انگیزش درونی و بیرونی

منبع و کانون تقویت کننده و تحریک کننده این انگیزه ها تفاوت اساسی آن ها را با یکدیگر سبب می شود؛
به طوری که در تعریف انگیزه های درونی گفته می شود که منبعی از درون به صورت یک ویژگی فرد را به انجام فعالیت و رسیدن به هدفی ترغیب می‌کند. منبع و کانون انرژی بخش در کلیه مباحث مربوط به روان شناسی انگیزش و انواع انگیزه مطرح است .

زمانی که این منبع یک عامل درونی است مثل تمایل به پیشرفت، رسیدن به قدرت، دوست داشته شدن و نظایر آن صحبت از انگیزه های درونی است؛ ولی زمانی که یک عامل بیرونی مطرح است که به عنوان محرکی فرد را وادار به فعالیتی خاص می‌کنند، صحبت از انگیزه های بیرونی است.

انگیزش درونی: یکی از مهمترین و با ارزش ترین منابع انگیزشی است که ‌بر اساس آن انسان تلاش می‌کند تا به استعدادها و شایستگی های بالقوه خود دست یابد. برخی از عواملی که موجب تقویت انگیزه های درونی می­شوند عبارتند از:

• • نیاز به موفقیت و شایستگی

• • نیاز به همبستگی به گروه

• • نیاز به مشارکت در کار گروهی

• • نیاز به احترام در محیط های اجتماعی

• • احساس مسئولیت کردن در گروه

• نیاز به فضای مطلوب روانی در گروه

انگیزش بیرونی: به آن دسته از انگیزه هایی گفته می شود که منبع و کانون اثر بخش آن ها در محیط فرد قرار دارد و به عنوان یک عامل بیرونی فرد را ترغیب به انجام فعالیتی خاص می‌کند. به عبارت دیگر انگیزش بیرونی حالتی است که در نتیجه محرک‌های بیرونی در فرد شکل می‌گیرد و موجب تقویت رفتار می‌گردد. برخی از این محرک ها عبارتند از:

• • محرکه های مالی

• • قدرت و شهرت

• • نشان ها یا مدالها

• • تقویت های کلاسی

• شرایط و امکانات بهتر برای کار

رشد و تقویت این انگیزه ها چنانچه حساب شده و به موقع نباشد می‌تواند موجب تضعیف انگیزش­های درونی گردد.

پاداشهایی که فرد در قبال انجام فعالیت‌های مبتنی بر این انگیزه ها دریافت می‌دارد، پاداش های بیرونی هستند. این پاداش ها اغلب پاداش هایی غیبی، ملموس و همگانی هستند. فرد با پیش‌بینی و آگاهی از احتمال دریافت این پاداشها رفتارهای خود را سازمان می بخشد و بسته به شدت تمایلی که این پاداشها در وی ایجاد می‌کند فعالیت خود را تا رسیدن به آن تداوم می بخشد. این پاداش ها هر چند ممکن است جنبه‌های فردی بر اساس نیازهای فردی داشته باشند، اما اغلب مبتنی بر نیازهای همگانی هستند مثل افزایش حقوق(قربانی،۱۳۸۸).

۲-۲-۲- انگیزش یادگیری ‌و نظریات مرتبط با آن

انگیزش یادگیری میل خاص کارآموز برای یادگیری محتوای برنامه های آموزشی می‌باشد (نوآ، ۱۹۸۶). انگیزش یادگیری یک پیش نیاز مهم به منظور آموختن مطالب جدید برای شروع فعالیت‌های یادگیری
(بییر و کنفر،۲۰۱۰) و حتی قبل از شروع یادگیری (هولتون، ۱۹۹۶؛ نوآ، ۱۹۸۶) است. استیپک توصیف
می­ نماید که انگیزه یادگیری یک جزء مهم برای مشارکت فعال در فرایند یادگیری است. انگیزش یادگیری با تعامل شناختی معنادار درمحتوای آموزشی مرتبط می‌باشد(گرین و میلر، ۱۹۹۶؛ بروفی،۲۰۱۰؛واکر و همکاران، ۲۰۰۶)، و باعث تحریک علاقه در فرد می شود (الکساندر و مورفی، ۱۹۹۹؛ برانسفوردو همکاران، ۱۹۹۹؛ هیدی،۲۰۰۶).مکاتب مختلف تعاریف متفاوتی از انگیزه یادگیری دارند. در اینجا به تشریح انگیزش یادگیری از منظر رفتارگرایی، انسان گرایی و علوم شناختی پرداخته می شود:

(۱) رفتارگرایی:

مفهوم هسته اصلی انگیزش یادگیری در رفتارگرایی سائق است، و سائق ناشی از تقاضای بیولوژیکی
‌می‌باشد.اگر زمانی که فرد در­حال انجام رفتار است،اعلام رضایت از رفتار وی گردد آن رفتار تقویت خواهد شد وفرد آن را حفظ می کند(ژانگ چون زینگ، ۱۹۹۴).اصل تقویت بر پایه یادگیری جهت دار می‌باشد و ماهیت آن بیرونی است. ‌بنابرین‏، رفتارگرایی مدعی است که انگیزه یادگیری برای حفظ فرایند یادگیری از طریق مشوق های خارجی برانگیخته می شود و ممکن است به عنوان انگیزه بیرونی طبقه بندی شده است. به عنوان مثال: در گیر شدن در فرایند یادگیری ممکن است به اخذ دیپلم، و یا ارتقاء، و غیره منجر شود.

(۲) اومانیسم^[۸] (انسان گرا):

اومانیسم معتقد است که نیازها ایجاد کننده انگیزه یادگیری هستند. مفهوم اصلی آن در نیاز یادگیرنده (مانند اعتماد به نفس، و خود شکوفایی) می‌باشد، وبر آزادی های فردی، خود مختاری و رشد خود تأکید می کند. انگیزه خواست بیشتر است، و هر فرد دارای سائق برای رشدش است. این امر بر ​​اهمیت انگیزش درونی، و این که ماهیت انگیزش درونی است تأکید می‌کند. زبان آموزان پتانسیل انجام اعمال خوب را دارند و به دنبال تعالی هستند. ‌به این ترتیب، انگیزه یادگیری زمانی اتفاق می افتد که فرد سطح بالاتری از توسعه را پس از ارضای نیازهای اولیه اش دنبال می‌کند . ‌بنابرین‏، دیدگاه انسانی معتقد است که انگیزه برای حفظ فرایند یادگیری از درون ناشی می شود، و به عنوان انگیزه های داخلی طبقه بندی شد است . به عنوان مثال: شرکت در فعالیت های یادگیری ممکن است به توسعه شخصی، خود تحقق، و غیره منجر شود.

(۳) علوم شناختی:

این متدولوژی به مشارکت کاربران در فرایند توسعه ، توجه بسیاری می‌کند. از رویکرد یا استراتژی افزایشی و تکرار در این متد استفاده می شود. رویکرد افزایشی یا تکاملی یعنی اینکه قبل از اجرای کل سیستم ، بخشی از آن به کاربر تحویل داده شود و سپس بازخور گرفته شده را ، یکپارچه می‌کنند تا مجددا در فرایند توسعه از آن استفاده کنند.

از ترکیب این دو استراتژی ، پنج استراتژی شکل می‌گیرد که عبارتند از:

DSDM خطی: که در آن تنها یک بار از استراتژی تکاملی استفاده می شود.

One – pass DSDM: این استراتژی با ترکیب یک رویکرد تکاملی و چند رویکرد تکرار ، به وجود می‌آید.

Hybrid DSDM: به معنی استراتژی است که شامل چند رویکرد تکاملی بوده در بعضی از این رویکردها چند بار از رویکرد تکرار استفاده می شود.

Full DSDM : ترکیبی از رویکردهای تکاملی و تکرار و از هر کدام چند بار

Phased DSDM : استفاده از رویکردهای تکاملی در چندین مرحله و بدون بهره بردن از رویکرد تکرار

در انتخاب هر یک از این ها باید به نوع پروژه و وضعیت مشارکت کاربران توجه کرد. قبل از اجرای این متدولوژی ها ، بهتر است بین مدیران و مربیان ، توافقاتی بر سر زمان و بودجه پروژه ها صورت گیرد. نکته برجسته در اجرای این رویکردها ، رضایت مندی و مشارکت کاربر در فرایند توسعه می‌باشد. گرفتن بازخور از کاربر علاوه بر اینکه باعث تقویت مداخله کاربر در پروژه می‌گردد ، اصولا عملی مهم در موفقیت هر یک از رویکردهای افزایشی و تکرار است.(خان بابایی و همکاران،۱۳۸۷)(۳۵)

۲-۵-۷- روش شناسی در طراحی سیستم های اطلاعاتی

۲-۵-۷-۱ تاریخچه رویکرد روش شناسانه در طراحی سیستم های اطلاعاتی

فن تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم های اطلاعاتی،عمر چندان درازی ندارد.در واقع این شاخه از علوم مهندسی هم زمان با ظهور کامپیوتر در عرصه های مختلف زندگی انسان پدید آمد و با رشد تکنولوژی انفورماتیک توسعه یافت و این مقارن با ابتدای دهه ی ۳۰ قرن بیستم میلادی بود.در اوایل دهه ی ۶۰ قرن بیستم،صنعت نوپای نرم افزار،با انبوهی از سیستم های اطلاعاتی روبرو شد که هزینه نگهداری و اصلاح آن ها به مراتب بیشتر از هزینه ساخت آن ها شده بود و در عمل هم نمی توانستند انتظارات کاربران خود را برآورده سازند.این وضع به بحران نرم افزار مشهور شد.برای برون رفت از این بحران آرای و نظرات مختلف و متفاوتی مطرح شد ولی قولی که همگان بر آن متفق بودند،این بود که بایستی فرایند تولید سیستم های اطلاعاتی نیز نظیر عملیات مهندسی با ویژگی های زیر مشخص شود:

الف) مبنای هر عملیات مهندسی یک فعالیت هدفمند،زماندار است که اغلب در قالب یک “پروژه” تعریف می شود.از این منظر پروژه واحد عملیات مهندسی است.

ب) برای هر پروژه،یک زیست چرخ قابل تصور است که از مراحل زیر تشکیل می شود.

۱- برنامه ریزی

۲- تجزیه و تحلیل

۳- طراحی

۴- پیاده سازی و ساخت

۵-اجراء و نگهداری

این نگرش در ابتدا به دلیل کارایی نسبی که در پاره ای از وجوه از خود نشان داد،مورد استقبال کاربران قرار گرفت و به نگرش مبتنی بر زیست چرخ ^[۶۳] معروف شد.اما به تدریج به دلیل این که در این نگرش،تنها پیروی از مراحل پیشنهادی زیست چرخ مورد تأیید قرار گرفت و چگونگی انجام هر مرحله و یا ابزارهای مورد نیاز هر مرحله اهمیت چندانی نداشت،نتوانست جوابگوی تمامی نیازهای کاربران باشد.در عمل ثابت شد که مدل زیست چرخ به تنهایی نمی تواند صامن موفقیت یک پروژه سیستم اطلاعاتی باشد.از این رو تدوین روش ها و تولید ابزارهای کارآمد برای انجام مراحل مختلف زیست چرخ،گام بعدی بود که می بایست برداشته شود.

در سال های ابتدای دهه ۷۰ قرن بیستم میلاد،دنیای مهندسی نرم افزار شاهد ابداع روش شناسی ها و تولید ابزارهای مختلفی بود که به منظور ارائه راه حلهایی برتی رفع نقاط ضعف و ابهام مدل زیست چرخ روانه بازار می شدند.این روش ها به تدریج به روش های ساخت یافته^[۶۴]یافته موسوم گردید.

ایده برنامه نویسی ساخت یافته ^[۶۵] در ابتدای دهه ی ۷۰ یلادی قرن بیستم میلادی مطرح گردید و به دلیل این که اولین تکنیک ساخت یافته به شمار می‌آمد،به سرعت متداول گردید.روش هایی نظیر کد نویسی ساخت یافته ^[۶۶] ،برنامه نویسی به روش بالا به پایین ^[۶۷] و مفاهیمی نظیر پنهان سازی اطلاعات که هنوز هم کاربردهای وسیعی دارند،طی این سال ها در قالب برنامه ویسی ساخت یافته مطرح شدند.می توان گفت که برنامه نویسی ساخت یافته با هدف بهبود کیفیت برنامه ها پیشنهاد شد.

در میانه ی دهه ۷۰ قرن بیستم میلادی،مفهوم استفاده از یک “روش شناسی ها” شکل گرفت.احساس نیاز ‌به این فهوم،زمانی آشکار گردید که معلوم شد ریشه ی اکثر مشکلات و مسائل مربوط به سیستم ها،در طراحی و تعیین مشخصات این سیستم ها نهفته است و نه تنها در نحوه پیاده سازی آن ها.

در روش شناسی های طراحی،روش کار بر این اساس بود که سیستم به اجزایی تفکیک می شدو هر جزء تنها یک کارکرد ^[۶۸] از سیستم را اجرا می کرد.این روش به “رویکرد تجزیه کارکردی^[۶۹]” معروف شد.

در انتهای دهه ی ۷۰ میلادی،ایده روش شناسی تجزیه و تحلیل ^[۷۰] که نتیجه منطقی متداول شدن برنامه نویسی ساخت یافته و روش شناسی طراحی بود مطرح گردید.اساس کار در این روش شناسی ها بر سلسله مراتب سازمانی و روش بالا به پایین ^[۷۱] استوار بوده و از نمودارهای گرافیکی برای مستندسازی نتایج تحلیل استفاده می شد.

در ابتدای دهه ی ۱۹۸۰،تلاش های زیادی برای مکانیزه کردن فعالیت های مختلف چرخه ی حیات ایجاد و توسعه ی نرم افزار صورت گرفت.هدف اصلی از این گونه تلاش ها،سرعت بخشیدن به روند کار ایجاد و توسعه ی نرم افزار و پایین آوردن هزینه ها بود.هدف مهم دیگر،بالا بردن قابلیت اعتماد به فرایند ایجاد و توسعه از طریق کاهش میزان خطا بود.مکانیزه کردن،اثر مهم دیگری نیز بر فرایند تولید نرم افزار باقی گذاشت.‌به این صورت که در این برهه،برای مکانیزه کردن یک فرایند،می بایست خود فرایند به روشنی درک شده و به طور دقیق تشریح می گردید.تکنیک هایی که در این دهه ارائه شد ابزارهایی با خود به همراه داشت که به وسیله ی آن امکان تولید و مدیریت یک پایگاه اطلاعاتی از خواسته های کاربر و مشخصات سیستم فراهم می گردید.

ابزارهای دیگری که در چرخه ی حیات نرم افزار به کار گرفته شدند،همگی در ابتدای دهه ی ۱۹۸۰ تولید گردیدند.این ابزارها،شامل انواع ابزارهای گرافیکی و نموداری به همراه ابزارهای مدیریت آزمون و پیکربندی بود،رویکرد شی ء گرا برای برنامه نویسی،با به کار گیری انتزاع داده ها ^[۷۲] ،انواع سلسله مراتبی^[۷۳] و پنهان سازی اطلاعات،امکان وسیعی برای ایجاد و توسعه ی نرم افزار پدید آورد.

دهه ی ۱۹۹۰ میلادی شاهد غلبه ی رویکرد شی ء گرا و تسری مفاهیم و روش های شیء گرایی از برنامه نویسی به حوزه هایی چون طراحی پایگاه های اطلاعاتی و تجزیه و تحلیل سیستم ها بود.

نقطه تمرکز بسیاری از تعاریف مختلفی که در زمینه رقابت‌پذیری مطرح شده‌اند، بر ایجاد مزیت رقابتی به عنوان منشأ رقابت‌پذیری و پایدارنمودن آن در بازار نسبت به رقبا به همراه ایجاد ارزش برای مشتریان می‌باشد.

۲-۲۰-تعریف مزیت رقابتی

مزیت رقابتی^[۶۰] شامل مجموعه عوامل یا توانمندی‌هایی است که همواره شرکت را به نشان‌دادن عملکردی بهتر از رقبا قادر می‌سازد (بورجیس^[۶۱]، ۱۹۹۵). مزیت رقابتی عامل یا ترکیبی از عواملی است که در یک محیط رقابتی سازمان را بسیار موفق‌تر از سایر سازمان‌ها می‌نمایند و رقبا نمی‌توانند براحتی از آن تقلید کنند (فیورر و چهارباغی، ۱۹۹۵). همان گونه که از این دو تعریف برمی‌آید و نیز به هر تعریف دیگری از مزیت رقابتی که بنگریم، ‌به این وجوه مشترک در بین آن‌ ها برمی‌خوریم که برای دستیابی به مزیت رقابتی، یک سازمان هم باید به موقعیت خارجی خود توجه کند (پورتر، ۱۹۸۵) و هم توانمندی‌های داخلی را مورد توجه قرار دهد (بارنی^[۶۲]، ۱۹۹۷). شایان ذکر است که سازمان باید به قابلیت‌های داخلی و موقعیت رقابتی در بازار نه به صورت جدا از هم بلکه به طور متقابل به عنوان منابع دستیابی به مزیت رقابتی و تدوین استراتژی بازاریابی فکر کند (هولی^[۶۳]، ۲۰۰۳). با توجه به اینکه مفهوم مزیت رقابتی برخاسته از مفاهیم مدیریت استراتژیک می‌باشد، می‌توان گفت که مزیت رقابتی حاصل یک فرایند پویا و مستمری است که با درنظر داشتن موقعیت خارجی و داخلی سازمان، از منابع سازمان نشأت می‌گیرد و بواسطه توانایی به کارگیری درست این منابع، قابلیت‌هایی به وجود می‌آیند که بهره‌گیری از این قابلیت‌ها مزیت‌های رقابتی را برای سازمان به ارمغان می‌آورند (فیورر و چهارباغی، ۱۹۹۵). منابع شرکت شامل انواع دارایی‌ها، توانمندی‌ها، فرآیندهای سازمانی، اطلاعات، دانش و … است که شرکت آن‌ ها را طوری کنترل می‌کند که استراتژی‌های ارزش‌آفرین را توسعه داده و اجرا نماید. این منابع را در سه دسته‌بندی منابع محسوس، نامحسوس و توانمندی‌های سازمانی می‌توان ملاحظه کرد. قابلیت‌های شرکت ترکیبی است از مهارت‌ها، دانش و رفتارهایی که در سرتاسر سازمان وجود دارد و در افراد، سیستم‌ها، فرایندها و ساختارها منعکس می‌شود. در یک تعریف دیگر، مهارت‌هایی که شرکت برای تبدیل داده ها به ستانده‌ها به کار می‌گیرد تا در قالب فرآیندهای سازمانی از ترکیب منابع محسوس و نامحسوس برای به دست ‌آوردن اهداف موردنظر مانند: خدمت به مشتری، توانمندی‌های توسعه محصولات برتر، نوآوربودن خدمات و کالاها استفاده نماید(دس و دیگران، ۲۰۰۳). شایستگی‌ها به ‌عنوان ترکیب کاملی از دارایی‌ها، منابع و فرآیندهاست که به شرکت اجازه می‌دهد به نیازهای مشتری پاسخ دهد. آن دسته از شایستگی‌ها دارای ارزش استراتژیک می‌باشند که بتواند برای مشتریان ارزش‌آفرینی کند (برازل^[۶۴] و همکاران، ۱۹۹۸).

همان گونه که در بخش قبل عنوان شد، هدف اصلی سازمان از ایجاد مزیت رقابتی با تکیه بر منابع و قابلیت‌هایی که در اختیار دارد، رقابت‌پذیری و دستیابی به موقعیتی ممتاز از لحاظ عملکردی در بازار است. «مزیت رقابتی عبارت است از میزان فزونی جذابیت پیشنهادهای شرکت در مقایسه با رقبا از نظر مشتریان است» (کیگان، جی^[۶۵]) «مزیت رقابتی تمایز در ویژگی‌ها یا ابعاد هر شرکتی است که آن را قادر به ارائه خدمات بهتر از رقبا (ارزش بهتر) به مشتریان می‌کند. مزیت رقابتی ارزش‌های قابل ارائه شرکت برای مشتریان است به نحوی که این ارزش‌ها از هزینه های مشتری بالاتر است (پورتر، ۱۹۸۵).

توجه به تعاریف فوق و سایر تعاریف ارائه شده ‌در مورد مزیت رقابتی گویای این است که ارتباط مستقیم ارزش‌های موردنظر مشتری، ارزش‌های عرضه‌شده شرکت و ارزش‌های عرضه‌شده توسط رقبای شرکت الزامات و ابعاد مزیت رقابتی را تعیین می‌کند. چنانچه از دیدگاه مشتری مقایسه ارزش‌های عرضه شده شرکت با ارزش‌های عرضه شده رقبا بیشتر به ارزش‌های موردنظر و انتظامات او سازگارتر و نزدیک‌تر باشد می‌توان گفت که آن شرکت در یک یا چند شاخص نسبت به رقبای خود دارای مزیت رقابتی است به نحوی که این مزیت باعث می‌شود که شرکت در عرصه بازار نسبت به رقبای خود در نزدیکی به مشتری و تسخیر قلب وی برتری داشته باشد. در مسیر ایجاد مزیت رقابتی دو نکته مهم بشرح زیر قابل تعمق می‌‌باشد:

نخست، این مسیر فرایند دنباله‌داری است که به عملکرد عالی و رقابت‌پذیری سازمان منجر می‌شود. به عبارت دیگر در صورتی که سازمان بتواند بواسطه شایستگی‌های خود، مزیت رقابتی پایداری خلق نماید که برای مشتریان ارزشمند بوده و همواره برتر از رقبا باشد، در واقع عملکردی، شایسته از خود بر جای گذاشته و رقابت‌پذیری را به ارمغان آورده است فاهی و اسمیتی^[۶۶] (۱۹۹۵)؛ مک ناوتون^[۶۷] و

1. 1. Helson , 2004 ↑

1. 1. Geng, LI ↑

1. 1. Deesuzha,2006 ↑

1. 1. – Brain & Stafourd ↑

1. 1. – Gronoroos ↑

1. 1. – Reichheld ↑

1. 1. – Susser ↑

1. 1. – Once ↑

1. 1. Crane and Peattie 2005 ↑

1. 1. Baumann and Rex 2007 ↑

1. 1. Guran and Ranchhod ,2005 ↑

1. 1. Mathur ,2000 ↑

1. 1. Lee ,2008 ↑

1. 1. Polonsky and Rosenberger ,2001 ↑

1. 1. Paco and Raposo ,2009 ↑

1. 1. Guran and Ranchhod ,2005 ↑

1. 1. Mainieri and Barnett ۱۹۹۷ ↑

1. 1. Camino ,2007 ↑

1. 1. Grove et al ,1996 ↑

1. 1. Polonsky and Rosenberger ,2001 ↑

1. 1. Hong Cheng et al2008 ↑

1. 1. Grove et al ,1996, p 56 ↑

1. 1. Ottman ↑

1. 1. Clarke and Clegg ↑

1. 1. Henriques and Sadorsky ↑

1. 1. Maignan and Ferell ↑

1. 1. Freeman ↑

1. 1. Lam et al2009 ↑

1. 1. Olsan2009 ↑

1. 1. Charter and Building ↑

1. 1. Baumann ,2007 ↑

1. 1. Peattie and Crane ,2005 ↑

1. 1. Carlovers ↑

1. 1. Polonsky and Rosenberger ,2001 ↑

1. 1. Gupta and Ogden ,2009 ↑

1. 1. Peattie and Crane ↑

1. 1. Lee 2005 ↑

1. 1. Polonsky and Rosenberger ,2001 ↑

1. 1. – Louluck ↑

1. 1. – Undersoun ↑

1. 1. – Fornel ↑

1. 1. – Gumson ↑

1. 1. – Scat ↑

1. 1. – Shanidler ↑

1. 1. – Buwn ↑

1. 1. – Storbaca ↑

1. 1. – Zahrorick ↑

1. 1. – Blunchard ↑

1. 1. – Gulovy ↑

1. 1. – Hollowell ↑

1. 1. – Davise ↑

1. 1. – Good ↑

1. 1. – Performance Marketing ↑

1. 1. – Walker & Ruekert ↑

1. 1. – Astroff ↑

۲-۲-۲ تعاریف لکنت

یکی از واکنش­های فیزیولوژیکی انسان به فشار روانی، افزایش تنش عضلانی(گرفتگی ماهیچه­ای)است. این گرفتگی در ناحیه تارهای صوتی بروز پیدا می­ کند. این گرفتگی را ‌می‌توان به­راحتی در کودکان مشاهده کرد. لکنت در واقع عارضه­ای است، که موجب لکنت ذهنی و لکنت ظاهری می­ شود.(فرهمند پور،۱۳۸۹: ۲۰۷). افراد مبتلا به لکنت معمولاً به­ طور غیرطبیعی حروف و کلمات را تکرار می­نمایند و به­عبارت دیگر فاقد روانی و سلاست در گفتار هستند و یا اینکه اختلال گفتاری در آن ها مربوط به وقفه­ای عضلانی است که هنگام تلفظ حروف و سیلاب­ها عارض شده و مانع از شروع یا ادامه سخن گفتن می­گردد(همان منبع).

لکنت نیز یکی از نارسایی­های تکلم است و عبارت است از مکث، تکرار، کشیدگی و به­میان اندازی به­ ویژه در واحدهای کوچک گفتاری (صدا، بخش و هجا) که موجب می­ شود زبان گفتاری آسیب ببیند و در مواردی با حرکات اضافی سایر اندام­ها از قبیل پلک­ زدن، بیرون آوردن، کج­ کردن عضلات ناحیه گردن، تکان دادن دست و پا و یا انقباض عضلات صورت نیز همراه شود و در اکثر موارد سن ابتلا به آن، سنین یادگیری تکلم ‌می‌باشد و ایجاد یا تشدید نقص در سنین ۲تا ۷ سالگی بیشتر دیده می­ شود. اصولاً در دو دوره از زندگی، کودک مبتلا به لکنت بیشتر دیده می­ شود. :یکی در دوران آغاز فراگیری گفتار و جمله سازی و دیگری در سنین ورود به مدرسه و شروع تحصیل و در دوران بلوغ نیز نمونه ای از ابتلا به لکنت مشاهده شده است (مرزبان،۱۳۸۵).

لکنت یک اختلال حرکتی در جریان سیال و روان­گفتار است که با علائمی مثل تکرار کلمات و اصوات، کشیده­تر گفتن بعضی آواها و یا قفل شدگی اندام های گویایی بر روی تلفظ برخی صداها همراه است. و فردی که دارای لکنت می‌باشد ممکن است برای پنهان کردن یا اجتناب از لکنت خود دست به اعمالی بزند که باعث تلاش و تقلای اضافی در حین صحبت در فرد می­گردد(زمانی، ۱۳۹۰).

به بیان کلی «لکنت یک اختلال سیالی بیان لفظی است که ‌بر اساس تکرار و تطویل­های غیر ارادی، صدا دار یا بی­صدا، به هنگام انتشار واحدهای کوچک سخن یعنی اصوات، هجاهای مجزا یا هجاهای کلمات مشخص می­ شود. این اختلالات معمولاً بسیار فراوانند و به آسانی مهار نمی­شوند.» (دادستان،۱۳۸۷: ۶۵-۶۴).

یکی از نقاط ضعف کودک گفتار اوست. حتی اگر کودک بسیار سلیس و روان صحبت کند. تکرار کردن و کشیده­گویی غیر ارادی صداها و هجاهای گفتار و قطع جریان روان طبیعی گفتاری که گوینده تلاش می­ کند آن را به پایان برساند. مشخصه­ های ثانوی یا همراه لکنت شامل عادت­های عضلانی یا حرکتی و رفتارهای همراه در شروع گفتار، برای مخفی کردن و یا تغییر دادن ناروانی گفتار این اختلال ممکن است در سطح عصبی عضلانی، تنفسی، آواسازی و یا روندهای تولید آوا باشد(نیلی پور و همکاران، ۱۳۹۲).

۲-۲-۳ انواع لکنت

در لکنت نوع کلونیک^[۴۴](یا حالت تکراری در بیان کلمه) کودک یک سیلاب از کلمه­ای را با سرعت و تشنج تکرار می­ کند. مثلاً کلمه پدر را چنین تکرار می‌کند: پ پ پ پدر. و در لکنت نوع تونیک^[۴۵](یا توقف در تلفـظ) فعالیت­های عضلات تلفظی با چند ثانیه­ای توقف و سکون به ­وجود می ­آید و کودک دچار گیر و وقفه در تلفظ و ادای کلمه به همراه فشار و کوشش و حرکات خاصی است.کودک در این نوع لکنت برای ادای کلمه به شدت به خود فشار آورده و پس از لحظاتی سکون، به­ طور ناگهانی با تشنج کلمه را ادا می­ کند(معاف مشهدی، ۱۳۸۶).

لکنت دارای انواع مختلفی است.همان طور که در ادامه ذکر می­ شود در نوعی از لکنت کودک یا فرد لکنتی بر روی اولین حروف برخی از کلمات یا بخشی از کلام تکیه یا تکرار می­ کند که این تکرار با تشنج و فشارغیرعادی بر اعضای تشکیل دهنده گفتار همراه است.مثلاً به هنگام تلفظ کلمه (بابا) لب­ها صامت (ب) راچندین بار با فشار بیش ازحد بر لب تکرار ‌می‌کنند تا بالاخره بابا به لفظ آید ب…ب… بابا ‌به این عارضه در اصطلاح علمی کلونیک گویند .هنگام تلفظ کلمه را با وقفه و با فشار بیان نماید یعنی هنگام تلفظ کلمه چند ثانیه­ای توقف حاصل شود و سپس کلمه بیان گردد.این نوع لکنت به تونیک که همان توقف در تلفظ است مشهور است. گاهی لکنت ترکیبی از هر دو نقص یاد شده است و کودک مشکل مضاعفی در تلفظ کلمات و حروف دارد. در نوع دیگر تقسیم بندی لکنت را به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می‌کنند:

۱- لکنت اولیه: تظاهرات لکنت کم اتفاق می ­افتد از هر۱۰۰کلمه ۱۰ اشکال دارد حرکات اضافی دیگر (واکنش­های لکنت) دارد .

۲- لکنت ثانویه: در این نوع لکنت تظاهرات لکنت افزایش می­یابد. تعداد گیر کردن ها و مکث بیشتر می­گردد و واکنش­های اضافی حرکتی مثل تکان دادن دست­ها و پاها وجود دارد. در لکنت ثانویه مکث­ها بیشتر و طولانی­تر و مداوم­تر می­ شود. به لکنت معمای گفتار درمانی گفته می­ شود و علت آن هنوز خیلی مشخص نیست. در لکنتی­ها عمدتاًً اشکال در صدا ‌می‌باشد. لکنتی­ها بین صداهای یک کلمه مکث دارند اما یک فرد عادی بین کلمات یک عبارت مکث می­ کند(مرزبان، ۱۳۸۵).

۲-۲-۴ علل لکنت

«علت ابتلا به لکنت بر خلاف بیشتر اشکالات گفتاری هنوز ناشناخته مانده است. برخی از محققان لکنت را به مشکلات شخصیتی نسبت می­ دهند، گروهی آن را ناشی از مشکلات پزشکی می­دانند و برخی نیز این اختلال را در چهارچوب مشکلات ارتباطی قرار می­ دهند. مؤلفان متعددی کوشش کرده ­اند تا پدیده جهان­شمول بودن لکنت را بر اساس علت شناسی آن تبیین کنند. از دیدگاه روان تحلیل گری لکنت یک روان آزردگی یا نوعی واپس روی است که بین هیستری تبدیل و روان آزردگی وسواس و یا در چهارچوب یک سازمان یافتگی پارانویایی ـ که فرد لکنتی بر اساس دفاع­های وسواسی و هیستریکی خویشتن بنا می­ کند ـ قرار دارد و چون هر کس می ­تواند یک یا چند نشانه واپس روی را در وهله­ای از زندگی خود نشان دهد پس مشاهده این پدیده در سراسر جهان و در خلال قرن­ها شگفت­انگیز نیست»(دادستان، ۱۳۸۷: ۷۳).

با توجه به جدول فوق می توان متوجه شد که میانگین نمرات خشنودی شغلی (۰۵/۸۸) می‌باشد.

ب) یافته های استنباطی

فرضیه کلی: بین سبک های تصمیم گیری با بهره وری و خشنودی شغلی رابطه وجود دارد.

برای بررسی این فرضیه از روش آماری ضریب همبستگی پیرسون استفاده می شود.

جدول ۴-۴: ضریب همبستگی بین سبک های تصمیم گیری با بهره وری و خشنودی شغلی

بهره وری
خشنودی شغلی
ضریب همبستگی
› P
ضریب همبستگی
› P

سبک های تصمیم گیری

عقلانی

۵۲۳/۰

۰۰۰۱/۰

۳۴۱/۰

۰۰۰۱/۰

شهودی

۴۴۳/۰

۰۰۰۱/۰

۳۵۸/۰

۰۰۰۱/۰

وابستگی

۳۸۲/۰

۰۰۰۱/۰

۳۳۹/۰

۰۰۰۱/۰

آنی

۳۱۷/۰-

۰۰۰۱/۰

۳۵۰/۰-

۰۰۰۱/۰

اجتنابی

۳۱۵/۰-

۰۰۰۱/۰

۳۴۲/۰-

۰۰۰۱/۰

با توجه به جدول فوق می توان متوجه شد که تمامی ضرایب همبستگی در سطح (۰۰۰۱/۰) به دست آمده اند و از آنجا که این سطح از مقدار قابل قبول (۰۵/۰) کمتر می‌باشد لذا این ضرایب معنادار شده اند (۰۱/۰P<). ‌بنابرین‏ بین سبک های تصمیم گیری عقلانی، شهودی و وابستگی با بهره وری و خشنودی شغلی رابطه مستقیم و معنادار و بین سبک های تصمیم گیری آنی و اجتنابی با بهره وری و خشنودی شغلی رابطه معکوس و معناداری وجود دارد.

فرضیه های جزئی:

فرضیه جزئی اول: بین سبک های تصمیم گیری با بهره وری رابطه وجود دارد.

برای بررسی این فرضیه از روش آماری ضریب همبستگی پیرسون استفاده می شود.

جدول ۴-۵: ضریب همبستگی بین سبک های تصمیم گیری با بهره وری

بهره وری
ضریب همبستگی
› P

سبک های تصمیم گیری

عقلانی

۵۲۳/۰

۰۰۰۱/۰

شهودی

۴۴۳/۰

۰۰۰۱/۰

وابستگی

۳۸۲/۰

۰۰۰۱/۰

آنی

۳۱۷/۰-

۰۰۰۱/۰

اجتنابی

۳۱۵/۰-

۰۰۰۱/۰

با توجه به جدول فوق می توان متوجه شد که تمامی ضرایب همبستگی در سطح (۰۰۰۱/۰) به دست آمده اند و از آنجا که این سطح از مقدار قابل قبول (۰۵/۰) کمتر می‌باشد لذا این ضرایب معنادار شده اند (۰۱/۰P<). ‌بنابرین‏ بین سبک های تصمیم گیری عقلانی، شهودی و وابستگی با بهره وری رابطه مستقیم و معنادار و بین سبک های تصمیم گیری آنی و اجتنابی با بهره وری رابطه معکوس و معناداری وجود دارد.

فرضیه جزئی دوم: بین سبک های تصمیم گیری با خشنودی شغلی رابطه وجود دارد.

برای بررسی این فرضیه از روش آماری ضریب همبستگی پیرسون استفاده می شود.

جدول ۴-۶: ضریب همبستگی بین سبک های تصمیم گیری با خشنودی شغلی

خشنودی شغلی
ضریب همبستگی
› P

سبک های تصمیم گیری

عقلانی

۳۴۱/۰

۰۰۰۱/۰

شهودی

۳۵۸/۰

۰۰۰۱/۰

وابستگی

۳۳۹/۰

۰۰۰۱/۰

آنی

۳۵۰/۰-

۰۰۰۱/۰

اجتنابی

۳۴۲/۰-

۰۰۰۱/۰

با توجه به جدول فوق می توان متوجه شد که تمامی ضرایب همبستگی در سطح (۰۰۰۱/۰) به دست آمده اند و از آنجا که این سطح از مقدار قابل قبول (۰۵/۰) کمتر می‌باشد لذا این ضرایب معنادار شده اند (۰۱/۰P<). ‌بنابرین‏ بین سبک های تصمیم گیری عقلانی، شهودی و وابستگی با خشنودی شغلی رابطه مستقیم و معنادار و بین سبک های تصمیم گیری آنی و اجتنابی با خشنودی شغلی رابطه معکوس و معناداری وجود دارد.

فرضیه جزئی سوم: سبک های تصمیم گیری قادر به پیش‌بینی بهره وری می‌باشد.

برای بررسی این فرضیه از رگرسیون چند گانه به روش همزمان استفاده گردیده است.

جدول۴-۷: جدول مشخصه‌ های آماری رگرسیون بین سبک های تصمیم گیری با بهره وری به روش همزمان

R
² R
F
› P
β
T
› p

متغیرهای پیش بین

عقلانی

۶۵۸/۰

۴۳/۰

۲/۲۲

۰۰۰۱/۰

۳۸۱/۰

۲/۵

۰۰۰۱/۰

شهودی

۲۴۷/۰

۹/۲

۰۰۳/۰

وابستگی

۰۴۷/۰

۵۴/۰

۵/۰

آنی

۱۹۸/۰-

۰۵/۲-

۰۴/۰

اجتنابی

۱۳۸/۰-

۴۱/۱-

۱/۰

همان گونه که مشاهده می­ شود مقدار F برابر با (۲/۲۲) معنادار گردیده (۰۱/۰P< ) است. و با توجه به سطوح معناداری ستون آخر ‌می‌توان نتیجه گرفت که، مقدار بتای سبک های عقلانی، شهودی و آنی معنادار شده اند (۰۵/۰P< ). یعنی اینکه سبک های تصمیم گیری عقلانی، شهودی و آنی می‌توانند بهره وری کارکنان را پیش ­بینی نمایند. و ضریب همبستگی چندگانه (ضریب تعیین) محاسبه شده بر اساس این سبک ها (۴۳/۰) است، یعنی این سبک ها می‌توانند (۴۳) درصد واریانس متغیر بهره وری کارکنان را پیش‌بینی کنند.

فرضیه جزئی چهارم: سبک های تصمیم گیری قادر به پیش‌بینی خشنودی شغلی می‌باشد.

برای بررسی این فرضیه از رگرسیون چند گانه به روش همزمان استفاده گردیده است.

جدول۴-۸: جدول مشخصه‌ های آماری رگرسیون بین سبک های تصمیم گیری با خشنودی شغلی به روش همزمان

R
² R
F
› P
β
T
› p

متغیرهای پیش بین

عقلانی

۵۵۵/۰

۳۱/۰

۹/۱۲

۰۰۰۱/۰

۱۷۸/۰

۲/۲

۰۲/۰

شهودی

۱۹۴/۰

۱/۲

۰۳/۰

وابستگی

۱۳۳/۰

۴/۱

۱/۰

آنی

۱۹۱/۰-

۷/۱-

۰۷/۰

اجتنابی

۱۹۲/۰-

۷/۱-

۰۷/۰

همان گونه که مشاهده می­ شود مقدار F برابر با (۹/۱۲) معنادار گردیده (۰۱/۰P< ) است. و با توجه به سطوح معناداری ستون آخر ‌می‌توان نتیجه گرفت که، مقدار بتای سبک های عقلانی و شهودی معنادار شده اند (۰۵/۰P< ). یعنی اینکه سبک های تصمیم گیری عقلانی و شهودی می‌توانند خشنودی شغلی کارکنان را پیش ­بینی نمایند. و ضریب همبستگی چندگانه (ضریب تعیین) محاسبه شده بر اساس این سبک ها (۳۱/۰) است، یعنی این سبک ها می‌توانند (۳۱) درصد واریانس متغیر خشنودی شغلی را پیش‌بینی کنند.

در این فصل به بیان یافته های پژوهش پرداخته می‌شود. بدین منظور در ابتدا به آمار توصیفی و سپس به آمار استنباطی ‌در مورد فرضیه ‌ها پرداخته می‌شود.

فصل پنجم

بحث و نتیجه گیری

خلاصه پژوهش