ابزار پژوهش

در این پژوهش از سه نوع ابزار پرسشنامه سبک های فرزندپروری بامریند٬پرسشنامه عزت نفس کوپراسمیت وپرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ استفاده شده است.

الف- پرسشنامه سبک های فرزندپروری

دیانابامریند در سال ۱۹۷۳،مجموعه بررسی هایی انجام داد که طی آن الگوهایی از سبک های فرزندپروری والدین مشخص شد.وی برای مطالعات خود پرسشنامه ای را طراحی کرد که این پرسشنامه ‌ابتدا به صورت ۴۸ سوالی تهیه شده بود.باوجود این از مقیاس ۴۸ سوالی اول ،۳۶ سوال به وسیله بیست ویک متخصص درحوزه روان شناسی وجامعه شناسی،برای بیان سه دیدگاه اولیه بامریند ‌در مورد والدین انتخاب شد.در نهایت از ۳۶ سوال ۳۰ سوالدر مقیاس نهایی جای گرفت .این ابزار اقتباسی است ازنظریه اقتداروالدین که بر اساس نظریه بامریند،از سه الگوی سهل گیرانه،مستبدانه ومقتدرانه والدین جهت بررسی الگوهای نفوذ وسبک های فرزندپروری،ساخته شده است.

روش نمره گذاری پرسشنامه

این پرسشنامه شامل ۳۰ جمله می‌باشد که ۱۰ جمله ی آن به شیوه سهل گیرانه(جملات شماره های ۱،۶،۱۰،۱۳،۱۴، ۱۷،۱۹،۲۱،۲۴،۲۸ ).و ۱۰ جمله آن به شیوه ی مستبدانه(جملات شماره های ۲،۳،۷،۹،۱۲،۱۶،۱۸،۲۵،۲۶،۲۹).و ۱۰ جمله ی دیگر آن به شیوه ی مقتدرانه(جملات شماره های ۴،۵،۸،۱۱،۱۵،۲۰،۲۲،۲۳،۲۷،۳۰) مربوط می شود.در این پرسشنامه،والدین آزمودنی ها با مطالعه هر سوال نظرخودرا برحسب یک مقیاس پنج درجه ای (لیکرت)مشخص می‌کنند.‌در مقابل‌ هرعبارت ۵ ستون باعناوین بامریند،از سه الگوی سهل گیرانه،مستبدانه ومقتدرانه والدین جهت بررسی الگوهای نفوذ وسبک های فرزندپروری،ساخته شده است.

روش نمره گذاری پرسشنامه

این پرسشنامه شامل ۳۰ جمله می‌باشد که ۱۰ جمله ی آن به شیوه سهل گیرانه(جملات شماره های ۱،۶،۱۰،۱۳،۱۴، ۱۷،۱۹،۲۱،۲۴،۲۸ ).و ۱۰ جمله آن به شیوه ی مستبدانه(جملات شماره های ۲،۳،۷،۹،۱۲،۱۶،۱۸،۲۵،۲۶،۲۹).و ۱۰ جمله ی دیگر آن به شیوه ی مقتدرانه(جملات شماره های ۴،۵،۸،۱۱،۱۵،۲۰،۲۲،۲۳،۲۷،۳۰) مربوط می شود.در این پرسشنامه،والدین آزمودنی ها با مطالعه هر سوال نظرخودرا برحسب یک مقیاس پنج درجه ای (لیکرت)مشخص می‌کنند.‌در مقابل‌ هرعبارت ۵ ستون باعناوین باعناوین(کاملا” موافقم)،(موافقم)،(مخالفم)،(تقریبا”مخالفم)،و(کاملا”مخالفم) قرار دارد.که به ترتیب از ۰ تا۴ نمره گذاری می شوندوباجمع نمرات ،۳ نمره مجزابه دست می‌آید.(لیل آبادی،۱۳۷۵).

اعتبار ‌و روایی^[۱۸۶] پرسشنامه

میزان اعتباراین پرسشنامه به روش بازآزمایی ۸۱/۰،برای سهل گیرانه،۸۵/۰، برای مستبدانه،و۹۲/۰ برای مقتدرانه پدران گزارش شده است(بوری^[۱۸۷]،۱۹۹۱).بوری میزان اعتبار این پرسشنامه را با بهره گرفتن از روش بازآزمایی دربین گروه مادران،به شرح زیر گزارش نموده است.۸۱/۰ برای شیوه ی سهل گیرانه،۸۶/۰ برای شیوه ی مستبدانه و۷۸/۰ برای شیوه ی مقتدرانه، ومیزان اعتبار برای هرسه شیوه بالا بوده است.اوبرای بررسی بیشتر میزان اعتبارپرسشنامه از روش اعتبار افتراقی استفاده کرد.وی مشاهده کرد که مستبدبودن مادررابطه ی معکوس با سهل گیری (۳۸/۰-)واقتدارمنطقی مادر(۴۸/۰-)دارد.هم چنین مستبد بودن پدر رابطه معکوس با سهل گیری(۵۰/۰-)واقتدارمنطقی وی(۵۲/۰-)دارد.

در ایران برای اولین بار اسفندیاری(۱۳۷۴)فرم اصلی راترجمه نمودوبرای تعیین اعتبارآن اصلاحات لازم را به عمل آورده وجمله های دیگری نیز به آن اضافه نمود.سپس از ۱۰ نفرازصاحبنظران ‌در زمینه روانشناسی وروانپزشکی خواست ‌تا میزان اعتبار ‌هر جمله را مشخص نموده و در صورت لزوم ،نظراصلاحی خود را بیان نمایند .نتیجه این بررسی نشان دادکه پرسشنامه دارای اعتبار خوبی است .وی برای تعیین پایایی پرسشنامه ازروش بازآزمایی استفاده کرد.میزان پایایی برای شیوه سهل گیر۶۹/۰،برای شیوه مستبدانه ۷۷/۰،وبرای شیوه مقتدرانه ۷۳/۰ به دست آمد(لیل آبادی،۱۳۷۵).

ب – پرسشنامه عزت نفس کوپراسمیت

پرسشنامه عزت نفس شامل ۵۸ ماده است که احساسات،عقاید یا واکنش های فردرا توصیف می کندوآزمودنی باید با این مواد با علامت گذاری درستون«به من شبیه است(بلی) » یا«به من شبیه نیست(خیر)»پاسخ دهد.موادهریک از این مقیاس ها عبارتند از:مقیاس عمومی ۲۶ ماده،مقیاس خانوادگی۸ ماده،مقیاس آموزشگاهی ۸ ماده،‌و مقیاس دروغ ۸ ماده. نمرات زیرمقیاس ها وهمچنین نمره ی کلی ،امکان مشخص کردن زمینه ای را که در آن افراد واجد تصویر مثبتی ازخود هستند،فراهم می‌سازند(کوپراسمیت،۱۹۶۷).

روش نمره گذاری

شیوه نمره گذاری این آزمون به صورت صفر و یک است ‌به این معنی که در برخی از سوال ها پاسخ بلی یک نمره وپاسخ خیر صفر می‌گیرد وباقی سوالات به طور معکس نمره گذاری می‌شوند.نمره کلی عزت نفس با پرسشنامه عزت نفس شامل ۵۸ ماده است که احساسات،عقاید یا واکنش های فردرا توصیف می کندوآزمودنی باید با این مواد با علامت گذاری درستون«به من شبیه است(بلی) » یا«به من شبیه نیست(خیر)»پاسخ دهد.موادهریک از این مقیاس ها عبارتند از:مقیاس عمومی ۲۶ ماده،مقیاس خانوادگی۸ ماده،مقیاس آموزشگاهی ۸ ماده،‌و مقیاس دروغ ۸ ماده. نمرات زیرمقیاس ها وهمچنین نمره ی کلی ،امکان مشخص کردن زمینه ای را که در آن افراد واجد تصویر مثبتی ازخود هستند،فراهم می‌سازند(کوپراسمیت،۱۹۶۷).

روش نمره گذاری

شیوه نمره گذاری این آزمون به صورت صفر و یک است ‌به این معنی که در برخی از سوال ها پاسخ بلی یک نمره وپاسخ خیر صفر می‌گیرد وباقی سوالات به طور معکس نمره گذاری می‌شوند.نمره کلی عزت نفس با جمع کردن نمرات چهارمقیاس عمومی،خانوادگی،اجتماعی وشغلی یاتحصیلی به دست می‌آید.نمره مقیاس دروغ،درمجموع نمرات محاسبه نمی شود.حداکثر نمره در مقیاس عمومی مساوی ۲۶ و در هریک ازسه مقیاس دیگر مساوی ۸ است.حداکثرنمره کلی عزت نفس مساوی ۵۰ می‌باشد.

اعتباروروایی پرسشنامه

بررسی ها در ایران وخارج از ایران بیانگر آن است که این آزمون از اعتبار ‌و روایی قابل قبولی برخوردار است.هرز وگولن(۱۹۹۹)ضریب آلفای ۸۸/۰ را برای نمره کلی آزمون گزارش کرده‌اند.ادموندسون و همکاران(۲۰۰۶)نیز ضریب همسانی درونی ۸۶/۰ تا۹۰/۰ را برای این آزمون گزارش کرده‌اند.کوپراسمیت ودیگران(۱۹۹۰)ضریب بازآزمایی را بعداز پنج هفته ۸۸/۰ ‌و بعد از سه سال ۷۰/۰ گزارش کرده‌اند.

این پرسشنامه دارای پایایی با بازآمایی ۸۶ درصد وپایایی دو نیمه کردن ۸۲ درصد است ‌و روایی ملاکی آن ۸۵ درصد به دست آمده است(کوپر اسمیت،۱۹۶۷).

پورشافعی ،۱۳۷۰(به نقل ازفخر پور،۱۳۸۷)ابتدا این آزمون را روی یک گروه ۳۰ نفری اجرا وسپس با روش دونیمه کردن ضریب اعتبار ۸۷/۰ را به دست آورد. (گلبرگی،۱۳۷۳ به نقل از فخرپور،۱۳۸۷)با اجرای مجدد آن روی ۱۸۰ نفر ضریب اعتبار ۸۰/۰ را به دست آورد.

ج – پرسشنامه سلامت عمومی^[۱۸۸]