“ارتباط فرایند مدیریت دانش و فشار روانی کارکنان بانک ملت شهر تهران”
 

استاد راهنما:
 

استاد دکتر محمدی
 

 استاد مشاور:
 

استاد دکتر بهرامی

فهرست مطالب
عنوان             صفحه
چکیده 1
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1-         مقدمه. 3
1-2-         بیان مسأله. 3
1-3-         اهمیت و ضرورت انجام تحقیق 5
1-4-         اهداف تحقیق 6
1-5-         فرضیه های تحقیق 7
1-6-         سؤال های تحقیق 7
1-7-         مدل تحقیق 8
1-8-         جنبه جدید بودن و نوآوری تحقیق 8
1-9-         تعاریف متغیرها و اصطلاحات تحقیق 9
1-10-      ساختار تحقیق 10
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق
2-1-         مقدمه. 13
بخش اول: مبانی نظری مدیریت دانش 14
2-2-         تعریف دانش 14
2-3-         انواع دانش‏ 15
2-4-         اهمیت دانش 16
2-5-         مدیریت دانش 18
2-6-         تاریخچه مدیریت دانش 20
2-7-         اهداف و مزایای مدیریت دانش 22
2-8-         اصول مدیریت دانش 24
2-9-         مدیریت داده ها، مدیریت اطلاعات و مدیریت دانش 26
2-10-      مدلهای مدیریت دانش 27
2-10-1-مدل هیسیگ. 28
2-10-2-مدل مک الروی 28
2-10-3-مدل بوکوویتز و ویلیامز. 29
2-10-4-مدل پایه های ساختمان دانش 31
2-11-      دﻻﻳﻞ ﺷﻜﺴﺖ ﭘﺮوژه ﻫﺎی ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ داﻧﺶ 32
2-12-      عوامل اساسی موفقیت در مدیریت دانش 35
بخش دوم- مبانی نظری فشار روانی 36
2-13-      واژه کاوی استرس. 36
2-14-      تعریف استرس. 39
2-15-      اهمیت و پیامدهای فشار روانی شغلی 44
2-16-      افسانه های مربوط به فشار روانی امور اجرایی 46
2-17-      انواع مختلف استرس. 47
2-18-      انواع مشاغل بر حسب استرس. 51
2-19-      علایم و عوامل فشار روانی شغلی 53
2-20-      مدیریت استرس. 56
بخش سوم- پیشینه تحقیق 57
2-21-      پیشینه پژوهش های خارجی 57
2-22-      پیشینه پژوهش های داخلی 59
فصل سوم: روش شناسی تحقیق
3-1-         مقدمه. 63
3-2-         روش شناسی تحقیق 63
3-3-         متغیرهای تحقیق 64
3-4-         روش و ابزار گرد آوری اطلاعات. 64
3-5-         جامعهآماری تحقیق 64
3-6-         نمونهآماری 64
3-7-         روش نمونهگیری 65
3-8-         قلمرو تحقیق 65
3-9-         ابزار سنجش 66
3-10-      بخش سنجش ایجاد دانش 67
3-11-      بخش سنجش اکتساب دانش 68
3-12-      بخش سنجش ذخیره دانش 68
3-13-      بخش سنجش توزیع دانش 68
3-14-      بخش سنجش نگهداری دانش 69
3-15-      بخش سنجش فشارروانی 69
3-16-      اعتبار و روایی  ابزار تحقیق 69
3-16-1-روایی پرسشنامه. 71
3-16-2-پایایی پرسشنامه. 71
3-17-      روش‌های تجزیه و تحلیل اطلاعات. 72
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
4-1-         مقدمه. 76
4-2-         بخش تحلیل توصیفی تحقیق 77
4-2-1-    جنسیت. 77
4-2-2-    تأهل 78
4-2-3-    تحصیلات. 79
4-2-4-    سن 80
4-3-         بخش تحلیل استنباطی تحقیق 81
4-4-         اولویت بندی ابعاد تأثیرگذار مدیریت دانش بر روی فشار روانی کارکنان. 90
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1-         مقدمه. 92
5-2-         نتایج سؤالات تحقیق 92
5-3-         پیشنهادات تحقیق 95
5-3-1-    پیشنهادات اجرایی 95
5-3-2-    پیشنهادات پژهشی تحقیقی 96
5-4-         محدودیت‏های تحقیق 96
پیوست ها 98
منابع و مآخذ  128
منابع فارسی   129
منابع انگلیسی   133
چکیده انگلیسی 137
چکیده
شرایط ناشی از تأثیر مشاغل بر افراد و تغییرات درونی که آنان را به انحراف از کنش معمولی خود ناچار می کند از علایم شاخص فشار روانی است. بر این اساس، فشار روانی را می توان پاسخ انطباقی به یک موقعیت خارجی که به انحراف های جسمانی، روان شناختی و یا رفتاری کارکنان سازمان منجر می شود تعریف کرد. در اصل هرگاه کارکنان یک سازمان در پاسخ به یک موقعیت خارجی، انتظارها، خواسته‌های شخصی و وظایف محوله، دچار مشکلات جسمانی، روان شناختی و رفتاری شوند عنوان فشار روانی را به آن اطلاق می کنیم. مشکلات و اختلالات جسمی شامل سیستم خودکار بدن مانند سیستم سمپاتیک و پاراسمپاتیک و تراوش های هورمونی است. فشار روانی باعث اختلال در ریتم قلبی، فشار خون بالا، سوء هاضمه و بیماری‏های مختلفی می شود که این مهم وابسته با عوامل چندی است که باید در مورد آنها شناخت دقیقی داشت.
هدف از تحقیق حاضر بررسی ارتباط فرایند مدیریت دانش و فشار روانی کارکنان بانک ملت شهر تهران بوده است که بدین منظور 356 نفر از کارکنان شعب بانک ملت شهر تهران به روش نمونه‏گیری تصادفی ساده انتخاب و به پرسشنامه ساخته شده بر اساس مقاله پاتریک و همکاران (2009) پاسخ گفتند. در پایان نتایج به دست آمده از پرسشنامه های تحقیق به کمک آزمون رگرسیون خطی دو متغیره مورد تحلیل قرار گرفته و نتایج نشان داد که فرایندهای مدیریت دانش و ابعاد آن بر فشار روانی کارکنان شعب بانک ملت شهر تهران تأثیر معناداری (p<0/01) دارد.
کلیدواژه ها: فرایندهای مدیریت دانش، فشار روانی، کارکنان شعب بانک ملت، شهر تهران.
 
1-1-      مقدمه
برای برخی افراد فشار روانی محرکی است که انجام بعضی کارها را حتمی می سازد، اما گاهی در برخی دیگر، به سبب فشارهای روانی کار، فرسودگی شغلی یا کارزدگی ایجاد شده و شخص توان مقابله با آن را نداشته و می تواند براحتی زندگی او را تحت تأثیر قرار دهد. در کنار ضررهای ناشی از فشار روانی کاری بر روان مثل افسردگی، اضطراب، خشم و.، طولانی شدن آن می تواند بر سلامت جسمانی نیز تأثیر بگذارد و در نتیجه باعث کاهش رضایتمندی شغلی و تعهد سازمانی، افزایش غیبت کاری و کاهش بهره وری گردد. حال اینکه در این میان، فرایندهای مدیریت دانش به عنوان یکی از عوامل کاهنده فشار روانی و فشار در محیط های کاری، از جمله عوامل موثر بر کاهش فشار روانی حاصل از فعالیت های شغلی به شمار می‌آیند.
در این فصل به بررسی کلیات تحقیق پرداخته می شود. ابتدا مساله اصلی تحقیق بیان می گردد، سپس اهمیت و ضرورت تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد و در ادامه به اهداف اساسی تحقیق، سوالات و فرضیه های تحقیق، مدل تحقیق، جنبه جدید بودن و نوآوری تحقیق و تعریف واژه ها و اصطلاحات تخصصی تحقیق پرداخته شده و در انتها نیز ساختار تحقیق ذکر شده است.
1-2-      بیان مسأله
با ورود به هزاره جدید مواد خام و زمین که در گذشته عوامل حیاتی برای تشکیل و رشد سازمان ها محسوب می شدند؛ اهمیت سابق خود را از دست داده اند. سازمان ها باید در شرایطی به بقاء و حیات خود ادامه دهند که جهان با تغییرات سریع و عمده همراه است (نوروزیان، 1384، 25). در این شرایط مدیریت دانش به عنوان یک منبع مهم در زمینه ایجاد مزیت رقابتی شمرده می شود. در شرایط رقابتی کنونی، عوامل مؤثر بر موفقیت سازمان ها صرفاً مربوط به سرمایه، نیروی کار و مواد خام نمی باشند؛ بلکه وابسته به توانایی سازمان در تولید دانش میان همه اعضای سازمان می باشد (تسانگ[1]، 2010). چرا که سازمان ها باید محیطی برای تسهیم، انتقال و تبادل دانش در میان اعضاء به وجود آورند و افراد را، در جهت با مفهوم کردن تعاملاتشان، آموزش دهند (نوناکا و تاکاچی[2]، 1995).
فشار روانی جزء لاینفک زندگی امروزی است و اگر در محیط کاری و در ارتباط با عوامل محیط کاری یا به دنبال تغییر در فعالیت های کاری همچون فن آوری جدید یا تغییر اهداف، بوجود آید بیانگر فشار روانی است(سندیپ[3]، 2010). فشار روانی امروزه یکی از پدیده های مهم در زندگی اجتماعی و تهدیدی جدی برای سلامتی نیروی کار در جهان می باشد، بطوری که سازمان بین المللی کار به صراحت اظهار می دارد که شناخته شده ترین پدیده ای که سلامتی کارگران را تهدید می کند فشار روانی می باشد. همچنین سازمان بهداشت جهانی تاکید می کند که کارگران در معرض فشار روانی، سلامتی دچار مخاطره، انگیزه ضعیف برای زندگی، تولید کمتر و ایمنی کمتری را در محیط کار تجربه می کنند و سازمان های این کارگران موفقیت کمتری را در مقایسه با سایر مراکز تولیدی دارند. این سازمان مجدداً یادآور می شود که فشار روانی هزینه های زیادی را بر دولت ها تحمیل کرده و غیبت از کار، تقاضاهای مکرر کارگران برای تغییر شغل و کاهش تولید و ایفای نقش در تولید را مظاهر این پدیده می داند(گوتیرز[4]، 2002).
فشار روانی از عدم انطباق و تناسب مهارت ها و توانایی های شخص و تقاضای شغل و سازمان حاصل می‌شود. به عبارت دیگر، کارمندی که برای شغل خاص بطور کامل آگاهی و مهارت لازم را ندارد، بی اندازه احساس فشار روانی دارد (حسین زاده و صائمیان، 1383: 18). اگر کارکنان آگاهی و فرصت لازم را برای کسب دانش و مهارت و به اشتراک گذاشتن آن را به دست آورند و به منابع لازم بدین منظور دسترسی داشته باشند، با احساس کنترل و مالکیت بر کارها، تعهد بیشتری در کار نشان می دهند و به ابتکار برای انجام بهتر کارها روی می آورند. در نتیجه فشار روانی آن ها کاهش می یابد و اثربخشی و کارایی آنان در درون سازمان نمود پیدا می کند. در حقیقت با بکارگیری صحیح فرآیندهای مدیریت دانش، انگیزه و بهره وری کارکنان به موجب ارتقاء سطح دانش آنان افزایش یافته و در نتیجه فشار روانی کاهش می یابد. 
روند اوج یافتن نقش دانش، نوآوری و فناوری‏های نوین در ایجاد مزیت‏های راهبردی و اهمیت یافتن ارزش منابع دانش در اداره سازمان‏ها موجب شده است تا مقوله مدیریت دانش در قلب سیاست‏های راهبردی سازمان‏ها جای گیرد.
بر این اساس، توجه ویژه به مدیریت دانش از جهت تحقق اهداف سازمان‏ها ضروری به نظر می‏رسد و تبیین جایگاه مدیریت دانش و کارکردهای آن در سازمان‏ها بویژه در کنترل فشار روانی کارکنان از اهداف تحقیق حاضر می‏باشد. مدیریت دانش می‏تواند با یکپارچه‏سازی سرمایه‏های دانشی سازمان‏ها در