود کنترل باشد فرایند، تحت کنترل است در غیر اینصورت باید عملیات اصلاحی روی فرایند ایجاد گردد، اگر حتی تمام نقاط در داخل حدود کنترل بوده ولی به طور سیستماتیک باشند آنگاه فرایند خارج از کنترل است. ‌بنابرین‏ در یک فرایند تحت کنترل باید روند نقاط بر روی نمودار کنترل به صورت تصادفی باشد ).

نمودار علت و معلول(۳): نمودار علت و معلول یا استخوان ماهی برای بررسی مشکلات در فرایند ها مفید می‌باشد. این نمودار شبیه یک ماهی است که مشخصه‌ های کیفی در سر ماهی قرار گرفته و علت ها، استخوان های ماهی هستند.

۲-۳-۳-۲-۲ روش کارگاهی(گمبا)^[۳۳]:

در زبان ژاپنی، گمبا به معنای محل واقعی و جایی است که عملیات اصلی سازمان در آن انجام می شود و مفهومی از بهبود مستمر است که جهت ارتقای فرآیندها و کاهش تلفات طراحی شده است. در این روش به منظور شناسایی مشکلات و تهیه راه حل های عملیاتی آن، ابتدا یک فهرست بازبینی از اقلام مهم مانند موجودی انبار، کالای نیمه ساخته، زمان تحویل و حمل کالا و غیره تهیه می شود، با این کار نقاط حساس کاری شناسایی و برای هر یک از عوامل مهم راهکارهای اصولی تعیین می‌گردد. برای تحقق بهبود تدریجی در سازمان ها باید سه اقدام اساسی زیر صورت گیرد ( لیکر^[۳۴]، ۲۰۰۴ ):

۱٫کلیه فعالیت هایی که هزینه زا هستند ولی ارزشی تولید نمی کنند (muda ) باید حذف شوند.

۲٫فعالیت هایی که به نحوی در جای دیگری به صورت موازی انجام می‌شوند ( muri ) باید با یکدیگر تلفیق شوند.

۳٫آن دسته از فعالیت هایی که به شکلی برای تکمیل و بهبود سطح کیفی خدمات لازمند ( mura ) به فعالیت های سازمان افزوده شوند.

تایی چی اوهنو^[۳۵] ( ۱۹۸۸ )، معاون شرکت تویوتا موتور، که بعدها به نظریه پرداز تئوری تفکر ناب تبدیل شد، مودا را به هفت دسته تقسیم می‌کند:

۱٫مودای تولید بیش از نیاز بازار: این نوع مودا زمانی ظاهر می شود که کالاهایی بیش از نیاز مشتریان تولید شوند که بدترین نوع موداست زیرا سبب ایجاد دیگر موداها از جمله مودای موجودی می شود.

۲٫مودای انتظار و تأخیر: به دلیل نگهداری ضعیف ممکن است تجهیزات تولیدی دچار اشکال شده و باعث تأخیر در تولید گردند.

۳٫مودای حمل و نقل: هر زمان که محصولی انتقال داده می شود در معرض خطراتی چون آسیب خوردگی، مفقود شدن یا ضایع شدن است، از طرفی این هزینه انتقال کاملا بدون ارزش افزوده است، انتقال هیچ گونه تغییری را در محصول ایجاد نمی کند تا انتظار رود مشتری از بابت آن وجهی پرداخت کند.

۴٫مودای حرکت های اضافی: این مودا به تولید کننده، کارگر و تجهیزات مربوط می شود و شامل دارایی های ثابت و یا هزینه های متحمل شده در طول تولید نیز می شود.

۵٫مودای انبارش ( موجودی ): هر گونه موجودی اعم از مواد خام، کار در جریان و محصولات تکمیل شده منعکس کننده منابعی است که تاکنون هیچ گونه منفعتی برای مشتریان یا تولید کننده نداشته است، تمامی این موجودی ها تا زمانی که ارزش ایجاد نکنند مودا هستند.

۲-۴-۱- پیشینه داخلی

– باقرزاده، داوود: در پژوهشی با عنوان ” سازمان یادگیرنده : بهسازی منابع انسانی از طریق یادگیری مدوام ” به تشریح لزوم یادگیری سازمانی و مداوم در سازمان‌های کنونی پرداخته و ‌به این نتیجه رسیده است که روش های سنتی بهسازی منابع انسانی مانند آموزش‌های شغلی موقتی، جوابگوی تغییرات سریع محیطی نبوده و برای این امر می بایست به یادگیری سازمانی و مدوام روی آورند.

– خائف الهی، احمد علی، رجب زاده، علی و لاجوردی، اشرف : در پژوهشی با عنوان ” ارائه مدل بهسازی منابع انسانی با تأکید بر نقش فناوری های نوین ” به بررسی مؤلفه‌ ها و ابعاد بهسازی منابع انسانی پرداخته که یکی از مؤلفه‌ های بهسازی را آموزش و کارآموزی ذکر نموده و ‌به این نتیجه دست یافته که میزان به کارگیری دانش حاصل از فناوری های نوین اهمیت زیادی داشته و بیشترین میانگین را به خود اختصاص داده است.

– – در پژوهشی که حسین قلی زاده (۱۳۸۳) انجام داده است با نظر به مؤلفه های اصلی نظریه نوناکا- اجتماعی شدن، برونی سازی، ترکیب و درونی سازی- جایگاه مدیریت دانش در دانشگاه فردوسی مشهد مورد بررسی قرار گرفته، آنگاه به نقش و اهمیت فرهنگ سازمانی در تحقق مدیریت دانش اثربخش پرداخته شده است. مدیران عالی، میانی و اجرایی، گروه اصلی مورد مطالعه را تشکیل داده‌اند. تحلیل داده ها نشان داده است که درونی سازی در قلمرو مدیریت دانش در دانشگاه فردوسی مشهد از بالاترین جایگاه برخوردار است و سپس به ترتیب، اجتماعی شدن، برونی سازی و ترکیب در مراتب بعدی قرار گرفته اند. همچنین، ‌بر اساس نتایج به دست آمده، میان فرهنگ سازمانی و درونی سازی، برونی سازی و ترکیب رابطه معناداری وجود دارد. در حالی که، این رابطه با اجتماعی شدن معنی دار نیست. پژوهشگر نتیجه گرفته است که مدیران در دانشگاه فردوسی بیش از آنکه تمایل به تشریک و تبادل دانش و تجارب خود با یکدیگر داشته باشند، تمایل به درونی کردن دانش و رقابت با دیگران دارند. فرهنگ سازمانی در دانشگاه فردوسی به عنوان یکی از متغیرهای اثرگذار، بر تشدید پدیده فردگرایی و رقابتی بودن در بین مدیران می افزاید.

– ناطق پور، محمد جواد(۱۳۸۵) در پژوهش خود با عنوان”شکل گیری سرمایه اجتماعی و فراتحلیل عوامل مؤثر بر آن” به بررسی مفهوم و نظریه های شکل گیری سرمایه اجتماعی پرداخته شده و با روش فراتحلیل، تعدادی از پژوهش های انجام شده ‌در مورد سرمایه اجتماعی در ایران را مورد بررسی قرار داده است. یافته های این پژوهش نشان می‌دهد متغیرهای سن، تحصیلات، تاهل، شاغل بودن و درآمد به جز با عنصر اعتماد با سایر عناصر سرمایه اجتماعی اعم از آگاهی و توجه به امور عمومی، اعتماد، مشارکت های رسمی و غیررسمی رابطه مستقیم دارد و مردان در آگاهی و توجه به امور عمومی و مشارکت رسمی نقش بیشتری نسبت به زنان دارند و مشارکت غیررسمی زنان بیشتر می‌باشد و در میزان اعتماد تفاوتی بین زن و مرد دیده نمی شود.

– حقیقتیان و همکاران(۱۳۸۷)، در تحقیق خود با عنوان تاثیر سرمایه اجتماعی بر فعالیت شغلی دبیران مقطع متوسطه شهرستان اصفهان ‌به این نتیجه رسیده اند که سرمایه اجتماعی بر فعالیت شغلی دبیران تاثیر مستقیم و معناداری دارد.

– قاسمی زاد و دیگران(۱۳۸۹)، دریافتند که بین کیفیت زندگی فرزندان شاهد و ایثارگر و سرمایه ی اجتماعی آنان ارتباط مثبت ومعنی دار وجود دارد. افرادی که دارای سرمایه ی اجتماعی بالا هستند به احتمال زیاد کیفیت زندگی بالاتری دارند. همچنین بین کیفیت زندگی و استرس فرزندان شاهد رابطه منفی و معنی دار مشاهده شد. یعنی هرقدر کیفیت زندگی افراد بالاتر باشد از استرس کمتری برخوردارند و بالعکس.

– حسن زاده ثمرین، تورج(۱۳۸۹) در تحقیق خود با عنوان” اثر سرمایه اجتماعی بر تعالی سازمانی” به طراحی و تبیین مدل سرمایه اجتماعی به منظور دستیابی به تعالی سازمانی در شهرداری تهران پرداخته است . نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که در شهرداری تهران بین سرمایه اجتماعی و تعالی سازمانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. به عبارت واضحتر، با افزایش سرمایه اجتماعی تعالی و سرآمدی سازمان ارتقا و بهبود می‌یابد.

– امیررضا برجسته(۱۳۸۹) در تحقیق خود با عنوان “ارائه مدل مفهومی ارتباط بین سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی با اقدام برای عمل کارآفرینانه” به بررسی مفاهیم سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی پرداخته می شود و پس از آن ارتباط بین این عناصر با دو بعد مورد نیاز اقدام برای عمل کارآفرینانه که شامل توانایی و تمایل هستند، تبیین شده است. در انتها ضمن تأیید ارتباط معنادار سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی با اقدام برای عمل کارآفرینانه، مدلی مفهومی برای تبیین این روابط پیشنهاد شده است.

۲-۴-۲- پیشینه خارجی

– هررا (۲۰۰۷) در تحقیقی که در شرکت‌های صنعتی آمریکا انجام داد، ‌به این نتیجه رسید که می توان وظایف کاری افراد را طوری طراحی کرد که کنترل وظایف و نتایج کار بهبود یابد به نحوی که درک نتایج یادگیری و همچنین توانمندسازی سازمان افزایش یابد. علاوه بر این، نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که یادگیری مداوم بیشترین تأثیر را در عملکرد سازمانی کارکنان مورد بررسی داشته است. (اسدی و دیگران، ۱۳۸۸)

–– از طرفی دیگر گلیزر در تحقیقات خود(۲۰۰۱) نشان داده است متغیر سن، نقش مهمی در سرمایه اجتماعی دارد و منحنی ارتباط سن با سرمایه اجتماعی به صورت Uوارونه می‌باشد و در ابتدا بر روی شکل دهی سرمایه اجتماعی با افزایش سن سرمایه گذاری می‌کنند و سپس با افزایش سن از یک اندازه، این سرمایه گذاری بر روی سرمایه اجتماعی کاهش می‌یابد. افراد در مشاغلی که بیشتر ارتباط اجتماعی با مردم دارند، بر روابط اجتماعی خود بیشتر سرمایه گذاری می‌کنند. مالکیت منزل مسکونی، نیز بر انواع سرمایه اجتماعی تأثیر مثبت داشته به گونه ای که عضویت سازمانی و شناخت، مشارکت و آگاهی سیاسی از اجتماع محلی در میان کسانی که مالک منزل مسکونی خود بودند بسیار بیشتر بود. مالکیت منزل مسکونی با کنترل متغیرهای سن، وضع تأهل، تعداد کودکان، آموزش و … همواره ارتباط خود را با سرمایه اجتماعی حفظ نموده است. کمبود وقت باعث کاهش سرمایه گذاری بر روی سرمایه اجتماعی می‌گردد.

– گلیزر، لایبسون و ساکردوت، (٢٠٠۰) در مطالعات خود ‌به این نتیجه رسیده اند که بین تحرک و جابجایی محل اقامت و عضویت سازمانی رابطه منفی وجود دارد .افرادی که محل اقامت خود را عوض می‌کنند سرمایه اجتماعی خود را از دست می‌دهند و کمتر علاقمند به سرمایه گذاری بر روی آن هستند. از طرف دیگر طول مدت اقامت در یک جامعه تا حد زیادی بر سرمایه اجتماعی تأثیرگذار است.

لرزه نگاری را می توان در ابعاد دو بعدی و سه بعدی صورت گیرد. حتی روش ۴ بعدی هم که پارامتر زمان را نیز در داده ها وارد ‌کرده‌است، استفاده می شود.

اطلاعاتی که این روش به ما می‌دهد بسیار دقیق تر است در واقع هر چه ابعاد لرزه نگاری افزوده شود، تله های نفتی بیشتری با دقت بالاتری قابل شناسایی هستند. سرعت امواج در درون لایه‌های مختلف با هم متفاوت است و ‌به این ترتیب می توان سطوح بین لایه ای را تشخیص داد. البته ‌به این شرط که این لایه ها دارای چگالی و سرعت متفاوتی باشند. این تفاوت اساس شناسایی لایه ها و سازند های مختلف است.

ژئوشیمی آلی

روش های حفاری(انواع چاه ها)

تاریخچه ی حفر گمانه بسیار قدیمی است برای جستجوی آب در دشت ها و دره ها به حفر گمانه می پرداخته‌اند و چون تلمیه نشده بود، در اغلب موارد آب از چاه (گمانه) به صورت آرتزین خارج می شد. قدیمی ترین گمانه ها در چین حفر شده اند.

حفاری مکانیکی: در این روش به یکی از سه طریق ضربه ای، چرخشی یا ترکیبی از این دو، انرژی مکانیکی به سنگ منتقل می شود در اصطلاح عملیاتی که به روش مکانیکی موجب حفر چاه در سنگ می شود را حفاری مکانیکی گویند. دیگر روش های حفاری: حفاری حرارتی، حفاری آبی، حفاری لرزشی و حفاری شیمیایی و حفاری الکتریکی و حفاری لیزری از دیگر روش های حفاری هستند^[۱۴].

• چاه نفت

چاه نفت عبارت است از حفره های استوانه ای که در زمین برای اکتشاف و بهره برداری از منابع نفتی ایجاد می شود که ممکن است عمود یا مایل باشد. انواع چاه های نفت به شرح زیر اند^[۱۵]:

1. چاه نفت اکتشافی:

اولین چاهی است که جهت کسب اطلاعات زمین شناسی و آگاهی از وضعیت نفت و گاز در ناحیه ای حفر می شود.

1. چاه مشاهده ای:

چاه هایی که به منظور مشاهده ی وضعیت دائم مخزن حفر می‌شوند، چاه مشاهده ای نامیده می‌شوند. فشار مخزن، سطح آب و نفت و نسبت آب و نفت و ….. از جمله مواردی است که با بهره گرفتن از چاه های مشاهده ای قابل بررسی است.

1. چاه جانشینی:

در مواقعی که امکان بهره برداری از چاه قبلی نداشته باشد، مورد حفاری قرار می‌گیرد.

1. چاه توسعه ای:

پس از حفاری چاه های اکتشافی و توصیفی و ضمن تأیید ذخیره دارای قابلیت اقتصادی مخزن، اقدام به حفر چاه های توسعه ای می شود. استخراج نفت و گاز از مخزن به طور عمده توسط چاه های توسعه ای صورت می پذیرد.

فلات قاره

ماده ی ۷۶ کنوانسیون ۱۹۸۲، فلات قاره را چنین تعریف می‌کند:

فلات قاره یک کشور ساحلی از بستر و زیر بستر مناطق زیر دریایی تشکیل می‌گردد که تا آن طرف دریای سرزمینی آن کشور در سرتاسر امتداد طبیعی قلمرو سرزمینی اش تا لبه ی بیرونی حاشیه ی قاره ای تا مساحت ۲۰۰ مایل از خط مبدایی که وسعت دریای سرزمینی از آن ها اندازه گرفته می شود و لبه ِ بیرونی حاشیه قاره ای تا آن مساحت نمی رسد، امتداد می‌یابد.

درتعریف فوق از کلمات بستر و زیر بستر، دریای سرزمینی، امتداد طبیعی قلمرو، لبه ی بیرونی حاشیه ی قاره ای، خط مبدأ لبه ی بیرونی حاشیه ی قاره ای استفاده شده است که همه ی این کلمات باید از نظر حقوقی مشخص شوند تا بتوانیم از میان تعاریف دقیق آن ها، آنچه که از نظر تعیین رژیم حقوقی میادین مشترک به دست می‌آید را جدا کنیم.

آبهای سرزمینی یا دریای سرزمینی به حاشیه ای از دریا که مجاور ساحل است، گفته می شود^[۱۶]. این قسمت از دریا به همرا فضای بالا، بستر دریا و زیر بستر آن تحت حاکمیت کشور ساحلی قرار دارد^[۱۷]. به آبهای آن سوی آبهای سرزمینی معمولا آب های بین‌المللی گفته می شود. محدوده ی دریای سرزمینی ‌بر اساس کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق در یاها حداکثر ۱۲ مایل دریایی از خط مبدأ دریا است. خط مبدأ پایین ترین حد جزر ومد دریاست. قاعده ی تعیین حداکثر ۱۲ مایل به عنوان دریای سرزمینی در حال حاضر به عنوان قاعده ی حقوق بین‌المللی عرفی پذیرفته شده است^[۱۸].

برخی منابع اصطلاح آب های سرزمینی را به آب های داخلی مانند دریاچه ها و رودخانه های داخلی نیز گسترش داده‌اند. مفهومی موسع تر و غیر رسمی اصطلاح آب های سرزمینی به تمام آب هایی اشاره دارد که دولت ساحلی حقوقی بر آن ها دارد. مانند منطقه ی انحصاری اقتصادی، منطقه ی مجاور فلات قاره^[۱۹] .

به عنوان قاعده ی کلی، خط مبدایی که برای تعیین دریای سرزمینی به کار گرفته می شود، پایین ترین حد جزر دریا در امتداد ساحل است^[۲۰]. در هنگامی که خطوط ساحلی به شدت دندانه دار باشند ( مانند خورهای که از پیشروی دریا به خشکی پدید می‌آیند) می توان از خطوط مستقیمی که پیشرفته ترین برآمدگی ها را به هم متصل می‌کند، استفاده کرد. البته دو خطوط نبابید از جهت کلی ساحل انحراف محسوسی داشته باشند و آب های محصور در پشت آن ها باید به اندازه ی کافی با خشکی پیوند و اتصال داشته باشند تا تابع رژیم آبهاب داخلی گردند^[۲۱].

حاکمیت دولت ساحلی بر دریای سرزمینی شامل حقوق و تکالیفی چون برقراری امنیت، تعقیب مجرمین و حق انحصاری استفاده از منابع دریا می شود.

سراشیبی فلات قاره

زمین شناسان به فلات قاره سکوی ساحلی و برخی از حقوق ‌دانان به آن پاشوی ساحلی نام نهاده اند. به قسمتی از بستر دریا اطلاق می شود که با شیب ملایمی از ساحل به طرف دریا پیش می رود و چون به اعماق یکصد فادم^[۲۲] می‌رسد به تندی به قعر اقیانوس که ۵-۴ هزار متر عمق دارد نزول می‌کند.

در اصطلاح زمین شناسی این سراشیبی ناگهانی را سراشیبی فلات قاره^[۲۳] و محوطه ی بین فلات و این سراشیبی را لبه ی فلات^[۲۴] نامیده می شود. لزوماً این نکته را یاد آور می شود که عمق لبه در همه حال یکسان نیست و ممکن است از ۲۰۰-۷۰ متر تغییر نماید. علاوه بر آن طول لبه ی فلات قاره هم یکسان نیست و با توجه به خصوصیات و ساختمان طبیعی دریاها متفاوت است.

در بعضی نقاط مثل سواحل دریای زرد، طول فلات تا ۸۰۰ مایل از ساحل امتداد یافته و برخی دیگر از دریاها مانند خلیج فارس، یکپارچه از فلات قاره تشکیل شده است.

تا کنون آنچه که در رژیم حقوقی می‌دانی مثل پارس جنوبی مؤثر و دخیل است ، کلیه ی مباحث مربوط به فلات قاره می‌باشد. اگر کشوری به کنوانسیون پیوسته باشد تمامی تعاریف و مواد ‌در مورد او صدق می‌کند و کشور متقابل هم از نظر عرفی شامل مواد کنوانسیون خواهد شده در صورتی که به کنوانسیون پیوسته باشد.

مهندسی مخزن- پتروفیزیک

پترو فیزیک علم مطالعه ی ویژگی های سنگ ها و اثر متقابل آن ها با سیالات ( گازها، هیدروکربن های مایع و محلول های آبی است) و ارزیابی پتروفیزیک در حقیقت تفسیر اطلاعات حاصل از نمودار های چاه پیمایی است. به طور کلی اطلاعات و داده های حاصل از روش های مختلف اکتشافی که در ارزیابی سازند ها و اکتشاف منابع هیدروکربنی موثرند، شامل دو گروه سطحی و زیر زمینی می‌باشند. اطلاعات سطحی معمولا گسترش وسیعی دارند اما از قدرت تفکیک مناسبی برخوردار نیستند و لازم است که یک یا چند پاه اکتشافی به منظور کسب اطلاعات زیر سطحی حفر شوند. این اطلاعات شامل مغزه، خرده های حفاری در سیالات موجود در سازند و نگاره های چاه پیمایی است^[۲۵].

تحقیقی را در نظر بگیرید که در آن یک گروه از افراد مطلع می‌شوند که در یک سرمایه گذاری ویژه۵۰ درصد احتمال موفقیت دارند. به گروه دیگر گفته می شود که در همان سرمایه گذاری ۵۰ درصد شانس شکست دارند. از نظر منطقی، باید تعداد برابری از افراد هر گروه علاقه مند به تحمل این ریسک باشند. اما این موضوع در این مورد صادق نبود. وقتی ریسک بر اساس احتمال موفقیت توصیف می شود، نسبت به حالتی که ریسک بر حسب احتمال شکست توصیف شود، افراد بیشتری متمایل به تحمل ریسک می‌شوند.

این سوگیری بدین مفهوم است که پرسش های مربوط به ریسک باید خیلی با دقت بیان شود. حتی تخمین های دقیق از میزان تحمل ریسک، می‌تواند منجر به استراتژی انتخابی ضعیفی شود.

▪ اثر تمایلی: اثر تمایلی در نظریه های مدرن بخوبی شناخته شده است. این اشتباه بیانگر میل طبیعی به فروش سریع سهام برنده(سودآور) و نگه داشتن بیش از اندازه سهام سهام بازنده(زیان ده) است. توجه داشته باشید که بخش دوم اثر تمایلی می‌تواند موجبات زیان‌های کلانی را فراهم کند (اجتناب از قطع زیان و معاملات نامطلوب). این اثر خودش را در سودهای کوچک پرتعداد و زیان‌های کوچک کم تکرار نشان می‌دهد. در واقع حجم معاملات تحت تأثیر این اثر است بر این اساس، در بازار رو به رشد، حجم معاملات صعودی، و در بازار راکد، حجم معاملات نزولی است.

▪ محافظه کاری: این اشتباه که به اصرار بر باور نیز معروف است، مؤید این مطلب است که افراد برای تغییر عقاید خود حتی زمانی که اطلاعات جدیدی به دست می آورند، بی میل هستند. بر اساس مطالعات بارباریس و ثلر دو اثر در این زمینه تأثیرگذارند: اول اینکه افراد برای تحقیق در جهت یافتن شواهدی که مغایر با باورهایشان است، بی میل اند و دوم اینکه اگر هم چنین شواهدی یافتند با شک و تردید مضاعفی به آن شواهد می نگرند (BARBERIS & THALER, ۲۰۰۱). نکته جالب توجه اینکه در بعضی اوقات محافظه کاری نقطه مقابل الگوی مکاشفه ای بیش نمایی است.

فهرست ‌سوگیری‌های شناختی تنها ‌به این فهرست کوتاه محدود نمی شود و براحتی می توان به آن افزود، اما قدر مسلم این است که رفتار مالی، تنها در پی فهرست کردن اشتباهات نیست و سعی دارد بعد از شناسایی چرایی و چگونگی شکل گیری چنین سوگیری هایی، راهکارهایی برای اجتناب از آن ها و در نتیجه کارا تر شدن بازارهای مالی ارائه کند.

۲-۲-۷-۲ محدودیت های آربیتراژ :

در دهه ۱۹۷۰ رأس نظریه قیمت گذاری آربیتراژ (APT) را پایه گذاری کرد. مفهوم اساسی در APT ، قــانون وجود یک قیمت است. یعنی دو دارایی (سهمی) که در ریسک و بازدهی مشــابه اند، نمی توانند درقیمتهای متفاوت فروخته شوند. با این تعریف، قیمت گذاری نادرست ورقه بهادار به طریقی که سود بدون ریسک ایجاد کند، آربیتراژ نامیده می شود.

بر اساس نظریه قیمت گذاری آربیتراژی سرمایه گذاران را به دو دسته تقسیم می‌کنند: دسته اول معامله گران باهوش یا معامله گران نهایی یا منطقی هستند که توانایی جبران اشتباهات بسیاری از سرمایه گذاران را دارند و دسته دوم معامله گران عادی یا غیر منطقی هستند که اغلب مرتکب اشتباه در تصمیم گیری می‌شوند.

برای درک بهتر مفهوم آربیتراژ، مثالی می آوریم: فرض کنیم در بازار، برگه ای نسبت به قیمت پایه اش بالاتر قیمت گذاری شده و جانشین این برگه نیز در بازار در دسترس است. سرمایه گذاران منطقی از طریق فروش استقراضی برگه گرانتر و به طور هم¬زمان خرید برگه مشابه آن سهم، سود بدون ریسکی را کسب می‌کنند. به خاطر فعالیت رقابتی تعداد زیادی سرمایه گذار باهوش یا آربیتراژ کننده، دو قیمت به سمت یک قیمت واحد حرکت خواهند کرد و در حـالت تعادل، سهامی که بالاتر از ارزش پایه قیمت گذاری شده بود به قیمت پایه ای خود باز خواهد گشت. ‌بنابرین‏ از طریق فرایند آربیتراژ، تا زمانی که سهـم، جانشین نزدیکی داشته باشد، اثر معامله گران عادی حذف می شود.

آربیتراژ به خاطر اینکه اثر آن موجب بازگشت قیمت‌ها به ارزش پایه و حفظ کارایی بازار می شود، نقش مهمی در تجزیه و تحلیل بازارهای اوراق بهادار ایفا می‌کند. یکی از یافته های اصلی رفتار مالی نظریه محدودیت آربیتراژ است. این نظریه نشان می‌دهد که اگر معامله گران عادی باعث انحراف هر دارایی از ارزش پایه اش شوند، معامله گران باهوش اغلب نمی توانند کاری بکنند زیرا به دلایل گوناگون اغلب فرصت های آربیــتراژی در بازارهای اوراق بهــادار در دنیای واقعی بشدت محدود می‌شوند. اول از همه اینکه بازارهای دنیای واقعی از حالــت آرمانی و کامل خود دور هستند. ناسازگاری های متعددی از قبیل: هزینه های معاملات، و نیز فقدان جانشین کامل یا مناسب برای بسیاری از اوراق بهادار، کار تکرار کامل هر دارایی را برای بازار بــشدت سخت می‌کنند. در این حالت نیروهای آربیتراژی با خطر اساسی مواجـه می‌شوند. به خاطر افق سرمایه گذاری کوتاه مدت و محدودیت های دیـگری که نیروهای آربیتراژی با آن مواجه اند، آربیتراژ تبدیل به یک فعالیت ریسک دار می شود و برای همین، احتمالاً نیروهای آربیتراژی انجام آن را به عهده نخواهند گرفت.

۲-۲-۸ تحلیل رفتار مالی سرمایه گذاران

در حوزه سرمایه گذاری و رفتار با پول، ما همواره آنقدر که تصور می‌کنیم معقول عمل نمی کنیم و دقیقاً به همین دلیل حوزه ای خاص از تحقیقات وجود دارد که در آن رفتار گاه عجیب افراد در این زمینه ها مورد بررسی قرار می گیرند. در ذیل به برخی از دلایل رفتار سرمایه گذاران در بازارهای مالی اشاره می شود.

● تردید درباره فرض عقلانیت

نظریه های اقتصاد عمدتاًً بر این مبنا تدوین می‌شوند که افراد به شکلی معقول رفتار می‌کنند و اطلاعات موجود در روند سرمایه گذاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فرض مبنای نظریه کارایی بازار است. اما تحقیقات نشان می‌دهد مدارکی وجود دارد که ثابت می‌کند رفتار معقول آنقدر که ما تصور می‌کنیم، فراگیر نیست. تحقیق درباره رفتار سرمایه گذاران بر نحوه تاثیر احساسات انسان ها بر روند تصمیم گیری آن ها تأکید دارد. خواندن نتایج این تحقیقات شما را متعجب خواهد کرد.

● واقعیت ها

در سال ۲۰۰۱ یکی از شرکت های تحقیقات خدمات مالی تحقیقی را تحت عنوان «تحلیل کمی رفتار سرمایه گذار» منتشر کرد که در آن آمده است سرمایه گذاران معمولاً سود متوسط بازار سرمایه را کسب نمی کنند. طی ۱۷ سال منتهی به دسامبر سال ۲۰۰۰، ۵۰۰ شرکت شاخص استاندارد اند پورز (S&P) سالانه ۲۹/۱۶ درصد سود کسب کردند در حالی که متوسط سود سرمایه گذاران معمولی برای همان دوره زمانی ۳۲/۵ بود که اختلافی ۹ درصدی را نشان می‌دهد. اکنون این پرسش مطرح است که چرا چنین تفاوت هایی مشاهده می شود. در پاسخ ‌به این پرسش چند توضیح وجود دارد.

● نظریه تاسف

موضوع ترس از تاسف یا به طور ساده تاسف، واکنش احساسی سرمایه گذاران هنگامی است که متوجه می شود در تصمیم گیری خود اشتباه کرده‌اند. هنگامی که موضوع فروش یک سهام پیش می‌آید، سرمایه گذاران همواره از لحاظ احساسی تحت تاثیر مثبتی هستند که با آن این سهام را خریده اند. اگر قیمت پایین تر آمده باشد از فروش اجتناب می‌کنند تا ضرر نکنند و دچار تاسف نشوند. همه ما از اشتباه کردن اجتناب می‌کنیم.