عنوان: 
 

بررسی رابطه بین طراحی شغل و عملکرد کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه
 

استاد راهنما :
 

آقای دکتر زین العابدین امینی سابق

فهرست مطالب

عنوان
صفحه
چکیده
1
فصل اول ، کلیات پژوهش
 
1-1- مقدمه
3
1-2- بیان مسئله
4
1-3 -اهمیت و ضرورت تحقیق
7
1-4-اهداف پژوهش
9
1-5- فرضیه های پژوهش
9
1-6- قلمرو تحقیق
10
1-7- متغیرهای پژوهش
10
1-8-تعریف متغیرهای پژوهش
10
فصل دوم،ادبیات و پیشینه پژوهش
 
بخش اول:طراحی شغل
 
2-1مقدمه
15
 
 
2-2- تکامل طراحی شغل
16
2-3-اثر تفکرات عقلایی اولیه
20
2-4-نگرشهای(مکاتب فکری) مختلف نسبت به طراحی شغل
22
2-5-روش های مختلف طراحی شغل
27
2-6-مزایای احتمالی چرخش شغلی
34
2-7-غنی سازی شغلی
35
2-8-توانمندسازی
41
2-9-برنامه های توانمندسازی
44
2-10- تفاوت بین تجزیه شغل و طراحی شغل
45
2-11-طراحی شغل و عملکرد
47
2-12- مدل ویژگی های شغل
48
2-13-نقایص مدل ویژگی های شغل
52
2-14-گروه های کاری منسجم
54
2-15-گروه های کاری خودمختار
55
2-16-نقدی بر تئوری و پژوهشهای موجود
58
2-17-اقتضائات
63
2-18-فن آوری اطلاعاتی و اشکال جدید کار
65
بخش دوم:عملکرد
 
2-19- مقدمه
70
2-20-سابقه مدل Achieve
80
2-21-استفاده از مدلAchieve
82
2-22- مروری بر تحقیقات
86
2-23- مدل مفهومی پژوهش
101
فصل سوم، روش پژوهش
 
3-1- مقدمه
104
3-2- نوع پژوهش
104
3-3- جامعه آماری پژوهش
105
3-4- نمونه و روش نمونه گیری
105
3-5- ابزارهای گردآوری اطلاعات
106
3-6- اعتبار و روایی
107
3-7. روش اجرای پژوهش
108
3-8. روش های آماری 
109
فصل چهارم، تجزیه و تحلیل داده ها
 
4-1.مقدمه
111
4-2. توصیف ویژگی های جمعیت شناختی
112
4-3. شاخص های توصیفی متغیرهای پژوهش
116
4-4-بررسی نرمال بودن
118
4-5. تحلیل نتایج
119
فصل پنجم ، بحث و نتیجه گیری
 
5-1- مقدمه
129
5-2- خلاصه فرایند توصیفی پژوهش
130
5-3-نتایج حاصل از تحلیل استنباطی فرضیه ها
133
5-4- محدودیت های پژوهش 
134
5-5- پیشنهادات پژوهش
137
فهرست منابع
140
پیوست ها
149
چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین طراحی شغل و عملکرد کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه صورت گرفت. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا جزء پژوهش­های توصیفی از نوع همبستگی بود. جهت رسیدن به این هدف، از بین جامعه کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه، گروه نمونه­ای به تعداد 125 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و پرسشنامه­های عملکرد شغلی صالحی(1382) (پایایی 87/0 در این پژوهش) و پرسشنامه طراحی شغل محقق ساخته(پایایی شرح شغل،73/0 و احراز شغل86/0) بر روی آن­ها به اجرا درآمد. نتایج نشان داد که بین طراحی شغل(شرایط احراز شغلی و شرح شغلی) با عملکرد شغلی کارکنان رابطه مثبت و معنی داری وجود داشت، به این صورت که با افزایش توجه به طراحی شغلی به میزان عملکرد شغلی کارکنان نیز افزوده  شد. با این وجود نتایج رگرسیون چندمتغیره نشان داد که شرایط احراز شغل با 2/19 درصد بالاترین نقش را در واریانس عملکرد شغلی کارکنان بر عهده دارد و این رقم در خصوص شرح شغل به 4/7 درصد کاهش یافت.
کلیدوازگان: طراحی شغل، شرح شغل، شرایط احراز شغل ، عملکرد شغلی
 1-1. مقدمه
هر سازمانی دارای هدفهای خاصی است و به منظور نیل به اهداف، سازمان دارای وظایف و مسئولیت هایی است که این وظایف ومسئولیت­ها باید میان کارکنان سازمان تقسیم شود تا با انجام آنها اهداف سازمان محقق گردد. شغل کوچکترین بخش وظایف­ومسئولیت­های سازمان است که از نظر سازماندهی مورد استفاده قرار می­گیرد و به کارکنان محول می شود. به این نحو، اثر و اهمیت مشاغل یک سازمان در نیل به هدفهای آن سازمان مشخص می شود و بدین جهت تجزیه شغل در سازمان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
اصولاً اداره امور استخدامی و تحقق هدفهای پرسنلی مستلزم تحقیق، مطالعه و شناسایی انواع مشاغل یک سازمان و تهیه شرح شغل و شرایط احراز مشاغل آن سازمان است که از طریق کاربرد روش های تجزیه شغل و طبقه بندی مشاغل صورت می پذیرد. در واقع شغل سنگ اول و مبنای کار ادارات کارگزینی است، و تجزیه شغل بهترین نقطه شروع برای شناسایی دقیق و صحیح یک سازمان و اعمال اصول و وظایف مدیریت امور کارکنان به شمار می رود. لذا باید در بدو امر مشاغل یک سازمان به خوبی شناخته شوند. مشاغل حکم آجرها و مصالح یک بنا را دارد که سازمان نامیده می شود (کاظمی1380؛48).
از سوی دیگر شغل و شاغل دو روی یک سکه و لازم و ملزوم یکدیگرند و هر کدام بدون دیگری مفهوم ندارد. هر تحلیلی از پیوند میان شغل و شاغل در هر شغلی نشان می دهد که مسائل بهره وری و کیفیت زندگی کاری تا اندازه ای برخاسته از شیوه طراحی شغل ها است. طراحی شغل بر پایه خصوصیاتی که ویژه و یگانه هر سازمان و کارکنان آن است به فراهم آوردن مجموعه ای از مقصودها، ویژگیهای کار و وظیفه هایی در آن فضای معین و معلوم سازمانی می انجامد. طراحی شغل نوعی کار همراه با آفرینش است.
تحلیل شغل فرایند تعریف و تثبیت جنبه های گوناگونی از شغل است که مقصودها، ویژگیهای کار، وظیفه های کار، رفتار، مهارتها و تواناییهای بایسته را در فضای معلوم و معین سازمانی در بر می گیرد. تحلیل شغل نوعی کار همراه با پژوهش است. تحلیل شغل اغلب به دو موضوع اصلی می انجامد: یکی شرح شغل و دیگری شرایط احراز شغل که هر دو به عنوان مبنایی مهم در طراحی شغل می باشند (دولان و شولر 1379؛85).
1-2. بیان مسئله
امروزه منابع انسانی به عنوان ارزشمندترین سرچشمه خلاقیت در سازمانها بشمار می روند و والاترین جایگاه را در امر توسعه دارند. موفقیت سازمانهای امروزی در تحقق بخشیدن به اهدافشان در گرو نیروی انسانی کارا و کارآمدی می باشد که در این سازمانها وجود دارد.
نیروی انسانی در سازمان برای آنکه بتواند به بهترین نحو ممکن وظایف خود را انجام دهد می بایست از شغل خود ونیز وظایف محوله و حوزه فعالیت و آزادی عمل خود رضایت کامل را داشته باشد و تنها در صورت حصول این رضایت است که عملکرد کارکنان در سازمان رشد قابل توجهی چه به لحاظ کیفی و چه به لحاظ کمی خواهد داشت.
از این رو طراحی شغل در سازمان متأثر از موارد زیادی می باشد و همچنین بر موارد بسیار زیادی نیز تأثیرمی گذارد و در واقع با آنها ارتباط دارد که از این جمله عملکرد کارکنان است. طراحی شغل از جمله مواردی می باشد که همواره ارتباط تنگاتنگ و موثری با نیروی انسانی سازمان دارد و در واقع شغل هر فرد اولین مقوله ای است که فرد در سازمان با آن ارتباط دارد. از همین رو سازگاری میان شاغل و شغل از مهمترین و کلیدی ترین مواردی می باشد که همواره می بایست در سازمانها مورد توجه قرار گیرد. هماهنگی میان شاغل و شغل بایستی با جزئیات بیشتر مورد ملاحظه قرار گیرد. نیروی انسانی توانایی ها و خواسته های شخصی دارد و شغل از شرایطی برخوردار است که می توان آن را بر حسب توانایی های مورد نیاز و ویژگیهای شغل توضیح داد(حاجی کریمی، رنگریز 1379؛68).
طراحی شغل ازجمله موارد کاربرد نتایج تجزیه و تحلیل شغل می باشد که عبارت است از تلفیق و ترکیب اجزای لازم و با معنی شغل با ویژگیهای شاغلین برای ایجاد پست های سازمانی آنچنان که آن پست ها بتوانند انتظارات کارکنان و مدیریت را فراهم آورند.(ابطحی 1381؛50)
شرح شغل و شرایط احراز شغل از جمله مؤلفه های حاصل از تجزیه و تحلیل شغل می باشند که در طراحی شغل مورد استفاده قرار می گیرند. در واقع ابزار و اجزا طراحی شغل، شرح شغل و شرایط احراز می باشد( سعادت 1375؛38). شرح شغل عبارت است از یک فهرست جامع و بیان واقع از کیفیت وظایف و مسئولیت های یک شغل به نحوی که ویژگیهای شغل در آن مشخص می شود. در شرح شغل روشن می شود که شاغل آن چه وظایفی را  با چه اختیارات و امکانات در ارتباط با چه مسائلی و زیر نظر چه کسی باید انجام دهد( کاظمی 1380؛59). شرایط احراز شغل نیز شرح حداقل شرایطی است که متصدی شغل باید دارا باشد تا بتواند با موفقیت از عهده کار برآید.( سعادت ،1375؛40)
شرح شغل و شرایط احراز هر یک دارای شاخص ها و اجزا تشکیل دهنده (مؤلفه های) متفاوتی می باشند. نظر به اینکه استانداردی مشخص و ثابت در رابطه با اجزاء تشکیل دهنده شرح شغل و شرایط احراز وجود ندارد و نویسندگان مختلف به زعم خود شاخصهای متفاوتی را برای آنها در نظر گرفته اند،