1-2- مفهوم چندهمسری و انواع آن12
1-2-1-انواع چندهمسری12
1-2-1-1-کمونیسم جنسی13
1-2-1-1-1-نظریات مطرح در خصوص کمونیسم جنسی13
1-2-1-2-چندشوهری.14
1-2-1-2-1-اشکالات و معایب چندشوهری.15
1-2-1-3-چندزنی.16
1-2-1-3-1-اشکالات و معایب چندزنی.16
1-3-پیشینه تاریخی چندهمسری18
1-3-1-چندهمسری قبل از اسلام.18
1-3-2-چندهمسری در اسلام.19
1-3-3-چندهمسری در جوامع فعلی21
1-3-4-چندهمسری در ایران.21
1-4-موافقان و مخالفان چندهمسری.22
1-4-1-نظریات و استدلالهای موافقان چندهمسری22
1-4-2-نظریات و استدلالهای مخالفان چندهمسری.25
1-4-2-1-آثار سوء اجتماعی و خانوادگی چندهمسری28
1-4-2-2-چندهمسری خلاف عمل مشهور است.30
1-4-2-3-قانون چندهمسری،ترغیب مردان به هوسرانی است31
1-4-2-4-این قانون،یک معادله ستمکارانه است.31
فصل دوم: بررسی ادله و جواز چندهمسری
2-1-ادله و جواز چندهمسری در اسلام34
2-1-1-آیات.37
2-1-2-روایات39
2-1-3-سیره40
2-2-ادله و جواز چندهمسری در قوانین موضوعه47
2-2-1- قانون مدنی47
2-2-2- قانون حمایت از خانواده مصوب134651
2-2-3-قانون حمایت از خانواده مصوب1353.52
2-2-4- لایحه حمایت از خانواده 1386 مصوب1391.57
2-3- ازدواج موقت(متعه).59
2-3-1- تعداد زوجات نکاح موقت 65
2-3-2- امکان و موانع ازدواج موقت در ایران.65
2-3-3- نکاح منقطع یا ازدواج موقت (متعه) در لایحه حمایت خانواده.67
2-3-3-1- عدم وجود حقوق قانونی برای زنان در ازدواج موقت68
فصل سوم: شرایط تحقق چندهمسری
3-1- شرایط چندهمسری71
3-1-1-چندهمسری در لایحه حمایت از خانواده.71
3-1-1-1-محدودیت چندهمسری در نکاح دائم72
3-1-1-2-رضایت همسر اول76
3-1-1-3-شرط عدالت.77
3-1-1-3-1-مفهوم عدالت 78
3-1-1-3-2-چگونگی احراز شرط عدالت.80
3-1-1-3-3-شرط عدالت در قوانین موضوعه.85
3-2-شرط و ازدواج مجدد87
3-2-1-اقسام شرط.87
3-2-1-1-شرط ابتدایی.88
3-2-1-2-شرط ضمن عقد89
3-2-2-ازدواج مجدد90
3-2-2-1-بطلان یا صحت شرط عدم ازدواج مجدد.92
3-2-2-1-1- نظریه بطلان شرط عدم ازدواج مجدد از دیدگاه حقوقدانان.92
3-2-2-1-2- نظریه صحت شرط عدم ازدواج مجدد از دیدگاه حقوقدانان.93
فصل چهارم :آثار و احکام تحقق چندهمسری
4-1-آثار و احکام چندهمسری99
4-1-1-آثار چندهمسری بر زندگی زن اول99
4-1-1-1-احساس شکست در زندگی99
4-1-1-2-رواج بی اعتمادی در خانواده99
4-1-1-3-آثار اقتصادی –خانوادگی100
4-1-1-4-آثار اجتماعی.100
4-1-2-عکس العمل زن اول در برابر ازدواج مجدد مرد100
4-1-2-1-ناسازگاری در خانواده 100
4-1-2-2-اقدام به طلاق. 101
4-2-احکام چندهمسری 101
4-2-1-حق همخوابی 101
4-2-2-ارث زوجات103
4-2-3-تحریم همسر پنجم.104
4-3-رأی وحدت رویه105
نتیجه.109
پیشنهادات.112
فهرست منابع فارسی .117
چکیده انگلیسی .119










چکیده
حقوق زنان در جامعه نوپای اسلامی ما و در سطوح مختلف جهانی موضوعی کاملاً راهبردی است.نگاه قانونگذاران در ایران به حقوق زنان نباید نگاهی گذرا باشد. حقوق زنان مسئله ای اصولی ، زیربنایی و در سطح مسائل کلان تلقی می شود لذا باید در وضع قانون حقوق خانواده و به ویژه حقوق زنان مطالعات گسترده ای در زمینه های فقهی و حقوقی انجام گیرد.
در ایران ، حمایت از خانواده همواره مدنظر قانونگذاران بوده است. لایحه حمایت خانواده که بنا به پیشنهاد قوه قضاییه در جلسه مورخ3/4/1386 هیئت وزیران به تصویب رسید از جهات مختلف از سوی حقوقدانان و صاحب نظران تجزیه و تحلیل شده است. به ویژه ، ماده23 لایحه از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. با رویکردی حقوقی-اجتماعی به چندهمسری از سوی حقوقدانان نقد و بررسی شده است.
به نظر می رسد این لایحه در این زمینه نسبت به قانون حمایت از خانواده مصوب1346و1353 ناقص و مبهم باشد. در این لایحه ، رضایت همسر اول به عنوان شرط چندهمسری پیش بینی نشده ، که این امر مغایر با حسن معاشرت مندرج در ماده1103 قانون مدنی و تشیید مبانی خانواده مندرج در ماده1104 این قانون تلقی می گردد.
بعلاوه ، احراز توانایی مالی مرد برای اجازه اختیار همسر بعدی از دادگاه شرط تعدد ازدواج محسوب شده است. از سویی، در این لایحه صرفاً تعهد اجرای عدالت بین همسران مقرر شده است ، که می تواند صوری باشد، و همچنین فاقد مستند فقهی و ضمانت اجرای مدنی و کیفری است. که در حقیقت نادیده گرفتن ضرورت احراز اجرای عدالت به عنوان یکی از شرایط اساسی چندهمسری است.


کلید واژه ها: نکاح،چندهمسری،چند شوهری،خانواده،زن دائم،ازدواج مجدد،نکاح دائم،نکاح منقطع، عدالت ،رضایت همسر اول، ماده23 لایحه حمایت خانواده1386.قانون حمایت خانواده1346،قانون حمایت خانواده1353.

مقدمه

1-بیان مسأله اساسی تحقیق

لذا لازم است مبحث چند همسری از منظر حقوقی در جامعه مورد بررسی قرار گیرد تا اشکالات و نواقص آن و تاثیری که این امر بر از هم گسستگی خانواده و جامعه دارد روشن شود.

2-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
موضوع چند همسری جزو مقوله های بحث برانگیز اجتماعی کشور در چند سال اخیر به شمار می رود. توجّه قوای مقنّنه، مجریّه و قضائیّه به این موضوع در سالیان اخیر ، اهمیت بحث را محرز تر می نماید. حمایت از حقوق زنان ، سلامت جامعه و اثرات مستقیم و غیر مستقیم چند همسری بر خانواده به عنوان اساسی ترین نهاد اجتماعی، مهمترین مولّفه هائی هستند که موافقان و مخالفان این پدیده در مباحثات خود مورد توجّه قرار می دهند. موضوع چند همسری ، مستقیماً خانواده را به عنوان مهمترین و اساسی ترین نهاداجتماعی ، تحت تاْثیر قرار می دهد. اگر محرز شود که این پدیده بر ساختار خانواده اثرات منفی دارد ، ضروری است که حرکتهایی جدّی در راستای ممنوعیت یا محدودیت آن صورت پذیرد و بدیهی است انجام تحقیقات علمی ، از پیش نیازهای ضروری برای هرگونه حرکت در این راستا می باشد. لذا شایسته است بازتاب چند همسری از دیدگاه حقوقی در جامعه نیز مورد برسی قرار گیرد تا ایرادات و اشکالات آن و تاثیراتی که از خود برجای می گذارد روشن شود.