وجود جاذبه های گردشگری متنوع طبیعی ،تاریخی ،فرهنگی وانسان­ساخت درسطح شهرستان آشتیان و در سطح خردتر روستای آهو که منطقه مورد بحث ما در این تحقیق است و همچنین فاکتورهای تاثیر گذار مانند عوامل جغرافیایی، اقتصادی، زیرساختی، اجتماعی و لزوم استفاده از روش برنامه ریزی جامع نگر را نمایان می سازد. بر همین اساس و در جهت توسعه گردشگری پایدار و اقتصادی در منطقه ، همچنین دستیابی به راهبردهای بلند مدت توسعه جامع نگر، از برنامه ریزی استراتژیک با رویکرد پایداری استفاده گردیده است و در نهایت بر اساس بررسی شرایط موجود و تحلیل این شرایط با بهره گرفتن از تکنیک swot اقدام به تدوین راهبردهای بخشی در مقاطع کوتاه، میان و بلند مدت گردیده است.










مقدمه
امروزه تغییر و تحولات مداومی در محیط حاکم بر سازمانها و منطقه توسعه گردشگری شکل می گیرد، این موضوع کلیه نقش افرینان را ناگزیر می سازد تا به طور دائم و به شیوه ای هوشمندانه بر رویدادهای داخلی و خارجی و جریان تغییرات نظارت داشته و بدین ترتیب بتوانند در زمان مناسب و بر حسب ضرورت خود را با تغییرات سازگار نمایند. بنابر این منطقه توسعه گردشگری، بیش از گذشته نیازمند برنامه ریزی استراتژیک و تعاملی کارآ با محیط پیرامون خود می باشند و آن دسته از مناطقی می توانند به آینده خود در جذب منابع و عرضه محصول امیدوار باشند که بتوانند بخوبی از این فرصتهای نوظهور محیطی بهره گرفته و از تهدیدهای بوجود آمده ناشی از آن پرهیز نمایند.
تغییرات ذکر شده، امروزه به حدی زیاد شده که به گفته یکی از صاحبنظران مدیریت، رابرت واترمن(در محیط تجارت کنونی) بیش از هر دوره و زمان گذشته تنها چیزی که ثابت و پایدار مانده است همان پدیده تغییر می باشد(دیوید،30:1384). این موضوع برای منطقه توسعه گردشگری بواسطه تاثیر زیادی که از محیط پیرامون خود پذیرا هستند، نیازمند تامل و تعمق بیشتری می باشد. در این راستا تنها ابزاری که می توان از آن استفاده نمود، استراتژی ها هستند. استراتژی ها با در نظر گرفتن شرایط درحال تغییر امکان موفقیت و دستیابی به اهداف بلند مدت را فراهم می نمایند. کارکرد دیگر استراتژی ها آن است که زمینه ساز توسعه پایدار باشند، رویکردی که امروزه از توجه ویژه ای برخوردار بوده و در پی آن است که ضمن تحقق منافع اقتصادی، اجتماعی ـ فرهنگی و زیست محیطی برای جامعه امروزی، این منافع را برای آیندگان نیز حفظ نماید.
واقعیتهای ذکر شده متضمن این نکته است که منطقه توسعه گردشگری برای سازگاری هر چه بیشتر با محیط متغیر پیرامونی شان باید عوامل موثر برتدوین استراتژیهای توسعه خود را شناسایی نموده و به تدوین استراتژی هایی اثربخش بپردازند. منطقه یا جاذبه ی گردشگری از این امر مستثنی نبوده و با تهدیدها و فرصتهای محیطی عدیده ای روبرو می باشند. فقدان سیاستگذاری استراتژیک دراین عرصه باعث از دست رفتن فرصتهای محیطی و تشدید نقاط ضعف داخلی می گردد. لذا بهره گیری از رویکرد برنامه ریزی استراتژیک باعث می شود تا منطقه مفروض بتواند در محیط متغیر کنونی از خود در مقابل سایر رقباءمحافظت کرده و به ماموریت های اساسی خود در ارائه محصولات گردشگری جامه ی عمل بپوشاند.



فهرست مطالب
عنوانصفحه
چکیده ‌ب
مقدمه ‌ج
فصل اول:کلیات تحقیق 2
1-1- بیان مسأله 2
1-2- اهداف تحقیق 2
1-3- سوالات تحقیق 3
1-4- فرضیات تحقیق 3
1-5- پیشینه تحقیق 3
1-6- روش تحقیق 3
1-6-1- روش جمع آوری اطلاعات 4
1-6-2- ابزار گردآوری اطلاعات : (پرسشنامه، کارت مصاحبه، کارت مشاهده، کارت آزمون، فیش، جدول و غیره) 4
1-6-4- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات 4
1-7- جامعه آماری و نمونه تحقیق 5
1-8- تنگناها و محدودیت های تحقیق 5
فصل دوم:ادبیات تحقیق 7
2-1-گردشگری 7
2-2- تاریخچه گردشگری 7
2-2-1- عهد باستان 7
2-2-2- قرون وسطی 8
2-2-3- رنسانس 9
2-2-4- انقلاب صنعتی 9
2-2-5- جهانگردی نوین 10
2-3- انواع گردشگری 10
1- گردشگری تندرستی (گردشگری سلامت) 10
2- گردشگری درمانی (گردشگری سلامت) 10
3- گردشگری پزشکی (گردشگری سلامت) 10
4- گردشگری ورزشى 11
5- گردشگری ماجراجویی 11
6- گردشگری کشاورزی 11
7- گردشگری مجازی 11
8- گردشگری زیست محیطی 11
9- گردشگری فروشگاه کتاب 11
10- گردشگری آموزشی 12
11- گردشگری آثار باستانی 12
12- گردشگری تفننی 12
13- گردشگری فراگیر 12
14- گردشگری دائمی 12
15- گردشگری سفری 12
2-4- توسعه پایدار گردشگری 15
2-5- تعریف اوقات فراغت ،تفریح وجهانگردی 22
2-6-ارتباط بین گردشگری واوقات فراغت 23
2-7- گردشگری و اهمیت آن 23
2-8-گردشگری و آثار آن 24
2-8-1- آثار اقتصادی جهانگردی 24
2-8-2- آثار اجتماعی و فرهنگی 25
2-8-3- آثار محیطی 26
2-9- اجزاء و عناصر صنعت گردشگری 28
2-10- گردشگر 35
2-11- برنامه ریزی 36
2-12- ویژگی‌های برنامه ریزی 37
2-13- انواع برنامه ریزی 37
2-14- رویکرد های برنامه ریزی گردشگری 39
2-15- برنامه ریزی گردشگری 41
2-16- برنامه ریزی استراتژیک 42
2-17- مدل مفهومی برنامه ریزی استراتژیک گردشگری منطقه 43
2-18- مراحل برنامه ریزی استراتژیک 45
2-19- ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی (QSPM) 57
2-20- روستا 62
2-21- انواع روستا از نظر سکونت گاهی 63
فصل سوم: معرفی منطقه مورد مطالعه 69
3-1- جغرافیای طبیعی 69
3-1-1- موقعیت جغرافیایی و وسعت 69
3-1-2- ناهمواریها 73
3-1-3- اقلیم 78
3-1-4- پوشش گیاهی 81
3-1-5- زمین شناسی 84
3-1-6- گونه های جانوری 87
3-1-7- مناطق و نواحی حفاظت شده 87
3-1-8- منابع آب 90
3-1-9- خاک و منابع اراضی 92
3-2- جغرافیای انسانی 95
3-2-1- جمعیت 95
3-2-1- 1- ساختار سنی جمعیت 95
3-2-1-2- ترکیب جنسی جمعیت 96
3-2-2- بعد خانوار و نرخ رشد جمعیت 99
3-2-2-1- نرخ رشد جمعیت 99
3-2-2-2- بعد خانوار 101
3-2-3- سواد و آموزش 103
3-2-3-1- تعداد دانش آموزان و کارکنان آموزشی 105
3-2-4- مهاجرت 105
3-2-5- بهداشت و درمان 106
3-3- جغرافیای اقتصادی 107
3-3-1- نیروی انسانی و اشتغال و بیکاری 107
3-3-2- توزیع شاغلان در زیربخش های اقتصادی 109
3-3-3- بخش های عمده اقتصادی شهرستان 111
3-3-4- کشاورزی 112
3-3-6- صنعت 114
3-3-7- خدمات 116
3-3-7-1- خدمات عمومی در سطح شهر آشتیان 117
3-4- جغرافیای فرهنگی 117
3-4-1- تاریخچه شهرستان آشتیان 117
3-4-2- ویژگی های فرهنگی شهرستان آشتیان 118
3-4-2-1-گویش 120
3-4-2-2- آداب و رسوم 122
3-4-2-3- قومیت و مذهب 123
3-4-2-4- مشاغل سنتی و دستی 123
3-4-2-6- غذاها و خوراک محلی شهرستان آشتیان 128
3-5- جاذبه های گردشگری شهرستان آشتیان 129
3-5-1- جاذبه های طبیعی 135
3-5-2- جاذبه های تاریخی 135
3-5-3- جاذبه های مذهبی 136
3-5-4- آثار ثبتی شهرستان آشتیان 136
3-5-5- انواع جاذبههای گردشگری روستای آهو 139
3-5-5-1- جاذبههای ورزشی و تفریحی، ورزشهای کوهستانی و درهای، تفریحات آبی، ورزشها و بازیهای محلی 144
3-5-5-2- مسیرهای جذاب گردشگری مانند ایل راه ها 146
3-5-5-3- بناهای تاریخی (کاخها و عمارتها ـ قلعهها و برجها، میادین قدیمی، بازارها و سایر بناهای تاریخی) 147
3-5-5-4- اماکن مذهبی و زیارت گاهی (مساجد قدیمی، مقابر و امام زادهها، گورستانهای تاریخی و سایر آثار زیارتی) 149
3-5-6- تاسیسات و تجهیزات گردشگری 153
3-5-6-1- واحدهای اقامتی 153
3-5-6-2- جاده ها و شبکه ارتباطی 156
3-5-6-3- امکانات حمل و نقل 164
فصل چهارم:تحلیل وضع موجود و برنامه توسعه گردشگری روستا 168
4-1- تحلیل وضع موجود (امکانات و تنگناها) 168
4-2- اهداف و سیاستهای توسعه گردشگری روستا (استراتژی و طرح راهبردی) 169
4-3- فرآیند مدیریت راهبردی 169
4-4- تدوین چشمانداز، مأموریت، اهداف و راهبردهای کلان روستای گردشگری آهو 170
4-5- مرحله صفر 171
4-5-1-تعیین چشمانداز روستای گردشگری آهو 171
4-5-2- شناسایی مأموریت روستای گردشگری آهو 172
4-5-3- تعیین اهداف 173
4-6- مرحله ورودی 174
4-6-1- تعیین عوامل داخلی و خارجی مؤثر بر تدوین راهبردهای کلان 174
4-6-1-1- ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE) 175
4-6-1-2- ماتریس ارزیابی عوامل داخلی(IFE) 177
4-7- مرحله مقایسه 178
4-7-1- تشکیل ماتریس تهدیدات، فرصتها، نقاط قوت و ضعفها (SWOT) 178
4-7-2- تشکیل ماتریس داخلی و خارجی(IE) 181
4-8- مرحله تصمیم گیری 183
4-8-1- ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی (QSPM) 184
4-9- برنامه و طرح های پیشنهادی 188
فصل پنجم : آزمون فرضیات و ارائه پیشنهاد 193
5-1- آزمون فرضیات 193
5-2- برنامه ها و پیشنهادات 201
منابع و مآخذ 204

































فهرست جداول
عنوانصفحه
جدول شماره 1 -آثار اقتصادی جهانگردی 25
جدول شماره 2 -آثار فرهنگی ـ اجتماعی گردشگری 26
جدول شماره 3 – آثار محیطی جهانگردی 28
جدول شماره 4- نظام گردشگری از دیدگاه گان 30
جدول شماره5 – مراحل برنامه ریزی استراتژیک 45
جدول شماره6 – ماتریس ارزیابی عوامل خارجی(EFE) 50
جدول شماره 7 – ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (IFE) 52
جدول شماره8- ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی (QSPM) انواع استراتژی های قابل اجرا 60
جدول شماره 9 -تقسیمات سیاسی شهرستان آشتیان 69
جدول شماره 10 – درجه حرارت منطقه مورد مطالعه، سانتیگراد 78
جدول شماره 11 – میانگین ماهانه رطوبت نسبی هوا در منطقه مورد مطالعه، درصد 79
جدول شماره 12 – ویژگیهای بارش در منطقه مورد مطالعه، 1385 ـ میلیمتر 80
جدول شماره 13 – برخی از گونه‌های همراه در تیپ اصلی گروه Astragalus و زیر تیپ‌های آن 82
جدول شماره 14 – توزیع جمعیت در گروه های عمده سنی شهرستان آشتیان 1385 95
جدول شماره 15 – ترکیب سنی به تفکیک نقاط شهری و روستایی شهرستان آشتیان 1385 96
جدول شماره 16 – نسبت جنسی جمعیت بر حسب نقاط شهری و روستایی آشتیان 1385 97
جدول شماره 17 – .ساختار جنسی جمعیت دهستان گرکان 98
جدول شماره 18 – تعداد و نرخ رشد جمعیت شهرستان آشتیان85 -1365 100
جدول شماره 19 – تعداد و بعد خانوار شهرستان آشتیان 1385 101
جدول شماره 20 – بعد خانوار دهستان گرکان 102
جدول شماره 21 – جمعیت و باسوادان 6 ساله و بیشتر شهرستان آشتیان 1385 103
جدول شماره 22 – بررسی میزان با سوادی در دهستان گرکان 104
جدول شماره 23 – تعداد دانش آموزان ، کارکنان ، آموزشگاه و کلاس به تفکیک مقاطع تحصیلی شهرستان آشتیان 1385 105
جدول شماره 24 – مهاجران وارد شده طی 10سال گذشته برحسب جنس ، علت مهاجرت به روستاهای شهرستان آشتیان 105
جدول شماره 25 – تعداد مؤسسات درمانی فعال و تخت‌های موجود در آنها بر حسب وضعیت حقوقی -1387 106
جدول شماره 26 – وضعیت برخورداری از پزشک، آزمایشگاه، داروخانه و مرکز پرتونگاری در استان مرکزی و شهرستان آشتیان -1387 106
جدول شماره 27- مراکز بهداشتی ـ درمانی در استان مرکزی و شهرستان آشتیان-1387 107
جدول شماره 28 – توزیع جمعیت فعال و غیر فعال در بخش اقتصادی شهرستان آشتیان سال1385 107
جدول شماره 29 – توزیع شاغلان 10 ساله و بیشتر بر حسب گروه های عمده فعالیت شهرستان آشتیان (درصد) 1385 110
جدول شماره 30 – سهم اشتغال بخش های عمده اقتصادی شهرستان آشتیان 1385 111
جدول شماره 31 – بهره برداری های کشاورزی سرشماری شده بر حسب نوع بهره بردار:1382 112
جدول شماره 32 – بهره برداری های کشاورزی بر حسب نوع فعالیت : 1382 113
جدول شماره 33 – مساحت اراضی کشاورزی بهره برداری های با زمین برحسب وسعت 1382 113
جدول شماره 34 – تعداد بهره برداری و دام شهرستان آشتیان :1382 114
جدول شماره 35 – تعداد کارگاه های صنعتی دارای 10 نفر کارکن و بیشتر بر حسب وضع مالکیت ، طبقات کارکن 1385 115
جدول شماره 36 – تعداد کارگاه های صنعتی خصوصی دارای 10 نفر کارکن و بیشتر بر حسب وضع مالکیت ، طبقات کارکن 1386 115
جدول شماره 37 – تعداد کارگاه های صنعتی عمومی دارای 10 نفر کارکن و بیشتر بر حسب وضع مالکیت ، طبقات کارکن 1386 116
جدول شماره 38 – مشخصات واحدهای خدماتی و تعداد شاغلین آنها در شهرستان آشتیان 1385 116
جدول شماره 39 – خدمات عمومی شهر آشتیان 1385 117
جدول شماره 40 – تقسیم بندی جاذبه های گردشگری 134
جدول شماره 41- لیست جاذبه های طبیعی شهرستان آشتیان 135
جدول شماره 42- لیست جاذبه های تاریخی شهرستان آشتیان 135
جدول شماره 43- لیست جاذبه های مذهبی شهرستان آشتیان 136
جدول شماره 44 – پروفایل جاذبه ها و منابع گردشگری روستای آهو بخش آشتیان استان مرکزی 152
جدول شماره 45 – لیست هتل های استان مرکزی 153
جدول شماره 46 – تأسیسات اقامتی برحسب درجه 153
جدول شماره 47 – تعداد اتاق های تأسیسات اقامتی برحسب درجه 154
جدول شماره 48 – تعداد تخت تأسیسات اقامتی برحسب درجه 154
جدول شماره 49 – تعداد مسافرخانه برحسب درجه (مهمانپذیر) 154
جدول شماره 50 – تعداد اتاق مسافرخانه برحسب درجه 154
جدول شماره 51 – تعداد اقامت گاه های عمومی و کارگاه های صرف غذا و نوشیدنی برحسب نوع فعالیت و طبقات کارکن- 1385 155
جدول شماره 52 – تعداد اقامت گاه های عمومی و کارگاه های صرف غذا و نوشیدنی در نقاط شهری و روستایی- 1385 155
جدول شماره 53 – تعداد اقامت گاه های عمومی و کارگاه های صرف غذا و نوشیدنی برحسب طبقات کارکن 156
جدول شماره 54 – راه های تحت حوزه استحفاظی اداره کل راه و ترابری استان مرکزی 157
جدول شماره 55 – طول راه های روستایی استان مرکزی وشهرستان آشتیان به تفکیک آسفالت ، شوسه و خاکی 1387 158
جدول شماره 56 – طول انواع خطوط و تعداد ایست گاه های راه آهن( کیلومتر) 158
جدول شماره 57 – تعداد پرواز و مسافر و بار پروازهای داخلی استان مرکزی-1387 158
جدول شماره 58 – تعداد تلفن های شهرستان و استان سال 1387 162
جدول شماره 59 – تعداد واحدهای پستی مورد بهربرداری 163
جدول شماره 60 – آمار مراسلات پستی استان در بخش های مختلف سال 1387 164
جدول شماره 61 – آمار مراسلات پستی شهرستان در بخش های مختلف سال 1387 164
جدول شماره 62 – تعداد سفر و مسافر جابه جا شده درون استانی و برون استانی از طریق پایانه های مسافربری توسط انواع وسایل نقلیه عمومی مسافری جاده ای سال 1385 165
جدول شماره 63 – مسافر و بار خالص حمل شده از ایستگاه های راه آهن استان 165
جدول شماره 64 – تعداد تونل ها ، پل ها و راهدارخانه های مسیر راه های استان را در سال 1387 165
جدول شماره 65 – تعداد وسایل نقلیه عمومی درون شهری را بر حسب نوع در سال 1387 166
جدول شماره 66 – مشخصات عومی شرکت های تعاونی حمل ونقل فعال در سال 1387 166
جدول شماره 67 – نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدهای پیش روی روستای گردشگری آهو 168
جدول شماره 68 – مراحل برنامه ریزی راهبردی 170
جدول شماره 69 – ماتریس ارزیابی عوامل خارجی حاکم بر منطقه (EFE) 176
جدول شماره 70 – ماتریس ارزیابی عوامل داخلی حاکم بر منطقه (IFE) 177
جدول شماره 71 – ماتریس تهدیدات، فرصتها، نقاط قوت و نقاط ضعف (SWOT) 180
جدول شماره 72 – ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی (QSPM) 185
جدول شماره 73 – ارزیابی وضعیت موجود سیستم گردشگری روستای آهو 189
جدول شماره 74 – نتایج حاصل از ارزیابی وضعیت موجود سیستم گردشگری روستای آهو 189
جدول شماره 75 – مراحل برنامه ریزی راهبردی 193
جدول شماره 76 – ماتریس ارزیابی عوامل خارجی حاکم بر منطقه (EFE) 195
جدول شماره 77 – ماتریس ارزیابی عوامل داخلی حاکم بر منطقه (IFE) 196
جدول شماره 78 – ماتریس تهدیدات، فرصتها، نقاط قوت و نقاط ضعف (SWOT) 198
جدول شماره 79 – ارزیابی وضعیت موجود سیستم گردشگری روستای آهو 201
جدول شماره 80 – نتایج حاصل از ارزیابی وضعیت موجود سیستم گردشگری روستای آهو 202





فهرست نمودارها
عنوانصفحه
شکل شماره 1- اصول پایداری 18
شکل شماره 2- ساختار نظریه پایداری : برقراری توازن میان ابعاد اصلی برنامه ریزی توسعه 19
شکل شماره 3- ساختار نظریه پایداری 20
شکل شماره 4- ابعاد ساختاری توسعه پایدار 20
شکل شماره 5- بازار گردشگری داخلی و بین المللی 29
شکل شماره 6 – سیستم گردشگری از دیدگاه گان 30
شکل شماره 7- سیستم گردشگری از دیدگاه رای 31
شکل شماره 8- اجزاء مقصد گردشگری اجزاء مقصد گردشگری 32
شکل شماره 9- عناصر سیستم گردشگری 33
شکل شماره 10- اجزای سیستم گردشگری 34
شکل شماره 11 – الگوی جامع مدیریت استراتژیک 43
شکل شماره 12 – تغییرات ماهیانه دما در منطقه مورد مطالعه، سانتیگراد 79
شکل شماره 13 – میانگین ماهانه رطوبت نسبی هوا 80
شکل شماره 14 – تغییرات ماهیانه بارش در منطقه مورد مطالعه، میلیمتر 81
شکل شماره 15 – توزیع سنی جمعیت به تفکیک گروه های عمده سنی شهرستان آشتیان 1385 95
شکل شماره 16 – نسبت جنسی جمعیت شهرستان آشتیان به تفکیک نقاط شهری و روستایی 97
شکل شماره 17 – ساختار جنسی جمعیت دهستان گرکان 99
شکل شماره 18 – نرخ رشد جمعیت شهرستان آشتیان 85-1365 100
شکل شماره 19 – بعد خانوار دهستان گرکان 102
شکل شماره 20- درصد با سوادی در دهستان گرکان 104
شکل شماره 21 – توزیع جمعیت فعال و غیر فعال شهرستان آشتیان ( به درصد ) 1385 108
شکل شماره 22 – توزیع جمعیت شاغل و بیکار شهرستان آشتیان ( به درصد) 1385 108
شکل شماره 23 – درصد توزیع شاغلان 10 ساله و بیشتر بر حسب گروه های عمده فعالیت شهرستان آشتیان 1385 111
شکل شماره 24 – سهم اشتغال بخش های عمده اقتصادی شهرستان آشتیان 1385 112
شکل شماره 25 – تقسیم بندی جاذبه ها 133
شکل شماره 26 – الگوی جامع برنامه ریزی راهبردی 170
شکل شماره 27 – ماتریس ارزیابی داخلی و خارجی (IE) روستای گردشگری آهو 183
شکل شماره 28 – ماتریس ارزیابی داخلی و خارجی (IE) روستای گردشگری آهو 199