دکتر حسین نوین

فهرست مطالب:
مقدّمه.1
1-1 بیان مسأله                                             5
1-2 : پرسش اصلی تحقیق                                                   6
1-3: پیشینه تحقیق                        6
1- 4 اهداف تحقیق                            7
1-5 روش تحقیق  7
فصل دوّم: تعاریف و مبانی
2-1 بخش اول: حکومت   9
2-1-1 تعریف حکومت   9
2-1-2 تعریف حاکمیت   10
2-1-3 ارکان تشکیل حکومت   10
2-1-4 ضرورت و لزوم وجودحکومت در جامعه 12
بخش دوم: وضع عمومی ایران در قرن هفتم و هشتم 13
2-2-1 بررسی اوضاع تاریخی – سیاسی و فرهنگی در عصر سعدی  13
2-2-2 وضع مراکز ادبی ایران در عصر مغول  17
2-2-3 وضع نظم و نثر در عهد مغول  18
2-2-4 نظم فارسی.18
2-2-5 نثر فارسی  19
بخش سوم: شناخت اجمالی سعدی و آثار او  22
2-3-1 : دوران کودکی و جوانی سعدی  22
2-3-2 : سفرهای سعدی  27
2-3-3 : ممدوحان سعدی  32
2-3-4 : تخلّص و نسبت سعدی  33
2-3-5 :حالات، اخلاق و عادت شیخ سعدی  34
2-3-6: معرفی اجمالی آثار و تالیفات سعدی  35
2-3-7 آثار منثور  35
2-3-8: آثار منظوم 40
2-3-9: دوران پیری و آرامش سعدی 47
2-3-10 : تاریخ درست درگذشت سعدی  50
2-3-11: آرامگاه سعدی شیرازی  51
فصل سوّم: آیین حکومت و مملکت داری در آثار سعدی
مدخل. .53
بخش اول: خصوصیات ومشخصات کلی حاکم و پادشاه از دیدگاه سعدی  56
3-1-1 : به کارگیری دیانت و هوش و درایت در اداره ی کشور  56
3-1-2 : بیم داشتن از پروردگار و سوق یافتن به دادگری  58
3-1-3 : پاس داشتن خاطر درویشان و درماندگان  59
3-1-4: خردمندی و بخشندگی  60
3-1-5: دور اندیشی و عاقبت نگری  61
3-1-6: سپردن سلطنت به جانشین 64
3-1-7: گرامی داشت علما و عالمان دین  65
3-1-8: مردم نوازی  65
3-1-9: مطیع کردگار بودن و پیروی از حق  66
3-1-10 : آداب و رسوم مجلس و انتخاب هم نشین  67
3-1-11: نرم خویی و شکیبایی  68
3-1-12 : نکوداشتن خردمندان  68
بخش دوم: آیین حکومت و مملکت داری از دیدگاه سعدی در حوزه سیاسی، امنیتی  69
3-2-1: آیین صلح و آشتی  69
3-2-2 : امنیت اجتماعی  70
3-2-3: پذیرش صلح و نپذیرفتن بند دشمن  72
3-2-4: دادگری در مورد زیردستان  73
3-2-5 : دروغ مصلحت آمیز  74
3-2-6: درنگ کردن در کشتن اسیران جنگ 75
3-2-7: رازداری در مسائل سیاسی  75
3-2-8: رسیدگی به امور سپاهیان  76
3-2-9: رعایت احتیاط در برخورد با دشمن  79
3-2-10: رعایت عدالت و دادگری  82
3-2-11: رفتار سیاسی  87
3-2-12: سازمان های اداری کشور  87
3-2-13: سازمان لشکری  89
3-2-14: قدرت شخص و قدرت پست و مقام 92
3-2-15: مصلحت اندیشی سعدی در سیاست   93
3-2-16: مجازات خرابکاران و مفسدان  93
3-2-17: ناپسند داشتن گزند دیگران  94
3-2-18 نگنجیدن دو پادشاه در یک مملکت (وحدت حکومت) 95
بخش سوم: آیین حکومت و مملکت داری از دیدگاه سعدی در حوزه برنامه ریزی و اقتصادی  96
3-3-1: اصل برنامه ریزی  96
3-3-2: سخت کوشی و پشتکار  97
3-3-3 گرامی داشتن مسافران و بازرگانان  97
3-3-4 خراج  99
بخش چهارم: آیین حکومت و مملکت داری از دیدگاه سعدی در حوزه عمران و آبادی  101
3-4-1 آباد کردن مملکت   101
بخش پنجم: آیین حکومت و مملکت داری از دیدگاه سعدی در حوزه توسعه مدیریت منابع انسانی  102
3-5-1 : انتصاب افراد 102
3-5-2: انتظار حداکثر از زیردستان  103
3-5-3: انتقادپذیری  103
3-5-4: بازنشستگی  104
3-5-5: تاکید بر منابع انسانی  105
3-5-6: تحمل سختیها 107
3-5-7: تعدیل و شکل دادن به رفتار زیردستان  107
3-5-8: خطای هاله ای  108
3-5-9: رفاه رعیت و مردم 109
3-5- 10: سپردن امور به سیرچشمان  110
3-5-11: شایسته سالاری  110

شخصیت هرمس برای هر قومی در شخص معینی تجلی می یافته است. طاط در نزد مصریان، اخنوخ پیش عبریان و در کتاب مقدس، هوشنگ در نزد پارسیان عصر باستان و ادریس نبی در متون اسلامی و در نزد مسلمانان، که این اسامی حکایت وجود از شخصی با هویت مشابه را دارد.
در فرهنگ اسلامی، حوزۀ عرفان و تصوف از ظرفیت های ویژه ای برخوردار بوده است و پیشینۀ این قلمرو از فرهنگ دینی، همواره محل تلاقی سنت های گوناگون به ویژه سنت های تأویلی و باطنی مشرق زمین بوده است و بیشترین انعکاس سنت هرمسی را باید در عرفان و تصوف اسلامی جستجو کرد. بی شک یکی از بزرگترین عرفا و متفکرین اسلامی شیخ محمود شبستری است و کتاب معروف او به نام گلشن راز حاوی هزار اشعار عرفانی و حکیمانه است که با وجود حجم کم، یکی از آثار با ارزش و مشهور عرفانی است.
نگارنده در این رساله به معرفی باورها، دیدگاها و باورداشتها و معتقدات هرمسی که در گلشن راز شیخ محمود شبستری نمود یافته پرداخته است.
مقدمه :
در آینه گذشته می توان رخسار مردان خدایی را دید، که بر نفس خویش لگام زدند و به امید فرجام بودند و راستی را پیشه کردند، به خود سخت گرفتند تا دیگران راحت یابند و این را هنر زندگی نامیدند. اگر چه در عصر باستان می زیستند ولی آوازۀ زندگی آنان به روزگار ما رسیده است؛ شاید سّر این جاودانگی این است که به نوعی، به حقیقت، آنان نیز ماندند. شاید ما نیز چون در آینۀ تاریخ به آنان نظر کنیم، سیمای خود را بیابیم زیرا حقیقت، سبب وحدتِ واصلان حقیقی است.
هرمس یکی از آن نام هاست که سالکان و پویندگان طریقت در وادی حقیقت با آن روبرو می شوند آیین هرمسی بسیار قدیمی است . سنت ها و آثاری به وی نسبت می دهند که دست به دست گشته است و به روزگار ما رسیده است. چند و چون در حقیقت این ماجرا دلکش است ولی دلکش تر آن است که سخنان او و طرز فکر و شیوۀ حقیقت جویی وی بر جای مانده است گرد و غبار زمان ، بر حقیقت آن نشسته است، ولی خوشبختانه آن را از بین نبرده است.
آنچه از او بر جای مانده است، منسوب به سالهای بسیار دراز است ولی حقیقت حرفهای او هنوز باطراوت به نظر می آید. « ادیان روحانی تر و غنی تر از آئین هرمس، در روزگار ما بسیار می توان یافت ولی جالب این است که حرفهای جملگی نظیر و شبیه هم اند. یعنی اگر ادیان وحدت دارند، در این است که به مقام و منزلت آدمی اعتنا کرده اند و آن را رفیع ساخته اند.» (فرک، گندی، 1384، 5)
اگر چه هرمس واژه ای یونانی است، ولی در فاصلۀ قرنهای اول تا چهارم میلادی، زمینۀ شکل گیری نوشته هایی در فرهنگ غربی فراهم شد که از«سویی با تعالیم و آموزه های انبیای عهد عتیق و از سویی با تعالیم دانایان و اساطیر یونانی، مصری، ایرانی، و بابلی پیوندداشت.»(کلباسی اشتری، 1386 ،8)
این پایان نامه شامل پنج فصل است، که فصل اول کلیات تحقیق و فصل دوم به طور مفصل در مورد هرمس و سنت آن و چگونگی نفوذ آن در اسلام و بهره مندی ابن عربی و پیروان آن، که شیخ محمود شبستری خود یکی از پیروان و تابعان بنام ابن عربی از مکتب هرمسی است و همچنین در مورد شیخ محمود و مبانی عرفان او و اوضاع عرفان تصوف در زمان حیات او. فصل سوم نیز در مورد عرفان و تصوف و خاستگاه آن و تأثیرعرفان بر شعر و ادب است.
فصل چهارم استخراج نگره ها و عقاید و مبانی عرفانی مشترک که در متون هرمس و گلشن راز شیخ محمود شبستری نمود یافته است.
فصل پنجم نتیجه گیری و پاسخ به سئوالات و فرضیه هایی که در کلیات به آنها اشاره شده است.
اکنون که این رساله با اتکال بر خداوند متعال به پایان رسیده است بر خود واجب می دانم که از زحمات بزرگان و سروران عرصه سخن و ادب خانم دکتر منصوری که با راهنمایی های گرانقدر خود، طی کردن راه سخت این پژوهش را بر اینجانب هموار نمودند کمال تشکر و قدردانی را به عمل بیاورم و عمری دعاگوی زحمات بی شائبه ایشان باشم.
هم چنین از زحمات ارزنده مشاور آگاه و فرهیخته جناب دکتر مالملی که در این مدت یاریگر بوده اند سپاس گزاری کنم. در پایان امیدوارم تلاش هایی که در زمینۀ پژوهش حاضر انجام پذیرفته توانسته باشد به نتیجه و ثمره نهایی خود رسیده باشد و مورد نظر استادان بزرگوار عرصۀ علم و ادب قرار گیرد.
1-1 بیان مسأله
مساله اساسی، مطالعات مربوط به هرمس و مکتب هرمسی و کشف و بازشناسی و استخراج بن مایه های عرفانی مشترک در دیدگاه های شیخ محمود شبستری و هرمس است. اما آنچه به پایان نامه ی ما مربوط می شود یافتن و باز نمودن نگره های هرمسی در گلشن راز شیخ محمود شبستری است.
نگارنده در این رساله قصد دارد که نگره های هرمسی را در گلشن راز شیخ محمود شبستری، که در بردارنده اندیشه های عرفانی کهن فارسی است و در آن بیان مفاهیم صوفیانه با شور و شوق و روانی ویژه ای هموار گردیده است، استخراج کند.
نخستین پرسش در زمینۀ بحث حاضر است که اساساً هرمس کیست و چرا و چگونه منشأ ظهور نوشته ها یا سنتی علمی- فلسفی و عرفانی به همین نام قرار گرفته است. در پاسخی کوتاه می توان گفت هرمس را معادل افراد گوناگونی در فرهنگ های مختلف دانسته اند و شاید آنچه باعث این تطابق شده است به وجوه مشترک این شخصیت ها باز می گردد.
1- 2 اهداف تحقیق
1-اهداف کلی مورد نظر این رساله، چنان که از عنوانش برمی آید، معرفی دیدگاه ها و عقاید و سلوک عملی و مبانی عرفانی هرمسی است که در گلشن راز جلوه یافته است.
رسالۀ حاضر ناظر بر مجموعه ای از اهداف کلی است و انتظار می رود که این رساله بتواند خواننده را پس از مطالعۀ کامل متن، به اهداف مورد نظر

استاد راهنما:
 

دکتر سعید خیرخواه

فهرست مطالب:
مقدمه. 1
فصل اول: کلیات. 2
1-1- بیان مسأله. 3
1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق 3
1-3- پیشینه تحقیق 3
1-4- اهداف تحقیق 3
1-5- سوالات تحقیق 4
1-6- فرضیه تحقیق 4
فصل دوم:  نگاهی به موقعیت و جایگاه زن. 5
2-1- بخش اول. 6
2-1-1- نگاهی به جایگاه زن در ایران پیش از اسلام. 6
2-1-2- حقوق و اختیارات زنان در عصر هخامنشیان. 8
2-1-3- ازدواج و زناشویی در ایران باستان. 9
2-1-4- ازدواج با محارم. 9
2-2- زن در مادر سالاری یا مادر شاهی 10
2-2-1- انواع ازدواجهای ساسانی 13
2-5- طلاق زن در ایران باستان. 14
2-3- سیمای زن در شاهنامه فردوسی 15
2-4- زن در اساطیر ایران. 18
2-4-1- اسطوره­های اهورایی 18
2-4-2- اسطوره­های اهریمنی 19
بخش دوم: جایگاه زن در اسلام. 21
2-2-1- جایگاه زن در اسلام. 22
2-2-2- زن در قرآن. 24
2-2-3- زنان صدر اسلام. 31
2-2-4- زن از نقطه نظر اندیشمندان. 34
2-2-5- فلسفه اسلام درباره حقوق خانوادگی 35
2-2-6- مهر و نفقه. 39
2-2-7- علل پیدایش چند همسری 41
2-2-8- اشکالات و معایب چند همسری 41
بخش سوم: زن از نگاه فرهنگ غرب. 42
3-1- زن از نگاه فرهنگ غرب. 43
2-3-1- فمینیسم و سابقه آن. 43
2-3-2- خود آگاهی فمینیستی 46
2-3-3- زنان و جایگاه زنان در جامعه کهن بدوی 48
2-3-4- نظرات انگلس در مورد ویژگی های جامعه بدوی 48
2-3-5- زن از دیدگاه سفرنامه نویسان فرنگی 51
بخش چهارم:  جایگاه زن در عصر مشروطیت (نگاهی گذرا به موقعیت اجتماعی، فرهنگی و ادبی زن در نهضت مشروطه) 53
2-4-1- جایگاه زن در عصر مشروطیت (نگاهی گذرا به موقعیت اجتماعی، فرهنگی و ادبی زن در نهضت مشروطه) 54
2-4-2- نگاهی گذرا به مسائل زنان در عصر مشروطه. 58
2-4-3- تصویر زن در شعر شاعران مشروطه. 69
فصل سوم: ادبیات مشروطه. 74
3-1- مقدمه: ادبیات عصر مشروطه. 75
3-1-1- ویژگی های شعر دوره مشروطه. 75
3-1-2- موج های شعری در دوران مشروطه. 75
3-1-3- حوزه­های مختلف شعری 76
3-2- مروری بر زندگی نامه میرزاده عشقی 78
3-3- مروری بر زندگی نامه ایرج میرزا 83
3-4- مروری بر زندگی نامه عارف قزوینی 87
3-4-1- شعر و تصنیف عارف. 88
فصل چهارم: پیکره اصلی ـ متن اصلی 91
بررسی جایگاه زن در آثار شاعران عصر مشروطه .
4-1- مقدمه. 92
4-2- بخش اول: زن در شعر میرزاده عشقی 94
4-3- بخش دوم: زن در شعر ایرج میرزا 120
4-4- بخش سوم: زن در شعر عارف قزوینی 145
فصل پنجم: برآیند نتیجه گیری و تحلیل کلی نظرات سه شاعر و مقایسه آنها 167
5-1- برآیند نظرات مثبت یا منفی میرزاده عشقی در باب زن. 168
5-2- برآیند نظرات مثبت یا منفی ایرج میرزا در باب زن. 170
5-3- برآیند نظرات مثبت یا منفی عارف قزوینی در باب زن. 172
5-4-  نتیجه گیری و مقایسه نظرات سه شاعر در مورد زن. 174
فهرست واژگان: 175
فهرست اعلام: 177
فهرست منابع و مآخذ. 183
Abstract 186
چکیده:
رساله حاضر ضمن معرفی جایگاه زنان و بررسی شخصیت آنان در ایران باستان، در عصر هخامنشیان، ساسانی، اسلام، غرب و عصر مشروطیت می­کوشد تا جایگاه ادبیات زنانه را در شعر عصر مشروطیت و در دیوان شاعران (میرزاده عشقی، ایرج میرزا، عارف قزوینی) تبیین کند و در قالب مباحثی جداگانه به بررسی نقش زن در اساطیر ایران باستان و متون کهن مبادرت می­ کند همچنین در حاشیه­ی بررسی اشعار شاعران به بررسی جنبه­های نگرش زن سالارانه، فمینیسم، ستایش و نکوهش بانوان، حضور گرم و گسترده آنان همپای مردان پرداخته، و حقوق زنان و نقش آنان در تحولات عصر مشروطه به تصویر کشیده شده است.
مقدمه
در فرهنگ واژگان زبان فرانسه (femme) به معنای موجود انسانی با جنسیت مونث یعنی زن است ریشه­ این کلمه، لاتین بوده (femmena) خوانده می­شود.
در فرهنگ (Robert) این کلمه این گونه توصیف شده است: موجودی انسانی که کودک را در خود پرورش داده و به دنیا تقدیم می­ کند؛ کلمات دیگر از خانواده این کلمه که از زبان لاتین وارد زبان فرانسه شده ­اند عبارت­اند از:
(femmelle) با ریشه­ لاتینی (femininus) به معنی خصوصیات زنانه.
نشانه­ های فمینیسم در شعر و ادبیات فارسی بسیار است اما نگاه فمینیستی به زن در عصر مشروطیت بیشتر به چشم می­خورد شاعران عصر مشروطه که به دنبال تجدد و زن سالاری و زن مداری بودند. مایل بودند زن را با آزادی عمل و نوگرایی آشنا کنند و حقوقی که از او گرفته شده است به او برگردانند.

استاد راهنما:
 

خانم فاطمه عسکری رابری

چکیده
ادبیات زندان، به عنوان یکی از گونه های ادبی در گستره زبان و ادبیات معاصر می باشد که در ادبیات ادوار گذشته تحت عنوان «حبسیه» از آن یاد می شد.
آنچه در این تحقیق مد نظر می باشد ادبیات زندان شامل: بررسی اصلاحها، اشعار، دیوار نوشته ها،دلنوشته های افراد درون زندان می باشد که در این تحقیق فصل اول پیرامون اصلاحهای رایج در محیط زندان و فصل دوم دلنوشته ها و خاطرات زندانیان، فصل سوم شامل دیوار نوشته ها می باشد و در پایان تصاویری از منتخب دفترچه های خاطرات زندانیان پیوست می باشد.
اصطلاحهای رایج در محیط زندان: شامل ویژگی اصلی یک اصطلاح باید در خصلت نمادین و نشانه ای بودن آن دانست و دوم اینکه در اختصار و خلاصه بودن آن و در بین زندانیان جنبه رمزگونه دارد.
دلنوشته ها یا اشعار:اشعار درون دفاتر خاطرات یا دلنوشته های زندانیان می تواند حاصل تراوش فکری خود زندانیان یا اشعار یا متن های ادبی و جملات قصار از بزرگان علم و ادب که ورد زبان افراد عامی می باشد و معمولاً زندانیان با مراجعه به حافظه خود آنها را مکتوب می کنند تا اندکی از دلتنگی های خود بکاهند و با نوشتن این اشعار و متن ها به همزاد پنداری روی  می آورند.
دیوار نوشته ها: در هر زندان دیوارهایی پر از عکس و نوشته می باشد که روزی توسط کسی نوشته شده اند تادیگران بخوانند یا باقی بمانند برای یادگاری و شاید احساسی، یا اعتراضی ، خاطره ای و یا درد دلی را بیان کنندو جمع آوری کلمات منقوش بر دیوارهای زندان که در این تحقیق به عنوان دیوارنوشته ها یاد می شود و مضامین این مطالب شامل 1- زندگی 2- عشق3- انتظار4- تنهایی و غیره می باشد و دیوار نوشته های ترکیب است از نوشته ها- عکس ها و نقاشی های روی دیوارهای زندان.
مقدمه
تصور ذهنی افراد جامعه و آنچه به عنوان زندان یاد می شود و مردم با دیدن آن،ذهنشان مشوش می شود و نگران کننده است،دیوارهای بلندی که در هر طرف آن دنیایی متفاوت از همدیگر می باشند، چه بسا انسانهایی هستند که با تمام بی گناهی، بی اطلاعی، بی کسی، دست سرنوشت و یا قانون های نوشته در کتابها، چه بسا از روی حق و افرادی به ناحق ،افرادی آگاهانه و افرادی ناآگاهانه سرنوشتشان آنگونه رقم خورده است که در پشت دیوارهای بلند  عمرشان را بگذرانند و چه بسا افرادی هستند که مستحق بدترین مجازاتها می باشند ولی آزادانه در پیش دیوارها،مست غرورند و هرگز در مخیله خویش آنگونه تصور نمی کنند که جایگاه واقعی آنها در پشت آن  دیوارهای بلند است و در خوشیهای خویش جولان می دهند و خم به ابرو هم نمی آورند و در هنگام عبور از کنار دیوارهای زندان نیشخندی هم می زنند.
و اما در هر زندان دیوارهای پر از عکس و نوشته که روزی نوشته شده اند تا خوانده شوند شاید،تا باقی بمانند ،شاید تا احساسی را بیان کنند،اعتراضی،خاطره ای،درددلی. شاید احساسات گوناگونی که درقالب عکس ، نقاشی و واژه  ها بر دیوارهای زندان شکل گرفته اند.
هنگامیکه در زندانها به دنبال دیوارنوشته ها یا بهتر بگویم دل نوشته ها می گردی ، به هر جایی سرک باید بکشیم، از پشت بام گرفته تا بندهای عمومی، سلولهای انفرادی و اتاقکهای نگهبانی. هر جا که دیواری هست، سقفی هست یا میله ای که بتوان بر آن نوشت یا کشید. در این دنیای پر از رمز و راز است،محصور گفته ها و خواسته های کسانی هستیم که آنها را نمی شناسیم و هیچ گاه شاید نتوانیم به عمق و دورن خواسته های آنها پی ببریم.
در این دنیا، دیوار نوشته ها و اشعار آرزوهای افراد گاه چنان کوچک شده اند، چنان رنگ و بویی متفاوت با هم دارند که نمی توانیم آنها را در ذهن خودمان مرتب کنیم.
گوناگونی افراد و احساساتشان را از روی نوشته هایشان احساس تنهایی، احساس فراموش شدگی،احساس طلب کمک از عزیزان، دوستان، از خدا، احساساتی مشترک زندانی و زندانیان می باشد .
چرا هستند؟ نوشته ها چرا هستند؟ آنها را نگاه می کنیم  و آنها هم ما را نگاه می کنند،آیا آنها  صرفاً یک عادت دیرینه دیوارنویسی هستند؟آیا تلاشی هستند برای  خود در لحظه ای که حرف زدن از هر زمانی دشوارتر است؟ آیا مینویسند که از خود سؤال کنند که چه می نویسند  و چرا؟ یا اینکه به نوشته هایشان بی اعتنا بوده اند ولی نوشته اند بی آنکه به فکر برآورده شدن نیاز نگرشی باشد که نقطه اتکایی را طلب می کند؟ آیا این نوشته ها از روی ناامیدی  نوشته شده اند یا برای ساختن یک زندگی دیگر،بیان ارزشهایی جدید و آرزوهایی که قابلیت بروز در دنیایی واقعی را پیدا نکرده اند؟ آیا این

فهرست مطالب:
سرآغاز سخن 2
فصل اول : کلیات
اخلاق 8
علم اخلاق چیست؟. 12
مسائل اخلاقى در قرآن 15
بازگشت‏به اصول اخلاقى در قرآن . 18
فصل دوم : جهان بینی سعدی
جهان بینی سعدی. 22
تاثیر پذیری سعدی از قرآن در بوستان 25
تربیت ، محور اندیشه سعدی. 26
زمینه های انسانی ، اخلاقی و اجتماعی در گلستان و بوستان 38
نگاهی به اندیشه های اجتماعی و سجایای اخلاقی سعدی 40
تفسیر زندگی یا رمز و رازهایی از حکمت عملی سعدی. 42
فصل سوم : اخلاق در بوستان
اخلاق در عرصه ی روابط انسانی 45
اخلاق در بوستان. 47
آرمان شهر سعدی در بوستان 49
اخلاق از نظر حکمای ایرانی. 56
اخلاق در ادبیات ایران. 59
عفت گرایی و نفس کشی 63
فصل چهارم : یافته ها
مضامین اشعار سعدی 69
گرامیداشت عقل، علم و عمل. 70
تقوا و پرهیزکاری. 71
تواضع 72
جوانمردی. 76
صبر 78
صدقه (دهش) در راه خدا 82
قناعت 85
انسان دوستی و همدردی با دیگران. 89
به جانیاوردن شکر خدا 93
عدل ،تدبیر و رأی 97
رضا و خشنودی 99
نیکوکاری 99
فصل پنجم : نتیجه گیری
نتیجه گیری. 103
منابع و مآخذ. 106
مقالات 110