درجه بندی و متمایز کردن مشتری :

1- دسته بندی مشتریان ، روش تجزیه و تحلیل نیازها ، دیدگاه ها و انتظارات پیچیده مشتریان است که با طبقه بندی مشتریان به گروه های همگون یعنی افراد خاصی که نیازها ، ادراکات و توقعات مشابه دارند ، صورت می گیرد .

2- دسته بندی مشتریان بر اساس نیاز : شناخت نیاز های مشتریان و ارضای آنها یکی از روش های دستیابی به مزیت رقابتی و حفظ مشتریان کنونی است . شرکتها و موسساتی که فاقد این مهارت باشند کم کم از صحنه بازار و رقابت حذف می گردند .

3- دسته بندی مشتریان بر اساس خدمات : این دسته بندی بر اساس خدمات متفاوتی است که به گروه های مختلف صورت می پذیرد .

4- دسته بندی مشتریان بر اساس وفاداری : مشتریان را می توان بر اساس سطح وفاداری آنها طبقه بندی کرد و کالا و خدمات مناسب با گروه آنها را ارائه کرد(صفاری نژاد، رحیمی، 1387،ص24).

مشتریان تفاوت زیادی با هم دارند اما مهمترین چیزی که آنها را از هم متمایز می کند تفاوت در نیازشان و ارزش آنها نزد ارائه دهنده خدمت می باشد . این تفاوتها سازمانها را مجاب می کند تا رفتار خود را با توجه به طبقه بندی مشتریان در جهت جلب نظر و مرتفع ساختن خواسته هایشان تغییر دهند و منابع  خود را به طور صحیحی مصرف نمایند .

برای آگاهی از نظر مشتریان نسبت به خدمات ارائه شده و میزان رضایت آنان یک مقیاس ارائه شده است . این مقیاس نظر مشتری و میزان رضایت یا عدم رضایت او را به طبقه هایی تقسیم می کند

در اینجا برخی از خصوصیات مشتریان عنوان می گردد :

2-4-9-1- مشتری راضی :

• حالت دمدمی مزاج دارد .
• ممکن است نظرش خیلی زود تغییر کند .
• او بی تفاوت است .
• او شما را ستایش نمی کند .
• هیچ جا از شما تعریف نمی کند ، البته سرزنش هم نمی کند و . . .

2-4-9-2- مشتری ناراضی :

مشتری ناراضی هم دلایلی دارد که او را متقاعد کرده است که شما نمی توانید یا نتوانسته اید نیازهای او را آن طور که دیگران می توانند برطرف کنید . او ممکن است تجربه بدی از خدمات شما به دست آورده باشد و یا از کسانی که تجربه بدی داشته اند سخنانی را بشنود . در این زمان باید بهبودهای اساسی در خدمت خود انجام دهیم تا او را متقاعد سازید که اوضاع فرق کرده است . به زبان دیگر عواملی را که سبب اعتراض و نارضایتی او شده است باید شناسایی و تصحیح کرد . پایین ترین درجه این مقیاس خشم است .

2-4-9-3- مشتری خشمگین :

مشتری خشمگین کسی است که می خواهد از شما به هر صورت انتقام بگیرد . بر اساس آنچه که او درک کرده است شما نتوانسته اید نیاز او را برآورده سازید و از این بابت خساراتی نیز به او وارد شده است . نکته مهم و ترس آور در مورد او این است که برای اضمحلال و شروع روند قهقرایی نیازی به تعداد زیادی از این مشتریان نیست . بلکه تعداد اندکی از مشتریان خشمگین برای این فاجعه کافی هستند . لذا از بهترین کارهایی که شما می توانید در این مورد انجام دهید جلوگیری از رسیدن مشتریان به این درجه می باشد و در صورت وجود یک سیستم نظارتی مناسب می توان آنها را به مشتریان راضی و یا شیفته (به وجد آمده ) تبدیل کرد .

2-4-9-4- مشتری شاد :

مشتری شاد معتقد است که شما نه تنها انتظارات او را برآورده کرده اید ، بلکه بیشتر از آن نیز انجام داده اید .او وقتی از شما با دوستانش صحبت می کند خوشحال می شود . مشتری شاد بانک شما را به دوستانش معرفی می کند . به خاطر داشته باشید که آنها انتظار زیادی از شما دارند که خواسته هایشان همواره مورد توجه قرار گیرد .

2-4-9-5- مشتری شیفته ( به وجد آمده ):

این نوع مشتریان آنقدر از کالا و خدمات شما خرسند هستند که کاملا هوادار شما می شوند و سازمان شما را محبوب خود می دانند . آنان همیشه به اطرافیان خود توصیه می کنند که با شما معامله کنند . البته باید خاطر نشان ساخت که بسیاری از مشتریان به خاطرخدماتی که به او ارائه کرده اید ممکن است شیفته نباشند . بلکه درجه رضایتمندی آنها از احترام و ارزشی است که برای او قائل شده اید، می باشد . پس باید یاد آور شد که کیفیت خدمتی که ارائه می کنیم در کنار رفتار احترام آمیز عامل موفقیت و ماندگاری مشتریان است(کارخانه ای ،فرشی نظری ، 1381 ،ص31).