4- پیشینه تحقیق   .4
5- روش تحقیق   4
6- ضرورت و اهداف تحقیق 5
7- ساماندهی تحقیق 5
فصل اول: کلیات 7
مبحث اول) مطالعات مفهومی قاعده غرور. 8
گفتار اول) مفهوم لغوی غرور. 8
گفتار دوم) مفهوم اصطلاحی غرور. 9
بند اول) مفهوم فقهی غرور. 9
بند دوم) مفهوم حقوقی غرور. 10
مبحث دوم ) دلایل و مستندات اعتبار قاعده غرور. 11
گفتار اول: سنّت. 12
بند اول) عبارت مشهور«المغرور یرجع الی من غرّه» 12
الف) اختلاف در نقل عبارت 12
ب) روایت بودن عبارت مذکور. 13
ج) اعتبار عبارت 14
بند دوم) روایات وارد شده در بابهای خاص 14
گفتار دوم) بنای عقلا 18
گفتار سوم) اجماع. 20
گفتار چهارم) قاعده اتلاف 21
گفتار پنجم) قاعده تسبیب. 22
گفتار ششم) قاعده لاضرر. 25
مبحث سوم) منابع ضمان غرور در حقوق مدنی ایران. 27
گفتار اول) قانون مدنی 27
گفتار دوم) قانون مسؤولیت مدنی 28
گفتار سوم) قانون مجازات اسلامی 29
فصل دوم: شرایط تحقق غرور موجب مسئولیت در حقوق ایران. 30
مبحث اول) عناصر غرور. 31
گفتار اول) عناصر قاعده غرور در فقه امامیه. 32
بند اول) عمل خدعه‌آمیز. 32
الف) عمل خدعه‌آمیز حقوقی 33
ب) عمل خدعه آمیز مادی 35
بند دوم) ورود ضرر. 35
بند سوم) رابطه سببیت. 38
بند چهارم) علم و جهل غار و مغرور. 40
بند پنجم) قصد. 45
بند ششم) فریب خوردگی 46
گفتار دوم) عناصر ضمان غرور در حقوق مدنی ایران. 48
بند اول) وجود ضرر. 48
الف) مفهوم و انواع ضرر. 49
1) ضرر مادی 50
2) ضرر معنوی 53
بند دوم) ارتکاب عمل نامشروع. 55
الف) مفهوم نامشروع بودن. 55
ب) قلمرو ارتکاب عمل نامشروع. 58
بند سوم) رابطه سببیت. 58
الف) مفهوم رابطه سببیت. 59
ب) سبب بی واسطه و با واسطه. 59
ج) وضعیت خاص در غصب. 60
د) اثبات رابطه سببیت. 61
بند چهارم) شرایط ضرر قابل مطالبه. 62
الف) مسلم بودن ضرر. 62
ب) مستقیم بودن ضرر. 64
ج) جبران نشده بودن ضرر. 65
د) متعارف و قابل پیش‌بینی ضرر. 65
مبحث دوم) مقایسه غرور با تدلیس و اشتباه 66
گفتار اول) مقایسه غرور با تدلیس. 67
بند اول) مفهوم تدلیس و عناصر آن در مقایسه با غرور. 67
الف) مفهوم تدلیس. 67
ب) مقایسه عناصر تدلیس و غرور. 68
بند دوم) مبنای خیار تدلیس و قاعده غرور. 69
بند سوم) اثر تدلیس و غرور. 70
الف) تفاوت آثار تدلیس و غرور. 70
ب) شرایط خاص تدلیس. 71
گفتار دوم) تفاوت غرور با اشتباه 72
بند اول) مقایسه مفهوم و عناصر در اشتباه و غرور. 72
الف) بررسی مفاهیم. 72
ب) بررسی عناصر. 73
بند دوم) مبنای آثار اشتباه و غرور. 74
بند سوم) اثر اشتباه و غرور. 75
فصل سوم: مفهوم و شرایط تحقق نهاد مشابه قاعده غرور در حقوق انگلیس. 78
مبحث اول) مقدمه ای در حقوق انگلیس. 79
مبحث دوم) مفهوم مشابه قاعده غرور. 81
گفتار اول) انواع توصیف خلاف واقع. 81
الف) توصیف خلاف واقع خدعه آمیز. 82
ب)توصیف خلاف واقع مسامحه کارانه. 83
1) توصیف خلاف واقع مسامحه کارانه در حقوق عرف( کامن لاو) 83
2) توصیف خلاف واقع سهل انگارانه به موجب قانون توصیف خلاف واقع مصوب سال 1967. 84
ج) توصیف خلاف واقع توام با بیگناهی 85
گفتار دوم) جبرانهایی که در قبال توصیف خلاف واقع وجود دارند. 86
الف) فسخ(ابطال) 86
ب) طلب خسارت 87
مبحث سوم) شرایط تحقق 89
مبحث چهارم) تطبیق دو نهاد. 97
نتیجه‌گیری و پیشنهادات 100
الف) نتیجه گیری 100
ب) پیشنهادات 100
منابع و مآخذ. 101
الف) فهرست منابع فارسی 101
ب) فهرست منابع  لاتین 104
چکیده انگلیسی 105
 
 

چکیده
 

یکی از منابع ضمان حسب حقوق ما که از فقه مأخوذ شده است ضمان(قاعده) غرور می‌باشد،‌ بدین معنا که اگر شخصی دیگری را فریب دهد یا از کسی گول بخورد، مثلا در عقد نکاح، زوج یا زوجه طرف مقابل را فریب داده باشد و یا در عقد بیع خریدار از فروشنده فریب بخورد، در این صورت برای فریب دهنده مسئولیت و ضمان ایجاد می‌شود. این نوع از مسئولیت که ضمان ناشی از خدعه و فریب است در اصطلاح حقوقی ضمان غرور نامیده می‌شود، فلذا در این بحث به تحلیل شرایط و ارکان آن از منظر دو حقوق مختلف (ایران و انگلیس) با تابعیت سیستم‌های حقوقی متفاوت مبادرت می‌گردد.
در این تحقیق ابتدا به اعتبار و موارد جاری شدن حکم قاعده فوق پرداخته و بیان می گردد که این قاعده علی رغم شناخته شدن در فقه امامیه در حقوق موضوعه چندان مورد توجه قرار نگرفته است، سپس در مطالعه تطبیقی حقوق ایران از حیث شرایط عمده‌ی تحقق غرور در مقایسه با حقوق انگلیس که حسب تأسیس حقوقی موسوم به توصیف خلاف واقع خدعه‌آمیز به آن می‌پردازد، به این نتیجه می رسیم که تفاوت چندانی بین دو نهاد وجود ندارد. وجوه افتراق عمدتا مبتنی بر وجود ترک فعل در حقوق ایران و عدم آن در حقوق انگلیس و نیز عدم تأثیر علم شخص غار در حقوق ایران و ضرورت وجود آن در حقوق انگلیس به لحاظ ضمان ناشی از غرور می‌باشد.
واژگان کلیدی
قاعده غرور، مسئولیت، توصیف خلاف واقع، سوء عرضه قابل تعقیب، حقوق ایران ، فقه امامیه، حقوق انگلیس.
 

مقدمه