فصل دوم:ادبیات تحقیق ـ رابطه جرم و گناه در حقوق و دین 9
مبحث نخست- مفهوم و گستره گناه در ادیان مختلف. 10
-گفتار اول-مفهوم گناه در دین یهود 11
-گفتار دوم-مفهوم گناه در دین مسیحیت 14
-گفتار سوم-مفهوم گناه در دین اسلام 17
الف-اثم 17
ب-خطاء. 18
ج-ذنب 19
مبحث دوم- مفهوم و گستره جرم در حقوق کیفری 21
-گفتار اول-معنی لغوی جرم. 25
-گفتار دوم-تعریف جرم در معنی اصطلاحی آن. 27
-گفتار سوم-ملاک جرم در اسلام. 32
-گفتار چهارم-مفهوم فقهی جرم از دیدگاه شیعه. 41
الف-معنای لغوی جرم از دیدگاه فقها 41
ب-معنای اصطلاحی جرم از دیدگاه فقها 42
ج-دیدگاه فقهای اهل سنت. 43
-گفتار پنجم-عناصر تشکیل دهنده جرم 44
الف-عنصر قانونی جرم 45
ب-عنصر مادی جرم 45
ج-عنصر معنوی یا روانی جرم 45
-گفتار ششم-عناصر تشکیل دهنده جرم در اسلام. 55
مبحث سوم- تفکیک جرم و گناه در حقوق کیفری مدرن 62
فصل سوم: رابطه جرم و گناه در حقوق کیفری قبل از انقلاب 66
مبحث نخست- دوران مشروطه 67
-گفتار اول-اصل دادرسی شرعی و عرفی 68
-گفتار دوم-حقوق کیفری ایران قبل از مشروطه 71
مبحث دوم- دوران پس از مشروطه. 72
-گفتار اول-ویژگی­های حقوق جزای وضعی. 73
-گفتار دوم-ویژگی­های حقوق جزای وضعی دوره شاه 79
-گفتار سوم-پس از پیروزی انقلاب اسلامی 85
فصل چهارم: رابطه جرم و گناه پس از انقلاب 87
مبحث نخست- جرایم حد، قصاص و دیات. 87
-گفتار اول-جرائم حدی. 87
الف-تعریف حد و اقسام آن 87
ب-کیفر­های زنا 88
-گفتار دوم-قصاص 89
-گفتار سوم-دیا ت 93
الف-مسئولیت مدنی یا دیه 93
ب-میزان دیه 95
مبحث دوم- تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده 98
-گفتار اول-تعزیر. 98
الف-نظرات فقهای امامیه. 99
ب-تعریف حقوقی تعزیر 101
فصل پنجم: نتیجه‌گیری 105
منابع . 111


چکیده
مفاهیم گناه و جرم از جمله مفاهیمی هستند که در عرصه اذهان عمومی جوامع سنتی تفکیک مشخصی ندارند.مصادیق جرم و گناه گرچه در مواردی هم­پوشانی دارند، اما در اصل مفاهیمی جدا هستند؛جرم اقدام به عملی است که منع قانونی دارد و قانونگذار برای آن مجازاتی در نظر گرفته است.در مقابل انجام گناه ارتکاب به عملی است که در منابع دینی منع و نهی شده است و مجازاتی اخروی نیز برای عامل آن در نظر گرفته شده است.
در جوامع عرفی و سنتی به طور تاریخی تفکیکی بین جرم و گناه نبوده است و گناه که مفهومی شرعی است بت جرم که مفهومی عرفی است قرابت نزدیکی داشته است.در دنیای سنتی دیروز ، آموزه­های دین و دستورات شرع کمابیش همان نقشی را در تعیین شیوه صحیح و پذیرفته انجام امور اجتماع داشته اند که امروزه قوانین مدنی در جامعه دارند.
با گذر زمان و پیشرفت دانش بسیاری مسائل جدید مطرح شده­اندکه مستلزم ایجاد قوانین جدید هستند.بسیاری از این مسائل نوین مشمول حوزه تاریخی شرع و مذهب نگشته­اندو لذا تخلف از آنان جنبه گناه به خود نگرفته است.
رعایت قوانین مرتبط با مسائل و قرارداد­های دنیای نوین با معین کردن جرم و مقرر کردن جریمه­هایی تضمین می­شود که مفاد حقوقی کاملاً معین و ملموس دارند و بار گناه بر آنها مترتب نیست.البته بسیارند مصادیقی که هم از لحاظ حقوقی جنبه جرم دارند و هم از لحاظ دینی جنبه گناه.ولی جریمه­هایی که قوانین مدنی جوامع نوین برای چنان اعمال مجرمانه تعیین می­ کند تنها با توجه بر جنبه مجرمانه آنها و آسیب­های آن به جامعه مدنی تعیین می­شود و نه با نگاهی به جنبه گناه بودن آنها.
با وصفی که رفت در جهان امروز مفاهیم جرم و گناه دو مفهوم کاملاًجدا و منفک هستند.



فصل اول- کلیات



مقدمه
از آغاز پیدایش انسان، جرم و لغزش و به دنبال آن کیفر ومجازات پدید آمد. قرآن مجید داستان نخستین لغزش را از نخستین انسان، آدم برای ما چنین بازگو می‌کند:
خداوند آدم و همسر او را فرمود که در بهشت بیارامید و از میوه‌ها و نعمت‌های فراوان آن هر چه خواهید بهره‌مند شوید و آنگاه به درختی اشاره فرموده به آنان گوشزد کرد که مبادا به این درخت نزدیک شوید که از ستمکاران خواهید شد. شیطان آن دو را فریب داد و به لغزش و نافرمانی واداشت و از میان آن همه آرامش و نعمتی که در آن به سر می‌بردند بیرون کرد.
خداوند به دنبال این لغزش و درباره کیفر این گناه فرمود:
به آنها گفتیم که از آن بهشت به دنیا فرود آیید و در دنیا به جای هم‌زیستی آرامش‌بخش دشمن یکدیگر خواهید بود و در قرار گاه زمینی خود جاودانی نخواهید ماند.
پس از این لغزش اولین جنایت وحشتناک در جهان اتفاق افتاد و قابیل به هولناک‌ترین جرم‌ها دست خود را بیالود و برادرش هابیل را به قتل رساند و جرم و جنایت در دودمان انسان همچنان زنجیره‌وار یکی پس از دیگری رخ داد.
جرم اقدام به عملی است که منع قانونی دارد و قانونگذار برای آن مجازاتی در نظر گرفته است، در مقابل انجام گناه ارتکاب به عملی است که در منابع دینی منع و نهی شده است و مجازاتی اخروی نیز برای عامل آن در نظر گرفته شده است.