در حوزه سیاسی: اعتماد و مشروعیت حکومت از نظر مردم، ثبات در سیاست­های خارجی دولت، تأثیر تحریم­ها در دسترسی سازمان­ها به منابع موردنیاز، تأمین امنیت سرمایه ­گذاری، ظرفیت دولت، میزان حمایت دولت از بخش خصوصی، تنوع و تکثر سیاسی، پیش ­بینی پذیر بودن سیستم سیاسی، وجود و اعمال نفوذ مافیای دولتی، میزان شفافیت و علنیت سیاست­گذاری­ها، وفاق بین نخبگان، تفکیک و افتراق زیرساخت­ها و مواردی از این دست.
در حوزه اقتصادی: شاخص بازار سهام، شاخص قیمت تولید­کننده، شاخص بهای مصرف ­کننده، نرخ رشد اقتصادی، ثروت عمومی، نرخ تورم موجود، خط فقر، قدرت خرید مردم و مواردی از این دست.
در حوزه اجتماعی: نرخ باسوادی، فرار مغزها، توزیع درآمد، سطح بهره­وری، میزان رشد جمعیت، نرخ بار تکفل، هزینه­ های اجتماعی تولید کالا یا خدمت، منابع اجتماعی تولید کالا یا خدمت و مواردی از این دست.
در حوزه تکنولوژیکی: مقیاس­پذیری فناوری، قابلیت توسعه، وفق­پذیری با نسخه قبلی خود، انعطاف­پذیری، سازگاری، عملکرد، ویژگی­های جدید، بقا و ماندگاری، سادگی، ضریب اطمینان و مواردی از این قبیل.
در حوزه محیطی: میزان تأثیرپذیری محیط از عوامل خارجی، بافت محیطی، ثبات محیط، تغییرات اکولوژیکی، میزان باز یا بسته بودن محیط، مقاومت محیط در برابر تغییرات و سایر موارد مشابه.
و نهایتا در حوزه قانونی: موانع قانونی موجود، حمایت­های قانونی و میزان کارایی این حمایت­ها، جامعیت و پوشش قانونی در حوزه ­های موردنظر، میزان قانون­پذیری اجتماعی و غیره.
عوامل یاد شده تنها برخی از مهم­ترین عوامل برون­سازمانی بودند که می­توانند در هدف­گذاری سازمان تأثیرگذار باشند. عامل مراقب PESTEL در معماری چارچوب پیشنهادی، با درنظر گرفتن عوامل مذکور، تأثیر آن­ها بر هر یک از عوامل مرتبط دیگر را سنجیده و آن عوامل را از تغییرات احتمالی در حوزه فعالیتشان آگاه می­سازد تا دقت و صحت تصمیمات اتخاذ شده توسط هر یک از آن عوامل که در ساخت سناریو به کار می­رود را تا حد ممکن افزایش دهد.
از آنجا که سازمان کنترلی بر میزان، زمان و چگونگی این تغییرات ندارد، لذا ارتباط این عامل با سایر عامل­ها به صورت یک­طرفه تعریف می­ شود. از جنبه­ پیاده­سازی می­توان این ارتباط را توسط شنودگر­های رویداد در زبان­های برنامه­نویسی پیاده­سازی نمود، بدین صورت که عامل­های مرتبط با عامل مراقب PESTEL هر یک به صورت جداگانه شنودگری بر روی عامل مذکور تعریف می­نمایند. به محض وقوع تغییرات در حوزه­ موردنظر، عامل PESTEL با آتش نمودن^[۶۲] یک رویداد جدید، عامل یا عامل­های نیازمند آن را که در حال شنود می­باشند، از وقوع رویداد مربوطه مطلع می­سازد. تأثیری که وقوع یک رویداد خارجی بر هر یک از عامل­های دیگر می­ گذارد یا تصمیماتی که بر اساس وقوع آن­ رویدادها توسط عامل­ها اتخاذ می­ شود و تأثیر آن تصمیمات بر سناریوهای نهایی ایجاد شده، از حیطه کنترل عامل مراقب PESTEL خارج است. شکل ‏۳‑۵ این عامل را در محیط سیستم نمایش می­دهد. همانگونه که در شکل پیداست، عوامل شش­گانه­ی سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، تکنولوژیکی، محیطی و قانونی خارجی توسط این عامل رصد شده و در صورت نیاز، بی­درنگ یک رویداد با نام رویداد محیطی^[۶۳] توسط آن به سایر عامل­ها ارسال می­ شود. آنکه این رویداد به کدام عامل ارسال شود بسته به شرایط و عاملی که ممکن است از وقوع آن رویداد تأثیر پذیرد، توسط خود عامل مراقب PESTEL تعیین می­ شود. بدین ترتیب این عامل در واقع یک سطح انتزاع برای سایر عامل­های سیستم ایجاد نموده و آن­ها را از رصد عوامل خارجی بی­نیاز می­ کند. هر عامل می ­تواند اطمینان داشته باشد که به محض وقوع یک رویداد مهم و تأثیرگذار برای آن، پیامی از سوی عامل مراقب عوامل محیطی برای آن ارسال شده که حاوی ویژگی­های تغییرات موردنظر است. بدیهی است که کلیه­ پردازش­های بعدی بر عهده خود عامل دریافت کننده پیام بوده و عامل مراقب PESTEL در این زمینه هیچ کار خاصی انجام نمی­دهد. با توجه به آنچه گفته شد، عامل مراقب PESTEL یک عامل فعال است.

شکل ‏۳‑۵ عامل مراقب PESTEL
رویدادهای ارسالی به سایر عامل­ها می ­تواند در جهت ارتقای دانش درونی آن عامل­ها و حتی کل سیستم به کار گرفته شود. عامل مراقب PESTEL همچنین با پایگاه دانش عمومی در ارتباط بوده و می ­تواند بخش­هایی از دانش اکتسابی خود را در صورت لزوم از آن طریق به اشتراک بگذارد و یا حتی از دانش به اشتراک گذاشته شده توسط سایر عامل­ها بهره ببرد. این عامل نیاز به سطح بالایی از هوشمندی نداشته و بیشتر به عنوان یک شنودگر^[۶۴] فعالیت می­ کند. بیشترین میزان هوشمندی موردنیاز آن برای دسته­بندی رویدادهای محیطی، پیش ­بینی تأثیرات احتمالی آن­ها بر هر یک از عامل­ها و نتیجتا بر کل سازمان و در نهایت تشخیص عامل یا عامل­های کاندید به منظور دریافت پیام­های تغییرات محیطی می­باشد.
عامل تحقیق و توسعه
تحقیق و توسعه تقریبا در تمامی سازمان­های امروزی فارغ از نوع، ساختار و محصول یا خدمت تولیدی آن­ها از جایگاهی ویژه و کلیدی برخوردار است و در بسیاری از موارد منجر به ایجاد مزیت­های رقابتی شده و تأثیر بسزایی در رویکرد استراتژیک و انتخاب مسیر آتی سازمان­ها بر عهده دارد. از این رو در مدل پیشنهادی عاملی به این مهم اختصاص داده شده است که فرایند تحقیق و توسعه را با توجه به نوع فعالیت سازمان بر عهده داشته و خروجی حاصل از آن همانگونه که در مدل پیشنهادی مشخص شده است، تمامی عامل­های مدل را تحت الشعاع خود قرار می­دهد (و نیز از آن­ها تأثیر می­پذیرد). اهمیت این عامل به اندازه­ایست که خروجی آن می ­تواند به صورت مستقیم بر وضعیت موردانتظار سازمان تأثیرگذار باشد. هدف این عامل در حقیقت القای نوعی از آینده­پژوهی در ترسیم سناریوهای وضعیت موردانتظار سازمان می­باشد.
همانگونه که در شکل ‏۳‑۶ مشخص است، این عامل نیز دارای یک پایگاه دانش درونی بوده و با پایگاه دانش عمومی سازمان نیز در ارتباط است. ساختار درونی این عامل از نوعی منطق استنتاجی پیروی می­ کند که در برگیرنده­ی وجه هوشمندی آن نیز می­باشد، بدین ترتیب که عامل با دریافت ادراکات محیطی و با بهره گرفتن از دانش سازمانی و نیز دانش و تجارب قبلی خود، به کمک استنتاج سعی در یافتن قواعدی کلی و گزاره­هایی محتمل برای بهبود عملکرد سازمان داشته و حاصل این تجزیه و تحلیل را پس از انطباق با چشم­انداز کلی سازمان، به عامل­هایی که ممکن است این استنتاج در نحوه­ فعالیتشان تأثیرگذار باشد، ارسال خواهد نمود.
شکل ‏۳‑۶ عامل تحقیق و توسعه
خروجی این عامل در قالب یک رویداد با نام رویداد تحقیق و توسعه برای سایر عامل­ها ارسال خواهد شد و تصمیم ­گیری در مورد نتایج آن بر­عهده­ عامل دریافت کننده است. در واقع حتی عامل دریافت کننده رویداد الزامی بر توجه و انجام واکنش نسبت به آن نداشته و می ­تواند صرفا جهت تکمیل دانش خود از آن استفاده نموده و یا حتی بسته به شرایط ممکن است به سادگی آن را نادیده بگیرد.
عامل تنظیم کننده منابع انسانی
یکی از حوزه ­های مهم و کلیدی در هر سازمان منابع انسانی آن سازمان محسوب می­ شود. در سیستم­های اطلاعاتی استراتژیک منابع انسانی یکی از ارکان سیستم محسوب می­ شود که می ­تواند موفقیت یا عدم موفقیت سازمان را در حال و آینده تضمین نماید. به دلیل اهمیت زیادی که این بخش از سازمان دارا می­باشد، نمی­ توان آینده­ی سازمان را بدون درنظر گرفتن نقش منابع انسانی آن سازمان متصور شد. وضعیت موردانتظار سازمان وضعیتی است که در آن منابع انسانی سازمان نیز از جنبه­ های مختلف در وضع نسبتا مطلوب و قابل قبولی قرار داشته باشند. به همین دلیل یک عامل هوشمند در چارچوب پیشنهادی به بررسی نقش عوامل انسانی در سناریو­های آینده در مسیر نیل به وضعیت موردانتظار سازمان اختصاص داده شده است که وظیفه تنظیم پارامترها و ویژگی­های مرتبط در این حوزه را بر عهده دارد.
عامل تنظیم­کننده منابع انسانی در مدل پیشنهادی، با درنظر گرفتن شرایط خارجی حاکم بر محیط سازمان، چشم­انداز و رسالت سازمان، محصولات و خدمات حال و آینده سازمان و مهم­تر از همه توان مالی سازمان، سیاست­های حاکم بر مدیریت منابع انسانی را در چشم­انداز موردانتظار سازمان مشخص­می­سازد. به طور مثال مشخص می­ کند با توجه به شرایط فعلی اقتصادی و سیاسی جامعه، نرخ تورم، میزان دستمزد و مواردی از این دست (که عامل مراقب PESTEL در اختیارش قرار می­دهد)، با درنظر گرفتن محصولات و خدمات فعلی و آتی شرکت به علاوه­ی توان مالی شرکت، برای نیل به وضعیت موردانتظار در یک افق چشم­انداز، میزان جذب نیروی جدید، آموزش و سرمایه ­گذاری بر روی نیرو­های فعلی و جدید، نحوه تعدیل نیروی انسانی و مواردی از این دست به چه نحو باید صورت پذیرد تا سازمان بتواند از این حیث به حداکثر بهره­وری رسیده و اهداف موردنظر مدیران سازمان محقق گردد.
بدین منظور استفاده از برنامه­ ریزی، ایجاد یک رویکرد پیوسته برای طراحی و مدیریت سیستم­های پرسنلی براساس یک خط مشی استخدامی مبتنی بر استراتژی نیروی انسانی، که توسط اغلب صاحب­نظران موردتأیید قرار گرفته باشد، ترکیب فعالیت­های مدیریت منابع انسانی و خط مشی­های آن در برخی از استراتژی­ های تجاری، درنظر گرفتن کارکنان سازمان به عنوان یک منبع استراتژیک برای دستیابی به مزیت رقابتی جنبه­ های استراتژیک و سازماندهی پیچیدگی و تغییرات سریع و آشفته کار ضروری به نظر می­رسد.
از لحاظ پیاده­سازی این عامل بایست به صورت یک کامپوننت نرم­افزاری دارای قابلیت و توان پردازشی بالا که با عامل­های مراقب PESTEL، انطباق­دهنده رسالت و چشم­انداز، ناظر مالی و ناظر محصولات و خدمات در ارتباط است، پیاده­سازی گردد. مراقب PESTEL همانطور که پیشتر در شرح وظایف آن به تفصیل ذکر گردید، سایر عامل­ها را از تغییرات محیطی آگاه می­گرداند. عامل انطباق­دهنده رسالت و چشم­انداز نیز بر انطباق و همخوانی تصمیمات اتخاذ شده توسط عامل تنظیم­کننده منابع انسانی با چشم­انداز سازمان نظارت خواهد داشت. عامل ناظر مالی این مهم را برعهده دارد که هرگونه تغییر در حیطه منابع انسانی سازمان بر اساس توان مالی آن سازمان صورت پذیرد. عامل ناظر محصولات و خدمات نیز بر تناسب فعالیت­های حیطه منابع انسانی با سیاست­های حاکم بر تولید محصولات و خدمات سازمان نظارت می­ کند. در نهایت این عامل بایست بتواند در ایجاد بخشی از سناریو­های وضعیت موردانتظار سازمان مشارکت مؤثر و فعال داشته باشد.
همانگونه که در شکل ‏۳‑۷ مشخص است، عامل تنظیم­کننده منابع انسانی به لحاظ پیاده­سازی از دو پایگاه دانش عمومی سازمان و پایگاه دانش اختصاصی خود استفاده می­ کند. این عامل با درنظر داشتن رویدادها و تغییرات محیطی، همچنین با مدنظر قرار دادن تغییرات احتمالی در محصولات و خدمات سازمان و نیز رویدادهای تحقیق و توسعه­ای که ممکن است بر منابع انسانی سازمان تأثیرگذار باشند، همچنین با توجه به وضعیت مالی سازمان و محدودیت­های احتمالی که سازمان از این حیث با آن مواجه است، میزان در دسترس بودن عوامل انسانی موردنیاز برای انجام فعالیت­هایی که سایر عامل­ها در آن مشارکت می­ کنند را در یک افق زمانی مشخص تعیین می­ کند و بدین ترتیب به سایر عامل­های مرتبط امکان انجام پیش ­بینی­های موردنیاز به منظور برنامه­ ریزی های آتی را می­دهد.
شکل ‏۳‑۷ عامل تنظیم کننده منابع انسانی
عامل تحلیلگر بازار
مسلما بازار هدف هر سازمان تجاری (یا مخاطبین سازمان­های غیرتجاری) یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین عوامل در تعیین سیاست­های آن سازمان می­باشد. شرایط حاکم بر بازار می ­تواند هر لحظه توسط یکی از رقبا یا عوامل خارجی به کلی تغییر کند و این تغییرات چیزی نیست که سازمان از وقوع آن مصون و بی تأثیر باشد. لذا نیازمند آنیم که در هر لحظه تحلیل درست و دقیقی از وضعیت حال و آینده بازار هدف سازمان در دست داشته باشیم. به همین خاطر از یک عامل تحلیل­گر بازار در مدل پیشنهادی کمک گرفته­ایم که در هر لحظه با بررسی وضعیت بازار و تحلیل رقبا، به ترسیم آینده سازمان با درنظر گرفتن این حوزه بسیار مهم کمک می­ کند.
روش­ها مختلفی جهت تحلیل بازار وجود دارد. یک روش پیشنهادی تحلیل بازار حول سه محور رقبا، مشتریان و هماهنگی وظیفه­ایست[۶۹]:
رقیب محوری: شامل تجزیه و تحلیل رقبا و واکنش در برابر آن­ها
مشتری محوری: تجزیه و تحلیل مشتریان و پاسخگویی به آن­ها
هماهنگی بین وظیفه ­ای: جمع­آوری، انتشار و استفاده از اطلاعات
شکل ‏۳‑۸ عوامل مؤثر بر بازار محوری [۶۹]
پس عامل هوشمند موردبحث بایست رقبا، مشتریان و هماهنگی وظایف بخش­های مختلف سازمان را مورد توجه و بررسی قرار داده و در کل تأثیر بازار بر آینده سازمان را در ایجاد سناریوهای پیشنهادی به گونه ­ای مناسب دخیل نماید، به طوری­که سناریوهای ایجاد شده (که در نهایت وضعیت موردانتظار از میان آن­ها انتخاب خواهد شد) سناریوهایی باشند که سهم بازار، رقابت در بازار و وضعیت و رویکرد آینده سازمان در آن­ها کاملا لحاظ شده باشد.
این عامل با درنظر گرفتن چشم­انداز و رسالت سازمان، عوامل محیطی و نیز محصولات و خدمات ارائه شده توسط سازمان، به انجام وظایف خود و اتخاذ تصمیمات لازم در حوزه­ عملکرد خود می ­پردازد. توجه به این نکته ضروری است که ارتباط این عامل با عامل مدیر محصولات و خدمات یک ارتباط دوسویه می­باشد، بدین معنا که این دو عامل ممکن است از تصمیمات و عملکرد یکدیگر به صورت متقابل متأثر گردند که این رابطه بسیار بدیهی و معقول به نظر می­رسد: وضعیت بازار بر میزان، نحوه ارائه و کیفیت و کمیت محصولات و خدمات سازمان اثر مستقیم دارد و متقابلا ممکن است شرکت بتواند بر بازار هدف (کم یا زیاد) تأثیرگذار باشد.
شکل ‏۳‑۹ عامل تحلیلگر بازار
همانگونه که در شکل ‏۳‑۹ مشخص است، عامل تحلیلگر بازار برای انجام وظایف خود پیام­هایی را از سایر عامل­ها دریافت می­ کند که شامل رویدادهای محیطی و تحقیق و توسعه­ای و رویداد حاوی اطلاعات امکان تأمین و تدارک کالا یا خدمت خاص می­باشد که از عامل­های متناظر دریافت می­شوند. همچنین مانند تمامی عامل­های دیگر مدل پیشنهادی، این عامل نیز از انطباق دهنده رسالت و چشم­انداز به منظور تطابق تصمیمات خود با چشم­انداز سازمان بهره می­برد. پایگاه دانش عمومی و اختصاصی این عامل نیز به آن در جهت استفاده از دانش سازمانی و ذخیره دانش اکتسابی درونی عامل کمک خواهند نمود. در نهایت خروجی حاصل از فعالیت این عامل پیامیست که بیانگر وقوع یک رویداد بازار تأثیرگذار (گذشته یا آتی) در وضعیت سایر عامل­هاست. مانند پیش ­بینی اینکه در بازه­ی زمانی چند ماه آینده احتمالا گرایش بازار به کدام سمت و سو حرکت خواهد نمود و به چه کالا یا خدمتی نیاز خواهد داشت و از لحاظ مالی چشم­انداز فعالیت در کدام حوزه مناسب­تر خواهد بود. اطلاعات ارائه شده توسط این عامل می ­تواند به سایر عامل­ها در دستیابی بهتر به اهدافشان از طریق ارتقای دانش و بینش آن عامل­ها کمک نماید.
هوشمندی موردانتظار برای این عامل همانطور که از نامش پیداست از نوع تحلیلی است. به بیان دقیق­تر این عامل بایست بتواند با دریافت اطلاعات گذشته یا همان سوابق کسب و کار، و نیز سایر اطلاعات موردنیاز از وضعیت تکنولوژیکی، اطلاعات آماری و سایر داده ­های لازم، تخمینی از وضعیت آینده بازار و سمت و سوی حرکت آن ارائه کند. بدین منظور ممکن است از روش­هایی مانند رگراسیون یا الگوریتم­های هوش مصنوعی یا شبکه ­های عصبی، الگوریتم­های ژنتیک یا مواردی از این دست استفاده شود. توجه داشته باشید گرچه پیاده­سازی این عامل به لحاظ فنی کار پیچیده­ای بوده و نیازمند تلاش بسیاریست، با اینحال تکنیک­های تحلیل بازار بسیار مرسوم بوده و تاکنون در نرم­افزارهای زیادی از قبیل نرم­افزارهای هوشمند تحلیل وضعیت سهام در بورس به کار رفته است.
عامل مسئول تدارکات
انجام هر فعالیتی (مثلا یک پروژه و یا حتی فعالیت­های معمول و روزمره) در سازمان نیاز به انجام یک سری پیش­نیازها و تدارکات از پیش تعیین شده و یا تهیه­ کالا، خدمت یا تجهیزات خاصی دارد که هرگونه کاستی یا تأخیر در تهیه­ آن می ­تواند منجر به شکست یا کندشدن روند فرایندهای سازمان گردد. به منظور برنامه­ ریزی و تأمین این پیش­نیازها و تعیین این موضوع که آیا امکان فراهم­آوردن خدمات یا تجهیزات موردنیاز وجود دارد یا خیر، در مدل پیشنهادی عاملی با نام عامل مسئول تدارکات درنظر می­گیریم که این وظیفه­ را برعهده خواهد داشت. این عامل با عامل­های مراقب PESTEL، انطباق­دهنده رسالت و چشم­انداز و نیز عامل تحقیق و توسعه در ارتباط است (خروجی عامل­های مذکور را دریافت می­ کند) و نیز ارتباطی دوطرفه میان آن و عامل تحلیلگر بازار وجود دارد (بدین دلیل که یکی از منابع اصلی تهیه­ تدارکات و خدمات موردنیاز همان بازار است). ارتباط این عامل با عامل تحقیق و توسعه نیز از آن لحاظ است که عامل بتواند به بهترین وخلاقانه­ترین شکل ممکن تدارکات موردنیاز را فراهم نماید و مسلما این فرایند از شرایط محیطی نیز تأثیر می­پذیرد و نبایست به هیچ روی با چشم­انداز و رسالت سازمان ناسازگاری داشته باشد.
شکل ‏۳‑۱۰ عامل مسئول تدارکات
همانگونه که در شکل ‏۳‑۱۰ مشاهده می­ شود، عامل مسئول تدارکات با دریافت رویدادهای محیطی مرتبط، همچنین رویدادهای تحقیق و توسعه و نیز رویدادهای بازار و با بهره گرفتن از دانش درونی خود و نیز دانش سازمانی، با درنظرگرفتن انطباق تصمیماتش با رسالت و چشم­انداز سازمان، معضلات و مشکلات احتمالی در روند ارائه یا تأمین یک خدمت یا کالای موردنیاز برای انجام بخشی از فعالیت­های سازمان در راستای نیل به وضعیت موردانتظار را پیش ­بینی نموده و سایر عامل­ها را از احتمال در دسترس بودن منبع موردنیاز در زمان مشخص آگاه می­سازد. توجه داشته باشید که این عامل با عامل تحلیلگر بازار ارتباطی تنگاتنگ داشته و از نتایج حاصله از فرایندهای درونی یکدیگر بهره می­گیرند. هوشمندی درونی این عامل بیشتر به نحوی است که امکان انجام محاسبات و تخمین­های محاسباتی را به کمک روش­های ریاضی برای آن فراهم آورد.
نهایتا خروجی این عامل در قالب پیامی به عامل ترسیم­گر وضعیت موردانتظار سازمان منتقل شده و در فرایند سناریوسازی و ترسیم وضعیت نهایی توسط آن عامل تأثیرگذار خواهد بود.
عامل تحلیل گر ذینفعان
ذینفعان هر سازمان اعم از کارکنان، سرمایه ­گذاران، شرکا، سهامداران و سایر ذینفعان، بی­شک از ارکان اصلی تعیین کننده­ خط مشی چشم­انداز آتی سازمان هستند. این­که سازمان در آینده به چه سمت و سویی حرکت کند و چه اهدافی را دنبال نماید، مستقیما با منافع این افراد در ارتباط است. گرچه وضعیت موردانتظار برای یک سازمان لزوما وضعیتی نیست که همه ذینفعان را راضی نماید، اما می­توان گفت ترسیم وضعیت موردانتظار سازمان بدون درنظر گرفتن نظرات و خواسته­ های ذینفعان تلاشی عبث و ناممکن است[۶۴]. پس در مدل پیشنهادی یک عامل برای پرداختن به این مهم درنظر می­گیریم.
اولین گام برای تحلیل ذینفعان، شناسایی آ­ن­ها می باشد. به عبارتی تا ذینفعی شناسایی نشود، نمی توان آن را تحلیل و مدیریت کرد. این سؤالات که چه کسانی را باید جزو ذینفعان به حساب آورد؟، آیا ذینفع باید منوط به داشتن رابطه نزدیک با سازمان باشد؟ و اینکه مدیران چگونه باید در این زمینه تصمیم بگیرند؟ مدت­ها است که در کانون توجه قرار دارد. تئوری ذینفعان فرض را بر این می­ گذارد که ذینفعان اصلی یا واقعی، مستحق پذیرش تعهد از سوی سازمان و مدیران سازمان در قبال خود هستند، در حالی که سایر ذینفعان قادر به اعمال قدرت بر سازمان می­باشند و می توانند بر آن اثر مخرب یا مفید داشته باشند، همچنین آن­ها می­توانند در تعیین آینده سازمان نقش کلیدی داشته باشند، چنانچه مبحث مجزا و مستقلی در بررسی وضعیت موردانتظار سازمان از دیدگاه ذینفعان وجود دارد که خود به تفصیل به بررسی فاکتور­های تعیین کننده این وضعیت تنها از دیدگاه ذینفعان سازمان می ­پردازد.
یکی از روش های شناسایی ذینفعان روش توفان مغزی می­باشد و از طریق جلسات و ارتباط با آن ها دیگر ذینفعان شناسایی خواهند شد. همچنین با مراجعه به اسناد اولیه پروژه مانند منشور پروژه و قرارداد، می توان گروهی دیگر از ذینفعان را شناسایی نمود..با تعامل با این ذینفعان نیز می توانید دیگر ذینفعان را شناسایی کرد.
برای شناسایی ذینفعان می توان از سؤالات زیر استفاده نمود:
چه افراد یا سازمانی از محصول، خدمات یا نتیجه پروژه استفاده می کنند؟
چه افراد یا سازمانی محصول، خدمات یا نتیجه پروژه را تحویل می گیرند؟
چه افرادی از عملکرد سازمان سود می برند؟ (داخلی و خارجی)
عملکرد مناسب سازمان از نظر مشتریان چیست؟ (داخلی و خارجی)
مشتریان خارج سازمان چه کسانی هستند؟
مشتریان داخل سازمان چه کسانی هستند؟
چه افراد یا سازمانی بر کیفیت و چگونگی انجام پروژه نظارت می کند؟
برای اجرای پروژه به اطلاعاتی نیاز دارید. این اطلاعات را از چه افرادی دریافت می نمایید؟
چه افراد یا سازمانی باید از وضعیت پروژه مطلع شوند؟