1-7-1 قلمرو مکانی 7
1-7-2 قلمرو زمانی 7
1-8 تعریف واژگان و اصطلاحات. 7
1-9 خلاصه فصل 9
فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق
2-1 مقدمه: 11
2-2 خصوصی سازی 11
2-2-1 تعریف خصوصی سازی 11
2-3 اهداف خصوصی سازی 13
2-4 روش های واگذاری فعالیت‌های اقتصادی به بخش خصوصی 14
2-4-1 روش اول: عرضه سهام واحد مشمول واگذاری به عموم مردم. 15
2-4-2 روش دوم: عرضه سهام واحد مشمول واگذاری به گروه‌های خاص 16
2-4-3 روش سوم: فروش دارائی‌های واحد دولتی 16
2-4-4 روش چهارم: تفکیک واحد مشمول واگذاری به واحدهای کوچکتر. 16
2-4-5 روش پنجم: جلب مشارکت بخش خصوصی در سرمایه گذاری جدید مورد نیاز واحدهای دولتی 17
2-4-6 روش ششم: فروش واحد دولتی به مدیران یا کارکنان واحد. 17
2-5 معیارهای موفقیت یک برنامه خصوصی سازی 18
2-6 تجربه خصوصی سازی در جهان. 19
2-7 خصوصی سازی در ایران. 22
2-8 تاثیر خصوصی سازی بر بازدهی 25
2-9 مشکلات خصوصی سازی 25
2-10 بخش دوم معیارهای عملکرد و کاربرد ابزارهای حسابداری مدیریت. 27
2-10-1 شاخص‌های سنجش عملکرد. 27
2-11 پیشینه تحقیق 42
2-11-1 تحقیقات خارجی 42
2-11-2 تحقیقات در ایران. 45
2-12 خلاصه فصل 50
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
3-1 مقدمه: 52
3-2روش تحقیق 52
3-3 اهداف تحقیق 53
3-4 فرضیات تحقیق 54
3-5 دوره زمانی تحقیق 54
3-6 متغیرها. 54
3-7 نحوه محاسبه متغیرها. 55
3-8 مدل تحلیلی تحقیق. 56
3-9 جامعه و نمونه آماری 56
3-10 روش جمع آوری داده‌ها 57
3-11 روش آزمون فرضیه های تحقیق 57
3-12 پایایی پرسشنامه 58
3-13 روایی پرسشنامه 59
3-14 روش تجزیه و تحلیل داده 59
3-15 خلاصه فصل 59
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها
4-1 مقدمه . 61
4-2 نتایج آمار توصیفی 61
4-2-1 آمار توصیفی بخش عملکرد مالی. 61
4-3 آمار استنباطی 65
4-3-1 آزمون t با نمونه‌های جفت: 65
4-3-2 بررسی فرضیه اول 65
4-3-3 بررسی فرضیه دوم . 66
4-3-4 بررسی فرضیه سوم 66
4-3-5 بررسی فرضیه چهارم . 67
4-3-6 بررسی فرضیه های ابزار حسابداری مدیریت 68
4-3-7 بررسی فرضیات ششم تا هشتم . 69
4-4 خلاصه فصل. 70
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1 مقدمه. 72
5-4 ارزیابی و تشریح نتایج آزمون فرضیات. 72
5-4-1 نتیجه آزمون فرضیه. 72
5-4-1-1 نتیجه آزمون فرضیه اول. 72
5-4-1-2 نتیجه آزمون فرضیه دوم. 73
5-4-1-3 نتیجه آزمون فرضیه سوم. 73
5-4-1-4 نتیجه آزمون فرضیه چهارم. 73
5-4-1-5 نتیجه آزمون فرضیه پنجم. 74
5-4-1-6 نتیجه آزمون فرضیه ششم. 74
5-4-1-7 نتیجه آزمون فرضیه هفتم. 75
5-4-1-8 نتیجه آزمون فرضیه هشتم. 75
5-5 ارزیابی کلی از نتایج آزمون فرضیه‌ها 75
5-6 پیشنهاد‌ها 75
5-6-1 پیشنهادهایی مبتنی بر یافته‌های تحقیق 76
5-7 محدودیت‌های تحقیق 77
5-8 خلاصه فصل 77
منابع فارسی: 78
منابع لاتین: 81
 پیوست‌ها 83
 
 
جدول 2-1: مقایسه سه روش واگذاری به بخش خصوصی 17
جدول 2-2: آمار واگذاری شرکت‌های دولتی 24
جدول 4-1: آمار توصیفی 62
جدول 4-2: اطلاعات پرسشنامه‌های توزیع شده 63
جدول 4-3: توزیع فراوانی و درصد فراوانی حجم نمونه. 63
جدول4-4: توزیع فراوانی و درصد فراوانی حجم نمونه بر حسب تجربه کاری 64
جدول 4-5: توزیع فراوانی و درصد پاسخهای نمونه آماری بر حسب سن پاسخگویان 64
جدول 4-6: توزیع فراوانی و درصد پاسخ های نمونه آماری بر حسب تحصیلات 65
جدول 4-7: خلاصه آزمون t جفت برای بازدهی دارایی‌ها 66
جدول 4-8: خلاصه آزمون t جفت برای بازده حقوق صاحبان سهام. 66
جدول 4-9: خلاصه آزمون t جفت برای درصد رشد فروش. 67
جدول 4-10: خلاصه آزمون t جفت برای جریان نقد عملیاتی 67
جدول4-11: ابزارهای حسابداری مدیریت. 68
جد
ول 4-12: خلاصه آزمون t برای ابزارهای حسابداری مدیریت. 69
جدول 4-13: درصد پاسخ به سوال فرآیند مهندسی مجدد   69
جدول 4-14: درصد پاسخ به سوال بودجه بندی 69
جدول 4-15: درصد پاسخ به سوال تجزیه و تحلیل نقطه سر به سر. 70
جدول 4-16: درصد پاسخ به سوال تجزیه و تحلیل سودآوری محصولات. 70
 
نمودار 4-1: جریان نقد عملیاتی قبل و پس از خصوصی سازی 62
نمودار 4-2: درصد رشد فروش شرکت قبل و پس از خصوصی سازی 62
نمودار 4-3: متوسط بازده دارای‌ها قبل و پس از خصوصی سازی 63
نمودار 4-4: متوسط بازده حقوق صاحبان سهام قبل و پس از خصوصی سازی  63
 
چکیده:
یکی از راه‌های رسیدن به توسعه اقتصادی سیاست خصوصی سازی می‌باشد. خصوصی سازی روندی است که در طی آن، دولت امکان انتقال وظایف و تسهیلات و وظایف خود را از بخش عمومی به بخش خصوصی بررسی کرده و در صورت تشخیص و اقتضا نسبت به چنین انتقالی اقدام می‌کند. با توجه به اهمیت خصوصی سازی و افزایش کارایی شرکت‌ها که از اهداف مورد نظر سیاست خصوصی سازی است، هدف از این تحقیق بررسی آثار خصوصی سازی و چگونگی عملکرد شرکت ملی صنایع مس ایران پس از خصوصی سازی و همچنین کاربرد ابزارهای حسابداری مدیریت پس از خصوصی سازی آن می‌باشد. جامعه آماری مدیران ارشد و میانی شرکت ملی صنایع مس ایران (سهامی عام) می‌باشد. این پژوهش در 2 بخش: بررسی عملکرد مالی و کاربرد ابزارهای حسابداری مدیریت قبل و پس از خصوصی سازی انجام گردید. فرضیه‌های تحقیق با بهره گرفتن از آزمون t جفت مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق بیانگر ارتباط معنادار بین جریان نقد عملیاتی و درصد رشد فروش شرکت می‌باشد. همچنین بین به کارگیری ابزارهای حسابداری مدیریت و خصوصی سازی ارتباط معناداری مشاهده گردید. ابزارهای بودجه بندی، تجزیه و تحلیل نقطه سر به سر، تجزیه و تحلیل سوداوری محصولات و مهندسی مجدد پس از خصوصی سازی افزایش به کارگیری چشمگیری در شرکت ملی صنایع مس ایران داشته‌اند.
واژه‌های کلیدی: خصوصی سازی، ابزارهای حسابداری مدیریت، عملکرد مالی، شرکت ملی صنایع مس ایران.
 
 
فصل اول
کلیات تحقیق

 مقدمه
 

در این فصل ابتدا به کلیات تحقیق از جمله بیان مسئله و اهداف و اهمیت تحقیق و در ادامه به چارچوب نظری تحقیق و مدل تحلیلی تحقیق پرداخته می‌شود.
در واقع به طور خلاصه با توجه به اهمیت خصوصی سازی و افزایش کارایی شرکت‌ها که از اهداف مورد نظر سیاست خصوصی سازی است، در این تحقیق به دنبال بررسی آثار خصوصی سازی و چگونگی عملکرد شرکت ملی صنایع مس ایران پس از خصوصی سازی و همچنین کاربرد ابزارهای حسابداری مدیریت پس از خصوصی سازی آن هستیم.
در راستای بررسی ارزیابی عملکرد شرکت ملی مس ایران به عنوان یکی از صنایع معدنی در این تحقیق از شاخص‌های بازده دارایی‌ها، بازده حقوق صاحبان سهام و غیره استفاده شده است. همچنین جهت بررسی ابزارهای حسابداری مدیریت از تجزیه و تحلیل انحرافات، تجزیه و تحلیل سر به سر، هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت و سایر ابزارهای حسابداری مدیریت استفاده شده است.

 بیان مسئله
 

در اقتصاد روبه رشد حال حاضر مدیران سرمایه گذار همواره به دنبال گزینه‌های مناسب سرمایه گذاری هستند تا بتوانند هم سود مورد نظر را کسب کنند و هم در بلندمدت ثروت خود را افزایش دهند. بازارهای مالی یکی از محافلی هستند که می‌توانند انگیزه سرمایه‌گذاری را برای سرمایه گذاران متجلی سازند. نحوه عمل در بازارهای مالی بدین گونه است که سرمایه گذار از طریق خرید و فروش دارایی‌های مالی (سهام و اوراق قرضه) اقدام به سرمایه گذاری می‌کند. در حال حاضر بورس اوراق بهادار کشورمان این مهم را به عهده گرفته است. بدین معنی که سرمایه گذاران به واسطه بورس اوراق بهادار می‌توانند نسبت به سرمایه گذاری در اوراق بهادار شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار اقدامات لازم را صورت دهند. (سجادی، 1388: 40)
از سوی دیگر خصوصی سازی[1] یا به اصطلاح واگذاری فعالیت‌های اقتصادی بخش عمومی به بخش خصوصی به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که در قالب آن در سطوح و زمینه‌های گوناگون، کنترل مالکیت یا مدیریت از دست بخش دولتی خارج و به دست بخش خصوصی سپرده می‌شود. (محمدزاده سالطه، 1384: 98)
با توجه به افزایش روند واگذاری شرکت‌های دولتی به بخش خصوصی و تعاونی در سال‌های اخیر مطابق با سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی و فرمایشات مقام معظم رهبری در رابطه با تسریع در این سیاست، نیاز به تعیین اثرات این سیاست بر عملکرد و ساختار شرکت‌ها به عنوان پیگیری اهداف ذکر شده در این سیاست که همان افزایش کارایی فعالیت‌های شرکت‌ها می‌باشد، وجود دارد.
لذا برای تعیین اثرات این سیاست خصوصی سازی در کل می‌توانیم روند سودآوری و بازدهی و کاربرد ابزارهای حسابداری مدیریت شرکت مس را بررسی کرده تا بتوان شرکت مورد تحقیق را پس از خصوصی سازی مورد ارزیابی قرار داد.
همچنین با توجه به تحقیق‌های انجام شده در گذشته چه در ایران و چه در تحقیقات خارج از ایران مبنی بر اثرات خصوصی سازی بر معیارهای سنجش بازدهی و عملکرد مالی مانند بازده سهام (طالب نیا و محمد زاده سالطه، 1383: 71)، سود خالص، نسبتهای بازده دارایی‌ها و بازده حقوق صاحبان سهام (بهرامفر و شاهسواری، 1385: 22) و دیگر ابزارهای رایج و سنتی و با توجه به اینکه اثرات این سیاست از نظر معیار ارزش افزوده اقتصادی یا EVA بررسی نشده است که طبق تحقیقات انجام شده در گذشته برتری نسبی آن نسبت به ابزارهای به اصطلاح سنتی و رایج گذشته تائید شده است (جنانی، حاتمی، 1386: 36). در این تحقیق سعی داریم که از طریق شاخص‌های عملکرد و کاربرد ابزارهای حسابداری مدیریت بعد از خصوصی سازی را مورد پژوهش قرار دهیم.
همچنین از سوالات این تحقیق می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

آیا خصوصی سازی بر شاخص ROA در شرکت ملی صنایع مس ایران تاثیر دارد؟
 

آیا خصوصی سازی بر شاخص ROE در شرکت ملی صنایع مس ایران تاثیر دارد؟
 

آیا خصوصی سازی بر شاخص GR در شرکت ملی صنایع مس ایران تاثیر دارد؟
 

آیا خصوصی سازی بر شاخص OCF در شرکت ملی صنایع مس ایران تاثیر دارد؟
 

آیا خصوصی سازی بر ابزارفرآیند مهندسی مجدد در شرکت ملی صنایع مس ایران تاثیر دارد؟
 

آیا خصوصی سازی بر ابزار بودجه بندی در شرکت ملی صنایع مس ایران تاثیر دارد؟
 

آیا خصوصی سازی بر ابزارتجزیه و تحلیل در نقطه سر به سر در شرکت ملی صنایع مس ایران تاثیر دارد؟
 

آیا خصوصی سازی بر ابزارتجزیه و تحلیل سود آوری محصولات در شرکت ملی صنایع مس ایران تاثیر دارد؟
 

 اهمیت و ضرورت تحقیق
 

افزایش حجم فعالیت و تعدد شرکت‌های دولتی به موجب پیروزی انقلاب اسلامی که به علت تغییر مالکیت بسیاری از شرکت‌های خصوصی صورت گرفت و اتلاف و مصرف ناکارآمد و غیر بهینه منابع در شرکت‌های دولتی، دولت را واقف به این امر کرد که به منظور ارتقای کارایی و افزایش بهره‌وری منابع مادی و انسانی کشور و کارآمد کردن دولت در عرصه سیاست گذاری و توسعه توانمندی بخش‌های خصوصی و تعاونی، سهام شرکت‌های قابل واگذاری بخش دولتی و شرکت‌هایی که ادامه فعالیت آنها در بخش دولتی غیر ضروری است، را طبق مقررات قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی کشور به بخش‌های خصوصی و تعاونی واگذار کند و بفروشد (قانون برنامه سوم، 18)
در این شرایط یکی از راه‌های رسیدن به توسعه اقتصادی سیاست خصوصی سازی بود. خصوصی سازی روندی است که در طی آن، در هر سطحی دولت امکان انتقال وظایف و تسهیلات و وظایف خود را از بخش عمومی به بخش خصوصی بررسی کرده و در صورت تشخیص و اقتضا نسبت به چنین انتقالی اقدام می‌کند. مفهوم خصوصی کردن مبین واجد شرایط کردن و بازنمودن درهای یک موسسه اقتصادی عمومی به نیروهای بازار با توجه به داده‌ها و بازداده‌ها می‌باشد. خصوصی سازی در ایران برای اولین بار در سال 1362 مطرح و با برنامه اول در سال 1368 دنبال شد. از آنرو که درآمدهای حاصل از فروش نفت و گاز نیاز به تخصیص و خرج کردن دارد که دائماً در اختیار دولت بوده است بنابراین برای کاستن از رشد دولت در اقتصاد، خصوصی سازی در ایران مطرح شد. (کیان پور، 1383: 4)
از طرفی دیگر دولت به عنوان اجراکننده این سیاست و همچنین وظیفه پاسخگویی که نسبت به قوای دیگر نظام و نیز جامعه دارد و نیز به منظور برنامه‌ریزی و اجرای بهتر این سیاست در آینده به دنبال نتایج این سیاست می‌باشد که تاسیس یک سازمان با عنوان سازمان خصوصی سازی برای اولین بار در کشور در سال 80 موئید اهمیت خصوصی سازی برای دولت و دیگر ارکان می‌باشد. با توجه به موارد ذکر شده در این تحقیق سعی شده تا تاثیر خصوصی سازی در شرکت ملی صنایع مس ایران بررسی گردد تا بهبود و یا افت عملکرد این شرکت و همچنین کاربرد ابزارهای حسابداری مدیریت پس از خصوصی سازی ملموس‌تر گردد.

 اهداف تحقیق
 

هدف از این تحقیق تعیین میزان موفقیت شرکت ملی صنایع مس ایران که مشمول خصوصی سازی گردیده، از طریق ارزیابی میزان بهبود عملکرد و کاربرد ابزارهای حسابداری مدیریت شرک