شناسایی و ارزیابی مهارتهای اشتغال زای زنان شاغل در صنعت (مطالعه موردی مجتمع فولاد مبارکه اصفهان)
 

استاد راهنما:
 

دکتر ابراهیم صالحی عمران

فهرست مطالب:
مقدمه و بیان مساله 2
اهداف پژوهش .6
سوالات پژوهش .7
تعریف واژه‌ها و اصطلاحات .8
فصل دوم: ادبیات تحقیق
مقدمه .11
مفهوم شایستگی 12
2-1- نظریه فرافوردیسم .15
2- 1- 1- فوردیسم .15
2- 1- 2- فرافوردیسم .17
2- 1- 3- شایستگی های بازار کار در نظریه فرافوردیسم 18
2- 1- 4- ملاحظات و جمع بندی نظریه فرافوردیسم 19
2- 2- نظریه سرمایه اجتماعی .21
2- 2- 1- مؤلفه ها و ابعاد نظریه سرمایه اجتماعی .23
2- 2- 2- جایگاه نظریه سرمایه اجتماعی در مباحث اقتصادی و مدیریت سازمانی .24
2- 2- 3- بررسی و نقدی بر نظریه سرمایه اجتماعی 26
2- 3- اقتصاد دانش محور 29
2- 3- 1- اقتصاد دانش محور چیست 29
2- 3- 2- مشخصه بازار کار و اشتغال در اقتصاد دانش محور .32
2- 3- 3- شایستگی های نیروی انسانی در اقتصاد دانش محور .34
2- 3- 4- بحث و بررسی نظریه اقتصاد دانش محور .35
2- 4- نظریه جهانی شدن .39
2- 4- 1- بازار کار و شایستگی های نیروی کار .43
2- 4- 2- نقدی بر شایستگی های مورد نیاز بازار کار در نظریه جهانی شدن .47
2- 5- پیشینه تحقیق .51
2- 5- 1- تحقیقات خارجی 51
2- 5- 2- تحقیقات داخلی .68
2- 6- نتیجه گیری .74
فصل سوم: روش تحقیق
مقدمه .83
3- 1- طرح پژوهش 83
3- 2- جامعه آماری، نمونه آماری و روش نمونه گیری پژوهش .83
3- 3- روش های جمع آوری اطلاعات 84
3-3-1- پرسشنامه .84
3-3-2- مصاحبه .87
3-3-3- اسناد مدارک 88
3- 4- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات 88
فصل چهارم: تحلیل داده ها
4- 1- تجزیه و تحلیل داده های مصاحبه 92
4-1-1- بررسی شایستگی های زنان شاغل در شرکت فولاد مبارکه اصفهان از دیدگاه مدیران با توجه به دو متغیر سابقه کار و تحصیلات چگونه می تواند باشد؟ 92
4-1-2- دیدگاه مدیران شرکت فولاد مبارکه اصفهان در رابطه با شایستگی های اساسی زنان و مردان چگونه است؟ .95
4- 2- تحلیل داده های پرسشنامه 104
4- 3- آیا بین نظرات مدیران شرکت فولاد مبارکه اصفهان در مورد شایستگی ها با اسناد موجود اختلافی وجود دارد؟.113
4- 4- آیا میان برنامه های آموزشی موجود در شرکت فولاد مبارکه اصفهان با مدلهای شایستگی زنان و مردان تطابقی وجود دارد؟ 125
4-5- کدام یک از مدلهای نظری ارائه شده در مورد شایستگی ها، در شرکت فولاد مبارکه اصفهان از اهمیت بیشتری برخوردار است؟ .131
4-6- نتیجه گیری 137
فصل پنجم: نتیجه گیری
مقدمه 139
5- 1- بحث و نتیجه گیری 139
5- 2- پیشنهادات 150
5- 3- مشکلات تحقیق .151
فهرست منابع و مآخذ
الف: منابع فارسی .152
ب: منابع انگلیسی .159
ضمائم          
الف: سوالات پرسشنامه 161
ب: سوالات مصاحبه 164
چکیده انگلیسی
فهرست شکل ها                                                                                                   
شکل 4- 1- الگوی شایستگی های مرجع مدیران شرکت فولاد مبارکه اصفهان 114
شکل 4- 2- الگوی شایستگی های مدیران منابع انسانی فولاد مبارکه اصفهان 115
شکل 4- 3- الگوی شایستگی مدیران تولید فولاد مبارکه اصفهان 116
شکل 4- 4- الگوی شایستگی مدیران تکنولوژی فولاد مبارکه اصفهان 117
شکل 4- 5- الگوی شایستگی مدیران خرید فولاد مبارکه اصفهان .118
شکل 4- 6- الگوی شایستگی مدیران فروش فولاد مبارکه اصفهان 119
شکل 4- 7- الگوی شایستگی مدیران اقتصادی و مالی فولاد مبارکه اصفهان .120
شکل 4- 8- الگوی شایستگی مدیران توسعه فولاد مبارکه اصفهان 121
فهرست جداول                  
جدول شماره 2- 1- شایستگی های مورد نیاز جهت اشتغال در بازار کار جهانی 47
جدول شماره 2-2 دانش، مهارتها و شایستگی های لازم برای اشتغال 52
جدول شماره 2- 3- دانش، مهارتها و شایستگی های دانش آموختگان دانشگاهها .52
جدول شماره 2- 4- شاخص های رفتاری شایستگی های پروژه دانشگاه میشیگان .58
جدول شماره 2- 5- شایستگی های کلیدی انتخاب شده در پروژه DeSeco .64
جدول شماره 2- 6- شایستگی های کلیدی انتخاب شده در پروژه DeSeco نقل از ریچن و تیانا . 65
جدول 2-7- چارچوب نظری تحقیق 81
جدول شماره 3- 1- بیان مهارتها و ارائه شرحی از آنها .86
جدول شماره 4-1- خلاصه داده های حاصل از مصاحبه 103
جدول شماره 4- 2- میانگین میزان اهمیت مهارتهای اشتغال زا برای زنان شاغل در شرکت فولاد مبارکه104
جدول شماره 4- 3- میانگین میزان اهمیت مهارت کار با رایانه .106
جدول شماره 4- 3- توزیع فراوانی و درصدی مهارت کار با رایانه .106
جدول 4- 4- میانگین میزان اهمیت مهارت مشتری مداری .107
جدول 4- 4- توزیع فراوانی و درصدی مهارت مشتری مداری .107
جدول 4- 5- میانگین میزان اهمیت مهارتهای مربوط به کار گروهی 108
جدول 4- 5- توزیع فراوانی و درصدی مهارتهای مربوط به کار گروهی 108
جدول 4- 6- میانگین میزان اهمیت مهارت استفاده از فناوری ارتباطات و اطلاعات .109
جدول 4- 6- توزیع فراوانی و درصدی مهارت استفاده از فناوری ارتباطات و اطلاعات 109
جدول 4- 7- میانگین میزان اهمیت توانایی تفکر خلاقانه و ایجاد نوآوری در محیط .110
جدول 4- 7- توزیع فراوانی و درصدی توانایی تفکر خلاقانه و ایجاد نوآوری در محیط .110
جدول 4- 8- میانگین میزان اهمیت مهارت درک اهداف و سیاست های سازمان 111
جدول 4- 8- توزیع فراوانی و درصدی مهارت درک اهداف و سیاست های سازمان 111
جدول 4- 9- میانگین میزان اهمیت مهارت حل مساله 112
جدول 4- 9- توزیع فراوانی و درصدی مهارت حل مساله 112
فهرست نمودارها                                                                                                      
نمودار شماره 4- 1- توزیع فراوانی و درصدی مهارت کار با رایانه .106
نمودار شماره 4- 2- توزیع فراوانی و درصدی مهارت مشتری مداری .107
نمودار شماره 4- 3- توزیع فراوانی و درصدی مهارت مربوط به کار گروهی 108
نمودار شماره 4- 4- توزیع فراوانی و درصدی مهارت استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات 109
نمودار شماره 4- 5- توزیع فراوانی و درصدی مهارت تفکر خلاقانه و ایجاد نوآوری در محیط .110
نمودار شماره 4- 6- توزیع فراوانی و درصدی مهارت درک اهداف و سیاست های سازمان .111
نمودار شماره 4- 7- توزیع فراوانی و درصدی مهارت حل مساله 112
چکیده
هدف کلی این پژوهش شناسایی و ارزیابی مــهارتهای مورد نیاز برای اشتغال و مشارکت بــهتر زنـان در بــخش صـنعت می باشد. از اهداف دیگر این تحقیق، این است تا به بررسی شایستگی زنان شاغل در شرکت فولاد مبارکه اصفهان از دیدگاه مدیران این شرکت با توجه به دو متغیر سابقه کار و تحصیلات بپردازد. هم چنین در این پژوهش، با مطالعه مدلهای شایستگی و برنامه های آموزشی شرکت فولاد مبارکه اصفهان، به بررسی میزان انطباق شایستگی های مورد نیاز برای اشتغال و فعالیت زنان از دیدگاه مدیران با برنامه های آموزشی و مدلهای شایستگی این شرکت نیز پرداخته شد. در مجموع با بررسی موضوع و مصاحبه با مدیران شرکت فولاد مبارکه اصـفـهان سـعی شـد تـا فهرستی از مـهمترین و اساسی ترین مهارتها و قابلیتهایی را که دانش آموختگان زن برای فعالیت و مشارکت در شرکت فولاد مبارکه اصفهان به آن نیاز داشتند، تـعیین شود. این پژوهش از نوع پیمایشی بوده و برای جمع آوری آن از تکنیک پرسشنامه و مصاحبه استفاده شده است. جامعه آماری ایـن پژوهـش را مـدیران شرکت فولاد مبارکه اصفهان تشکیل می دادند که به دلیل محدود بودن جامعه آماری، همگی به عنوان نمونه آمـاری انتخاب شـدند. روش نـمونه گیری در این تـحقیق روش نــمونه گیری مـبتنی بر هـدف بود. داده های پـرسشنامه و مـصاحبه نشان داد که شایستگی های نظیر مهارت کار با رایانه، مشتری مداری، مهارت مربوط به کار گروهی، مهارت استفاده از فناوری ارتباطات و اطلاعات، توانایی تفکر خلاقانه و ایجاد نوآوری در محیط، حل مساله، داشتن انتظارات شغلی معقول، درک اهداف و سیاست های سازمان، قابلیت آموزش دیدن در حین کار برای مدیران شرکت فولاد مبارکه از اهمیت زیادی برخوردار بود که از بین آنها مهارت کار با رایانه، مشتری مداری و درک اهداف و سیاست های سازمان به عنوان شایستگی های کلیدی انتخاب شد. علاوه بر آن، این تحقیق نشان داد که برای ورود بهتر زنان به صنعت لازم است شایستگی کار در شرایط سخت نیز در برنامه های آموزشی آنان مورد توجه قرار گیرد. نتایج مطالعه برنامه های آموزشی شرکت فولاد مبارکه اصفهان نشان داد که در سه مورد، مهارت کار با رایانه، درک و فهم اهداف و سیاست های سازمان و مشتری مداری با شایستگهای مدنظر مدیران شرکت فولاد مبارکه اصفهان هماهنگی وجود دارد.
مقدمه و بیان مسئله
در مسیر انتقال به شرایط نوین و متغیر فن آوری های جدید صنعتی که بنیان های فلسفی، علمی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی جوامع را دچار دگرگونی عمیقی کرده است و جوامع بشری در عمل ویژگی های پست مدرنیسم را در خود آشکار کرده اند، جوامع با چالش های متعدد ناشی از چنین تغییراتی مواجه شده اند. در چنین شرایطی نظام آموزشی جوامع می تواند در همسان سازی، هماهنگی و میانه گزینی دوباره جوامع با وضعیت جدید نقش مهمی را ایفا نماید. در این، رهگذر یکی از مقولات مهم، وظیفه بسیار اساسی و حساس نظام آموزشی در فراهم کردن شرایطی است که در آن نیروهای دانش آموخته بتوانند از مهارتها، توانایی ها و قابلیت های کلیدی و متناسب با نیازها و شرایط دنیای صنعت و مشاغل برخوردار شوند. بررسی رسالت نظام آموزشی یک جامعه در فراهم کردن شرایط رشد و توسعه قابلیتهای افراد در ابعاد مختلف از مباحث اساسی است که می توان از زاویه های مختلف به بررسی آن پرداخت (عزیزی 1382).
به طور مثال خصوصی سازی نظام های آموزشی و ایجاد مهارت و قابلیت هایی متناسب با نیازهای شغلی جوامع یکی از راهبردهایی است که به عنوان پاسخی به فشارها و الگوهایی متغیر جهانی شدن آموزش و پرورش و اشتغال مورد بحث و بررسی قرار گرفته است (مهر علی زاده،1384). این تغییرات در بسیاری از جوامع ماهیت، قالب کار و تقاضای نیروی کار را تحت تأثیر خود قرار داده است و باعث شده تا یک ارتباط تنگاتنگ بین توسعه منـابع انـسانـی و وجود دانـش آموختـگانی که از مهارتهای لازم در خصوص کاربردی کردن دانش خود کسب کرده اند، به وجود آید.
به همین دلیل است که امروزه در جوامع پیشرفته بر یادگیری مبانی عملی مشاغل مورد نیاز در بازار کار و انتقال آموزش به محیط واقعی کار و تاکید بر تجربه اندوزی در ساختارهای مختلف شغلی دارند. شاید توجه به ایجاد و نگهداری مهارت های مورد نیاز نیروی کار در میان کشورهای توسعه یافته هرگز